Benjamin Trong Kinh Thánh
Trong khuôn khổ nghiên cứu về mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên, Benjamin thường xuất hiện với tư cách là chi phái nhỏ nhất, nhưng lại mang một vị thế và số phận hết sức đặc biệt, đầy nghịch lý: nhỏ bé nhưng dũng mãnh, được yêu thương nhưng cũng gánh chịu hậu quả, và là nguồn cơn của xung đột nhưng cũng là biểu tượng của sự hiệp một. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá con người, lịch sử và ý nghĩa thuộc linh của Benjamin – người con út của tổ phụ Gia-cốp, thông qua lăng kính Kinh Thánh, ngôn ngữ nguyên bản và những ứng dụng cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Benjamin: Người Con Của Nỗi Đau Và Hy Vọng
Benjamin được sinh ra trong một hoàn cảnh bi thương. Sáng Thế Ký 35:16-18 chép: “Đoạn, đi từ Bê-tên đến, còn cách Ép-ra-tơ chừng vài dặm đường, thì Ra-chên sanh nở. Trong cơn thọ sanh nàng bị khó sản. Kế trong lúc cực đau đớn, bà mụ nói cùng nàng rằng: Đừng sợ chi, vì nàng còn đứa con trai nữa. Trong lúc hấp hối, vì gần trút linh hồn, thì đặt tên đứa trẻ là Bê-nô-ni; nhưng cha đặt là Bên-gia-min.”
Ở đây, chúng ta thấy hai cái tên đầy ý nghĩa:
- Bê-nô-ni (בֶּן־אוֹנִי, Ben-oni): Trong tiếng Hê-bơ-rơ, “Ben” nghĩa là “con trai của”, còn “oni” bắt nguồn từ “onah” (אוֹנָה) có nghĩa là “sức mạnh”, “sự giàu có”, nhưng trong ngữ cảnh này thường được hiểu là “nỗi đau của tôi” hoặc “con trai của sự đau đớn”. Đây là tên do Ra-chên, người mẹ đang hấp hối, đặt cho con mình, phản ánh sự chua xót và mất mát.
- Bên-gia-min (בִּנְיָמִין, Binyamin): Gia-cốp, người cha, đã đổi tên con. “Bên” vẫn là “con trai của”, còn “yamin” (יָמִין) có nghĩa là “tay phải”. Trong văn hóa phương Đông, “tay phải” tượng trưng cho phương Nam, sức mạnh, vị trí ưu tiên và phước hạnh. Do đó, Bên-gia-min có thể được hiểu là “con trai của tay hữu” (con trai được yêu quý, người được ưu ái), hoặc “con trai của những ngày sau” (nếu liên kết “yamim” – ימים – nghĩa là “những ngày”). Hành động đổi tên của Gia-cốp là một hành động đức tin, biến đổi một bi kịch thành một lời hứa, một lời tiên tri về phước hạnh tương lai.
Benjamin là con trai duy nhất của Gia-cốp được sinh ra tại Đất Hứa Ca-na-an, và là con ruột cuối cùng của Ra-chên – người vợ được Gia-cốp yêu thương nhất (Sáng Thế Ký 44:20). Điều này khiến ông trở thành đối tượng của tình yêu thương đặc biệt, thậm chí là sự bảo vệ thái quá từ người cha già.
II. Benjamin Trong Câu Chuyện Giô-sép: Chiếc Cầu Nối Hàn Gắn
Vai trò của Benjamin nổi bật nhất trong câu chuyện về Giô-sép ở các chương 42-45 sách Sáng Thế Ký. Sau khi Giô-sép bị bán sang Ai Cập và trở thành tể tướng, ông gặp lại các anh em đến mua lương thực. Lúc này, Benjamin là người con út duy nhất còn lại của Ra-chên trong mắt Gia-cốp. Ông kiên quyết không cho Benjamin đi cùng, vì sợ mất đi đứa con cuối cùng của người vợ yêu: “Các con hãy xuống đó mua lương thực cho chúng ta, hầu cho chúng ta sống và khỏi chết. Nhưng Gia-cốp không chịu cho Bên-gia-min, em Giô-sép, đi với các anh, vì nói rằng: E xảy ra điều rủi ro cho nó chăng.”
(Sáng Thế Ký 42:2,4).
Sự hiện diện của Benjamin là chìa khóa cho sự hòa giải. Giô-sép, để kiểm chứng lòng các anh, đã yêu cầu họ phải đem Benjamin đến. Khi thấy Benjamin, tình cảm ruột thịt trỗi dậy mạnh mẽ trong lòng Giô-sép (Sáng Thế Ký 43:29-30). Cuộc thử thách cuối cùng là việc Giô-sép cho giấu cái chén bạc trong bao lúa của Benjamin (Sáng Thế Ký 44). Phản ứng của Giu-đa thay cho tất cả các anh, khi van xin được thế mạng cho Benjamin, chính là bằng chứng của sự thay đổi lòng và là động lực khiến Giô-sép bày tỏ danh tính mình. Lời cầu xin của Giu-đa: “Vì tôi đã bảo lãnh đứa trẻ nầy cùng cha tôi mà rằng: Nếu con không đem nó về, thì con sẽ cam chịu tội cùng cha trọn đời.”
(Sáng Thế Ký 44:32), cho thấy Benjamin đã trở thành nhân tố buộc các anh phải chịu trách nhiệm và thể hiện tình yêu thương, hoàn toàn đối lập với thái độ họ đã dành cho Giô-sép năm xưa.
Ở đây, Benjamin, dù là nhân vật thụ động, lại đóng vai trò “vật thế chấp” của giao ước mới giữa các anh em. Sự an toàn của ông là điều kiện cho sự sống còn của cả gia đình và là động lực cho sự ăn năn, hòa giải.
III. Chi Phái Benjamin: Nhỏ Bé Nhưng Dũng Mãnh
Chi phái Benjamin, con cháu của Benjamin, được mô tả là một chi phái nhỏ nhưng có tinh thần chiến đấu rất cao. Lời chúc phước của Môi-se trong Phục Truyền Luật Lệ Ký 33:12 nói: “Về Bên-gia-min, người nói như vầy: Người được Đức Giê-hô-va yêu mến, Sẽ được ở yên ổn gần Ngài. Đức Giê-hô-va che chở người trọn ngày, Và người ở giữa hai vai Ngài.”
Hình ảnh “ở giữa hai vai Ngài” gợi liên tưởng đến địa phận của Benjamin nằm giữa các chi phái, với thành Giê-ru-sa-lem (thuộc địa phận Benjamin) như nơi Đức Chúa Trời đặt danh Ngài.
Tuy nhiên, chi phái Benjamin cũng gánh chịu một trong những thảm kịch kinh hoàng nhất trong Kinh Thánh, được ghi lại trong Các Quan Xét 19-21. Sự kiện người Lê-vi và người thiếp bị sự tàn ác khủng khiếp tại thành Ghi-bê-a thuộc chi phái Benjamin đã dẫn đến một cuộc nội chiến, khiến gần như toàn bộ chi phái Benjamin bị tiêu diệt, chỉ còn lại 600 người nam (Các Quan Xét 20:47). Sự kiện này cho thấy tội lỗi tập thể có thể dẫn đến sự hủy diệt gần như hoàn toàn. Nhưng cũng từ đống tro tàn ấy, ân điển và sự thành tín của Đức Chúa Trời được bày tỏ. Các chi phái khác đã tìm cách bảo tồn và tái lập chi phái Benjamin, cho họ những người vợ từ Gia-be Ga-la-át và những cô gái của Si-lô (Các Quan Xét 21). Chi phái nhỏ bé này đã được phục hồi.
Đặc tính chiến binh của Benjamin được nhắc đến trong lời chúc của Gia-cốp: “Bên-gia-min là một con chó sói hay cắn xé; Ban mai nó ăn mồi, Chiều tối nó chia mồi.”
(Sáng Thế Ký 49:27). Và thực tế, họ là những xạ thủ tài giỏi, thuận tay trái (Các Quan Xét 3:15; 20:16). Vua đầu tiên của Y-sơ-ra-ên, Sau-lơ, xuất thân từ chi phái Benjamin (I Sa-mu-ên 9:1-2), một người có vóc giáng oai nghi, phù hợp với tính cách dũng mãnh của chi phái, nhưng cuối cùng lại thất bại vì không vâng phục trọn vẹn Đức Chúa Trời.
IV. Benjamin Trong Lịch Sử Cứu Chuộc Và Tân Ước
Chi phái Benjamin có một vị trí địa lý và lịch sử đặc biệt. Sau khi vương quốc phân chia, Benjamin là một trong hai chi phái (cùng với Giu-đa) trung thành với nhà Đa-vít, thuộc về Vương Quốc Giu-đa phương Nam (I Các Vua 12:21). Thành Giê-ru-sa-lem, thành của Đức Vua Lớn, nằm trên biên giới giữa Giu-đa và Benjamin (Giô-suê 18:28), và đền thờ được xây trên núi Mô-ri-a, thuộc địa phận Benjamin. Điều này khiến Benjamin luôn gắn liền với sự thờ phượng tại Giê-ru-sa-lem.
Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô đã tự hào xưng mình là người thuộc chi phái Benjamin: “Tôi là người Y-sơ-ra-ên, dòng dõi của Áp-ra-ham, thuộc về chi phái Bên-gia-min.”
(Rô-ma 11:1; Phi-líp 3:5). Điều này không chỉ nói về gia phả, mà còn mang ý nghĩa thần học sâu sắc. Phao-lô, từng là một người Pha-ri-si nhiệt thành bắt bớ Hội Thánh, giống như “con chó sói hay cắn xé” của chi phái mình. Nhưng qua ân điển Chúa, ông đã được biến đổi thành một sứ đồ nhiệt thành cho dân Ngoại. Ông chính là minh chứng sống động cho việc “người được Đức Giê-hô-va yêu mến” (Phục Truyền 33:12) và được “ở yên ổn gần Ngài”.
Hơn nữa, trong khải tượng về 144,000 người được đóng ấn trong sách Khải Huyền, chi phái Benjamin vẫn có mặt đầy đủ (Khải Huyền 7:8), cho thấy sự trung tín của Đức Chúa Trời với các giao ước Ngài lập cùng các tổ phụ, và vị thế vĩnh viễn của chi phái này trong kế hoạch cứu rỗi của Ngài.
V. Ứng Dụng Thuộc Linh Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Từ cuộc đời và lịch sử chi phái Benjamin, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học quý giá:
1. Ân Điển Biến Đổi Đau Thương Thành Phước Hạnh: Từ “Bê-nô-ni” (con trai đau đớn) thành “Bên-gia-min” (con trai tay hữu) là hình ảnh đẹp về quyền năng biến đổi của Đức Chúa Trời. Nhiều khi chúng ta sinh ra trong hoàn cảnh đau thương, mang những vết thương lòng từ quá khứ (“Bê-nô-ni”). Nhưng trong Đấng Christ, Đức Chúa Trời đổi tên chúng ta. Ngài gọi chúng ta là con cái, là người được ưu ái, là dân thuộc riêng về Ngài (“Bên-gia-min”). Sự đồng hóa của chúng ta không còn dựa trên nỗi đau quá khứ, mà dựa trên vị trí mới trong Đấng Christ (II Cô-rinh-tô 5:17).
2. Vai Trò Của Người “Ít Nhất” Trong Sự Hiệp Một: Benjamin là người con út, người “nhỏ nhất”, nhưng lại là nhân tố không thể thiếu để gia đình Gia-cốp đoàn tụ. Trong thân thể Đấng Christ, mỗi chi thể dù nhỏ bé, dù khiêm nhường đều có một vai trò quan trọng để giữ gìn sự hiệp một của Thánh Linh (Ê-phê-sô 4:3, I Cô-rinh-tô 12:22). Đừng đánh giá thấp đóng góp hay ảnh hưởng của mình trong gia đình đức tin.
3. Cảnh Giác Với Tội Lỗi Tập Thể Và Sự Phục Hồi: Bi kịch của chi phái Benjamin ở Ghi-bê-a là lời cảnh báo nghiêm khắc về hậu quả khủng khiếp khi một cộng đồng dung túng tội lỗi, thay vì xét đoán và thanh tẩy nó. Hội Thánh cần phải là muối của đất, ánh sáng của thế gian, duy trì tiêu chuẩn thánh khiết của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, từ câu chuyện phục hồi 600 người nam, chúng ta cũng thấy rằng sự đoán phát của Chúa không phải là cứu cánh, mà thường là để thanh tẩy và phục hồi. Luôn có hy vọng và con đường phục hưng cho những ai ăn năn.
4. Từ “Chó Sói Cắn Xé” Thành “Sứ Đồ Cho Dân Ngoại”: Hành trình của Phao-lô phản chiếu tiềm năng biến đổi của một con người và cả một chi phái. Tính cách mạnh mẽ, nhiệt thành có thể dùng vào việc bắt bớ Hội Thánh, nhưng một khi được Chúa chạm đến và khuất phục, chính sự nhiệt thành ấy sẽ trở nên sức mạnh vô song cho công việc Tin Lành. Mọi đặc điểm, hoàn cảnh xuất thân của chúng ta đều có thể được Chúa dùng cho vinh hiển Ngài, nếu chúng ta hoàn toàn đầu phục dưới tay quyền năng của Ngài.
Kết Luận
Benjamin không chỉ là một cái tên trong danh sách các tổ phụ, mà là một biểu tượng sống động về sự chuyển hóa từ đau thương đến phước hạnh, từ nhỏ bé đến vị trí quan trọng, và từ thất bại đến phục hưng. Ông nhắc nhở chúng ta rằng, dù xuất phát điểm của chúng ta có thế nào (“Bê-nô-ni”), trong Đấng Christ, chúng ta đều được đặt cho một cái tên mới, một căn tính mới (“Bên-gia-min”) – là con cái được yêu dấu của Đức Chúa Trời, được ở trong sự bảo vệ và phước hạnh của tay hữu Ngài. Chi phái Benjamin, với tất cả thăng trầm lịch sử, minh chứng cho sự thành tín của Đức Chúa Trời trong việc gìn giữ và sử dụng cả những chi phái nhỏ bé, dù từng vấp ngã, để hoàn thành mục đích tối hậu của Ngài. Ước mong mỗi chúng ta, như Phao-lô, có thể nói với lòng tin quyết: “Tôi là người được Chúa yêu, thuộc về dòng dõi được phục hồi bởi ân điển.”