Boaz là ai trong Kinh Thánh?

Trong bức tranh rộng lớn của lịch sử cứu rỗi, Đức Chúa Trời thường dùng những nhân vật bình thường để thực hiện những mục đích phi thường của Ngài. Một trong những nhân vật nổi bật như thế là Boaz, một trưởng lão ở Bết-lê-hem, người không chỉ là nhân vật chính trong một trong những câu chuyện cảm động nhất Kinh Thánh – sách Ru-tơ – mà còn là một mắt xích quan trọng trong dòng dõi của Đấng Mê-si. Nghiên cứu về Boaz không chỉ là tìm hiểu về một nhân vật lịch sử, mà còn là khám phá hình ảnh tiên tri về Đấng Cứu Chuộc toàn hảo, là Chúa Giê-xu Christ.

I. Thân Thế và Bối Cảnh Xuất Hiện của Boaz

Boaz xuất hiện trong sách Ru-tơ, một sách lịch sử xảy ra vào thời kỳ các quan xét cai trị Y-sơ-ra-ên (khoảng thế kỷ 12-11 TCN). Sách bắt đầu với cảnh một gia đình người Ép-ra-tít từ Bết-lê-hem, vì nạn đói, đã di cư đến đồng bằng Mô-áp. Tại đó, hai người con trai của họ kết hôn với người Mô-áp, nhưng cuối cùng cả người chồng và hai con trai đều qua đời, để lại ba góa phụ: Na-ô-mi và hai nàng dâu Mô-áp là Ru-tơ và Ôt-ba.

Khi Na-ô-mi quyết định trở về quê hương Bết-lê-hem, chỉ có Ru-tơ kiên quyết đi theo, với lời tuyên xưng đức tin nổi tiếng: “Xin chớ nài tôi lìa bỏ mà trở về không theo ngươi; vì nơi ngươi đi, tôi sẽ đi; nơi ngươi ở, tôi sẽ ở; dân sự của ngươi sẽ là dân sự của tôi; Đức Chúa Trời của ngươi sẽ là Đức Chúa Trời của tôi” (Ru-tơ 1:16).

Chính trong bối cảnh đó, Boaz bước vào câu chuyện. Ông được giới thiệu là “một người bà con bên nhà chồng của Na-ô-mi, người có quyền thế cao, về họ hàng Ê-li-mê-léc” (Ru-tơ 2:1). Từ ngữ “người có quyền thế cao” trong nguyên văn Hê-bơ-rơ là “ish gibbor chayil” (אִישׁ גִּבּוֹר חַיִל). Từ “gibbor” thường chỉ dũng sĩ, người có sức mạnh, còn “chayil” có nghĩa là “năng lực”, “sự giàu có”, “đức hạnh”. Vì vậy, Boaz không chỉ là người giàu có về vật chất, mà còn là người có nhân cách đáng kính, đạo đức và có vị thế trong cộng đồng.

II. Tính Cách và Hành Động của Boaz: Một Hình Mẫu Của Sự Tử Tế và Công Bình

Hành động đầu tiên chúng ta thấy ở Boaz là liên quan đến Ru-tơ. Vì hai bà góa cần thức ăn, Ru-tơ đã xin đi “mót gié lúa” sau những thợ gặt. Tình cờ (theo mắt người, nhưng là sự sắp đặt của Đức Chúa Trời), nàng đã đến cánh đồng thuộc về Boaz. Hành động của Boaz khi thấy Ru-tơ cho thấy rõ tính cách của ông:

• Quan tâm và Chu Đáo: Ngay lập tức, ông hỏi đầy tớ coi sóc con gặt rằng: “Người gái trẻ đó là con của ai?” (Ru-tơ 2:5). Ông không thờ ơ với người lạ trong cánh đồng của mình.
• Tử Tế và Bảo Vệ: Khi biết cô ấy là Ru-tơ, người Mô-áp đã theo mẹ chồng trở về, Boaz đã chủ động đến nói chuyện với nàng. Ông bảo nàng cứ ở lại đây mót lúa, đừng đi sang ruộng khác, và ông đã căn dặn các đầy tớ trai không được đụng đến nàng (Ru-tơ 2:8-9). Ông còn cho phép nàng uống nước mà các đầy tớ đã múc sẵn, một hành động vượt trên sự đòi hỏi của luật pháp.
• Người Tuân Giữ Luật Pháp và Còn Hơn Thế Nữa: Luật pháp Môi-se truyền rằng chủ đất phải để phần mót lại cho người nghèo, người khách lạ, kẻ mồ côi và góa bụa (Lê-vi Ký 19:9-10; Phục-truyền 24:19). Boaz không chỉ tuân thủ, ông còn đi xa hơn. Ông ra lệnh cho các thợ gặt cố ý “rút vài gié lúa trong bó và bỏ rơi, để nàng mót lấy” (Ru-tơ 2:16). Đây là ân điển vượt trên công bình.
• Người Của Đức Tin: Lời nói của Boaz với Ru-tơ tiết lộ đức tin của ông: “Nguyện Đức Giê-hô-va báo đáp điều nàng đã làm; nàng đã đến núp dưới cánh Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, thật là đáng cho nàng được ban đầy phần thưởng” (Ru-tơ 2:12). Ông nhìn thấy bàn tay Đức Chúa Trời trong hành trình của Ru-tơ.

III. Boaz Với Tư Cách “Người Bà Con Chuộc Sản Nghiệp” (Goel)

Đây là khía cạnh thần học quan trọng nhất về Boaz. Theo luật pháp Môi-se, khi một người nam Y-sơ-ra-ên qua đời không có con trai nối dõi, người bà con gần nhất (anh em, chú bác) có trách nhiệm lấy người vợ góa của người chết để “làm danh cho kẻ chết”, tức sinh con trai nối dõi và giữ sản nghiệp trong dòng họ (Phục-truyền 25:5-10). Người bà con này được gọi là “Goel” (גֹּאֵל), dịch là “người chuộc” hoặc “người bà con chuộc sản nghiệp”.

Chức vụ của Goel bao gồm ba trách nhiệm chính:

1. Chuộc lại đất đai (tài sản) của người bà con nghèo khó (Lê-vi Ký 25:25).
2. Chuộc người bà con đã bán mình làm tôi mọi (Lê-vi Ký 25:47-49).
3. Báo thù huyết cho người bà con bị giết (Dân-số Ký 35:19).

Na-ô-mi biết có một Goel cho gia đình mình, và bà chỉ dẫn Ru-tơ đến với Boaz, người “vốn là trong những người có quyền chuộc sản nghiệp cho chúng ta” (Ru-tơ 2:20). Trong phân đoạn Ru-tơ 3 và 4, chúng ta thấy Boaz hành xử một cách công bình, khôn ngoan và quyết đoán với tư cách là Goel.

• Tôn Trọng Luật Pháp: Khi Ru-tơ ngỏ lời xin ông làm trọn phận sự người chuộc, Boaz không lợi dụng hoặc từ chối. Ông biết có một người bà con khác gần hơn có quyền ưu tiên, và ông tôn trọng thứ tự đó (Ru-tơ 3:12-13).
• Hành Động Công Khai và Minh Bạch: Ông triệu tập một phiên tòa công khai tại cổng thành với sự hiện diện của các trưởng lão, để giải quyết vấn đề theo đúng thủ tục pháp lý (Ru-tơ 4:1-2).
• Chuộc Cả Đất và Cả Người: Khi người bà con gần hơn từ chối quyền chuộc vì sợ ảnh hưởng đến sản nghiệp riêng, Boaz đã không do dự. Ông tuyên bố trước mặt mọi người: “Các ngươi đã làm chứng rằng tôi có mua của Na-ô-mi mọi sự thuộc về Ê-li-mê-léc, mọi sự thuộc về Ki-li-ôn và Ma-lôn; và nàng Ru-tơ, người Mô-áp, vợ của Ma-lôn, tôi có cưới nàng, đặng làm danh cho kẻ chết, hầu cho danh kẻ chết không bị diệt khỏi anh em mình và khỏi cửa thành người” (Ru-tơ 4:9-10).

Boaz đã hoàn toàn thực hiện chức vụ của một Goel: ông chuộc lại đất đai (tài sản) cho gia đình Na-ô-mi, và chuộc lấy Ru-tơ (người góa bụa, cô đơn) về làm vợ mình. Hành động này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà xuất phát từ tình yêu thương và lòng nhân từ (“chesed” - חֶסֶד).

IV. Boaz - Hình Ảnh Của Đấng Christ, Đấng Cứu Chuộc Tối Cao

Đây là chiều sâu tuyệt vời của câu chuyện Boaz và Ru-tơ. Các nhà giải kinh từ xưa đã nhìn thấy nơi Boaz một hình ảnh tiên tri tuyệt vời về Chúa Giê-xu Christ, Đấng Cứu Chuộc chúng ta.

• Là Người Bà Con: Chúa Giê-xu đã trở nên xác thịt, trở nên “người bà con” của chúng ta (Hê-bơ-rơ 2:14-17). Để cứu chuộc chúng ta, Ngài phải trở nên giống chúng ta, chia sẻ dòng máu nhân loại.
• Là Người Có Quyền Thế (Gibbor Chayil): Boaz giàu có và có thế lực. Chúa Giê-xu là Đấng giàu có vô cùng (tất cả vũ trụ thuộc về Ngài) nhưng đã trở nên nghèo vì chúng ta (II Cô-rinh-tô 8:9). Ngài có mọi quyền năng trên trời dưới đất (Ma-thi-ơ 28:18).
• Là Đấng Chuộc Tình Nguyện: Người bà con gần hơn từ chối vì sợ hại đến sản nghiệp mình. Nhưng Boaz sẵn lòng chuộc. Cũng vậy, Chúa Giê-xu đã tự nguyện bước đến thập tự giá, trả giá bằng chính huyết Ngài để chuộc chúng ta (Giăng 10:18; Phi-líp 2:6-8).
• Chuộc Cả Đất và Cả Người: Boaz chuộc cả đất đai (sản nghiệp) và Ru-tơ (con người). Chúa Giê-xu không chỉ cứu chuộc linh hồn chúng ta, mà Ngài còn sẽ chuộc lại cả tạo vật đang bị rủa sả (Rô-ma 8:19-23). Ngài là Đấng chuộc toàn diện.
• Ban Phước Dư Dật: Boaz bảo Ru-tơ mót lúa và còn cho nàng ăn no nê, đưa lúa mạch về cho Na-ô-mi. Chúa Giê-xu phán: “Ta đến hầu cho chiên được sự sống và được sự sống dư dật” (Giăng 10:10).
• Là Cầu Nối Cho Dân Ngoại: Ru-tơ là người Mô-áp, thuộc dân ngoại bang, nhưng qua hôn nhân với Boaz, một người Y-sơ-ra-ên, nàng được hòa nhập vào dân sự của Đức Chúa Trời và thậm chí trở nên tổ mẫu của Đấng Mê-si. Điều này báo trước về sự cứu rỗi cho muôn dân qua Đấng Christ (Ê-phê-sô 2:11-19).

V. Di Sản Vĩnh Cửu: Boaz Trong Gia Phổ Của Đấng Mê-si

Kết quả của cuộc hôn nhân thánh này là Ru-tơ sinh một con trai đặt tên là Ô-bết. “Ô-bết sanh Y-sai, Y-sai sanh Đa-vít” (Ru-tơ 4:17, 22). Boaz và Ru-tơ trở thành ông bà cố của vua Đa-vít. Quan trọng hơn, khi Sứ đồ Ma-thi-ơ liệt kê gia phổ của Chúa Giê-xu, ông đã ghi rõ: “Sanh-môn sanh Bô-ô bởi Ra-háp; Bô-ô sanh Ô-bết bởi Ru-tơ; Ô-bết sanh Y-sai; Y-sai sanh vua Đa-vít” (Ma-thi-ơ 1:5-6). Tên “Bô-ô” chính là Boaz. Sự kiện này cho thấy Đức Chúa Trời đã dùng một người nữ ngoại bang trung tín và một người nam công bình, tử tế để gìn giữ dòng dõi hứa ban, dẫn đến sự giáng sinh của Vua trên muôn vua – Chúa Giê-xu Christ.

VI. Ứng Dụng Thực Tế Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay

Câu chuyện về Boaz không chỉ là một bài học lịch sử, mà còn là một hình mẫu sống động cho đời sống tin kính ngày nay.

1. Sống Tử Tế Vượt Trên Luật Pháp: Boaz dạy chúng ta về lòng nhân từ (chesed). Là con cái Chúa, chúng ta được kêu gọi không chỉ làm tròn bổn phận, mà còn sống bằng ân điển, sẵn lòng ban cho cách dư dật, đặc biệt với những người yếu thế, cô đơn, và thiếu thốn (Ga-la-ti 6:10).

2. Là Người Lãnh Đạo Có Trách Nhiệm và Thanh Sạch: Boaz là chủ đất, nhưng ông quan tâm đến thợ gặt và người nghèo. Ông cư xử với Ru-tơ cách đàng hoàng và tôn trọng. Điều này nhắc nhở những người lãnh đạo trong gia đình, Hội Thánh, xã hội phải có tính cách công bình, trong sạch và biết bảo vệ người yếu đuối.

3. Tôn Trọng Nguyên Tắc và Thẩm Quyền Thuộc Linh: Boaz không hành động theo cảm xúc hay cơ hội. Ông tìm hiểu luật pháp, hành động công khai, tôn trọng trật tự. Đời sống Cơ Đốc cần được xây dựng trên Lời Chúa và sự khôn ngoan từ trên, không phải trên sự khôn ngoan thế gian.

4. Trở Nên “Người Chuộc” Theo Cách Của Chúng Ta: Dù chúng ta không phải là Đấng Cứu Chuộc như Christ, nhưng chúng ta được kêu gọi mang lấy tinh thần của Goel: sẵn sàng gánh vác trách nhiệm, giúp đỡ người anh em đang sa ngã (Ga-la-ti 6:1), phục hồi những gì đã đổ vỡ, và đứng về phía công lý cho người bị áp bức.

5. Nhìn Thấy Hình Ảnh Christ Trong Mọi Phước Lành: Mỗi khi chúng ta nhận được sự chu cấp, sự bảo vệ, hay một người bạn trung tín giúp đỡ, hãy nhớ rằng đó là sự phản chiếu tình yêu của Đấng Cứu Chuộc vĩ đại hơn Boaz. Boaz là cái bóng, Chúa Giê-xu là thực tại. Hãy sống với lòng biết ơn sâu xa đối với Ngài.

Kết Luận

Boaz là một nhân vật tỏa sáng trong thời kỳ đen tối của các quan xét. Ông không phải là một nhà lãnh đạo quân sự hay một tiên tri vĩ đại, nhưng ông là một người nam của Đức Chúa Trời sống công bình, tử tế và trung tín trong những bổn phận thường nhật. Cuộc đời ông chứng minh rằng Đức Chúa Trời dùng những người trung tín trong sự bình thường để hoàn thành những kế hoạch phi thường của Ngài. Quan trọng hơn hết, Boaz chỉ về Chúa Giê-xu Christ – Đấng Bà Con và là Đấng Chuộc của chúng ta, Đấng đã trả giá bằng chính mạng sống mình để chuộc chúng ta khỏi tội lỗi và phục hồi chúng ta vào gia đình của Đức Chúa Trời. Khi học theo gương của Boaz về sự tử tế, công bình và trung thành, chúng ta cũng đang phản chiếu hình ảnh của Đấng Christ cho thế giới xung quanh.

“Hãy xem, người bà con chúng ta đây là ai! Người thuộc về tộc chúng ta có quyền chuộc sản nghiệp lại!” (Ru-tơ 2:20). Thật vậy, chúng ta có thể reo lên với niềm vui mừng hơn thế: “Hãy xem, Đấng Bà Con chúng ta – Chúa Giê-xu Christ – là ai! Ngài là Đấng đã chuộc chúng ta bằng huyết quý báu của Ngài!”