Tầm quan trọng của các cổng thành Giê-ru-sa-lem là gì?

Giới thiệu

Trong Kinh Thánh, đặc biệt là sách Nê-hê-mi, chúng ta thấy nhiều chi tiết về các cổng thành Giê-ru-sa-lem. Khi dân Y-sơ-ra-ên trở về từ chốn lưu đày Ba-by-lôn, thành Giê-ru-sa-lem đổ nát, tường thành sụp đổ và các cổng bị thiêu hủy. Nê-hê-mi đã lãnh đạo dân sự xây dựng lại tường thành và các cổng. Mỗi cổng được nhắc đến với một cái tên riêng, và mỗi tên gọi mang ý nghĩa biểu trưng sâu sắc. Qua đó, chúng ta thấy rằng các cổng không chỉ là công trình kiến trúc vật lý, mà còn là những biểu tượng về chức năng, thẩm quyền và đời sống thuộc linh. Bài viết này sẽ khám phá tầm quan trọng của các cổng thành Giê-ru-sa-lem từ góc độ lịch sử, biểu tượng Kinh Thánh, ý nghĩa tiên tri và áp dụng thiết thực cho Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Tầm quan trọng lịch sử của các cổng thành

Trong thời cổ đại, cổng thành là yếu tố then chốt trong kiến trúc phòng thủ của một thành. Chúng là lối vào duy nhất, kiểm soát mọi sự ra vào, là nơi diễn ra các hoạt động thương mại, tư pháp và xã hội. Tại cổng thành, các trưởng lão ngồi xét xử (Phục truyền 21:19; Ru-tơ 4:1), các tiên tri giảng dạy (2 Sử ký 32:6), và những giao ước được thiết lập (Sáng thế 23:10). Với Giê-ru-sa-lem, các cổng còn mang ý nghĩa tôn giáo vì thành này là nơi đặt đền thờ của Đức Giê-hô-va.

Sách Nê-hê-mi liệt kê chi tiết mười cổng chính (có thể có thêm một vài cổng phụ) được xây lại:

• Cổng Chiên (Nê-hê-mi 3:1,32; 12:39) – gần đền thờ, dùng để dẫn chiên, cừu vào làm sinh tế.
• Cổng Cá (3:3) – nằm ở phía bắc, nơi ngư dân đem cá vào bán.
• Cổng Cũ (3:6) – có lẽ là cổng cổ xưa nhất, nối với khu vực cũ của thành.
• Cổng Thung Lũng (3:13) – dẫn xuống thung lũng Kidron.
• Cổng Phân (3:14) – nơi đổ rác và chất thải ra ngoài thành.
• Cổng Suối (3:15) – gần nguồn nước Ghi-hôn, nơi cung cấp nước sống.
• Cổng Nước (3:26; 8:1-3) – gần hồ Si-lô-ê, nơi dân chúng lấy nước.
• Cổng Ngựa (3:28) – nơi ngựa ra vào, thường liên quan đến chiến tranh.
• Cổng Đông (3:29) – còn gọi là Cổng Vàng, hướng về phía đông, nơi mặt trời mọc, biểu tượng sự hiện diện của Đức Chúa Trời.
• Cổng Tra (3:31) – hay Cổng Canh, nơi canh gác và kiểm soát.

Mỗi cổng có một chức năng đặc thù, đáp ứng nhu cầu của thành phố và đời sống thờ phượng. Việc sửa chữa các cổng cho thấy sự phục hồi toàn diện: an ninh, kinh tế, vệ sinh, tâm linh.

II. Ý nghĩa biểu tượng thuộc linh của các cổng

Trong Kinh Thánh, “cổng” thường mang ý nghĩa biểu tượng về quyền lực, sự tiếp cận, và nơi quyết định. Chúng ta hãy xem xét một số khía cạnh thuộc linh liên quan đến cổng.

1. Cổng là nơi thể hiện thẩm quyền

Trong Cựu Ước, ai kiểm soát cổng thành thì kiểm soát cả thành. Về mặt thuộc linh, cổng đại diện cho các lĩnh vực ảnh hưởng, nơi các quyết định quan trọng được đưa ra. Thi thiên 24:7-9 kêu gọi: “Hỡi các cổng, hãy cất đầu lên! Hỡi các cửa đời đời, hãy mở cao lên! Thì Vua vinh hiển sẽ vào.” Đây là lời mời đón Vua vinh quang – Đức Giê-hô-va – vào thành, nghĩa là sự hiện diện của Ngài phải được tôn cao nơi mọi lĩnh vực đời sống.

2. Chúa Giê-xu là cổng

Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu phán: “Ta là cái cửa; nếu ai bởi Ta mà vào, thì sẽ được cứu” (Giăng 10:9). Ngài là cổng duy nhất dẫn đến sự cứu rỗi. Điều này tương ứng với hình ảnh cổng thành Giê-ru-sa-lem: muốn vào thành thánh, phải đi qua cổng. Đồng thời, Chúa dạy về “cửa hẹp” (Ma-thi-ơ 7:13-14), nhấn mạnh rằng đường vào sự sống là hẹp và ít người tìm được.

3. Cổng âm phủ không thắng được Hội Thánh

Chúa Giê-xu hứa: “Trên vầng đá nầy ta sẽ lập Hội Thánh ta, các cửa âm phủ chẳng thắng được hội đó” (Ma-thi-ơ 16:18). “Các cửa âm phủ” ở đây có thể hiểu là quyền lực của sự chết hoặc của ma quỷ. Hội Thánh của Đấng Christ sẽ đứng vững trước mọi sự tấn công từ địa ngục.

4. Cổng trong sách Khải Huyền

Khải Huyền 21:12-13,21-25 mô tả thành Giê-ru-sa-lem mới có mười hai cổng, mỗi cổng là một hột châu, và trên cổng có ghi tên mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên. Điều đáng chú ý là các cổng này không bao giờ đóng, vì không có đêm ở đó. Điều này biểu thị sự tiếp cận vĩnh viễn và tự do đến với Đức Chúa Trời, và ánh sáng vinh quang Ngài chiếu rọi khắp nơi.

III. Ý nghĩa tiên tri đặc biệt của Cổng Đông

Trong số các cổng, Cổng Đông (hay Cổng Vàng) mang ý nghĩa tiên tri nổi bật. Tiên tri Ê-xê-chi-ên được Đức Chúa Trời dẫn đến cổng đông của đền thờ và thấy vinh quang Đức Giê-hô-va từ phía đông vào đền thờ (Ê-xê-chi-ên 43:1-4). Trước đó, Ê-xê-chi-ên 44:1-3 chép:

“Đoạn, người dắt ta về phía cổng ngoài của thánh, ngó về đông; cổng ấy vẫn đóng. Rồi Đức Giê-hô-va phán cùng ta rằng: Hỡi con người, cổng nầy sẽ đóng; sẽ không mở, chẳng có ai vào bởi đó; vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên đã vào bởi đó, nên nó sẽ đóng lại. Chỉ có quan trưởng, vì nó là quan trưởng, sẽ được ngồi tại đó đặng ăn bánh trước mặt Đức Giê-hô-va; người sẽ vào bởi nhà ngo cổng, và cũng ra bởi đó.”

Trong lịch sử, khi Chúa Giê-xu vào thành Giê-ru-sa-lem trong ngày Lễ Lá, Ngài đã đến từ phía đông, từ núi Ô-li-ve, và có lẽ đi qua Cổng Đông (Ma-thi-ơ 21:1-11). Tiên tri Xa-cha-ri 14:4 báo trước: “Trong ngày đó, chân Ngài sẽ đứng trên núi Ô-li-ve, đối ngang Giê-ru-sa-lem về phía đông”. Vì vậy, Cổng Đông là cổng mà Vua vinh hiển đã vào và sẽ trở lại. Ngày nay, Cổng Đông của Giê-ru-sa-lem cổ bị bịt kín, nhiều người tin rằng điều này ứng nghiệm lời tiên tri về việc cổng sẽ đóng cho đến khi Đấng Mê-si trở lại.

Ý nghĩa tiên tri này nhắc nhở chúng ta về sự tái lâm của Chúa Giê-xu. Cơ Đốc nhân phải sống trong sự trông mong Ngài trở lại, luôn sẵn sàng và trung tín.

IV. Bài học thuộc linh từ việc xây lại các cổng trong sách Nê-hê-mi

Sách Nê-hê-mi ghi lại một cách chi tiết việc xây dựng lại từng cổng, với sự phân công cụ thể. Mỗi cổng có tên gọi riêng, và tên đó thường phản ánh chức năng hoặc địa điểm. Các nhà giải kinh thường thấy trong đó những nguyên tắc cho sự phục hưng thuộc linh cá nhân và cộng đồng. Dưới đây là ý nghĩa từng cổng và áp dụng:

1. Cổng Chiên (Nê-hê-mi 3:1,32)

Tên tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Tso'n. Cổng này gắn liền với đền thờ, là nơi dẫn chiên vào để dâng tế. Chiên tượng trưng cho sự hy sinh chuộc tội, hướng đến Chúa Giê-xu là Chiên Con của Đức Chúa Trời (Giăng 1:29).

Áp dụng: Trong đời sống Cơ Đốc nhân, chúng ta cũng được kêu gọi dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh (Rô-ma 12:1). Cổng Chiên nhắc nhở về sự thánh hóa, về sự hy sinh của Chúa Giê-xu, và về việc chúng ta phải đến gần Chúa với lòng ăn năn và biết ơn.

2. Cổng Cá (Nê-hê-mi 3:3)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Dag. Đây là cổng dành cho những người đánh cá đem cá vào thành. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu gọi các môn đồ là “tay đánh lưới người” (Ma-thi-ơ 4:19).

Áp dụng: Hội Thánh cần chú trọng đến công tác truyền giảng Tin Lành, đưa nhiều người vào nước Đức Chúa Trời. Cá cũng là biểu tượng của các tín hữu (xem phép lạ Chúa hóa bánh và cá). Mỗi chúng ta cần tích cực tham gia vào việc đánh lưới người.

3. Cổng Cũ (Nê-hê-mi 3:6)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Yashan. Đây là cổng cổ, có thể biểu thị những nền tảng cũ, những chân lý vững chắc đã được lập từ xưa.

Áp dụng: Trong thời đại nhiều thay đổi, Cơ Đốc nhân phải bám vững vào lẽ thật không thay đổi của Kinh Thánh, vào đức tin đã được truyền lại cho các thánh đồ (Giu-đe 1:3). Đừng rời bỏ những giá trị cũ, tốt đẹp mà Hội Thánh đầu tiên đã giữ.

4. Cổng Thung Lũng (Nê-hê-mi 3:13)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Gay. Cổng này dẫn xuống thung lũng Kidron, nơi thấp trũng, thường gắn với sự thử thách, đau khổ (Thi thiên 23:4).

Áp dụng: Cuộc sống không tránh khỏi những thung lũng – những lúc khó khăn, thất bại, buồn rầu. Nhưng Chúa hứa đồng hành cùng chúng ta. Cổng Thung Lũng dạy chúng ta đừng sợ hãi, hãy khiêm nhường và nương cậy Chúa trong mọi hoàn cảnh.

5. Cổng Phân (Nê-hê-mi 3:14)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Ashpoth. Đây là nơi đổ rác, chất thải ra khỏi thành, giữ cho thành phố sạch sẽ.

Áp dụng: Trong đời sống thuộc linh, chúng ta cần thường xuyên loại bỏ những “rác rưởi” – tội lỗi, thói quen xấu, những điều ô uế. Hãy ăn năn, xưng tội, và nhờ máu Chúa Giê-xu thanh tẩy (1 Giăng 1:9). Cổng Phân nhắc nhở sự cần thiết của sự thanh sạch và thánh khiết.

6. Cổng Suối (Nê-hê-mi 3:15)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Ayin. Cổng này gần nguồn nước Ghi-hôn, suối nước sống. Nước tượng trưng cho Đức Thánh Linh (Giăng 7:37-39).

Áp dụng: Cơ Đốc nhân cần được đầy dẫy Đức Thánh Linh, tìm kiếm sự tươi mới thuộc linh mỗi ngày. Chúa Giê-xu hứa ban “một mạch nước văng lên đến sự sống đời đời” (Giăng 4:14). Hãy đến với Ngài để uống nước sống.

7. Cổng Nước (Nê-hê-mi 3:26; 8:1-3)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Mayim. Tại cổng này, sau khi xây xong, dân Y-sơ-ra-ên nhóm lại nghe đọc Luật pháp (Nê-hê-mi 8). Nước biểu tượng cho Lời Chúa (Ê-phê-sô 5:26).

Áp dụng: Lời Đức Chúa Trời cần thiết cho sự sống và tăng trưởng thuộc linh. Chúng ta phải thường xuyên đọc, nghe, suy gẫm và vâng theo Lời Chúa. Như nước làm sạch, Lời Chúa tẩy sạch chúng ta (Giăng 15:3).

8. Cổng Ngựa (Nê-hê-mi 3:28)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Sus. Ngựa dùng trong chiến trận, cổng này có thể dành cho kỵ binh ra vào, liên quan đến chiến tranh.

Áp dụng: Cơ Đốc nhân đang ở trong cuộc chiến thuộc linh chống lại ma quỷ, thế gian và xác thịt (Ê-phê-sô 6:10-18). Chúng ta cần trang bị khí giới của Đức Chúa Trời và chiến đấu bằng đức tin. Cổng Ngựa nhắc nhở chúng ta luôn tỉnh thức và sẵn sàng chiến đấu.

9. Cổng Đông (Nê-hê-mi 3:29)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Mizrach. Cổng này hướng về phía đông, nơi mặt trời mọc, biểu thị sự hiện diện và vinh quang của Đức Chúa Trời (Ê-xê-chi-ên 43:1-2). Như đã nói, cổng này mang tính tiên tri về sự đến và tái lâm của Đấng Mê-si.

Áp dụng: Chúng ta cần sống với niềm hy vọng về sự trở lại của Chúa Giê-xu, luôn hướng về Ngài, chờ đợi ngày Ngài hiện ra trong vinh quang. Đồng thời, hãy là người rao truyền Tin Lành để nhiều người được cứu trước ngày đó.

10. Cổng Tra (Nê-hê-mi 3:31)

Tiếng Hê-bơ-rơ: Sha'ar Ha-Miphkad, có nghĩa là “cổng kiểm tra” hay “cổng điểm danh”. Đây là nơi kiểm soát, đếm số, xét hỏi.

Áp dụng: Đời sống Cơ Đốc cần có sự tự xét mình, kiểm điểm (2 Cô-rinh-tô 13:5). Hãy thường xuyên dành thời gian xem xét tấm lòng và hành động của mình có hài lòng Chúa không, và cũng sẵn sàng chịu sự xét đoán của Ngài.

Việc Nê-hê-mi phân công nhiều nhóm người cùng xây dựng các cổng còn dạy chúng ta về sự hợp tác, mỗi người dùng ân tứ khác nhau để góp phần vào công việc Chúa.

V. Áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân

Từ những bài học trên, chúng ta có thể rút ra một số áp dụng cụ thể cho cá nhân và Hội Thánh:

1. Canh giữ các “cổng” tâm linh

Trong thân thể chúng ta, có những “cổng” tiếp nhận thông tin và ảnh hưởng: mắt, tai, miệng, tâm trí. Châm ngôn 4:23 dạy: “Khá cẩn thận giữ tấm lòng của con hơn hết, vì các nguồn sự sống do nơi nó mà ra.” Hãy để Chúa Giê-xu làm Chủ mọi lối vào, lọc lựa những gì chúng ta xem, nghe, nói. Hãy dâng các giác quan cho Chúa.

2. Xây dựng lại những nơi đổ nát

Như dân Y-sơ-ra-ên xây lại các cổng đã hư hỏng, chúng ta cũng cần xem xét đời sống mình: có lĩnh vực nào đang đổ nát vì tội lỗi, lơ là hay thất bại không? Hãy ăn năn, cầu nguyện, và bắt đầu xây dựng lại bằng Lời Chúa, sự cầu nguyện và sự hỗ trợ của anh em.

3. Sống với tinh thần đồng đội

Công việc của Nê-hê-mi thành công vì mọi người cùng làm, mỗi người đảm nhận phần việc gần nhà mình. Trong Hội Thánh, mỗi tín hữu đều có ơn, có trách nhiệm góp phần xây dựng Hội Thánh và mở rộng Nước Đức Chúa Trời. Đừng ngồi yên, hãy tích cực phục vụ.

4. Chờ đợi sự trở lại của Chúa

Cổng Đông nhắc nhở chúng ta về sự tái lâm của Chúa Giê-xu. Hãy sống thánh khiết, siêng năng làm việc lành, và rao giảng Tin Lành vì ngày ấy có thể đến bất cứ lúc nào (Ma-thi-ơ 24:42-44).

5. Duy trì sự cân bằng các chức năng

Các cổng khác nhau đại diện cho các khía cạnh cần thiết của đời sống Hội Thánh: thờ phượng (Cổng Chiên), truyền giáo (Cổng Cá), giáo lý vững chắc (Cổng Cũ), khiêm nhường (Cổng Thung Lũng), thanh tẩy (Cổng Phân), Đức Thánh Linh (Cổng Suối), Lời Chúa (Cổng Nước), chiến trận (Cổng Ngựa), hy vọng về Chúa (Cổng Đông), tự xét (Cổng Tra). Một Hội Thánh lành mạnh cần phát triển cân đối tất cả những khía cạnh này.

Kết luận

Các cổng thành Giê-ru-sa-lem không chỉ là di tích lịch sử; chúng là những biểu tượng sống động dạy chúng ta nhiều bài học quý giá. Qua việc tìm hiểu ý nghĩa của từng cổng, chúng ta thấy được bức tranh toàn cảnh về sự phục hưng mà Đức Chúa Trời muốn thực hiện trong đời sống mỗi người và trong Hội Thánh. Hãy để Chúa Giê-xu – là Cổng Chiên, là Cổng Hẹp – dẫn dắt chúng ta vào sự sống đời đời. Đồng thời, hãy tham gia vào công cuộc xây dựng lại những “cổng” trong đời sống mình và cộng đồng, luôn trông đợi ngày Chúa trở lại qua Cổng Đông. Nguyện Chúa ban ơn cho chúng ta để chúng ta sống như những người canh giữ cổng thành vững vàng, trung tín cho đến cuối cùng.