So sánh rắn đồng trong Cựu Ước với thập tự giá của Chúa Giê-xu?

Trong Kinh Thánh, Cựu Ước chứa đựng nhiều hình bóng, biểu tượng tiên tri về Chúa Giê-xu Christ và công việc cứu chuộc của Ngài. Một trong những hình ảnh rõ ràng và mạnh mẽ nhất là câu chuyện rắn đồng được Môi-se treo lên trong đồng vắng (Dân Số Ký 21:4-9). Chính Chúa Giê-xu đã trực tiếp liên hệ sự kiện này với sự chết của Ngài trên thập tự giá: "Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời" (Giăng 3:14-15). Bài viết này sẽ khám phá sự so sánh sâu sắc giữa rắn đồng và thập tự giá, làm sáng tỏ ý nghĩa thần học và ứng dụng thực tiễn cho đời sống đức tin.

1. Bối cảnh lịch sử: Rắn đồng trong đồng vắng (Dân Số Ký 21:4-9)

Sau khi ra khỏi Ai Cập, dân Y-sơ-ra-ên đi trong đồng vắng, thường xuyên phàn nàn và oán trách Đức Chúa Trời và Môi-se. Trong Dân Số Ký 21, họ lại lằm bằm về thức ăn và nước uống, chê bánh ma-na và nói rằng họ ghét thứ bánh đạm bạc đó (câu 5). Sự phản loạn này khiến cơn thịnh nộ của Đức Giê-hô-va nổi lên, Ngài sai rắn lửa đến cắn dân sự, khiến nhiều người chết (câu 6). Dân sự nhận biết tội lỗi và cầu xin Môi-se cầu thay cho họ (câu 7). Đức Chúa Trời truyền lệnh cho Môi-se làm một con rắn bằng đồng và treo lên một cây sào; ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng thì sẽ được sống (câu 8-9). Môi-se vâng lời, và những ai nhìn lên đều được chữa lành.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, "rắn đồng" là נְחַשׁ נְחֹשֶׁת (neḥash neḥoshet). Từ "rắn" (nachash) gợi nhớ đến con rắn trong vườn Ê-đen (Sáng Thế Ký 3), biểu tượng của tội lỗi và sự phản loạn. Chất liệu "đồng" (nechoshet) thường được dùng trong đền tạm và các vật dụng liên quan đến sự phán xét (ví dụ: bàn thờ bằng đồng). Việc treo con rắn bằng đồng lên cây sào là một hình ảnh kỳ lạ: con rắn – nguyên nhân gây chết chóc – lại trở thành phương tiện cứu chữa khi được treo lên. Điều này báo trước một mầu nhiệm lớn hơn: Đấng Christ sẽ trở nên tội lỗi vì chúng ta, gánh lấy sự rủa sả của luật pháp trên thập tự giá.

2. Lời tiên tri của Chúa Giê-xu: "Con Người phải bị treo lên"

Trong cuộc đối thoại với Ni-cô-đem, Chúa Giê-xu đã nhắc đến sự kiện rắn đồng như một hình bóng về sự chết của Ngài: "Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời" (Giăng 3:14-15). Ở đây, Chúa Giê-xu dùng từ "treo lên" (tiếng Hy Lạp: ὑψόω – hypsóō), có nghĩa là nâng lên cao, thường dùng cho việc treo trên cây thập tự. Ngài cũng nhấn mạnh mục đích: để ai tin thì được sự sống đời đời.

Trong Giăng 12:32-33, Chúa Giê-xu lại nói: "Còn Ta, khi Ta được treo lên khỏi đất, Ta sẽ kéo mọi người đến cùng Ta." Sứ đồ Giăng giải thích: "Ngài phán vậy để chỉ về mình sẽ chết cách nào." Như vậy, việc "treo lên" ám chỉ cái chết trên thập tự giá. Sự tương đồng giữa rắn đồng và thập tự giá không chỉ là ngẫu nhiên mà là sự ứng nghiệm có chủ ý của Đức Chúa Trời, bày tỏ kế hoạch cứu rỗi từ trước muôn đời.

3. So sánh chi tiết giữa rắn đồng và thập tự giá

Để thấy rõ mối liên hệ tiên tri, chúng ta đối chiếu từng yếu tố của hai sự kiện:

a. Tình trạng của dân sự

• Trong đồng vắng: Dân Y-sơ-ra-ên phạm tội phản loạn, oán trách Đức Chúa Trời. Họ đáng bị hình phạt (Dân Số Ký 21:5).
• Trong thế gian: Cả nhân loại đều phạm tội, không đạt đến vinh quang Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23). Mọi người đều đáng chết vì tội lỗi (Rô-ma 6:23).

b. Hình phạt

• Rắn lửa: Đức Chúa Trời sai rắn lửa đến cắn dân sự, gây ra cái chết thể xác (Dân Số Ký 21:6).
• Sự chết thuộc linh: Tội lỗi dẫn đến sự chết đời đời, sự phân cách khỏi Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:1).

c. Phương cách cứu chữa

• Rắn đồng: Đức Chúa Trời truyền lệnh làm một con rắn bằng đồng và treo lên cây sào. Con rắn đó không có quyền năng tự thân, nhưng là biểu tượng của sự cứu chữa do Đức Chúa Trời chỉ định (Dân Số Ký 21:8).
• Thập tự giá: Đức Chúa Trời sai Con Một của Ngài, Chúa Giê-xu Christ, đến thế gian, chịu chết trên cây thập tự. Thập tự giá là nơi Đấng Christ gánh tội lỗi thế gian (1 Phi-e-rơ 2:24).

d. Điều kiện để được cứu

• Nhìn lên rắn đồng: Người bị rắn cắn chỉ cần nhìn lên con rắn đồng với đức tin rằng họ sẽ được chữa lành. Hành động đơn giản nhưng đòi hỏi lòng tin vào lời hứa của Đức Chúa Trời (Dân Số Ký 21:8-9).
• Tin vào Chúa Giê-xu: Đức Chúa Trời yêu cầu con người tin nhận Chúa Giê-xu, Đấng bị treo trên thập tự giá, thì được sự sống đời đời (Giăng 3:16; Rô-ma 10:9). Đức tin đơn sơ, không dựa vào việc làm, là điều kiện duy nhất.

e. Kết quả

• Sự sống thể xác: Người nhìn lên rắn đồng được chữa lành và tiếp tục sống (Dân Số Ký 21:9).
• Sự sống đời đời: Ai tin Chúa Giê-xu thì không bị hư mất nhưng được sự sống đời đời (Giăng 3:16).

Những điểm tương đồng này cho thấy rắn đồng là một hình bóng hoàn hảo về thập tự giá của Đấng Christ. Tuy nhiên, có một sự khác biệt quan trọng: rắn đồng chỉ là biểu tượng, còn thập tự giá là thực tại; rắn đồng cứu chữa tạm thời khỏi cái chết thể xác, còn thập tự giá cứu vĩnh viễn khỏi cái chết thuộc linh.

4. Khía cạnh thần học: Rắn đồng – hình bóng của thập tự giá

Sứ đồ Phao-lô viết: "Đấng Christ đã chuộc chúng ta khỏi sự rủa sả của luật pháp, bởi Ngài đã nên sự rủa sả vì chúng ta – vì có lời chép: Đáng rủa thay là kẻ bị treo trên cây gỗ" (Ga-la-ti 3:13). Ở đây, Phao-lô trích Phục truyền 21:23, nói về người bị treo trên cây là bị Đức Chúa Trời rủa sả. Chúa Giê-xu, Đấng vô tội, đã gánh lấy sự rủa sả đó thay cho chúng ta. Hình ảnh con rắn – biểu tượng của sự rủa sả và tội lỗi – được treo lên, và ai nhìn lên thì được sống, báo trước việc Đấng Christ trở nên tội lỗi vì chúng ta (2 Cô-rinh-tô 5:21).

Trong Cựu Ước, rắn đồng được làm bằng đồng, kim loại thường dùng trong bàn thờ tế lễ, nơi xử lý tội lỗi qua sự chết. Đồng cũng tượng trưng cho sự phán xét. Chúa Giê-xu đã chịu sự phán xét của Đức Chúa Trời thay cho chúng ta trên thập tự giá. Như vậy, rắn đồng không chỉ là một phương thuốc chữa lành thể xác, mà còn là một lời tiên tri về sự chết chuộc tội của Đấng Mê-si.

Một chi tiết đáng chú ý: sau này, dân Y-sơ-ra-ên đã biến rắn đồng thành vật thờ phượng, gọi là Nê-hút-tan (2 Các Vua 18:4). Vua Ê-xê-chia đã đập nát nó vì dân chúng dâng hương cho nó. Điều này cảnh báo chúng ta không được thờ lạy thập tự giá như một vật thể, mà phải thờ phượng Đấng Christ là Đấng đã chết trên đó. Thập tự giá chỉ là công cụ; Đấng Christ mới là Đấng cứu rỗi.

5. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân

Qua sự so sánh giữa rắn đồng và thập tự giá, chúng ta rút ra nhiều bài học quý giá cho đời sống đức tin:

a. Nhận biết tình trạng tội lỗi và sự cần thiết của ơn cứu rỗi

Giống như dân Y-sơ-ra-ên nhận ra mình đã phạm tội và kêu cầu sự giúp đỡ, chúng ta cũng phải ý thức mình là tội nhân đáng chết, cần đến sự cứu rỗi từ Đức Chúa Trời. Không có sự tự cứu; chỉ có Đức Chúa Trời mới cung ứng phương cách.

b. Đức tin đơn sơ nơi Chúa Giê-xu Christ

Điều kiện để được cứu rất đơn giản: nhìn lên rắn đồng – tin nhận Chúa Giê-xu. Đó không phải là việc làm công đức, cũng không phải là sự cố gắng tự cải thiện, mà chỉ là tin cậy vào công lao của Đấng Christ trên thập tự giá. "Vì nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời" (Ê-phê-sô 2:8).

c. Sự cứu rỗi đến từ Đức Chúa Trời, không từ bất kỳ nguồn nào khác

Rắn đồng không có quyền năng tự thân; nó chỉ là công cụ Đức Chúa Trời dùng. Tương tự, thập tự giá không có quyền năng cứu rỗi nếu không có Đấng Christ. Chúng ta không nên đặt niềm tin vào các biểu tượng, nghi lễ, hay tổ chức, mà chỉ vào chính Chúa Giê-xu.

d. Lời kêu gọi rao truyền Tin Lành

Như Môi-se treo rắn đồng lên để mọi người có thể nhìn thấy, chúng ta cũng phải "treo" Chúa Giê-xu lên qua đời sống và lời chứng của mình, để người khác có cơ hội nhìn lên Ngài và được cứu. Chúa Giê-xu phán: "Còn Ta, khi Ta được treo lên khỏi đất, Ta sẽ kéo mọi người đến cùng Ta" (Giăng 12:32). Chúng ta là phương tiện Ngài dùng để kéo mọi người đến với Ngài.

e. Cảnh giác trước sự thờ hình tượng

Rắn đồng sau này bị thờ phượng thay vì Đức Chúa Trời. Điều này nhắc nhở chúng ta không được biến thập tự giá, ảnh tượng, hay ngay cả những truyền thống tôn giáo thành đối tượng thờ phượng. Chỉ một mình Đức Chúa Trời đáng được tôn thờ.

Kết luận

Hình ảnh rắn đồng trong Cựu Ước là một trong những lời tiên tri rõ ràng nhất về thập tự giá của Chúa Giê-xu. Qua sự kiện này, Đức Chúa Trời bày tỏ kế hoạch cứu rỗi của Ngài: Con Người phải bị treo lên, và ai tin thì được sự sống đời đời. Sự so sánh này không chỉ làm sâu sắc thêm sự hiểu biết của chúng ta về Kinh Thánh, mà còn củng cố niềm tin vào Đấng Christ và khích lệ chúng ta sống với lòng biết ơn vì ơn cứu rỗi lớn lao. Hãy luôn nhìn lên Chúa Giê-xu, Đấng đã chịu treo trên thập tự giá vì tội lỗi chúng ta, và rao truyền Tin Lành cứu rỗi cho mọi người.