Có những môn đồ nào khác cũng được Chúa Giê-xu đặt tên hoặc có biệt danh đặc biệt không?

Trong bối cảnh văn hóa Kinh Thánh, tên gọi không chỉ là nhãn hiệu để phân biệt cá nhân mà còn phản ánh bản chất, tính cách hoặc số phận của người mang tên. Chúa Giê-xu, với thẩm quyền của Ngài, đã nhiều lần đặt tên mới hoặc ban biệt danh cho những môn đồ của Ngài, qua đó bày tỏ sự hiểu biết thấu suốt và mục đích đặc biệt dành cho họ. Nổi bật nhất là trường hợp Si-môn được gọi là Phi-e-rơ và hai anh em Gia-cơ cùng Giăng được gọi là “con trai của sấm sét” (Boanerges). Bài viết này sẽ khảo sát kỹ lưỡng những nhân vật này cùng các bằng chứng Kinh Thánh, đồng thời rút ra những bài học thiêng liêng cho đời sống Cơ Đốc ngày nay.

Chúng ta bắt đầu với Si-môn, con của Giô-na, một ngư dân chất phác tại Ga-li-lê. Lần đầu tiên Chúa Giê-xu gặp Si-môn, Ngài đã phán: “Ngươi là Si-môn, con của Giô-na; ngươi sẽ được gọi là Sê-pha (nghĩa là Phi-e-rơ)” (Giăng 1:42). Từ “Sê-pha” trong tiếng A-ram (Kēphā) và “Phi-e-rơ” trong tiếng Hy Lạp (Petros) đều có nghĩa là “đá” hoặc “hòn đá”. Đây không đơn thuần là một biệt hiệu, mà là một lời tuyên bố về sự thay đổi căn tính và sứ mệnh.

Trong Ma-thi-ơ 16:18, Chúa Giê-xu nhắc lại điều này trong một bối cảnh quan trọng: “Còn ta, ta bảo ngươi rằng: Ngươi là Phi-e-rơ, ta sẽ lập Hội thánh ta trên đá nầy.” Câu Kinh Thánh này đã gây nhiều tranh luận thần học về việc “đá” (petra) ám chỉ điều gì, nhưng không thể phủ nhận rằng Chúa Giê-xu đã dùng chính tên mới của Si-môn để chỉ về vai trò nền tảng mà ông sẽ đảm nhận trong Hội Thánh đầu tiên. Phi-e-rơ quả thật đã trở thành một cột trụ (Ga-la-ti 2:9) và là người rao giảng chính trong ngày Lễ Ngũ Tuần (Công vụ 2:14-41).

Điều thú vị là dù được gọi là “đá”, tính tình của Si-môn lại khá bồng bột và thiếu kiên định. Ông đã từng bước đi trên nước nhưng rồi sợ hãi (Ma-thi-ơ 14:29-30), ông nhiệt thành tuyên xưng Chúa nhưng lại ngăn Ngài đi đến thập tự (Ma-thi-ơ 16:22-23), và tệ nhất là ông đã chối Chúa ba lần (Ma-thi-ơ 26:69-75). Tuy vậy, sau khi Chúa phục sinh, Ngài đã phục hồi Phi-e-rơ (Giăng 21:15-17) và cuối cùng ông đã sống đúng với tên gọi của mình: một tảng đá vững vàng, dám đổ máu vì danh Chúa (truyền thống nói ông bị đóng đinh ngược). Qua đó chúng ta thấy rằng tên mới Chúa ban không chỉ phản ánh hiện trạng mà còn là lời tiên tri về tiềm năng được biến đổi bởi ân điển.

Ngoài Phi-e-rơ, Kinh Thánh còn ghi nhận một nhóm môn đồ khác được Chúa Giê-xu đặt biệt danh tập thể. Mác 3:17 viết: “Ngài đặt tên cho Si-môn là Phi-e-rơ; lại đặt tên cho Gia-cơ con Xê-bê-đê và Giăng em Gia-cơ là Bô-a-nẹt, nghĩa là con trai của sấm sét.” Trong bản gốc Hy Lạp, từ “Βοανηργές” (Boanērges) là phiên âm của một cụm từ A-ram. Học giả thường cho rằng nó bắt nguồn từ “b’nai regesh” (con của sự náo động) hoặc “b’nai ra’am” (con của sấm sét). Dù cách nào, ý nghĩa cũng diễn tả một tính khí mãnh liệt, dữ dội.

Biệt danh này hoàn toàn phù hợp với những gì chúng ta biết về hai anh em này qua các sách Phúc Âm. Ví dụ:

• Trong Lu-ca 9:54-56, khi một làng người Sa-ma-ri từ chối tiếp đón Chúa Giê-xu, Gia-cơ và Giăng đã nóng giận đề nghị: “Lạy Chúa, Chúa có muốn chúng tôi khiến lửa từ trời xuống thiêu hủy họ chăng?” Chúa quở trách họ và dạy về tinh thần nhân từ.
• Trong Mác 9:38-40, Giăng đã ngăn cản một người nhân danh Chúa đuổi quỷ chỉ vì người ấy không thuộc nhóm các môn đồ. Chúa Giê-xu dạy rằng ai không chống chúng ta là ủng hộ chúng ta.
• Trong Mác 10:35-37, hai anh em cùng mẹ là Sa-lô-mê đến xin Chúa cho họ được ngồi bên tả và bên hữu trong vinh quang của Ngài, thể hiện tham vọng trần tục.

Những sự kiện này cho thấy Gia-cơ và Giăng có nhiệt huyết lớn nhưng còn nông nổi, thiếu kiên nhẫn và đôi khi kiêu ngạo. Tuy nhiên, Chúa Giê-xu không vì thế mà loại bỏ họ; Ngài gọi họ là “con trai của sấm sét” như một cách công nhận tính cách tự nhiên của họ, đồng thời Ngài dẫn dắt họ để năng lượng đó được hướng vào công việc của Nước Trời.

Theo dòng thời gian, chúng ta thấy sự trưởng thành đáng kinh ngạc. Gia-cơ trở thành vị sứ đồ đầu tiên tử đạo dưới tay vua Hê-rốt A-grip-ba (Công vụ 12:2). Giăng, từng muốn gọi lửa từ trời, về sau được biết đến như “sứ đồ yêu thương”, tác giả của sách Phúc Âm Giăng, ba thư tín và sách Khải Huyền, nơi ông rao truyền tình yêu và sự nhân từ của Đức Chúa Trời. Biệt danh “con trai của sấm sét” vì thế không phải là điều để xấu hổ, mà là dấu chỉ về tiềm năng được Chúa uốn nắn.

Khi khảo sát danh sách mười hai sứ đồ (Ma-thi-ơ 10:2-4; Mác 3:16-19; Lu-ca 6:14-16), chúng ta nhận thấy một số vị có thêm tên khác hoặc biệt hiệu, nhưng không rõ có phải do Chúa Giê-xu trực tiếp đặt hay không. Ví dụ:

• Tha-đê (còn gọi là Lê-bê): Mác 3:18 ghi “Tha-đê”, còn một số bản thảo thêm “Lê-bê, biệt danh Tha-đê”. Đây có thể là tên gọi khác do truyền thống, không chắc do Chúa đặt.
• Si-môn nhiệt thành: Danh xưng “nhiệt thành” (Zealot) mô tả xu hướng chính trị trước khi theo Chúa, không phải do Chúa đặt.
• Ma-thi-ơ: Ông còn có tên Lê-vi trước khi được Chúa gọi (Mác 2:14). Chúa Giê-xu không đổi tên ông, mà chỉ kêu gọi ông theo Ngài.
• Tô-ma: Trong tiếng Hy Lạp, ông được gọi là Đi-đim (Didymos), nghĩa là “sinh đôi”. Tuy nhiên, không có chỗ nào ghi rằng Chúa Giê-xu gọi ông bằng biệt danh này; có lẽ đây là tên gọi phổ biến trong cộng đồng.
• Na-tha-na-ên: Khi gặp ông, Chúa phán: “Nầy, một người Y-sơ-ra-ên thật, trong người không có sự dối trá!” (Giăng 1:47). Đây là lời khen, không phải tên mới.
• Giu-đa Ích-ca-ri-ốt: Chúa Giê-xu gọi ông là “con của sự hư mất” (Giăng 17:12), nhưng đó là mô tả số phận chứ không phải tên riêng.

Như vậy, dựa trên những gì Kinh Thánh ghi chép rõ ràng, chỉ có ba môn đồ nhận được tên mới hoặc biệt danh đặc biệt từ chính Chúa Giê-xu: Si-môn (Phi-e-rơ), Gia-cơ và Giăng (Boanerges). Điều này không loại trừ khả năng Chúa có đặt tên cho những người khác nhưng không được ghi lại; tuy nhiên, chúng ta chỉ có thể căn cứ vào Kinh Thánh đã được linh cảm.

Việc đổi tên không phải là điều mới mẻ. Trong Cựu Ước, Đức Chúa Trời đã đổi tên Áp-ram thành Áp-ra-ham (Sáng thế 17:5), Sa-rai thành Sa-ra (Sáng thế 17:15), Gia-cốp thành Y-sơ-ra-ên (Sáng thế 32:28). Mỗi lần đổi tên đều đánh dấu một khúc quanh trong mối quan hệ với Đức Chúa Trời và một sứ mệnh mới. Chúa Giê-xu, với tư cách là Đức Chúa Trời nhập thể, tiếp tục thực hành điều này, khẳng định quyền năng thay đổi vận mệnh của con người.

Tên mới mà Chúa ban cho các môn đồ biểu thị bản chất mới mà Ngài muốn hình thành trong họ. Phi-e-rơ, dù là một “hòn đá” nhỏ, đã trở thành nền tảng của Hội Thánh nhờ đức tin vào “tảng đá góc nhà” là Đấng Christ (1 Phi-e-rơ 2:4-6). Gia-cơ và Giăng, từ những “con trai của sấm sét” nhiệt tình nhưng bất ổn, đã trở thành những chứng nhân quả cảm và đầy yêu thương. Điều này dạy chúng ta rằng khi ở trong Đấng Christ, chúng ta trở nên người mới (2 Cô-rinh-tô 5:17), và Chúa muốn ban cho mỗi chúng ta một “tên mới” phản ánh căn tính thật của chúng ta trong Ngài.

Khải Huyền 2:17 cũng hứa: “Ai thắng, ta sẽ ban cho ma-na đang giấu kín, và ta sẽ cho nó một viên sỏi trắng, trên viên sỏi có viết một tên mới, ngoài kẻ nhận lấy không ai biết đến.” Đây là lời hứa về sự thân mật tuyệt đối và căn tính độc nhất mà Chúa dành cho mỗi tín hữu trung tín.

Từ những phân tích trên, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học thiết thực cho hành trình đức tin của mình:

a. Để Chúa định hình lại căn tính của bạn. Giống như Si-môn, Gia-cơ và Giăng, bạn có thể có những yếu điểm và thất bại. Nhưng Chúa biết rõ bạn hơn cả chính mình. Hãy mở lòng cho Ngài biến đổi, để bạn trở nên con người Ngài muốn bạn trở thành.

b. Nhận biết tiềm năng trong Chúa. Đừng nản lòng vì tính khí nóng nảy, hay tham vọng trần tục. Chúa thấy tiềm năng của bạn và muốn dùng những đặc điểm đó cho vinh hiển Ngài, miễn là chúng được hướng dẫn bởi Thánh Linh. Hãy phó thác những khía cạnh đó cho Chúa để Ngài tinh luyện.

c. Sống xứng đáng với danh phận mới. Khi tin nhận Chúa Giê-xu, bạn trở thành con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12), “dân được chọn, chức thầy tế lễ nhà vua, dân thánh” (1 Phi-e-rơ 2:9). Hãy sống thánh khiết, yêu thương, và làm sáng danh Chúa trong mọi việc.

d. Kiên nhẫn với quá trình biến đổi. Phi-e-rơ không trở thành tảng đá chỉ sau một đêm; ông trải qua nhiều lần vấp ngã. Chúa không vội vàng, Ngài kiên nhẫn uốn nắn chúng ta. Đừng tuyệt vọng khi bạn tái phạm; hãy tiếp tục tin cậy vào ân điển Chúa.

e. Chia sẻ niềm vui về căn tính mới. Hãy làm chứng cho người khác về sự thay đổi mà Chúa đã thực hiện trong bạn. Cũng như các sứ đồ đã trở nên những chứng nhân quyền năng, bạn cũng có thể kể câu chuyện của mình để nhiều người biết đến ân sủng của Chúa.

Qua Kinh Thánh, chúng ta thấy rằng Chúa Giê-xu đã đặt tên đặc biệt cho ít nhất ba môn đồ: Si-môn (Phi-e-rơ), Gia-cơ và Giăng (Boanerges). Những tên gọi này không chỉ là biệt danh, mà còn bày tỏ sự hiểu biết sâu sắc của Ngài về tính cách và tiềm năng của họ, đồng thời là lời hứa về sự biến đổi Ngài sẽ thực hiện. Ngày nay, Chúa vẫn muốn ban cho mỗi tín hữu một “tên mới” – một căn tính mới trong Đấng Christ. Hãy đáp lại tiếng gọi của Ngài, để Ngài định hình bạn, dùng bạn cho vương quốc Ngài, và cuối cùng ban cho bạn tên mới trong sự vinh hiển đời đời.