Tại sao Chúa lại tạo ra ánh sáng trước khi tạo ra mặt trời?
Khi đọc câu chuyện Sáng thế trong chương đầu tiên của Kinh Thánh, một chi tiết thường gây thắc mắc cho nhiều độc giả: Đức Chúa Trời tạo ra ánh sáng vào ngày thứ nhất (Sáng thế ký 1:3-5), nhưng mãi đến ngày thứ tư Ngài mới tạo ra mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao (Sáng thế ký 1:14-19). Tại sao ánh sáng lại xuất hiện trước nguồn sáng? Phải chăng Kinh Thánh mâu thuẫn với kiến thức khoa học? Thật ra, sự sắp xếp này mang ý nghĩa thần học sâu sắc, bày tỏ chân lý về Đức Chúa Trời và chương trình cứu rỗi của Ngài. Bài viết này sẽ khai mở ý nghĩa của sự kiện ánh sáng được tạo dựng trước mặt trời, giúp chúng ta hiểu hơn về Đấng Tạo Hóa và ứng dụng vào đời sống đức tin.
1. Tường thuật Sáng thế: Ánh sáng ngày thứ nhất và các vì sáng ngày thứ tư
Kinh Thánh mô tả công cuộc sáng tạo trong sáu ngày. Vào ngày thứ nhất, đất còn trống không, tối tăm bao phủ mặt vực, nhưng Thần của Đức Chúa Trời vận hành trên mặt nước. Đức Chúa Trời phán: "Phải có sự sáng!" thì có sự sáng. Ngài thấy sự sáng là tốt lành, bèn phân rẽ sự sáng với sự tối tăm. Ngài đặt tên sự sáng là ngày, sự tối tăm là đêm. Vậy có buổi chiều và buổi sáng: ngày thứ nhất (Sáng thế ký 1:3-5).
Đến ngày thứ tư, Đức Chúa Trời làm ra các vì sáng trên trời: "Phải có các vì sáng trong khoảng không trên trời, đặng phân ra ngày với đêm, và dùng làm dấu để định thì tiết, ngày và năm; lại dùng làm vì sáng trong khoảng không trên trời, đặng soi xuống đất" (Sáng thế ký 1:14-15). Ngài tạo ra hai vì sáng lớn: mặt trời để cai trị ban ngày, mặt trăng để cai trị ban đêm, cùng các ngôi sao (câu 16). Và Đức Chúa Trời thấy điều đó là tốt lành.
Như vậy, ánh sáng đã hiện hữu ba ngày trước khi mặt trời xuất hiện. Trong nguyên bản tiếng Hê-bơ-rơ, từ dùng cho "ánh sáng" là "אוֹר" (or), còn từ "vì sáng" (mặt trời, mặt trăng) là "מָאוֹר" (maor), nghĩa đen là "vật phát ra ánh sáng". Điều này cho thấy ánh sáng (or) có trước, và các vật phát sáng (maor) chỉ đóng vai trò là những vật mang và phân phối ánh sáng mà Đức Chúa Trời đã tạo. Thứ tự này không phải là một lỗi hay sự thiếu nhất quán, mà là một sự dạy dỗ có chủ ý.
2. Ý nghĩa thần học: Đức Chúa Trời là Nguồn Sáng Tối Thượng
Kinh Thánh thường sử dụng ánh sáng như một biểu tượng cho sự hiện diện, vinh quang và sự thánh khiết của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Giăng viết: "Đức Chúa Trời là sự sáng, trong Ngài chẳng có sự tối tăm đâu" (1 Giăng 1:5). Việc ánh sáng xuất hiện ngay từ lời phán đầu tiên của Đức Chúa Trời trong công cuộc sáng tạo nhấn mạnh rằng Ngài chính là nguồn của mọi sự sáng, cả thuộc thể lẫn thuộc linh. Đức Chúa Trời không cần mặt trời để tạo ra ánh sáng vì Ngài tự có ánh sáng và là ánh sáng.
Các tiên tri cũng đã nói về một tương lai mà ánh sáng của Đức Chúa Trời sẽ thay thế mặt trời: "Mặt trời sẽ không còn làm ánh sáng ban ngày, mặt trăng cũng không chiếu sáng ban đêm; nhưng Đức Giê-hô-va sẽ làm ánh sáng đời đời cho ngươi, và Đức Chúa Trời ngươi sẽ làm sự vinh hiển của ngươi" (Ê-sai 60:19). Sách Khải Huyền mô tả thành Giê-ru-sa-lem mới: "Thành không cần mặt trời, mặt trăng để soi sáng; vì vinh quang Đức Chúa Trời chói lói cho, và Chiên Con là ngọn đèn của thành" (Khải huyền 21:23; xem thêm 22:5).
Như vậy, ánh sáng ngày thứ nhất là một dấu chỉ về quyền năng và sự tự hữu của Đức Chúa Trời. Ngài không lệ thuộc vào bất cứ tạo vật nào; trái lại, mọi tạo vật đều lệ thuộc vào Ngài. Việc đặt ánh sáng trước mặt trời dạy chúng ta rằng Đức Chúa Trời là nguồn gốc của mọi điều tốt lành, mọi sự hiểu biết, và mọi sự sống.
3. Mục đích của mặt trời, mặt trăng, và các ngôi sao: tôi tớ của Đức Chúa Trời
Sau khi đã tạo ra ánh sáng và phân rẽ ngày đêm, Đức Chúa Trời mới dựng nên các thiên thể với những chức năng cụ thể: để chiếu sáng trái đất, để phân định thời gian (ngày, đêm, mùa, năm), và để làm dấu chỉ (Sáng thế ký 1:14-18). Mặt trời, mặt trăng, và các ngôi sao không phải là các vị thần, mà chỉ là những công cụ Đức Chúa Trời dùng để quản lý thế giới Ngài đã tạo.
Trong thế giới cổ đại, nhiều nền văn hóa thờ lạy mặt trời, mặt trăng như những vị thần tối cao. Bằng cách để ánh sáng hiện hữu trước và sau đó mới tạo ra các "vật phát sáng", Kinh Thánh hạ thấp vai trò của các thiên thể, xác nhận chúng chỉ là tạo vật, không đáng được tôn thờ. Sách Phục truyền Luật lệ ký cảnh báo: "Khi ngươi ngước mắt lên trời, thấy mặt trời, mặt trăng, và các ngôi sao, tức là cả cơ binh trên trời, chớ bị dụ dỗ mà thờ lạy và hầu việc chúng nó" (Phục truyền 4:19). Do đó, thứ tự sáng tạo nhằm ngăn chặn sự thờ lạy tạo vật và hướng con người về Đấng Tạo Hóa chân thần.
4. Ánh sáng và bóng tối trong Kinh Thánh
Từ buổi đầu, Đức Chúa Trời đã phân rẽ ánh sáng và bóng tối, gọi ánh sáng là tốt lành. Bóng tối trong Kinh Thánh thường tượng trưng cho sự hỗn loạn, tội lỗi, sự chết và quyền lực của ma quỷ. Ngay sau khi tạo dựng, ánh sáng đã chiến thắng bóng tối, và sự phân rẽ đó tiếp tục xuyên suốt lịch sử cứu rỗi.
Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu tuyên bố: "Ta là sự sáng của thế gian; người nào theo ta, chẳng đi trong nơi tối tăm, nhưng có ánh sáng của sự sống" (Giăng 8:12). Sứ đồ Giăng giới thiệu Chúa Giê-xu là Ngôi Lời, "Trong Ngài có sự sống, sự sống là sự sáng của loài người. Sự sáng soi trong tối tăm, tối tăm chẳng hề nhận lấy sự sáng" (Giăng 1:4-5). Đấng Christ chính là ánh sáng thật, đến để chiến thắng bóng tối tội lỗi và sự chết.
Cơ đốc nhân được gọi là "con của sự sáng" (Ê-phê-sô 5:8) và được khuyên: "Nếu chúng ta đi trong sự sáng cũng như chính mình Ngài ở trong sự sáng, thì chúng ta giao thông với nhau; và huyết của Đức Chúa Giê-xu, Con Ngài, làm sạch mọi tội chúng ta" (1 Giăng 1:7).
5. Ánh sáng thuộc linh và Đấng Christ là ánh sáng thế gian
Sự kiện ánh sáng vật lý được tạo trước mặt trời không chỉ nói về quyền tối thượng của Đức Chúa Trời, mà còn báo trước về Đấng Mê-si – Ánh Sáng thật. Sứ đồ Phao-lô viết: "Vì Đức Chúa Trời, là Đấng đã phán: Ánh sáng phải soi từ trong sự tối tăm! đã làm cho ánh sáng soi trong lòng chúng tôi, đặng sự vinh hiển của Đức Chúa Trời rạng rỡ trong mặt Đức Chúa Giê-xu Christ" (2 Cô-rinh-tô 4:6). Ánh sáng thuộc linh – sự mặc khải về Đức Chúa Trời – đã được bày tỏ từ buổi sáng thế, nhưng được trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ.
Trong Cựu Ước, tiên tri Ma-la-chi nói về Đấng Mê-si như "mặt trời công chính" (Ma-la-chi 4:2). Điều thú vị là mặt trời vật lý được tạo sau ánh sáng; tương tự, Chúa Giê-xu, "Mặt trời công chính", xuất hiện sau một thời gian dài của lịch sử, nhưng Ngài chính là nguồn ánh sáng thật đã hiện hữu từ đời đời. Giăng 1:1-3 khẳng định Ngôi Lời hiện hữu từ ban đầu, tham gia vào công cuộc sáng tạo, và chính Ngài là sự sống và ánh sáng cho muôn người.
Như vậy, thứ tự ánh sáng – mặt trời trong sáng thế là một hình bóng về mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời (Nguồn Sáng) và Chúa Giê-xu Christ (Ánh Sáng của thế gian), cũng như về sự mặc khải dần dần của Ngài cho nhân loại.
Ứng dụng thực tiễn trong đời sống Cơ đốc
Từ sự dạy dỗ trên, chúng ta rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin hằng ngày:
- Nhận biết Đức Chúa Trời là nguồn sáng thật: Mỗi khi chúng ta đón nhận ánh sáng mặt trời, hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời là Đấng đã tạo ra nó và ban cho chúng ta. Mọi điều tốt lành đều đến từ Ngài (Gia-cơ 1:17). Chúng ta nên tôn thờ Đấng Tạo Hóa chứ không phải vật thọ tạo, dù đó là mặt trời hay bất cứ điều gì khác.
- Bước đi trong ánh sáng: Đức Chúa Trời đã phân rẽ ánh sáng và bóng tối, vì vậy chúng ta cũng phải phân biệt điều gì thuộc về sự sáng và điều gì thuộc về tối tăm. Đời sống chúng ta cần được hướng dẫn bởi Lời Chúa, "là ngọn đèn cho chân tôi, ánh sáng cho đường lối tôi" (Thi thiên 119:105). Hãy xưng tội và sống thánh sạch để luôn ở trong sự sáng (1 Giăng 1:7).
- Phản chiếu ánh sáng của Chúa: Chúa Giê-xu phán: "Các ngươi là sự sáng của thế gian... Sự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời" (Ma-thi-ơ 5:14,16). Chúng ta được kêu gọi chiếu sáng qua lối sống yêu thương, công bình, và qua việc rao giảng Phúc Âm, để người khác có thể biết Chúa và tôn vinh Ngài.
- Tin cậy vào sự cai trị và thời điểm của Đức Chúa Trời: Việc ánh sáng được tạo trước mặt trời nhắc nhở rằng Đức Chúa Trời làm mọi sự theo thời điểm và mục đích của Ngài. Dù đôi khi chúng ta không hiểu tại sao một số việc xảy ra trước hoặc sau, chúng ta có thể tin cậy Ngài vì Ngài biết điều gì tốt nhất (Rô-ma 8:28).
- Hướng về ngày không còn mặt trời: Khải huyền 21:23 hứa rằng trong trời mới đất mới, chúng ta sẽ không cần mặt trời vì vinh quang Đức Chúa Trời chiếu sáng. Hy vọng này mang lại sự an ủi và bình an khi chúng ta đối diện với những khó khăn, biết rằng một ngày kia bóng tối sẽ hoàn toàn bị xóa sạch.
Kết luận
Sự kiện Đức Chúa Trời tạo ra ánh sáng trước khi tạo mặt trời không phải là lỗi hay sự thiếu nhất quán, mà là một sự dạy dỗ có chủ ý về thần tính và quyền tối thượng của Ngài. Qua đó, chúng ta học biết rằng Đức Chúa Trời chính là Nguồn Sáng, là Đấng ban sự sống, và mọi tạo vật chỉ là công cụ của Ngài. Hơn thế, ánh sáng thuộc linh mà Chúa Giê-xu Christ mang đến cho nhân loại còn quan trọng hơn ánh sáng vật lý. Là con dân Chúa, chúng ta hãy bước đi trong ánh sáng của Ngài và phản chiếu ánh sáng ấy cho thế gian đang ở trong tối tăm. Mong rằng bài viết này giúp bạn hiểu thêm về Lời Chúa và áp dụng vào đời sống mỗi ngày.