Tại sao Công giáo thờ Maria trái Kinh Thánh?
Trong đạo Công giáo, Đức Mẹ Maria chiếm một vị trí vô cùng đặc biệt. Giáo hội Công giáo không chỉ tôn kính bà như mẹ của Chúa Giê-xu mà còn dành cho bà những nghi lễ, lời cầu nguyện, và các tín điều như “Vô Nhiễm Nguyên Tội”, “Hồn Xác Lên Trời”, “Nữ Vương Thiên Đàng”, và xem bà là “Đấng Trung Gian” cầu bầu cho con người. Tuy nhiên, với tư cách là những tín hữu lấy Kinh Thánh làm nền tảng, chúng ta cần xem xét liệu những sự tôn kính này có phù hợp với Lời Đức Chúa Trời hay không. Kinh Thánh dạy rõ ràng rằng chúng ta chỉ thờ phượng một mình Đức Chúa Trời, Đức Chúa Giê-xu Christ là Đấng Trung Bình duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người, và mọi người (ngoại trừ Đấng Christ) đều là tội nhân cần ơn cứu rỗi. Bài viết này sẽ phân tích những khía cạnh chính về việc tôn sùng Maria trong Công giáo dưới ánh sáng của Kinh Thánh.
1. Kinh Thánh Dạy Chỉ Thờ Phượng Đức Chúa Trời
Ngay từ Mười Điều Răn, Đức Chúa Trời đã phán: “Trước mặt Ta, ngươi chớ có các thần khác… ngươi chớ quì lạy trước các hình tượng đó, và cũng đừng hầu việc chúng” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:3-5). Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu khẳng định: “Ngươi phải thờ phượng Chúa là Đức Chúa Trời ngươi, và chỉ hầu việc một mình Ngài mà thôi” (Ma-thi-ơ 4:10). Khi sứ đồ Giăng định thờ lạy thiên sứ, vị thiên sứ đã ngăn lại: “Hãy giữ lấy, đừng làm điều đó; ta là bạn tôi tớ với ngươi… hãy thờ phượng Đức Chúa Trời” (Khải Huyền 22:8-9). Như vậy, mọi hành vi thờ phượng – bao gồm cầu nguyện, dâng lời tán tụng, quì lạy – chỉ được dành cho Đức Chúa Trời Ba Ngôi.
Giáo hội Công giáo phân biệt giữa latria (thờ phượng dành cho Đức Chúa Trời) và dulia (tôn kính dành cho các thánh), còn đối với Maria là hyperdulia (tôn kính đặc biệt). Tuy nhiên, Kinh Thánh không có sự phân biệt nào như thế. Bất cứ hành động tôn giáo nào hướng đến một đối tượng khác ngoài Đức Chúa Trời đều có thể trở thành hình thức thờ hình tượng. Trong thực tế, nhiều tín đồ Công giáo cầu nguyện với Maria, xưng tội với Maria, dâng lòng mình cho Maria, và xem bà như nguồn an ủi và cứu giúp – điều mà chỉ Đức Chúa Trời mới xứng đáng nhận.
2. Đức Chúa Giê-xu Christ Là Đấng Trung Bình Duy Nhất
Kinh Thánh dạy rõ: “Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung Gian giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Giê-xu Christ, là người” (1 Ti-mô-thê 2:5). Chúa Giê-xu cũng phán: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi Ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Vì thế, chúng ta có thể “vững lòng đến gần ngôi ơn phước, hầu cho được thương xót và tìm được ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng” (Hê-bơ-rơ 4:16).
Việc cho rằng Maria hoặc các thánh có thể làm trung gian cầu bầu cho chúng ta là đi ngược lại với lời dạy trên. Kinh Thánh không hề nhắc đến việc các tín hữu cầu nguyện với Maria hay nhờ Maria chuyển cầu. Ngược lại, chúng ta được dạy dâng lời cầu nguyện trực tiếp lên Đức Chúa Trời nhờ danh Chúa Giê-xu (Ê-phê-sô 5:20; Cô-lô-se 3:17). Thánh Linh cũng giúp đỡ chúng ta trong sự cầu nguyện (Rô-ma 8:26-27). Do đó, không cần thiết và cũng không đúng Kinh Thánh khi đặt Maria vào vị trí trung gian.
3. Maria Là Người Có Tội, Cần Cứu Rỗi
Giáo hội Công giáo tuyên bố tín điều “Vô Nhiễm Nguyên Tội” (1854) rằng Maria được giữ gìn khỏi nguyên tội ngay từ khi thụ thai, do đó bà hoàn toàn không vương tội lỗi. Thế nhưng Kinh Thánh dạy: “Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:23). Chính Maria đã xưng nhận: “Linh hồn tôi ngợi khen Chúa… vì Ngài đã đoái đến sự hèn hạ của tôi tớ Ngài… Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi những việc lớn… và lòng thương xót Ngài còn đời nọ sang đời kia cho những kẻ kính sợ Ngài” (Lu-ca 1:46-50). Đặc biệt, bà nói: “Tâm hồn tôi tôn vinh Chúa, và linh hồn tôi vui mừng trong Đức Chúa Trời, Cứu Chúa của tôi” (câu 47). Nếu Maria vô tội, bà đã không cần một Đấng Cứu Chuộc. Lời tuyên xưng của bà cho thấy bà nhận biết mình cũng là tội nhân cần sự cứu rỗi từ Đức Chúa Trời.
Hơn nữa, trong Rô-ma 5:12-19, sứ đồ Phao-lô giải thích rằng tội lỗi đã vào thế gian bởi một người (A-đam), và sự công bình cũng bởi một người (Đấng Christ). Không có ngoại lệ nào được đề cập. Maria không được miễn trừ khỏi tội lỗi; bà là một phần của nhân loại sa ngã, mặc dù được Đức Chúa Trời chọn làm mẹ của Đấng Cứu Thế.
4. Sự Đồng Trinh Vĩnh Cửu Của Maria Không Được Kinh Thánh Ủng Hộ
Công giáo dạy rằng Maria mãi mãi đồng trinh, không hề có con cái nào khác sau Chúa Giê-xu. Tuy nhiên, Kinh Thánh nói rằng Giô-sép “không hề ăn ở với [Maria] cho đến khi người sanh một con trai, thì đặt tên là JÊSUS” (Ma-thi-ơ 1:25). Cụm từ “cho đến khi” (tiếng Hy Lạp: heōs) thường ngụ ý rằng sau sự kiện đó, tình trạng có thể thay đổi. Quan trọng hơn, Kinh Thánh nhiều lần nhắc đến “anh em” của Chúa Giê-xu: “Ngài há chẳng phải là thợ mộc, con trai Maria, anh em của Gia-cơ, Giô-sê, Giu-đa, Si-môn sao? Chị em Ngài há chẳng phải ở giữa chúng ta đây ư?” (Mác 6:3; xem Ma-thi-ơ 13:55-56). Trong Giăng 7:3-5, “anh em Ngài” khuyên Chúa Giê-xu nên đi lên Giê-ru-sa-lem. Trong Ga-la-ti 1:19, Phao-lô gọi Gia-cơ là “anh em của Chúa”. Có người cho rằng “anh em” có thể hiểu là anh em họ, nhưng từ Hy Lạp adelphos thường chỉ anh em ruột, và trong ngữ cảnh, khi kể tên cùng với mẹ Ngài là Maria, thì rất tự nhiên để hiểu đó là các con của Maria và Giô-sép. Ngoài ra, nếu Maria không có con nào khác, tại sao Chúa Giê-xu lúc sắp chết lại giao phó mẹ mình cho môn đồ Giăng (Giăng 19:26-27)? Điều này sẽ không cần thiết nếu Maria còn có những người con khác có trách nhiệm chăm sóc bà.
Do đó, Kinh Thánh cho thấy Maria và Giô-sép có những người con khác sau Chúa Giê-xu, và Maria không đồng trinh trọn đời.
5. Các Danh Hiệu Như “Nữ Vương Thiên Đàng” Và “Mẹ Thiên Chúa” Trong Cách Hiểu Công Giáo
“Nữ Vương Thiên Đàng” là một danh hiệu được Giáo hội Công giáo gán cho Maria, dựa trên Khải Huyền 12:1-2 (người nữ mặc mặt trời) và truyền thống. Tuy nhiên, trong Cựu Ước, việc thờ phượng “Nữ Vương Thiên Đàng” bị Đức Giê-hô-va lên án gay gắt (Giê-rê-mi 7:18; 44:17-19). Dù ý nghĩa biểu tượng khác, nhưng dùng danh hiệu đó cho Maria có thể gây hiểu lầm và khích lệ sự thờ lạy đối tượng không phải Đức Chúa Trời. Còn về hình ảnh người nữ trong Khải Huyền 12, hầu hết các nhà giải kinh Tin Lành xem đó là biểu tượng của dân Y-sơ-ra-ên hoặc Hội Thánh, không phải Maria cá nhân.
“Mẹ Thiên Chúa” (Theotokos) là danh hiệu được Công đồng Ê-phê-sô (431) công nhận, nhấn mạnh rằng Chúa Giê-xu là Đức Chúa Trời thật, và Maria là mẹ của Ngài trong nhân tính. Một số Cơ đốc nhân Tin Lành có thể chấp nhận danh hiệu này nếu hiểu đúng, nhưng thường tránh dùng vì dễ bị lợi dụng để tôn sùng Maria quá mức. Kinh Thánh không gọi Maria là “Mẹ Thiên Chúa”; bà được gọi là “mẹ của Chúa Giê-xu” (Công vụ 1:14). Vấn đề là Giáo hội Công giáo đã dùng danh hiệu này để biện minh cho nhiều tín điều và thực hành tôn kính vượt quá Kinh Thánh.
6. Sự Thăng Thiên Của Maria Không Có Trong Kinh Thánh
Năm 1950, Giáo hoàng Pi-ô XII tuyên bố tín điều “Maria được đưa cả hồn lẫn xác lên thiên đàng” (Assumption). Điều này không hề được Kinh Thánh ghi chép. Kinh Thánh chỉ nói đến Hê-nóc và Ê-li được cất lên trời (Sáng thế 5:24; 2 Các Vua 2:11). Không có chỗ nào nói về việc Maria được cất lên. Ngược lại, sau khi Chúa Giê-xu sống lại, Maria xuất hiện cùng các môn đồ cầu nguyện (Công vụ 1:14), rồi không còn được nhắc đến nữa. Sự im lặng của Kinh Thánh về cái chết và sự cất lên của Maria cho thấy đây không phải là giáo lý quan trọng, và chắc chắn không phải là chân lý phải tin để được cứu. Việc đưa ra tín điều dựa trên truyền thuyết và văn thư ngoại kinh là vi phạm nguyên tắc “Sola Scriptura” (chỉ Kinh Thánh).
7. Kinh Thánh Không Dạy Cầu Nguyện Với Maria
Trong toàn bộ Kinh Thánh, không có một lời cầu nguyện nào được dâng lên Maria hay bất kỳ thánh nhân nào đã qua đời. Các tín hữu thời Tân Ước luôn cầu nguyện trực tiếp với Đức Chúa Trời qua Đức Chúa Giê-xu Christ. Hội Thánh đầu tiên “cứ bền lòng cầu nguyện” (Công vụ 1:14) cùng nhau, nhưng không thấy ghi chép lời kêu cầu Maria. Ngay cả khi các môn đồ cần sự giúp đỡ, họ đã cầu nguyện với Chúa (Công vụ 4:24-30). Sự cầu bầu của các thánh đồ trên thiên đàng không được Kinh Thánh dạy; thay vào đó, chính Chúa Giê-xu đang “sống mãi để cầu thay” cho chúng ta (Hê-bơ-rơ 7:25).
Hơn nữa, Đức Chúa Trời là Đấng toàn tri, có mặt khắp nơi; còn các thánh đã qua đời không phải là thần linh để có thể nghe hàng triệu lời cầu nguyện đồng thời. Chỉ có Đức Chúa Trời mới có khả năng đó.
8. Sự Phát Triển Các Tín Điều Về Maria Không Dựa Trên Kinh Thánh
Hầu hết các tín điều liên quan đến Maria (Vô Nhiễm Nguyên Tội, Hồn Xác Lên Trời, Nữ Vương Thiên Đàng, Đấng Đồng Công Cứu Chuộc) đều được định tín vào thế kỷ 19-20, tức rất lâu sau thời các sứ đồ. Điều này cho thấy chúng là sản phẩm của truyền thống con người, không phải giáo lý nguyên thủy của Hội Thánh. Kinh Thánh cảnh báo: “Các ngươi đừng thêm chi vào các lời Ngài phán, e Ngài quở trách các ngươi, và các ngươi bị cầm nói dối chăng” (Châm ngôn 30:6). “Tôi ngỏ cho kẻ nào nghe lời tiên tri trong sách này: Nếu ai thêm vào sách tiên tri nầy điều gì, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi trong sách nầy” (Khải Huyền 22:18). Vì thế, chúng ta cần dừng lại ở những gì Kinh Thánh dạy, không thêm thắt theo ý riêng.
9. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Sau khi đã hiểu rõ lập trường của Kinh Thánh về Maria, chúng ta nên áp dụng điều đó vào đời sống hằng ngày:
- Tập trung vào Đấng Christ: Chúa Giê-xu là trung tâm của đức tin, là Đấng duy nhất cứu rỗi, là Đấng Trung Bình duy nhất. Hãy dành thời gian suy gẫm về Ngài, cầu nguyện trực tiếp với Ngài, và tìm kiếm ý muốn Ngài.
- Tôn trọng Maria theo Kinh Thánh: Hãy nhận biết bà là một tôi tớ trung tín của Đức Chúa Trời, một gương mẫu về đức tin và sự vâng lời. Nhưng đừng nâng bà lên vị trí vượt quá Kinh Thánh.
- Kiểm tra mọi điều dạy dỗ bằng Kinh Thánh: Như người Bê-rê (Công vụ 17:11), chúng ta cần so sánh mọi giáo lý với Lời Chúa để giữ mình khỏi sai lầm.
- Cầu nguyện trực tiếp với Đức Chúa Trời: Bởi vì chúng ta có thể đến gần Chúa Cha nhờ danh Chúa Giê-xu, không cần ai khác làm trung gian. Thánh Linh giúp đỡ chúng ta trong sự cầu nguyện.
- Tránh mọi hình thức thờ hình tượng: Ngay cả những hình ảnh, tượng Maria cũng có thể trở thành đối tượng tôn thờ nếu chúng ta dành cho chúng sự sùng kính chỉ dành cho Đức Chúa Trời. Hãy giữ tấm lòng chỉ hướng về Chúa.
- Chia sẻ chân lý trong tình yêu thương: Nhiều anh chị em Công giáo thành tâm yêu mến Chúa nhưng chưa biết về sự đủ đầy của Đấng Christ. Hãy khiêm tốn trình bày Lời Chúa và làm chứng về ân điển của Ngài.
Kết Luận
Kinh Thánh cho chúng ta một hình ảnh rõ ràng về Maria: một phụ nữ được Đức Chúa Trời chọn, đầy ân điển, có đức tin lớn, nhưng vẫn là một con người tội lỗi cần Đấng Cứu Chuộc. Bà không bao giờ tự xưng mình là đáng được tôn thờ, mà luôn hướng mọi người đến Chúa Giê-xu (Giăng 2:5). Sự tôn kính dành cho Maria trong Công giáo đã vượt xa những gì Kinh Thánh dạy và đi vào lãnh vực thờ lạy đối tượng thọ tạo, làm lu mờ địa vị độc tôn của Đức Chúa Giê-xu Christ. Là Cơ đốc nhân trung tín với Lời Chúa, chúng ta hãy kiên định giữ lấy sự dạy dỗ của các sứ đồ, tôn thờ duy nhất Đức Chúa Trời Ba Ngôi, và rao truyền về Đấng Christ, Đấng Cứu Rỗi duy nhất của nhân loại.