Phong Trào Làn Sóng Thứ Ba là gì?

Trong hành trình lịch sử của Hội Thánh, sự hành động của Đức Thánh Linh luôn là yếu tố sống động và biến đổi. Một trong những biểu hiện rõ nét trong thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21 là sự xuất hiện của cái được gọi là “Phong Trào Làn Sóng Thứ Ba” (Third Wave). Đây không chỉ là một hiện tượng lịch sử mà còn là một chủ đề thần học quan trọng, mời gọi chúng ta tìm hiểu, phân tích dưới ánh sáng của Lời Chúa để có cái nhìn cân bằng, vững vàng trong đức tin.

Phong Trào Làn Sóng Thứ Ba là thuật ngữ do giáo sư thần học C. Peter Wagner đặt ra vào khoảng những năm 1980 để mô tả một làn sóng mới trong đời sống thuộc linh của Cơ Đốc nhân, đặc biệt trong các giáo hội thuộc khối Tin Lành truyền thống (Mainline Protestant và Evangelical). Nó được gọi là “làn sóng thứ ba” để phân biệt với hai làn sóng trước:

• Làn Sóng Thứ Nhất (1900s): Phong trào Ngũ Tuần (Pentecostal Movement), nhấn mạnh đến phép báp-têm bằng Đức Thánh Linh với bằng chứng ban đầu là nói tiếng lạ (glossolalia), cùng các ân tứ siêu nhiên khác.
• Làn Sóng Thứ Hai (1960s): Phong trào Ân Tứ (Charismatic Movement), lan rộng các kinh nghiệm và giáo lý về ân tứ Thánh Linh vào trong các giáo hội truyền thống không thuộc Ngũ Tuần (như Lutheran, Baptist, Công giáo).
• Làn Sóng Thứ Ba (1980s - nay): Không tự nhận là “Ngũ Tuần” hay “Ân Tứ”, nhưng tin nhận và thực hành mọi ân tứ của Đức Thánh Linh (bao gồm chữa bệnh, nói tiên tri, đuổi quỷ, làm phép lạ) như một phần bình thường của đời sống Hội Thánh địa phương, với mục tiêu đem phúc âm đến mọi dân tộc.

Phong trào này thường gắn liền với những nhân vật như John Wimber (người sáng lập Hiệp Hội Vineyard), C. Peter Wagner, và các hội thánh thuộc mạng lưới Vineyard, cũng như ảnh hưởng lớn đến các hội thánh độc lập và các phong trào như “Sự Cầu Nguyện Kansas City” (Kansas City Prophets).

Phong Trào Làn Sóng Thứ Ba có một số đặc điểm nổi bật, cần được xem xét dưới lăng kính Kinh Thánh.

1. Sự Hiện Diện và Quyền Năng của Vương Quốc Đức Chúa Trời: John Wimber thường nhấn mạnh đến “các dấu kỳ phép lạ” (signs and wonders) như một phương tiện để công bố và chứng minh Vương quốc Đức Chúa Trời. Điều này dựa trên phân đoạn Mác 16:15-20 và đặc biệt là lời của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 12:28: “Nhưng nếu ta cậy Thánh Linh của Đức Chúa Trời mà trừ quỷ, thì nước Đức Chúa Trời đã đến tận các ngươi.” Từ Hy Lạp “ephthasen” (ἔφθασεν) trong câu này có nghĩa là “đã đến”, “đã hiện diện”, cho thấy vương quốc ấy đang biểu lộ quyền năng ngay trong hiện tại.

2. Ân Tứ Đức Thánh Linh cho Mọi Tín Đồ: Phong trào tin rằng tất cả các ân tứ (charismata) trong 1 Cô-rinh-tô 12:8-10 vẫn còn hoạt động ngày nay và dành cho mọi tín đồ để gây dựng Hội Thánh và làm chứng cho thế gian. Họ nhấn mạnh đến tính “bình thường” (normal) của các ân tứ siêu nhiên trong đời sống Hội Thánh, trái ngược với quan điểm cho rằng một số ân tứ đã chấm dứt (Cessationist).

3. Mô Hình “Người Chăn và Nhà Tiên Tri” (The Pastor and the Prophet): Nhiều hội thánh trong làn sóng này đề cao chức vụ tiên tri đương đại, với niềm tin rằng Đức Chúa Trời vẫn phán trực tiếp với dân sự Ngài qua những lời tiên tri cá nhân, khải tượng và ấn tượng để hướng dẫn, an ủi và cảnh báo. Điều này đặt ra câu hỏi về mối quan hệ giữa khải thị đặc biệt và Kinh Thánh – Lời đã được hoàn thiện (Khải Huyền 22:18-19).

4. Chiến Tranh Thuộc Linh và Uy Quyền Trên Các Quyền Lực Satan: Nhấn mạnh đến thực tại của các thế lực thuộc linh và sự cần thiết của việc đuổi quỷ, cầu nguyện phá vỡ các ách thế lực trên các thành phố, quốc gia. Điều này dựa trên Ê-phê-sô 6:12 và 2 Cô-rinh-tô 10:4. Tuy nhiên, sự thực hành đôi khi có thể dẫn đến việc “nhìn thấy quỷ ở khắp mọi nơi”, cần được cân bằng với sự thật về chiến thắng tối hậu của Đấng Christ (Cô-lô-se 2:15).

5. Sự Thờ Phượng Đương Đại và Cầu Nguyện Tự Phát: Phong trào này góp phần định hình phong cách thờ phượng đương đại với âm nhạc nhấn mạnh đến sự hiện diện của Chúa, thời gian cầu nguyện tự phát, tĩnh lặng và chờ đợi Chúa. Điều này hướng đến tinh thần “thờ phượng trong thần linh và lẽ thật” (Giăng 4:24).

Là những người nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta cần “thử cho biết các thần có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng” (1 Giăng 4:1). Điều này không có nghĩa là nghi ngờ mọi sự, nhưng là xem xét mọi sự dưới sự đoán xét của Lời Chúa.

1. Sự Cân Bằng Giữa Lời và Linh: Làn Sóng Thứ Ba đã nhắc nhở Hội Thánh về sự cần thiết của quyền năng và sự sống động của Đức Thánh Linh. Tuy nhiên, Kinh Thánh luôn đặt nền tảng trên Lời được mặc khải. Tiên tri thật không bao giờ mâu thuẫn với Lời Chúa đã được chép (Ê-sai 8:20). Mọi kinh nghiệm, cảm xúc hay khải tượng đều phải được đem “so với Lời Đức Chúa Trời” (analogia Scripturae). Lời cảnh báo trong Ga-la-ti 1:8 vẫn còn nguyên giá trị.

2. Ân Tứ và Bông Trái: Trong khi đề cao các ân tứ (charismata), chúng ta không được quên bông trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23). Ân tứ có thể thuyết phục tâm trí, nhưng bông trái mới chạm đến và biến đổi tấm lòng. Một đời sống đầy dẫy Thánh Linh phải thể hiện cả charis (ân điển/ân tứ) lẫn agape (tình yêu thương).

3. Mục Đích Của Các Phép Lạ: Các phép lạ trong Kinh Thánh luôn có mục đích xác nhận sứ điệp và người rao giảng sứ điệp đó (xem Hê-bơ-rơ 2:3-4), và cuối cùng là tôn vinh Đức Chúa Trời, đưa người ta đến với Đấng Christ (Giăng 2:11; 20:30-31). Khi sự tìm kiếm phép lạ trở thành trung tâm thay vì chính Chúa Giê-xu, đó là một sự lệch lạc nguy hiểm.

4. Tính Chính Thống về Giáo Lý: Một số nhánh trong làn sóng này, do nhấn mạnh quá mức vào kinh nghiệm và sự mặc khải mới, đôi khi có nguy cơ xa rời các giáo lý nền tảng như sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin, thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh. Trọng tâm phải luôn là “Đấng Christ bị đóng đinh” (1 Cô-rinh-tô 1:23).

Dù đứng ở vị trí nào, chúng ta cũng có thể học hỏi và áp dụng một cách khôn ngoan những bài học từ Làn Sóng Thứ Ba vào đời sống thuộc linh cá nhân và Hội Thánh.

1. Sống Với Sự Kỳ Vọng về Sự Hiện Diện của Chúa: Thay vì một đời sống tôn giáo hình thức, hãy nuôi dưỡng một tấm lòng khao khát, trông đợi Chúa hành động trong đời sống hằng ngày. Hãy cầu nguyện với đức tin rằng Chúa vẫn đang chữa lành, giải cứu và phán dạy (Gia-cơ 5:14-16).

2. Tìm Kiếm và Sử Dụng Ân Tứ Cách Có Trật Tự: Mỗi tín đồ hãy sốt sắng ước ao các ân tứ để gây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:12). Hãy tìm kiếm Chúa ban cho ân tứ phù hợp với chức vụ Ngài kêu gọi bạn, và sử dụng nó trong sự vâng phục các trưởng lão, với tình yêu thương và theo trật tự mà sứ đồ Phao-lô đã dạy (1 Cô-rinh-tô 14:26-33, 40).

3. Phát Triển “Tấm Lòng Tiên Tri”: Đây không nhất thiết là nói ra những lời tiên tri, mà là một tấm lòng nhạy bén với tiếng Chúa qua Kinh Thánh, một sự phân biệt thuộc linh để nhận biết ý muốn Chúa. Hãy cầu xin sự khôn ngoan từ nơi Chúa (Gia-cơ 1:5) và luyện tập cảm quan thuộc linh qua sự cầu nguyện và suy ngẫm Lời Chúa.

4. Tham Gia Vào Cuộc Chiến Thuộc Linh Cách Khôn Ngoan: Nhận biết rằng chúng ta đang ở trong một cuộc chiến. Thay vì chỉ tập trung vào việc “đuổi quỷ” khỏi cá nhân, hãy sống một đời sống đắc thắng trong Đấng Christ, mặc lấy mọi khí giới của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18). Sự đắc thắng lớn nhất là đứng vững trong đức tin và sống một đời sống thánh khiết.

5. Gìn Giữ Sự Hiệp Một: Tránh tinh thần phê phán, chia rẽ những anh em có quan điểm khác về ân tứ. Hãy nhớ rằng, sự hiệp một của Hội Thánh được xây trên nền tảng “một Thân, một Thánh Linh... một Chúa, một đức tin, một phép báp-têm” (Ê-phê-sô 4:3-6). Hãy đối xử với nhau bằng tình yêu thương và sự khiêm nhường.

Phong Trào Làn Sóng Thứ Ba, với tất cả những đóng góp và thách thức của nó, nhắc nhở chúng ta về một chân lý vĩnh cửu: Đức Chúa Trời là Đấng Hằng Sống và vẫn đang hành động. Lịch sử Hội Thánh là lịch sử của những cơn sóng ân điển. Lời Chúa trong Ê-xê-chi-ên 47:1-5 mô tả dòng nước từ đền thờ chảy ra, từ mắt cá, đến đầu gối, đến lưng, và cuối cùng thành một dòng sông không thể lội qua – hình ảnh về dòng chảy ngày càng mạnh mẽ của sự phục hưng và quyền năng Thánh Linh.

Thay vì bám víu vào một “làn sóng” cụ thể nào, chúng ta được kêu gọi bám víu vào chính Chúa Giê-xu Christ, là Đấng ban Thánh Linh. Hãy mở lòng đón nhận mọi điều Ngài muốn làm, nhưng luôn đặt mọi sự dưới thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh. Hãy “sống theo Thánh Linh” (Ga-la-ti 5:25), không chỉ để trải nghiệm quyền năng, mà quan trọng hơn, để mang hình ảnh của Christ và hoàn thành Đại Mạng Lệnh trong thế hệ của chúng ta.