Na-than là ai trong Kinh Thánh?

Trong các trang Kinh Thánh, tên gọi “Na-than” xuất hiện khá nhiều lần, nhưng nhân vật nổi bật nhất mang tên này là tiên tri Na-than, người đã đóng vai trò quan trọng dưới triều đại của Vua Đa-vít và Vua Sa-lô-môn. Ông là một sứ giả trung thành của Đức Chúa Trời, can đảm nói lẽ thật trước mặt vua, truyền đạt những lời hứa thiêng liêng và góp phần định hình lịch sử Ít-ra-ên. Bài viết này sẽ khám phá cuộc đời, chức vụ và những bài học quý báu từ tiên tri Na-than, giúp chúng ta áp dụng vào đời sống Cơ Đốc ngày nay.

1. Bối cảnh lịch sử của tiên tri Na-than

Na-than sống vào khoảng thế kỷ 10 TCN, thời kỳ thịnh vượng của vương quốc Ít-ra-ên dưới sự cai trị của Vua Đa-vít. Ông được nhắc đến lần đầu tiên trong 2 Sa-mu-ên 7:2, khi Đa-vít bày tỏ mong muốn xây một đền thờ cho Đức Giê-hô-va. Na-than là một tiên tri (người nói thay cho Đức Chúa Trời) và cũng là một cố vấn thân cận của nhà vua. Ngoài tiên tri Na-than, Kinh Thánh còn đề cập đến một vài người khác tên Na-than: một con trai của Đa-vít (2 Sa-mu-ên 5:14), một người trong số các dũng sĩ của Đa-vít (2 Sa-mu-ên 23:36), và một người làm quan trấn thủ (1 Các Vua 4:5). Tuy nhiên, tiên tri Na-than là nhân vật chính mà chúng ta tập trung tìm hiểu.

2. Những sự kiện quan trọng liên quan đến tiên tri Na-than

Trong các sách lịch sử (2 Sa-mu-ên, 1 Các Vua, 1&2 Sử ký), tiên tri Na-than tham gia vào ba sự kiện then chốt, mỗi sự kiện đều để lại dấu ấn sâu sắc trên dòng lịch sử cứu chuộc.

a. Lời tiên tri về giao ước Đa-vít (2 Sa-mu-ên 7; 1 Sử ký 17)

Sau khi đã ổn định vương quốc, Vua Đa-vít bày tỏ với Na-than rằng ông muốn xây một đền thờ nguy nga cho Đức Giê-hô-va (2 Sa-mu-ên 7:2). Ban đầu, Na-than đồng tình: “Hễ điều gì ở trong lòng vua, hãy làm đi, vì Đức Giê-hô-va ở cùng vua” (câu 3). Tuy nhiên, ngay đêm đó, Đức Chúa Trời phán với Na-than, truyền ông nói lại với Đa-vít rằng không phải Đa-vít sẽ xây đền thờ, nhưng con trai ông (tức Sa-lô-môn) mới là người thực hiện công trình này. Quan trọng hơn, Đức Chúa Trời hứa với Đa-vít: “Ta sẽ lập dòng dõi ngươi sau ngươi... ngôi nước ngươi sẽ vững bền đến mãi mãi” (2 Sa-mu-ên 7:12-16). Lời hứa này, thường được gọi là Giao ước Đa-vít, là nền tảng cho niềm hy vọng về Đấng Mê-si, Chúa Giê-xu Christ, Đấng sẽ ngồi trên ngôi Đa-vít đời đời (Lu-ca 1:32-33).

b. Đối đầu với Đa-vít về tội với Bát-sê-ba (2 Sa-mu-ên 12)

Một trong những hành động can đảm nhất của Na-than là việc ông đối diện với Vua Đa-vít sau khi vua phạm tội ngoại tình với Bát-sê-ba và giết chồng bà là U-ri-gia. Đức Chúa Trời sai Na-than đến gặp Đa-vít. Thay vì trực tiếp buộc tội, Na-than kể một câu chuyện ngụ ngôn về người giàu cướp con chiên cưng của người nghèo (2 Sa-mu-ên 12:1-4). Khi Đa-vít nổi giận và tuyên án tử hình kẻ giàu, Na-than chỉ thẳng vào vua: “Ấy chính ngươi là kẻ đó!” (câu 7). Sau đó, ông tuyên bố sự đoán phạt của Đức Chúa Trời: gươm đao sẽ không rời khỏi nhà Đa-vít, và đứa con sinh ra sẽ chết. Nhưng đồng thời, khi Đa-vít ăn năn, Na-than cũng báo tin về sự tha thứ: “Đức Giê-hô-va đã xóa tội vua; vua không chết đâu” (câu 13). Sự kiện này cho thấy Na-than vừa trung thực vừa nhạy bén, dùng phương pháp khéo léo để giúp Đa-vít nhận ra tội lỗi, và ông trung thành phán ra cả sự đoán xét lẫn lòng thương xót của Chúa.

c. Vai trò trong việc xức dầu Sa-lô-môn làm vua (1 Các Vua 1)

Vào cuối đời Vua Đa-vít, con trai cả còn sống là A-đô-ni-gia tự xưng vương (1 Các Vua 1:5). Khi ấy, Bát-sê-ba và tiên tri Na-than cùng hành động để nhắc nhở Đa-vít về lời hứa trước đó rằng Sa-lô-môn sẽ kế vị. Na-than khôn ngoan thảo luận với Bát-sê-ba và khuyên bà đứng trước vua trình bày, còn ông sẽ vào sau để xác nhận (câu 11-14). Kế hoạch thành công, Đa-vít ra lệnh xức dầu Sa-lô-môn làm vua (câu 32-40). Như vậy, Na-than đã đảm bảo việc thực hiện ý muốn của Đức Chúa Trời và lời hứa của Đa-vít, đưa Sa-lô-môn lên ngôi, mở ra thời kỳ hoàng kim của Ít-ra-ên.

d. Các tác phẩm và ghi chép của Na-than

Ngoài những vai trò trên, Kinh Thánh cho biết Na-than cũng là một sử gia. 1 Sử ký 29:29 viết: “Các công việc của Đa-vít, từ đầu đến cuối, đều đã chép trong sách của Sa-mu-ên, đấng tiên kiến, trong sách của Na-than, đấng tiên tri, và trong sách của Gát, đấng tiên kiến.” Tương tự, 2 Sử ký 9:29 nhắc đến “sách của Na-than, đấng tiên tri” ghi lại các việc của Sa-lô-môn. Như vậy, Na-than đã góp phần lưu giữ lịch sử thánh, và những ghi chép đó có thể đã được sử dụng khi biên soạn các sách Sa-mu-ên và Các Vua mà chúng ta có ngày nay.

3. Đặc điểm tính cách và đức tin của Na-than

Qua những câu chuyện trên, chúng ta có thể nhận diện một số nét nổi bật về con người và đức tin của tiên tri Na-than:

• Trung thành với sứ mệnh: Dù phải đối mặt với vua quyền lực, Na-than không ngần ngại nói đúng những gì Đức Chúa Trời truyền dạy. Ông không tìm cách làm vui lòng người, mà chỉ quan tâm đến việc vâng lời Chúa (2 Sa-mu-ên 12:7-12).
• Khôn ngoan và tế nhị: Khi đối đầu với Đa-vít, Na-than dùng câu chuyện ngụ ngôn để đánh động lương tâm, cho thấy ông hiểu tâm lý và tìm cách giúp vua nhận ra tội lỗi mà không gây ra phản ứng tự vệ ngay lập tức.
• Can đảm: Đối diện với một vị vua từng ra lệnh giết người để che giấu tội lỗi, Na-than vẫn dũng cảm nói thẳng. Điều này xuất phát từ niềm tin rằng ông đang đại diện cho Đức Chúa Trời.
• Hỗ trợ cho kế hoạch của Đức Chúa Trời: Na-than không chỉ là người cảnh báo tội lỗi, mà còn là người công bố lời hứa và góp phần thực hiện lời hứa đó (việc Sa-lô-môn lên ngôi).
• Khiêm nhường: Mặc dù là một tiên tri quan trọng, Na-than không tìm kiếm địa vị cho riêng mình; ông chỉ xuất hiện khi cần thiết và luôn hướng về vinh quang của Đức Chúa Trời.

4. Bài học áp dụng cho Cơ Đốc nhân ngày nay

Cuộc đời và chức vụ của Na-than để lại nhiều bài học quý giá cho mọi tín hữu, đặc biệt là những người lãnh đạo, mục sư và những ai khao khát sống theo ý muốn của Chúa.

a. Can đảm nói lẽ thật trong tình yêu thương

Trong xã hội ngày nay, chúng ta thường ngại đối diện với tội lỗi, nhất là khi nó xuất hiện nơi những người có quyền lực hoặc bạn bè thân thiết. Na-than dạy chúng ta rằng cần phải trung thực và can đảm, nhưng cũng cần khéo léo và đầy lòng yêu thương. Mục đích của sự sửa dạy không phải là lên án, mà là đưa người ta đến sự ăn năn và phục hồi (Ga-la-ti 6:1).

b. Trung thành truyền đạt Lời Chúa

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sống và chia sẻ Lời Chúa một cách trung thực, không thêm bớt theo sở thích cá nhân. Na-than đã không tự ý thay đổi thông điệp dù lời của Chúa có thể gây khó chịu cho vua. Ngày nay, chúng ta cần trung thành với Kinh Thánh, dù sứ điệp có thể không được thế gian ưa chuộng (2 Ti-mô-thê 4:2).

c. Nhận biết và ủng hộ kế hoạch của Đức Chúa Trời

Na-than hiểu biết kế hoạch của Đức Chúa Trời dành cho Đa-vít và Sa-lô-môn, và ông tích cực góp phần vào việc thực hiện kế hoạch đó. Trong Hội Thánh, mỗi chúng ta cũng cần nhận biết ý muốn của Chúa qua Kinh Thánh và Thánh Linh, rồi sống và hành động theo sự dẫn dắt ấy. Điều này đòi hỏi sự cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa và sẵn sàng vâng lời.

d. Ân điển và sự tha thứ luôn có sẵn

Khi Đa-vít ăn năn, Na-than lập tức báo tin được tha thứ. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng dù tội lỗi nghiêm trọng đến đâu, Đức Chúa Trời luôn sẵn sàng tha thứ những ai thật lòng ăn năn (1 Giăng 1:9). Đồng thời, chúng ta cũng phải sẵn lòng tha thứ cho người khác và dẫn đưa họ đến với ân điển của Chúa.

e. Ghi chép và gìn giữ lịch sử thuộc linh

Na-than đã viết lại các sự kiện lịch sử quan trọng. Ngày nay, chúng ta có thể ghi nhật ký thuộc linh, viết lại những bài học Chúa dạy, những lời cầu nguyện được nhậm, để nhớ ơn Ngài và truyền lại cho thế hệ sau. Điều này rất có ích cho đời sống cá nhân và cộng đồng.

5. Kết luận

Tiên tri Na-than là một tấm gương sáng về lòng trung thành, can đảm, khôn ngoan và sự vâng phục Đức Chúa Trời. Qua chức vụ của ông, chúng ta thấy được tình yêu và sự công bình của Chúa, cũng như thấy trước hình bóng của Đấng Mê-si là Chúa Giê-xu Christ, Đấng sẽ ngồi trên ngôi Đa-vít đời đời. Những bài học từ cuộc đời Na-than vẫn còn nguyên giá trị cho mọi tín hữu ngày nay, thúc giục chúng ta sống trung tín, sẵn sàng làm chứng về lẽ thật, và luôn tìm kiếm ý muốn Chúa trong mọi sự. Ước mong mỗi chúng ta học theo gương Na-than, trở thành những sứ giả của ân điển và lẽ thật trong thế giới này.