Châm Ngôn 8:17 dạy Chúa yêu mến ai?

Trong kho tàng Châm Ngôn, có một câu Kinh Thánh đặc biệt nói về mối quan hệ giữa con người với Đấng Tạo Hóa: "Ta yêu mến những kẻ yêu mến ta; và phàm ai tìm kiếm ta sẽ gặp ta." (Châm Ngôn 8:17). Lời tuyên bố này đến từ chính Sự Khôn Ngoan được nhân cách hóa, và qua đó cho chúng ta biết Chúa yêu mến ai. Bài viết này sẽ khám phá ý nghĩa sâu xa của câu Kinh Thánh này trong bối cảnh nguyên bản, những liên hệ thần học, và áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Châm Ngôn chương 8 là một bài thơ tuyệt đẹp miêu tả Sự Khôn Ngoan như một nhân vật đang kêu gọi con người. Khôn Ngoan được mô tả là hiện hữu từ trước vô cùng, tham dự vào công cuộc sáng tạo (câu 22-31), và là nguồn của mọi tri thức, sự thông sáng, và sự sống. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu Christ được xác định là "sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời" (1 Cô-rinh-tô 1:24, 30; Cô-lô-se 2:3) và là Ngôi Lời đã dựng nên muôn vật (Giăng 1:1-3). Vì vậy, lời của Khôn Ngoan trong Châm Ngôn 8 cũng chính là tiếng nói của Chúa, bày tỏ tấm lòng Ngài đối với nhân loại.

Đoạn từ câu 12 đến 21, Khôn Ngoan liệt kê những phước hạnh dành cho người nào tìm được bà: sự giàu có, danh dự, công lý, và cả sự sống. Câu 17 đứng ở trung tâm của lời hứa này, nhấn mạnh điều kiện để nhận được tình yêu và sự hiện diện của Đức Chúa Trời.

Nguyên văn và ý nghĩa từ ngữ

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, Châm Ngôn 8:17 viết:
"אֲנִי אֹהֲבַי, אָהֵב; וּמְשַׁחֲרַי, יִמְצָאֻנְנִי"
Phiên âm: "Ani ohavai ahev; um'shacharai yimtsa'unni."
Dịch sát: "Ta, những kẻ yêu mến ta, ta yêu; và những kẻ tìm kiếm ta một cách sốt sắng, sẽ gặp ta."

• "אֹהֲבַי" (ohavai) – từ gốc "אהב" (ahav) nghĩa là yêu. Ở dạng số nhiều kèm đại từ sở hữu: "những kẻ yêu mến ta".
• "מְשַׁחֲרַי" (m'shacharai) – từ gốc "שָׁחַר" (shachar) nghĩa là tìm kiếm một cách kiên trì, sốt sắng, thường gắn với việc tìm kiếm từ lúc rạng đông (sớm mai). Do đó, nó diễn tả sự nỗ lực và ưu tiên dành cho việc tìm kiếm Chúa.
• "יִמְצָאֻנְנִי" (yimtsa'unni) – động từ "מצא" (matsa) nghĩa là tìm thấy, gặp, ở dạng tương lai số nhiều với hậu tố đại từ: "họ sẽ gặp ta".

Bản Kinh Thánh Việt ngữ 1925 dịch: "Ta yêu mến những kẻ yêu mến ta; và phàm ai tìm kiếm ta sẽ gặp ta." Lời hứa này rõ ràng và đơn giản: Chúa đáp lại tình yêu của chúng ta bằng tình yêu của Ngài, và Ngài để cho chính mình Ngài được tìm thấy bởi những ai chân thành kiếm tìm Ngài.

Phân tích nội dung

Câu Kinh Thánh gồm hai vế có quan hệ nhân-quả:

1. "Ta yêu mến những kẻ yêu mến ta" – Đây không phải là sự yêu thương chung chung, mà là sự yêu thương đặc biệt, thân mật dành cho những ai đáp lại tình yêu của Chúa. Chúa không ép buộc chúng ta phải yêu Ngài, nhưng Ngài hứa rằng nếu chúng ta yêu Ngài, Ngài sẽ yêu chúng ta theo một cách riêng biệt, sâu sắc hơn.
2. "Phàm ai tìm kiếm ta sẽ gặp ta" – Lời hứa này được lặp lại nhiều lần trong Kinh Thánh (Phục truyền 4:29; Giê-rê-mi 29:13; Ma-thi-ơ 7:7). Nó khẳng định rằng Chúa không trốn tránh, nhưng sẵn sàng bày tỏ chính mình cho những ai thật lòng tìm kiếm Ngài.

Hai vế này liên kết với nhau: yêu mến Chúa thúc đẩy chúng ta tìm kiếm Ngài, và khi tìm kiếm, chúng ta gặp Ngài, từ đó tình yêu càng thêm sâu đậm.

Trước hết, cần hiểu rằng Đức Chúa Trời là tình yêu (1 Giăng 4:8). Tình yêu của Ngài dành cho cả thế gian, đến nỗi ban Con Một của Ngài (Giăng 3:16). Thậm chí khi chúng ta còn là tội nhân, Ngài đã chết thay cho chúng ta (Rô-ma 5:8). Vậy tại sao Châm Ngôn 8:17 lại nói Chúa yêu mến những kẻ yêu mến Ngài? Điều này nói đến mối quan hệ hai chiều, sự thân mật đặc biệt giữa Đức Chúa Trời và con dân Ngài.

Kinh Thánh phân biệt giữa tình yêu phổ quát của Đức Chúa Trời (dành cho mọi người) và tình yêu đặc biệt (dành cho những người thuộc về Ngài). Ví dụ, Chúa Giê-xu phán: "Ai có các điều răn của ta và vâng giữ, ấy là kẻ yêu mến ta; người nào yêu mến ta sẽ được Cha ta yêu lại, ta cũng sẽ yêu người, và tỏ cho người biết ta." (Giăng 14:21). Đó chính là sự ứng nghiệm của Châm Ngôn 8:17 trong Tân Ước.

Mặt khác, lời hứa "tìm kiếm ta sẽ gặp ta" thể hiện bản tính của Đức Chúa Trời: Ngài là Đấng có thể được tìm thấy. Ngài không xa cách (Công vụ 17:27), nhưng Ngài muốn con người tìm kiếm Ngài. Điều kiện duy nhất là sự chân thành, kiên trì, và lòng khao khát thật sự. Tiếng Hê-bơ-rơ "m'shacharai" nhấn mạnh sự sốt sắng, như người đi tìm kho báu từ lúc bình minh.

Như vậy, Châm Ngôn 8:17 dạy chúng ta rằng Chúa yêu mến những ai đáp lại tình yêu của Ngài và tìm kiếm Ngài với cả tấm lòng. Đó là mối quan hệ tương giao, không phải đơn phương.

Vậy, chính xác Chúa yêu mến ai? Từ Châm Ngôn 8:17, chúng ta thấy hai nhóm người:

1. Những người yêu mến Chúa: Yêu mến Chúa là sự chọn lựa của ý chí, biểu hiện qua việc vâng giữ điều răn Ngài (Giăng 14:15), khao khát sự hiện diện của Ngài, và ưu tiên Ngài trên hết mọi sự. Chúa Giê-xu gọi đó là điều răn lớn nhất: "Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa, là Đức Chúa Trời ngươi." (Ma-thi-ơ 22:37).
2. Những người tìm kiếm Chúa: Tìm kiếm không phải là một hành động nhất thời, mà là một thái độ sống: luôn mong muốn biết Chúa hơn, gần gũi Ngài hơn, và sống theo ý muốn Ngài. Kinh Thánh hứa rằng nếu chúng ta tìm kiếm Ngài, chúng ta sẽ tìm thấy (Ma-thi-ơ 7:7).

Hai nhóm này thực chất là một: người yêu mến Chúa sẽ tìm kiếm Ngài, và người tìm kiếm Chúa thật sự thì cũng yêu mến Ngài. Đó là vòng tròn phước hạnh: càng yêu, càng tìm; càng tìm, càng yêu.

Cần lưu ý rằng lời hứa này không có nghĩa là chúng ta có thể "mua chuộc" tình yêu của Chúa bằng nỗ lực riêng. Chính Chúa ban cho chúng ta khả năng yêu Ngài (1 Giăng 4:19). Vì vậy, việc chúng ta yêu mến và tìm kiếm Ngài cũng là ân điển Ngài ban. Chúa yêu chúng ta trước, và chúng ta chỉ đáp lại tình yêu đó mà thôi.

Lời Chúa trong Châm Ngôn 8:17 không chỉ là một chân lý để suy ngẫm, mà còn là một lời mời gọi hành động. Dưới đây là một số áp dụng cụ thể:

1. Làm thế nào để yêu mến Chúa?

• Vâng giữ Lời Ngài: "Vì nầy là sự yêu mến Đức Chúa Trời, tức là chúng ta vâng giữ điều răn Ngài" (1 Giăng 5:3). Hãy đọc Kinh Thánh mỗi ngày và làm theo những gì Chúa dạy.
• Cầu nguyện và thông công: Trò chuyện với Chúa qua lời cầu nguyện, bày tỏ lòng biết ơn, tôn thờ, và những nhu cầu của bạn.
• Yêu thương người khác: "Kẻ nào chẳng yêu thì không biết Đức Chúa Trời; vì Đức Chúa Trời là sự yêu thương" (1 Giăng 4:8). Thể hiện tình yêu với anh em cũng là cách chứng minh tình yêu với Chúa.
• Dâng hiến đời sống: Dâng thân thể làm của lễ sống và thánh (Rô-ma 12:1). Phục vụ Chúa trong Hội Thánh và xã hội.

2. Làm thế nào để tìm kiếm Chúa cách sốt sắng?

• Ưu tiên Chúa trên hết: "Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa." (Ma-thi-ơ 6:33). Hãy đặt Chúa lên hàng đầu trong mọi lĩnh vực: thời gian, công việc, gia đình, tài chính...
• Tìm kiếm Chúa buổi sáng: Gợi ý từ "m'shacharai" (tìm kiếm từ lúc rạng đông). Dành thì giờ buổi sáng để đọc Kinh Thánh và cầu nguyện trước khi bắt đầu ngày mới.
• Tìm kiếm với cả tấm lòng: "Các ngươi sẽ tìm ta, và gặp được, khi các ngươi tìm kiếm ta hết lòng." (Giê-rê-mi 29:13). Hãy dốc hết tâm trí, tình cảm, ý chí vào việc theo đuổi Chúa, không chia trí.
• Kiên trì và nhẫn nại: Đôi khi chúng ta không cảm nhận được Chúa ngay lập tức, nhưng hãy tiếp tục tìm kiếm, vì lời hứa chắc chắn sẽ thành hiện thực (Lu-ca 11:9-10).

3. Phước hạnh của việc yêu mến và tìm kiếm Chúa

• Được Chúa yêu thương đặc biệt: "Cha ta sẽ yêu thương người, chúng ta đều đến cùng người và ở trong người." (Giăng 14:23).
• Nhận được sự bình an và sự hướng dẫn: "Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va, chớ nương cậy nơi sự thông sáng của con; Hãy nhận biết Ngài trong mọi đường lối con, thì Ngài sẽ dẫn dắt các nẻo con." (Châm Ngôn 3:5-6).
• Kinh nghiệm sự vui mừng trọn vẹn: "Chúa sẽ chỉ cho tôi con đường sự sống; Trước mặt Chúa có trọn sự khoái lạc, Tại bên hữu Chúa có điều vui sướng vô cùng." (Thi thiên 16:11).
• Được sự sống đời đời: "Ai thắng, ta sẽ ban cho người ăn trái cây sự sống ở trong Ba-ra-đi của Đức Chúa Trời." (Khải Huyền 2:7).

Châm Ngôn 8:17 dạy chúng ta rằng Chúa yêu mến những ai yêu mến Ngài và tìm kiếm Ngài. Đây không phải là lời hứa hẹn suông, mà là sự thật vững chắc dựa trên bản tính trung tín của Đức Chúa Trời. Qua phân tích nguyên văn, bối cảnh, và thần học, chúng ta thấy rằng tình yêu và sự tìm kiếm của chúng ta đối với Chúa luôn được Ngài đáp lại bằng tình yêu và sự hiện diện của Ngài. Áp dụng vào đời sống hằng ngày, chúng ta được mời gọi yêu Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết sức, hết trí khôn, và tìm kiếm Ngài như tìm kho báu quý nhất. Hãy bước đi trong mối tương giao mật thiết với Chúa, vì Ngài đã hứa: "Ta yêu mến những kẻ yêu mến ta; và phàm ai tìm kiếm ta sẽ gặp ta."