Chúa Giê-xu đã hoàn thành luật pháp thế nào, và điều đó ảnh hưởng đến cách chúng ta hiểu câu này?

Trong bài giảng trên núi, Chúa Giê-xu đã tuyên bố một câu khiến nhiều người Do Thái thời đó ngạc nhiên: “Các ngươi đừng tưởng Ta đến để phá luật pháp hay lời tiên tri; Ta đến, không phải để phá, mà để làm cho trọn” (Ma-thi-ơ 5:17). Lời tuyên bố này đặt nền tảng cho mối quan hệ giữa Cựu Ước và Tân Ước, giữa luật pháp Môi-se và ân điển của Chúa Giê-xu. Nhưng “làm cho trọn” có nghĩa gì? Chúa Giê-xu đã hoàn thành luật pháp như thế nào? Và điều đó thay đổi cách chúng ta hiểu về luật pháp và áp dụng vào đời sống Cơ Đốc ra sao? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào câu Kinh Thánh quan trọng này, khám phá ý nghĩa thần học và thực tiễn của nó.

Để hiểu lời tuyên bố của Chúa Giê-xu, chúng ta cần đặt nó vào bối cảnh. Trong Ma-thi-ơ 5–7, Chúa Giê-xu đang giảng Bài Giảng Trên Núi, một bản tuyên ngôn về vương quốc Đức Chúa Trời. Ngài bắt đầu với các phước lành (5:3-12), rồi nói về vai trò của các môn đồ trong thế gian (5:13-16). Tiếp đó, Ngài đề cập đến mối quan hệ giữa giáo lý của Ngài và luật pháp Cựu Ước. Nhiều người đương thời có thể hiểu lầm rằng Chúa Giê-xu đang phá bỏ truyền thống và luật pháp, vì Ngài thường chất vấn cách giải thích luật của các thầy thông giáo và người Pha-ri-si. Do đó, Ngài khẳng định rõ ràng: Ngài không đến để phá bỏ (καταλῦσαι, katalusai) nhưng để làm cho trọn (πληρῶσαι, plērōsai).

Từ “phá bỏ” trong tiếng Hy Lạp mang ý hủy diệt, tháo gỡ, trong khi “làm cho trọn” có nghĩa là hoàn thành, đầy trọn, thực hiện trọn vẹn. Chúa Giê-xu đến không phải để vứt bỏ Kinh Thánh Cựu Ước, mà để đem nó đến chỗ viên mãn, hoàn tất mục đích của nó.

Trong Tân Ước, từ πληρόω (plēroō) được dùng theo nhiều nghĩa: làm đầy, hoàn thành, ứng nghiệm (như lời tiên tri). Ở đây, nó ám chỉ rằng Chúa Giê-xu sẽ đem luật pháp và các tiên tri đến chỗ hoàn tất. Ngài là đích điểm mà luật pháp hướng đến. Sứ đồ Phao-lô sau này viết: “Vì cớ chúng tôi, Đấng Christ đã trở nên tội lỗi, hầu cho trong Ngài chúng tôi trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời” (2 Cô-rinh-tô 5:21). Chúa Giê-xu hoàn thành luật pháp theo ít nhất bốn phương diện quan trọng:

1. Ứng nghiệm các lời tiên tri: Ngài là Đấng Mê-si được hứa, thực hiện mọi điều Kinh Thánh đã báo trước về Ngài.
2. Giữ trọn luật pháp đạo đức: Ngài sống một đời hoàn toàn vâng phục, không phạm tội, đáp ứng mọi đòi hỏi công bình của luật pháp.
3. Hoàn tất hệ thống nghi lễ tế tự: Các của lễ, đền tạm, thầy tế lễ đều là hình bóng về sự chết chuộc tội của Ngài; Ngài là Chiên Con của Đức Chúa Trời, dâng chính mình làm của lễ một lần đủ cả.
4. Giải thích và nâng cao luật pháp: Trong Ma-thi-ơ 5:21-48, Chúa Giê-xu đào sâu ý nghĩa thật của luật pháp, hướng đến tấm lòng chứ không chỉ hành vi bên ngoài.

Chúng ta sẽ xem xét từng phương diện này.

Cựu Ước chứa hàng trăm lời tiên tri về Đấng Mê-si, từ nơi sinh (Mi-chê 5:2), dòng dõi (Sáng Thế Ký 49:10; 2 Sa-mu-ên 7:12-13), sự đồng trinh thai nghén (Ê-sai 7:14), chức vụ (Ê-sai 61:1-2), cho đến sự chết và sự sống lại (Ê-sai 53; Thi Thiên 16:10; 22). Chúa Giê-xu tuyên bố Ngài là sự ứng nghiệm của những lời tiên tri đó. Sau khi phục sinh, Ngài giải thích cho các môn đồ: “Ấy đó là điều mà khi Ta còn ở với các ngươi, Ta đã bảo các ngươi rằng mọi sự đã chép về Ta trong luật pháp Môi-se, các tiên tri, và các Thi thiên phải được ứng nghiệm” (Lu-ca 24:44). Vì vậy, Ngài “làm cho trọn” các tiên tri bằng cách thực hiện trọn vẹn mọi điều đã được báo trước.

Luật pháp Môi-se đòi hỏi sự vâng phục hoàn hảo. Nhưng không một người nào (ngoại trừ Chúa Giê-xu) có thể giữ trọn (Rô-ma 3:10,23). Chúa Giê-xu đã sống một đời hoàn toàn không tội lỗi. Ngài nói: “Ta luôn làm điều đẹp ý Cha” (Giăng 8:29). Tác giả Hê-bơ-rơ khẳng định: “Vì chúng ta có một thầy tế lễ thượng phẩm… không có tội” (Hê-bơ-rơ 4:15). Ngài hoàn toàn vâng phục Đức Chúa Cha, ngay cả đến chết trên cây thập tự (Phi-líp 2:8). Sự vâng phục đó là sự “làm trọn” luật pháp đạo đức, đáp ứng đòi hỏi công bình của Đức Chúa Trời.

Hơn nữa, Chúa Giê-xu không chỉ giữ luật cho chính mình, mà còn làm đại diện cho dân sự Ngài. Giống như A-đam thất bại trong việc vâng giữ luật, Chúa Giê-xu là A-đam cuối cùng đã vâng phục hoàn toàn. Sự công bình của Ngài được kể cho những ai tin (Rô-ma 5:19; 2 Cô-rinh-tô 5:21). Như thế, luật pháp được “làm trọn” trong ý nghĩa rằng Chúa Giê-xu đã đạt được sự công bình mà luật pháp đòi hỏi, và sự công bình đó được ban cho tín hữu.

Cựu Ước có nhiều nghi thức: dâng tế lễ, lễ Vượt Qua, đền tạm, thầy tế lễ, v.v. Tất cả đều là “hình bóng” (Cô-lô-se 2:17) hay “bóng” (Hê-bơ-rơ 8:5) của những điều tốt lành đến trong Đấng Christ. Chúa Giê-xu là Chiên Con chịu chết thay cho tội lỗi chúng ta (Giăng 1:29), là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm vĩnh cửu theo ban Mên-chi-xê-đéc (Hê-bơ-rơ 7:17), và là Đền Tạm thật (Giăng 2:19-21). Ngài dâng chính mình một lần đủ cả, không cần lặp lại (Hê-bơ-rơ 10:10-14). Bởi sự chết chuộc tội của Ngài, Ngài đã hoàn tất mục đích của luật tế lễ—đền tội và phục hòa với Đức Chúa Trời.

Do đó, Chúa Giê-xu “làm cho trọn” luật pháp bằng cách thay thế hệ thống tạm thời bằng thực tại vĩnh cửu. Các nghi lễ Cựu Ước đã được ứng nghiệm trọn vẹn trong Ngài, và vì thế không còn cần thiết nữa (Hê-bơ-rơ 8:13).

Trong Ma-thi-ơ 5:21-48, Chúa Giê-xu đưa ra sáu phản đề: “Các ngươi có nghe lời phán… nhưng Ta phán cho các ngươi…” Ngài không hủy bỏ luật pháp, nhưng mở rộng ý nghĩa sâu xa của nó. Ví dụ, luật cấm giết người, Ngài dạy rằng giận ghét cũng đáng bị phạt (câu 21-22). Luật cấm ngoại tình, Ngài dạy rằng nhìn đàn bà mà tham muốn cũng là phạm tội (câu 27-28). Ngài nâng tiêu chuẩn lên mức hoàn hảo như Cha trên trời (câu 48). Đây không phải là thêm gánh nặng, nhưng là bày tỏ ý muốn nguyên thủy của Đức Chúa Trời: luật pháp phải phản ánh sự thánh khiết của Ngài và quản trị cả tấm lòng.

Qua việc giảng dạy này, Chúa Giê-xu làm trọn luật pháp bằng cách khải thị ý nghĩa đầy đủ và chân thật của nó. Ngài là Đấng giải thích luật pháp cách trọn vẹn, và chính Ngài cũng là Đấng ban năng lực để sống theo tiêu chuẩn đó qua Thánh Linh.

Việc Chúa Giê-xu hoàn thành luật pháp thay đổi căn bản cách chúng ta đối diện với Cựu Ước và luật pháp. Một số hệ quả thần học quan trọng:

• Luật pháp không bị hủy bỏ, nhưng được hoàn tất trong Đấng Christ. Điều này có nghĩa là Cựu Ước vẫn có thẩm quyền và giá trị, nhưng chúng ta đọc nó dưới ánh sáng của sự hoàn thành của Chúa Giê-xu. Chúng ta không còn bị ràng buộc bởi các nghi lễ và luật dân sự của Y-sơ-ra-ên, vì chúng đã được ứng nghiệm. Tuy nhiên, nguyên tắc đạo đức vĩnh cửu của Đức Chúa Trời vẫn được giữ nguyên, và chúng ta được kêu gọi vâng giữ những điều răn của Chúa Giê-xu (Giăng 14:15).
• Luật pháp đã làm xong vai trò như người dẫn đến Christ. Phao-lô viết: “Như vậy, luật pháp đã như thầy giáo đưa chúng ta đến với Đấng Christ, để chúng ta được xưng công chính bởi đức tin” (Ga-la-ti 3:24). Luật pháp cho thấy tội lỗi và sự bất lực của con người, và dẫn chúng ta đến với Đấng Christ là Đấng làm trọn luật pháp thay cho chúng ta.
• Chúng ta được tự do khỏi sự rủa sả của luật pháp. Vì “sự rủa sả của luật pháp” là sự đoán phạt dành cho người không giữ trọn luật (Ga-la-ti 3:10). Nhưng Chúa Giê-xu đã gánh lấy sự rủa sả đó trên thập tự giá (câu 13), nên ai tin Ngài thì thoát khỏi án phạt và được sống.
• Chúng ta sống theo “luật pháp của Đấng Christ” (Ga-la-ti 6:2). Luật pháp mới này tóm tắt trong điều răn yêu thương (Ma-thi-ơ 22:37-40). Nó không phải là một bộ luật chi tiết, nhưng là sự hướng dẫn của Thánh Linh để chúng ta yêu Chúa và yêu người, thể hiện qua việc vâng giữ các giáo huấn của Chúa Giê-xu.
• Luật pháp vẫn là tiêu chuẩn thánh khiết của Đức Chúa Trời, nhưng giờ đây chúng ta đáp ứng bằng sức mạnh của Thánh Linh, không phải bằng nỗ lực tự xác. Rô-ma 8:3-4 dạy: “Vì điều chi luật pháp không làm nổi… thì Đức Chúa Trời đã làm rồi… hầu cho sự công bình mà luật pháp buộc phải làm được trọn trong chúng ta, là kẻ chẳng noi theo xác thịt, nhưng noi theo Thánh Linh.”

Hiểu được Chúa Giê-xu đã hoàn thành luật pháp đem lại nhiều áp dụng quý báu cho đời sống hằng ngày của Cơ Đốc nhân:

1. An toàn cứu rỗi: Vì Chúa Giê-xu đã giữ trọn luật pháp và chịu hình phạt thay cho chúng ta, chúng ta có thể chắc chắn rằng sự cứu rỗi của mình không dựa trên việc làm của mình, nhưng trên công lao của Ngài. Điều này đem lại sự bình an và lòng biết ơn.
2. Tự do khỏi ách nô lệ của luật pháp: Chúng ta không còn bị lên án khi thất bại, vì Đấng Christ đã giải phóng chúng ta (Rô-ma 8:1). Điều này không khuyến khích tội lỗi, nhưng tạo động lực để phục vụ Chúa với tấm lòng yêu mến.
3. Nếp sống yêu thương: Chúa Giê-xu tóm tắt luật pháp là yêu Chúa và yêu người. Chúng ta được gọi để sống yêu thương như Ngài đã yêu (Giăng 13:34-35). Đó là dấu hiệu nhận biết môn đồ Ngài.
4. Học Kinh Thánh với cái nhìn về Đấng Christ: Khi đọc Cựu Ước, chúng ta nên tìm xem Chúa Giê-xu được bày tỏ thế nào trong các biểu tượng, lịch sử và lời tiên tri. Điều này làm phong phú sự hiểu biết của chúng ta và củng cố đức tin.
5. Tránh hai thái cực: chủ nghĩa hợp pháp và chủ nghĩa tự do. Một bên muốn quay lại giữ luật để được cứu, bên kia coi thường tiêu chuẩn thánh khiết. Chúng ta giữ lập trường trung tín: được cứu bởi ân điển, nhưng kết quả là đời sống thánh khiết, vâng phục Lời Chúa.
6. Rao truyền Phúc Âm: Hiểu biết này giúp chúng ta giải thích cho người khác rằng luật pháp cho thấy tội lỗi, nhưng Đấng Christ ban ơn tha thứ. Đó là sứ điệp của sự tự do và hy vọng.

Chúa Giê-xu đã hoàn thành luật pháp bằng cuộc đời vô tội, sự chết chuộc tội, sự sống lại vinh hiển, và lời giảng dạy khải thị ý nghĩa trọn vẹn của luật pháp. Ngài là sự ứng nghiệm của mọi lời tiên tri, là sự kết thúc (τέλος, telos) của luật pháp cho mọi người tin (Rô-ma 10:4). Sự hoàn thành này không phá hủy luật pháp, mà làm sáng tỏ và đưa nó đến mục tiêu cuối cùng. Vì thế, chúng ta không còn bị ràng buộc bởi hình bóng, nhưng được hưởng thực tại trong Đấng Christ.

Câu hỏi ban đầu— “Chúa Giê-xu đã hoàn thành luật pháp thế nào, và điều đó ảnh hưởng đến cách chúng ta hiểu câu này?” — dẫn chúng ta đến một kết luận: lời tuyên bố của Ngài trong Ma-thi-ơ 5:17 là nền tảng cho mối quan hệ giữa Cựu Ước và Tân Ước, và cho sự bảo đảm cứu rỗi của chúng ta. Hãy sống mỗi ngày trong sự tự do và biết ơn, vâng lời Chúa không vì sợ hình phạt, nhưng vì tình yêu và lòng biết ơn đối với Đấng đã hoàn thành luật pháp thay cho chúng ta.