Chúng ta nên học được điều gì từ câu chuyện về Phao-lô và Si-la?

Trong hành trình truyền giáo của mình, sứ đồ Phao-lô và những người đồng lao đã trải qua vô vàn thử thách, được ghi lại như những bài học sống động cho Hội Thánh. Trong số đó, câu chuyện về việc Phao-lô và Si-la bị bắt, bị đánh đòn, bị tống giam tại thành Phi-líp, và phép lạ xảy ra sau đó (Công-vụ các Sứ-đồ 16:16-40) là một trong những phân đoạn giàu hình ảnh và ý nghĩa thuộc linh nhất. Câu chuyện này không đơn thuần là một kỷ niệm lịch sử, mà là một kho tàng các nguyên tắc thuộc linh, dạy chúng ta về bản chất của đức tin chân chính trong nghịch cảnh, về quyền năng siêu việt của Đức Chúa Trời, và về mục đích thần thượng đằng sau những sự khốn khó mà con cái Chúa phải đối diện.

Sự kiện này xảy ra tại thành Phi-líp, một thuộc địa La Mã. Phao-lô, Si-la, Ti-mô-thê và Lu-ca đang tích cực rao giảng Tin Lành tại nơi này. Một ngày nọ, họ gặp một đầy tớ gái bị quỉ Phi-thô-rô ám, có tài bói khoa, mang lại nhiều lợi nhuận cho chủ. Cô này cứ đi theo các sứ đồ và la lên: “Những người này là đầy tớ của Đức Chúa Trời Rất Cao, rao truyền cho các ngươi đạo cứu rỗi” (Công vụ 16:17).

Hành động này kéo dài nhiều ngày. Điều đáng chú ý là lời nói của cô gái, xét về mặt nội dung, hoàn toàn đúng sự thật. Tuy nhiên, nguồn gốc của nó lại đến từ tà linh. Phao-lô, được đầy dẫy Đức Thánh Linh, đã nhận diện được thực chất đằng sau và “bực mình” (câu 18). Từ Hy Lạp được dùng là διαπονηθεὶς (diaponētheis), diễn tả một sự phiền muộn sâu sắc, một nỗi đau đớn trong tâm linh. Ông không thể chấp nhận để cho chứng cớ về Tin Lành của Đấng Christ bị một tà linh loan báo. Cuối cùng, ông quay lại phán với quỉ: “Ta nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ mà truyền lịnh cho mầy: phải ra khỏi người đàn bà nầy” (câu 18). Quỉ vâng lời và ra khỏi.

Hành động quyền năng nhân danh Chúa Jêsus này đã đụng chạm đến quyền lợi kinh tế của những người chủ. Khi hy vọng kiếm lợi từ cô gái biến mất, họ đã bắt Phao-lô và Si-la, lôi đến trước mặt các quan, và vu cáo họ với những lời tố cáo mang tính chính trị: “Những người nầy làm rối loạn thành ta; ấy là người Giu-đa, dạy các thói tục mà người La-mã chúng ta không nên nhận hay là làm theo” (câu 20-21). Đây là một chiến thuật xảo quyệt, đánh vào lòng tự tôn và sự sợ hãi mất trật tự của người La Mã. Kết quả là, hai sứ đồ bị đám đông tấn công, bị các quan “sai lấy roi đánh đập” nhiều lần (câu 22), rồi bị ném vào ngục tối với lệnh canh giữ nghiêm ngặt.

Đây là cao trào thuộc linh của câu chuyện. Sau khi bị đánh đòn thậm tệ (một hình phạt vô cùng đau đớn và nhục nhã), chân bị cùm vào gỗ, thân thể rướm máu và bầm dập, Phao-lô và Si-la đã ở trong hoàn cảnh tối tăm và bi đát nhất. Phản ứng tự nhiên của con người có thể là oán trách, thất vọng, hoặc im lặng chịu đựng trong đau khổ. Nhưng Kinh Thánh ghi lại một cảnh tượng phi thường: “Lối nửa đêm, Phao-lô và Si-la đang cầu nguyện, hát ngợi khen Đức Chúa Trời” (Công vụ 16:25).

Hành động này tiết lộ chiều sâu của đức tin. Từ Hy Lạp cho “hát ngợi khen” là ὕμνουν (hymnoun), có nghĩa là hát những bài thánh ca, thánh thi. Giữa ngục tối, họ không tập trung vào hoàn cảnh (circumstance-focused) mà tập trung vào Đấng Christ (Christ-focused). Lời cầu nguyện và bài ca của họ không phải là để xin giải cứu khỏi ngục tù ngay lập tức (dù điều đó chính đáng), mà trước hết là sự thờ phượng và tôn cao Chúa. Điều này ứng nghiệm lời dạy của chính Phao-lô sau này: “Hãy vui mừng trong Chúa luôn luôn… chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời” (Phi-líp 4:4,6). Sự vui mởn này (χαίρω - chairō) không dựa trên cảm xúc hay tình huống, mà là một mệnh lệnh của đức tin, bắt nguồn từ mối liên hệ với Chúa.

Phản ứng đức tin của hai sứ đồ đã tạo nên một môi trường thuận lợi cho quyền năng Đức Chúa Trời hành động. “Bỗng chúc, có cơn động đất rất lớn, đến nỗi nền ngục rúng động; cùng một lúc, các cửa mở ra, xiềng tù ai nấy tháo cả” (Công vụ 16:26). Trận động đất này không ngẫu nhiên; nó là sự đáp lời trực tiếp từ ngôi cao. Đức Chúa Trời sử dụng phương cách kỳ diệu này không chỉ để giải cứu các tôi tớ Ngài, mà còn để thực hiện một kế hoạch lớn hơn: cứu rỗi cả gia đình người cai ngục.

Hành động tiếp theo của Phao-lô cũng đầy khôn ngoan và yêu thương. Khi người cai ngục tưởng tù đã trốn hết và định rút gươm tự tử (theo luật La Mã, nếu tù vượt ngục, người cai ngục phải chịu hình phạt thay), Phao-lô liền kêu lớn tiếng: “Chớ làm hại mình; chúng tôi đều còn cả đây” (câu 28). Đây là hành động của sự nhân từ và trách nhiệm. Họ có cơ hội trốn thoát, nhưng họ ở lại. Việc này đã dẫn người cai ngục đến một câu hỏi mang tính hiện sinh: “Hỡi các chúa, tôi phải làm chi cho được cứu rỗi?” (câu 30). Câu hỏi này cho thấy ông đã nhận ra rằng những con người này có một sức mạnh, một niềm vui và một đức tin vượt xa hoàn cảnh, và ông khao khát điều đó.

Câu trả lời của Phao-lô trở nên khuôn vàng thước ngọc cho sứ điệp Tin Lành: “Hãy tin Đức Chúa Jêsus Christ, thì ngươi và cả nhà đều sẽ được cứu rỗi” (câu 31). Ông không nói “Hãy tin vào Đức Chúa Trời” một cách chung chung, mà chỉ rõ đối tượng của đức tin là Đức Chúa Jêsus Christ. Sự cứu rỗi này có hiệu ứng lan tỏa đến cả gia đình, và nó được minh chứng ngay lập tức qua việc Phao-lô và Si-la “giảng đạo Chúa cho người và cả kẻ trong nhà” (câu 32), cùng với sự báp-têm và sự vui mừng của cả nhà vì đã tin Đức Chúa Trời (câu 33-34).

Từ câu chuyện này, chúng ta rút ra được những bài học vô cùng quý báu cho hành trình đức tin:

1. Đức Tin Thể Hiện Qua Phản Ứng Trong Nghịch Cảnh: Hoàn cảnh không định nghĩa đức tin của chúng ta, nhưng phản ứng của chúng ta trong hoàn cảnh đó mới bày tỏ bản chất đức tin. Chúa cho phép những “cơn động đất” (khủng hoảng, bệnh tật, thất bại, bị hiểu lầm) xảy đến trong đời sống chúng ta không phải để hủy diệt, mà để giải phóng chúng ta khỏi những xiềng xích thuộc linh và mở ra những cánh cửa cơ hội mới.

2. Sức Mạnh Của Sự Cầu Nguyện và Ngợi Khen: Sự thờ phượng trong đau đớn là thứ vũ khí mạnh mẽ nhất chống lại sự áp bức của kẻ thù. Nó thay đổi bầu không khí thuộc linh, chuyển sự tập trung của chúng ta từ vấn đề sang Đấng Giải Quyết vấn đề. Như Chúa Jêsus dạy: “Đức Chúa Trời vốn là thần, nên ai thờ lạy Ngài thì phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy” (Giăng 4:24).

3. Nhân Danh Chúa Jêsus Có Uy Quyền: Phao-lô đã đuổi quỉ và làm chứng về Tin Lành nhân danh Chúa Jêsus. Danh Ngài là cao trọng hơn mọi danh (Phi-líp 2:9-11). Trong mọi tình huống, chúng ta có quyền cầu xin, hành động và đứng vững trong danh quyền năng ấy.

4. Khó Khăn Thường Là Cửa Ngõ Cho Những Cơ Hội Làm Chứng Lớn: Nếu không có ngục tù, sẽ không có sự cứu rỗi của người cai ngục và cả nhà ông. Chúa thường dẫn dắt chúng ta vào những nơi tối tăm nhất để chúng ta có thể chiếu sáng lớn nhất. Mỗi lần bị hiểu lầm hay đối diện với bất công, hãy tự hỏi: “Chúa muốn tôi làm chứng về Ngài như thế nào trong tình huống này?”

5. Phẩm Cách Cơ Đốc Trong Mọi Tình Huống: Dù bị đối xử bất công, Phao-lô sau này (sau khi được tự do) đã yêu cầu các quan phải đến đích thân đưa họ ra khỏi ngục, vì với tư cách là công dân La Mã, họ đã bị đánh đòn và tống giam mà không xét xử (câu 37-39). Ông không trả thù, nhưng đòi hỏi sự công bình để bảo vệ danh dự của Tin Lành và những người tin Chúa sau này. Điều này dạy chúng ta về sự khôn ngoan, dũng cảm và phẩm cách không thỏa hiệp của người thuộc về Chúa.

Câu chuyện về Phao-lô và Si-la tại ngục Phi-líp là một bức tranh sống động về Tin Lành trong hành động. Nó cho thấy rằng đức tin nơi Chúa Jêsus Christ không miễn trừ chúng ta khỏi sự đau khổ, nhưng biến đổi cách chúng ta trải qua sự đau khổ đó. Từ một nơi tối tăm, đau đớn và tuyệt vọng, đã vang lên những lời cầu nguyện và bài ca ngợi khen, dẫn đến một phép lạ giải phóng và cuối cùng là sự cứu rỗi cho cả một gia đình.

Ngày nay, Đức Chúa Trời vẫn đang tìm kiếm những “Phao-lô và Si-la” – những người dám tin cậy Ngài đến cùng, dám ngợi khen Ngài giữa cơn bão tố, và dám ở lại trong “nhà ngục” của hoàn cảnh mình để làm chứng nhân cho quyền năng cứu rỗi của Đấng Christ. Hãy nhớ rằng, chính trong những đêm tối nhất, bài ca ngợi khen của bạn có thể là cú đánh khai mào cho một cơn “động đất” của ân điển, phá vỡ xiềng xích và đem đến sự tự do cho chính bạn và cho nhiều người khác.

“Vả, tôi biết Đấng tôi đã tin, chắc rằng Ngài có quyền phép giữ sự tôi đã phó thác cho đến ngày đó.” (II Ti-mô-thê 1:12).