Giáo lý 'đặt tên để nhận lãnh' có hợp Kinh Thánh không?

Trong bối cảnh đức tin Cơ Đốc đương đại, đặc biệt là trong một số dòng chảy của phong trào Tin Lành, giáo lý "đặt tên để nhận lãnh" (Name It and Claim It) hay "Phúc Âm Thịnh Vượng" đã trở nên phổ biến và gây nhiều tranh luận. Giáo lý này thường nhấn mạnh rằng một Cơ Đốc nhân có thể, thông qua lời tuyên bố đức tin (đặt tên cho điều mình muốn) và sự xưng nhận bằng miệng, đòi quyền lãnh nhận những phước lành vật chất, sự chữa lành, và sự thành công từ Chúa. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, để xem xét tính hợp lệ của giáo lý này, phân tích những câu Kinh Thánh thường được viện dẫn, và tìm hiểu quan điểm cân bằng của toàn bộ Kinh điển.

Giáo lý này có gốc rễ từ "Phong Trào Đức Tin" (Word of Faith Movement) nở rộ vào thế kỷ 20. Nó tập trung vào quyền năng của lời nói, dạy rằng lời nói của con người có quyền năng sáng tạo tương tự như Đức Chúa Trời (người ta thường viện dẫn Sáng-thế ký chương 1, nơi Đức Chúa Trời phán và sự vật hình thành). Từ đó, nó phát triển thành nguyên tắc: đức tin được biểu lộ và hoàn thành thông qua việc "xưng ra" (confession) những điều mình mong muốn như thể đã nhận được, và "không nghi ngờ trong lòng" (Mark 11:23).

Những người ủng hộ giáo lý này thường dựa vào một số phân đoạn Kinh Thánh then chốt. Chúng ta cần xem xét chúng trong ngữ cảnh và nguyên ngữ.

1. Mác 11:22-24: "Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Hãy có đức tin đến Đức Chúa Trời. Quả thật, ta nói cùng các ngươi, ai sẽ biểu hòn núi nầy rằng: Phải cất mình lên và quăng xuống biển, nếu người chẳng nghi ngại trong lòng, nhưng tin chắc lời mình nói sẽ ứng nghiệm, thì điều đó sẽ thành cho. Bởi vậy ta nói cùng các ngươi, mọi điều các ngươi xin trong lúc cầu nguyện, hãy tin đã được, tất điều đó sẽ ban cho các ngươi."

• Phân tích: Đây là phân đoạn nòng cốt. Từ Hy Lạp được dùng cho "tin" là pisteuō, mang nghĩa tin tưởng, phó thác. Chúa Giê-xu đang dạy về đức tin nơi quyền năng của Đức Chúa Trời, chứ không phải đức tin nơi chính đức tin của con người hay nơi lời nói của con người. Ngữ cảnh là việc Chúa quở cây vả (c. 20-21), một hành động biểu tượng cho sự phán xét, không phải một công thức để đạt được của cải vật chất. Lời hứa "mọi điều các ngươi xin" phải được hiểu trong mối tương quan với ý muốn của Đức Chúa Trời, như được bày tỏ rõ ràng trong 1 Giăng 5:14: "Nầy là điều chúng ta dạn dĩ ở trước mặt Chúa, nếu chúng ta theo ý muốn Ngài mà cầu xin việc gì, thì Ngài nghe chúng ta."

2. Ma-thi-ơ 18:19: "Lại nếu hai người trong các ngươi thuận nhau ở dưới đất mà cầu xin không cứ việc chi, thì Cha ta ở trên trời sẽ cho họ."

• Phân tích: Lời hứa này nằm trong ngữ cảnh rộng hơn về kỷ luật trong Hội Thánh và sự hiện diện của Chúa giữa vòng hai ba người nhân danh Ngài (c. 20). Nó không phải là một sự đảm bảo vô điều kiện cho bất kỳ mong muốn cá nhân nào, mà là lời hứa về sự đồng công và quyền năng khi Hội Thánh hiệp một trong sự cầu nguyện theo ý muốn Chúa để giải quyết các vấn đề thuộc linh.

3. Giăng 14:13-14: "Các ngươi nhân danh ta cầu xin điều chi mặc dầu, ta sẽ làm cho, để Cha được sáng danh trong Con. Nếu các ngươi nhân danh ta cầu xin việc gì, ta sẽ làm cho."

• Phân tích: Cụm từ quan trọng là "nhân danh ta" (in My name). Trong văn hóa Hê-bơ-rơ/Hy Lạp, việc nhân danh một ai không chỉ đơn thuần là phát âm cái tên đó, mà là đại diện cho thẩm quyền, tính cách, và ý muốn của người đó. Cầu nguyện "nhân danh Chúa Giê-xu" có nghĩa là cầu nguyện phù hợp với bản tính, ý muốn, và mục đích của Ngài, vì sự vinh hiển của Cha. Nó không phải là một câu thần chú hay công thức ma thuật.

4. Mác 10:29-30 (Lời hứa về sự đền bù gấp trăm): "Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Quả thật, ta nói cùng các ngươi, chẳng có ai vì ta và Tin Lành từ bỏ nhà cửa, anh em, chị em, cha mẹ, con cái, đất ruộng, mà chẳng lãnh được đương bây giờ, trong đời nầy, trăm phần hơn... và đời sau sự sống đời đời."

• Phân tích: Câu này thường bị tách khỏi ngữ cảnh để biện minh cho sự thịnh vượng vật chất. Tuy nhiên, ngữ cảnh là sự từ bỏ mọi sự để theo Chúa (c. 28). Sự "đền bù gấp trăm" phải được hiểu trong bối cảnh cộng đồng Hội Thánh đầu tiên (Công vụ 2:44-45; 4:32-35), nơi các tín hữu chia sẻ tài sản và coi nhau như gia đình. Hơn nữa, câu 30 kết thúc bằng lời cảnh báo: "cùng với sự bắt bớ". Phước lành thuộc linh và sự hiệp một trong Hội Thánh là trọng tâm, không phải sự giàu có cá nhân.

Khi nghiên cứu toàn bộ Kinh Thánh, chúng ta thấy một bức tranh cân bằng hơn về đức tin, sự cầu nguyện, và phước lành.

1. Chủ quyền Tối cao và Ý muốn của Đức Chúa Trời: Nền tảng của sự cầu nguyện Cơ Đốc là tìm kiếm ý muốn Đức Chúa Trời, không phải áp đặt ý muốn của chúng ta lên Ngài. Chúa Cứu Thế Giê-xu đã cầu nguyện trong vườn Ghết-sê-ma-nê: "Song không theo ý Con, mà theo ý Cha" (Ma-thi-ơ 26:39). Sứ đồ Giăng cũng nhấn mạnh sự tự tin trong cầu nguyện chỉ khi cầu xin "theo ý muốn Ngài" (1 Giăng 5:14).

2. Quan điểm Kinh Thánh về Sự Thịnh Vượng và Khốn Khó: Kinh Thánh không hứa cho mọi tín đồ sự giàu có vật chất. Ngược lại, nó cảnh báo về sự nguy hiểm của lòng tham tiền bạc (1 Ti-mô-thê 6:9-10). Các sứ đồ thường trải qua sự thiếu thốn, bắt bớ (2 Cô-rinh-tô 11:23-28). Phao-lô học "được đầy đủ và biết thiếu thốn" (Phi-líp 4:12). Ân điển của Chúa đủ cho chúng ta trong mọi hoàn cảnh (2 Cô-rinh-tô 12:9).

3. Bản Chất của Đức Tin Thật: Đức tin thật không phải là một công cụ để thao túng Đức Chúa Trời, mà là sự tin cậy và phó thác vào sự khôn ngoan, tình yêu và chủ quyền của Ngài, ngay cả khi câu trả lời là "không" hoặc "chưa". Đức tin được thể hiện qua sự trung tín trong thử thách (Gia-cơ 1:2-4), chứ không chỉ trong việc nhận lãnh.

4. Trọng Tâm của Sự Cứu Rỗi và Phước Hạnh Thuộc Linh: Phước hạnh lớn nhất mà Cơ Đốc nhân nhận được là chính sự cứu rỗi, sự hiện diện của Đức Thánh Linh, và mối tương giao với Đức Chúa Trời. Ê-phê-sô 1:3 liệt kê mọi phước hạnh thuộc linh trong Christ. Phi-líp 4:7 nói về sự bình an của Đức Chúa Trời, thứ vượt quá mọi sự hiểu biết, là sự bảo vệ tấm lòng và trí óc chúng ta.

Làm thế nào để áp dụng những hiểu biết cân bằng này vào đời sống đức tin?

1. Cầu Nguyện với Thái Độ Tìm Kiếm Ý Chúa: Thay vì bắt đầu bằng danh sách những điều chúng ta muốn "đặt tên và nhận lãnh", hãy bắt đầu bằng việc tôn cao Chúa, xưng nhận tội lỗi, cảm tạ Ngài, và cầu xin Thánh Linh hướng dẫn chúng ta cầu nguyện phù hợp với ý muốn Ngài (theo mẫu cầu nguyện Chúa dạy trong Ma-thi-ơ 6:9-13).

2. Phát Triển Đức Tin Nơi Chính Chúa, Chứ Không Nơi Phước Lành: Mối quan hệ của chúng ta với Đấng Christ là trung tâm. Hãy nuôi dưỡng đức tin qua việc đọc, suy ngẫm Lời Chúa (Rô-ma 10:17) và vâng lời. Đức tin thật sẽ tạo ra trong chúng ta lòng khao khát những điều làm vinh hiển Chúa và gây dựng Hội Thánh.

3. Học Sự Bằng Lòng và Tin Cậy Trong Mọi Hoàn Cảnh: Hãy học như Phao-lô, biết sống trong mọi hoàn cảnh (Phi-líp 4:11-13). Sự bằng lòng không phải là thụ động, mà là sự bình an và tin cậy sâu sắc rằng Đức Chúa Trời đang làm việc vì lợi ích tối cao của chúng ta (Rô-ma 8:28), ngay cả qua những thử thách.

4. Cầu Nguyện Cách Dạn Dĩ Nhưng Với Sự Phó Thác: Chúng ta được khuyến khích đến gần ngôi ân điển cách dạn dĩ (Hê-bơ-rơ 4:16). Hãy trình dâng mọi nhu cầu, lo lắng, và ước ao của chúng ta cho Chúa (Phi-líp 4:6). Nhưng sau khi cầu xin, hãy phó thác kết quả cho Ngài, tin rằng Ngài là Cha nhân từ biết ban cho con cái Ngài những điều tốt lành (Ma-thi-ơ 7:11) theo cách và thời điểm hoàn hảo của Ngài.

5. Tập Trung vào Kho Tàng Trên Trời: Hãy đầu tư cuộc đời mình vào những giá trị vĩnh cửu: sự vâng lời, tình yêu thương, sự phục vụ, và việc rao truyền Phúc Âm (Ma-thi-ơ 6:19-21). Phước lành vật chất, nếu có, nên được xem như một phương tiện để làm vinh hiển Chúa và giúp đỡ người khác.

Giáo lý "đặt tên để nhận lãnh", với trọng tâm đặt vào quyền năng của lời nói con người và sự đảm bảo về phước lành vật chất, đã đơn giản hóa quá mức và bóp méo những lời dạy cân bằng của Kinh Thánh về đức tin và sự cầu nguyện. Trong khi Kinh Thánh quả thật dạy về quyền năng của đức tin và lời hứa Chúa nhậm lời cầu nguyện, những điều này luôn luôn bị ràng buộc trong khuôn khổ chủ quyền tối cao, ý muốn tốt lành, và sự vinh hiển của Đức Chúa Trời.

Lời cầu nguyện theo Kinh Thánh không phải là một giao dịch thương mại hay một công thức bí truyền, mà là sự trò chuyện thân mật của một người con với Cha Thiên Thượng. Đức tin thật không phải là "niềm tin để được", mà là "niềm tin để phó thác", ngay cả trong đêm tối của sự thử thách. Thay vì tìm kiếm những phước lành thuộc về thế gian này, chúng ta được mời gọi tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài trước hết, với lời hứa rằng mọi điều cần dùng sẽ được thêm cho (Ma-thi-ơ 6:33).

Ước mong mỗi chúng ta trở thành những Cơ Đốc nhân trưởng thành, có đức tin chân thật, biết cầu nguyện cách khôn ngoan, sống bằng lòng trong mọi hoàn cảnh, và luôn hướng lòng về kho tàng vĩnh cửu trên trời, nơi Đấng Christ đang ngự, là sự đầy đủ trọn vẹn và phần thưởng cuối cùng của chúng ta.