Hội đồng Thế giới các Giáo hội
Trong hành trình lịch sử của Cơ Đốc giáo, khát vọng về sự hiệp một giữa các tín hữu luôn là một chủ đề sâu sắc, vừa mang tính lý tưởng Thánh Kinh, vừa đầy thách thức trong thực tế. Một trong những thể chế nổi bật nhất của thế kỷ XX và XXI theo đuổi khát vọng này chính là Hội đồng Thế giới các Giáo hội (World Council of Churches - WCC). Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần tìm hiểu về tổ chức này dưới ánh sáng của Lời Chúa, để có cái nhìn phân biệt (diakrisis - διακρίσις, Rô-ma 12:2), vừa nhận thức được bối cảnh, vừa giữ vững nền tảng đức tin căn bản vào Chúa Cứu Thế Giê-xu và sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin.
Hội đồng Thế giới các Giáo hội là một tổ chức đại kết (ecumenical) quy tụ các giáo hội, hệ phái Cơ Đốc giáo từ khắp nơi trên thế giới, với mục tiêu thúc đẩy sự hiệp nhất và hợp tác giữa họ. WCC không phải là một "siêu giáo hội" hay một giáo hội toàn cầu, mà là một diễn đàn để đối thoại và hành động chung.
WCC chính thức được thành lập vào năm 1948 tại Amsterdam, Hà Lan, sau nhiều thập kỷ vận động từ các phong trào đại kết như Phong trào Sự sống và Công tác (Life and Work) và Phong trào Đức tin và Trật tự (Faith and Order). Một trong những câu khẩu hiệu nổi tiếng của WCC là "Hội Thánh hiệp một để thế gian tin" (John 17:21). Hiện nay, trụ sở chính đặt tại Genève, Thụy Sĩ, và WCC có hơn 350 thành viên là các giáo hội, đại diện cho hơn 500 triệu tín hữu trên toàn cầu, chủ yếu thuộc các giáo hội Chính Thống giáo Đông phương, Anh giáo, Cảnh giáo, và một số giáo hội Tin Lành truyền thống. Cần lưu ý rằng Giáo hội Công giáo La Mã không phải là thành viên chính thức, nhưng có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ thông qua một ủy ban liên hợp.
Mục đích chính thức của WCC, như được tuyên bố, là "kêu gọi nhau hướng tới sự hiệp nhất hữu hình trong một đức tin và một sự hiệp thông Thánh Thể duy nhất, được biểu lộ trong sự thờ phượng và đời sống chung trong Chúa Kitô, thông qua các chứng từ và phục vụ cho thế giới." Các lĩnh vực hoạt động chính bao gồm: Thúc đẩy đối thoại đại kết và hợp tác; Công bằng xã hội, hòa bình và hòa giải; Phục vụ nhân đạo và phát triển (thông qua tổ chức ACT Alliance); và Bảo vệ môi trường.
Lời cầu nguyện thiêng liêng của Chúa Giê-xu trong Giăng 17 là nền tảng Kinh Thánh cho mọi nỗ lực hiệp nhất: "Ấy chẳng những vì họ mà Con cầu xin thôi đâu, nhưng cũng vì kẻ sẽ nghe lời họ mà tin đến Con nữa, để cho ai nấy hiệp làm một, như Cha ở trong Con, và Con ở trong Cha; lại để cho họ cũng ở trong chúng ta, đặng thế gian tin rằng chính Cha đã sai Con đến" (Giăng 17:20-21). Sự hiệp một ở đây (henotes - ἑνότης, Ê-phê-sô 4:3) là một sự hiệp nhất thuộc linh, sâu nhiệm, dựa trên mối tương giao với Ba Ngôi Đức Chúa Trời: "Ta trong họ và Cha trong Ta" (câu 23). Sứ đồ Phao-lô cũng kêu gọi: "Hãy chịu lấy nhau, như Đấng Christ đã chịu lấy anh em, để Đức Chúa Trời được vinh hiển" (Rô-ma 15:7).
Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng rất rõ ràng về nền tảng của sự hiệp nhất thật. Đó phải là sự hiệp nhất trong lẽ thật (aletheia - ἀλήθεια). Chúa Giê-xu cầu nguyện: "Xin Cha lấy lẽ thật khiến họ nên thánh; lời Cha tức là lẽ thật" (Giăng 17:17). Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về những kẻ giảng "một Đức Chúa Jêsus khác... một thần khác... một tin lành khác" (2 Cô-rinh-tô 11:4). Ông khuyên Ti-mô-thê: "Hãy giữ lấy phép tắc hàng đầu của sự dạy dỗ mà con đã nhận lãnh" (2 Ti-mô-thê 1:13) và cảnh báo sẽ có thời kỳ người ta "không chịu nghe đạo lành; nhưng vì họ ham nghe những lời êm tai, theo tư dục mà nhóm họp các giáo sư xung quanh mình" (2 Ti-mô-thê 4:3-4).
Đây chính là điểm then chốt để chúng ta, với tư cách là tín hữu Tin Lành, cần phân biệt (diakrino - διακρίνω). Sự hiệp nhất mà Chúa mong muốn không phải là sự hợp nhất về thể chế hay hình thức bằng mọi giá, mà là sự hiệp nhất trong Chúa Thánh Linh, dựa trên nền tảng Phúc Âm chân chính: "Chỉ có một Chúa, một đức tin, một phép báp-têm; chỉ có một Đức Chúa Trời và một Cha của mọi người" (Ê-phê-sô 4:5-6). "Một đức tin" (mia pistis - μία πίστις) ở đây chính là đức tin vào sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ, là ân điển cứu rỗi bởi đức tin, không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9).
Việc đánh giá WCC từ cộng đồng Tin Lành, đặc biệt là các giáo hội Tin Lành truyền thống và Tin Lành Bảo Thủ/Phúc Âm, rất đa dạng và nhiều khi trái ngược.
1. Những Đóng Góp Được Ghi Nhận:
- Thúc đẩy đối thoại: WCC tạo ra không gian để các truyền thống khác biệt có thể lắng nghe và hiểu nhau hơn, giảm bớt thành kiến.
- Công bằng xã hội và hòa bình: Nhiều sáng kiến của WCC về nhân quyền, chống phân biệt chủng tộc (như chống chế độ apartheid ở Nam Phi), hòa giải xung đột, và cứu trợ nhân đạo là đáng ghi nhận, phản ánh phần nào mệnh lệnh "yêu người lân cận" (Ma-thi-ơ 22:39) và quan tâm đến người nghèo khó (Gia-cơ 2:15-16).
- Làm chứng chung: Trong một thế giới thế tục hóa, tiếng nói chung của nhiều giáo hội về các giá trị đạo đức Cơ Đốc có thể có tác động lớn hơn.
2. Những Mối Quan Tâm và Chỉ Trích Thần Học:
- Chủ nghĩa Tương Đối trong Đức Tin và Chân Lý: Nỗ lực tìm kiếm một công thức đức tin chung tối thiểu có thể dẫn đến việc xem nhẹ hoặc làm mờ đi những giáo lý căn bản. Ví dụ, sự khác biệt then chốt về sự cứu rỗi chỉ bởi ân điển qua đức tin (sola fide) so với quan điểm cứu rỗi kết hợp ân điển và việc làm, hay sự khác biệt về thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh (sola scriptura) so với truyền thống giáo hội.
- Chú Trọng Quá Mức vào Chính Trị Xã Hội: Nhiều người chỉ trích WCC đôi khi tập trung quá nhiều vào các chương trình nghị sự chính trị trần tục, thay vì ưu tiên rao giảng Phúc Âm cứu rỗi cho cá nhân. Điều này có thể làm lu mờ sứ mạng chính yếu của Hội Thánh là "làm chứng về Ngài cho đến cùng trái đất" (Công vụ 1:8).
- Mối Quan Hệ với Các Tôn Giáo Khác: Một số sáng kiến đối thoại liên tôn của WCC bị chỉ trích là có thể dẫn đến thuyết hỗn hợp (syncretism), làm phai nhạt tính độc nhất của Chúa Giê-xu Christ là "đường đi, lẽ thật, và sự sống" (Giăng 14:6). Kinh Thánh dạy rõ: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12).
- Quan Điểm về Luân Lý: Một số lập trường của WCC về các vấn đề đạo đức-xã hội hiện đại có thể đi ngược lại sự dạy dỗ rõ ràng của Kinh Thánh, gây ra chia rẽ ngay trong nội bộ các giáo hội thành viên.
Là những tín hữu bình thường, chúng ta có thể rút ra những bài học thiết thực từ chủ đề này:
1. Nuôi Dưỡng Sự Hiệp Một Thật Trong Hội Thánh Địa Phương: Thay vì lo lắng quá nhiều về các tổ chức toàn cầu, hãy tập trung xây dựng sự hiệp một chân thật trong Hội Thánh địa phương của mình - nơi chúng ta sống, thờ phượng và phục vụ. "Tôi lại nài xin anh em... hãy hết lòng hiệp một, đồng tình yêu thương, đồng tâm, đồng tư tưởng mà làm cho sự vui mừng của tôi được trọn" (Phi-líp 2:1-2). Hãy khiêm nhường, kiên nhẫn, chịu đựng lẫn nhau trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:2).
2. Sống Với Tinh Thần Phân Biệt Thuộc Linh: Hãy noi gương người Bê-rê, "sẵn lòng chịu lấy đạo, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11). Mọi lời dạy, thông điệp, hay tuyên bố từ bất kỳ tổ chức nào, dù lớn hay nhỏ, đều phải được soi rọi bởi Lời Chúa - thẩm quyền tối cao và duy nhất cho đức tin và sự thực hành.
3. Cân Bằng Giữa Rao Giảng Phúc Âm và Phục Vụ Xã Hội: Chúng ta được kêu gọi vừa rao truyền Phúc Âm cứu rỗi (Ma-thi-ơ 28:19-20), vừa thể hiện tình yêu thương qua việc làm thực tế (Gia-cơ 2:17). Cá nhân mỗi tín hữu và Hội Thánh địa phương cần tìm kiếm sự cân đối của Chúa Thánh Linh trong việc vừa quan tâm đến linh hồn, vừa quan tâm đến thể xác và hoàn cảnh của người khác.
4. Cầu Nguyện Cho Sự Hiệp Một Thật của Hội Thánh: Hãy tích cực cầu nguyện theo gương Chúa Giê-xu trong Giăng 17, xin Chúa Thánh Linh dẫn dắt toàn thể Hội Thánh của Ngài vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13), và hiệp một trong Ngài. Cầu nguyện cho các nhà lãnh đạo có sự khôn ngoan từ trên.
5. Giữ Vững Đức Tin Căn Bản: Trong mọi cuộc đối thoại hay hợp tác, hãy luôn ghi nhớ và trung thành với những chân lý nền tảng của Phúc Âm: Sự cứu rỗi bởi ân điển duy nhất, qua đức tin duy nhất, nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu duy nhất, dựa trên thẩm quyền của Kinh Thánh duy nhất, cho sự vinh hiển của Đức Chúa Trời duy nhất. Đây là "đạo đã truyền cho các thánh" (Giu-đe 1:3).
Hội đồng Thế giới các Giáo hội là một hiện tượng phức tạp của Cơ Đốc giáo hiện đại, phản ánh khát vọng hiệp một chân chính nhưng cũng mang trong mình những thách thức thần học to lớn. Là những tín hữu Tin Lành, chúng ta có thể nhìn nhận những đóng góp tích cực của nó trong các lĩnh vực xã hội và đối thoại, nhưng đồng thời phải luôn tỉnh thức, "vững vàng trong đức tin" (1 Cô-rinh-tô 16:13), lấy Kinh Thánh làm thước đo cuối cùng.
Sự hiệp một thật mà Chúa Giê-xu Christ mong muốn không đến từ các nghị quyết, hiến chương hay tổ chức của con người, mà đến từ việc mỗi cá nhân và Hội Thánh đầu phục Chúa Thánh Linh, đâm rễ sâu trong Lời Chúa và sống bày tỏ tình yêu thương của Đấng Christ. Ước nguyện sau cùng của chúng ta vẫn là: "Nguyền xin Đức Chúa Trời hay nhịn nhục và yên ủi ban cho anh em được đồng lòng ở với nhau theo Đức Chúa Jêsus Christ" (Rô-ma 15:5). Dù thế giới có những tổ chức nào, sự hiệp một vinh hiển nhất vẫn là sự hiệp một của Hội Thánh phổ thông - thân thể của Đấng Christ - trong Ngày sau rốt.