Phương pháp truyền giáo theo Kinh Thánh là gì?

Trong thời đại của vô số chiến lược, hội thảo và phương pháp luận về truyền giáo, Hội Thánh Chúa cần quay về nền tảng duy nhất không thể sai lầm: Lời Đức Chúa Trời. Phương pháp truyền giáo theo Kinh Thánh không phải là một công thức cứng nhắc hay một kỹ thuật tiếp thị, mà là một nguyên lý sống động xuất phát từ chính bản chất của Phúc Âm và mệnh lệnh của Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát các mô hình, nguyên tắc và tấm gương truyền giáo được trình bày trong Kinh Thánh, với mong muốn đưa chúng ta trở lại với sự đơn sơ, thánh khiết và hiệu quả thuộc linh mà Chúa đã định.

Trước khi bàn đến "phương pháp", chúng ta phải hiểu rõ "mệnh lệnh", "thẩm quyền" và "nội dung" bất biến của công tác truyền giáo.

1. Mệnh Lệnh Truyền Giáo (The Great Commission): Mệnh lệnh tối cao được Chúa Giê-xu trao cho Hội Thánh Ngài được ghi lại trong cả bốn sách Phúc Âm và sách Công vụ (Ma-thi-ơ 28:18-20; Mác 16:15; Lu-ca 24:46-47; Giăng 20:21; Công vụ 1:8). Trong Ma-thi-ơ 28:18-20, Chúa tuyên bố: "Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta. Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ, và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi." Động từ "hãy đi" trong nguyên ngữ Hy Lạp (πορευθέντες - poreuthentes) là một phân từ aorist, mang ý nghĩa "sau khi đã đi". Điều này cho thấy việc ra đi là một giả định, một lối sống, chứ không chỉ là một sự kiện. Thẩm quyền cho sự ra đi này nằm ở quyền phép trọn vẹn của Đấng Christ (πᾶσα ἐξουσία - pasa exousia).

2. Nội Dung Bất Biến - Phúc Âm Thuần Túy: Phương pháp có thể đa dạng, nhưng nội dung phải thuần khiết. Sứ đồ Phao-lô định nghĩa rõ ràng Phúc Âm mà ông rao giảng: "Vả, trước hết ấy là Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh Thánh; kế đến, Ngài đã bị chôn; rồi ngày thứ ba, Ngài sống lại, theo lời Kinh Thánh" (I Cô-rinh-tô 15:3-4). Đây là cốt lõi: Sự chết chuộc tội, sự chôn và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Bất kỳ phương pháp nào làm lu mờ, thêm bớt hoặc thay thế trung tâm điểm này đều không phải là truyền giáo theo Kinh Thánh. Từ ngữ Hy Lạp cho "rao giảng tin lành" là εὐαγγελίζω (euangelizō), có nghĩa là "loan báo tin tốt lành". Tin tốt lành đó chỉ xoay quanh con người và công trình của Christ.

Kinh Thánh không đưa ra một sách hướng dẫn chi tiết, nhưng cho chúng ta nhiều mô hình sống động từ chính cuộc đời của Chúa Giê-xu và các sứ đồ.

1. Mô Hình Của Chúa Giê-xu: Quan Hệ Cá Nhân và Rao Giảng Công Khai
Chúa Giê-xu là nhà truyền giáo vĩ đại nhất. Phương pháp của Ngài cân bằng giữa: - Rao giảng công chúng: Ngài giảng dạy trên núi (Ma-thi-ơ 5-7), trên bờ biển (Mác 4:1), và trong các hội đường (Lu-ca 4:16-21). - Giảng dạy cho cá nhân và nhóm nhỏ: Cuộc trò chuyện với Ni-cô-đem (Giăng 3), với người đàn bà Sa-ma-ri (Giăng 4), với Xa-chê (Lu-ca 19:1-10). Ngài đầu tư sâu vào nhóm 12 môn đồ. - Bày tỏ quyền năng qua các phép lạ: Các dấu kỳ phép lạ xác nhận thông điệp và bày tỏ lòng thương xót của Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 9:35-36).

2. Mô Hình Trong Sách Công Vụ: Linh Động và Thích Ứng
Sách Công vụ là phòng thí nghiệm thực tiễn về truyền giáo dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh. - Ngày Lễ Ngũ Tuần (Công vụ 2): Truyền giáo bằng sự cầu nguyện, quyền năng Thánh Linh, và rao giảng thẳng thắn về Christ. Phi-e-rơ đứng lên giải nghĩa hiện tượng bằng Lời Chúa và kết thúc bằng lời kêu gọi ăn năn (Công vụ 2:14-40). - Phi-e-rơ và Giăng: Làm chứng trước quyền lực thế gian (Công vụ 4): Khi bị cấm nói về Danh Chúa Giê-xu, họ đáp: "Vì về phần chúng tôi, không có thể chẳng nói về những điều mình đã thấy và nghe" (Công vụ 4:20). Phương pháp là sự làm chứng cá nhân đầy dũng cảm. - Phao-lô: Nhà truyền giáo cho dân Ngoại: Phao-lô áp dụng nhiều phương pháp khác nhau tùy ngữ cảnh: - Tại hội đường: Ông lý luận từ Kinh Thánh (Cựu Ước) để chứng minh Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si (Công vụ 17:1-3). - Tại trường học của Ty-ra-nu: Ông giảng dạy hằng ngày trong hai năm, một hình thức giống "lớp học" hay "hội thảo" kéo dài (Công vụ 19:9-10). - Tại đồi A-rê-ô-ba (Aeropagus) ở A-then: Ông sử dụng văn hóa và triết học địa phương làm điểm tiếp cận để dẫn đến Phúc Âm. Ông trích dẫn nhà thơ của họ và nói về "vị thần không biết" để giới thiệu về Đức Chúa Trời chân thật (Công vụ 17:22-31). Đây là mô hình "hội nhập văn hóa" nhưng không "thỏa hiệp nội dung". - Trước mặt các quan tổng đốc và vua: Ông làm chứng cá nhân về sự biến đổi của đời mình (Công vụ 26). - Phi-líp và hoạn quan Ê-thi-ô-bi (Công vụ 8:26-40): Đây là mô hình truyền giáo cá nhân được Thánh Linh dẫn dắt. Phi-líp vâng lời đi đến nơi vắng vẻ, lắng nghe câu hỏi, và "bắt đầu từ chỗ Kinh Thánh đó mà rao truyền Đức Chúa Giê-xu cho người" (Công vụ 8:35).

Từ các mô hình trên, chúng ta rút ra những nguyên tắc bất di bất dịch:

1. Quyền Năng và Sự Dẫn Dắt Của Đức Thánh Linh: Chúa Giê-xu phán: "Nhưng khi Đức Thánh Linh giáng trên các ngươi, thì các ngươi sẽ nhận lấy quyền phép... làm chứng về ta" (Công vụ 1:8). Mọi nỗ lực truyền giáo không bắt đầu từ kế hoạch của con người, mà từ sự chờ đợi, cầu nguyện và vâng phục Thánh Linh (Công vụ 13:1-3). Thánh Linh mở lòng (Công vụ 16:14), chuẩn bị người nghe, và ban lời nói đầy thẩm quyền (Ma-thi-ơ 10:19-20).

2. Lời Chúa Là Công Cụ Chính: Phương pháp của Đức Chúa Trời là dùng "sự điên dại của sự giảng đạo" (τὸ κήρυγμα - to kērygma) để cứu người tin (I Cô-rinh-tô 1:21). Phi-e-rơ khẳng định: "Lời Chúa còn lại đời đời. Ấy là lời đã rao truyền cho anh em" (I Phi-e-rơ 1:25). Việc giải tỏ, giải thích và áp dụng Lời Chúa cho người nghe là then chốt.

3. Đời Sống Làm Chứng (Marturia): Chúa Giê-xu phán: "Sự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, mà ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời" (Ma-thi-ơ 5:16). Đời sống yêu thương, thánh khiết và khác biệt của các môn đồ là bối cảnh cho lời chứng bằng miệng. Phao-lô kêu gọi: "Hãy ăn ở một cách xứng đáng với đạo Tin Lành của Đấng Christ" (Phi-líp 1:27).

4. Tình Yêu Thương Là Động Lực: Động cơ đúng đắn không phải là thành tích, danh tiếng hay nghĩa vụ, mà là tình yêu thương đối với Christ và linh hồn hư mất. "Vì tình yêu thương của Đấng Christ cảm động chúng tôi" (II Cô-rinh-tô 5:14). Phương pháp xuất phát từ lòng yêu thương sẽ tránh được thái độ trịch thượng, lên án và sẽ kiên nhẫn, khiêm nhường.

5. Sự Cầu Nguyện Là Không Khí: Công vụ truyền giáo được sinh ra trong phòng cầu nguyện (Công vụ 1:14) và được duy trì bởi sự cầu nguyện (Công vụ 4:31; 6:4; 13:1-3). Cầu nguyện công nhận sự phụ thuộc hoàn toàn vào Chúa, xin Ngài mở cửa cho đạo Tin Lành (Cô-lô-se 4:3) và phá tan những sự ngăn trở thuộc linh (II Cô-rinh-tô 10:4-5).

1. Cho Cá Nhân Tín Đồ: - Sống Đạo Mỗi Ngày: Xem mỗi ngày là một cơ hội truyền giáo tại nơi làm việc, trường học, khu xóm. Hãy là một Cơ-đốc nhân đáng tin cậy, siêng năng và sẵn sàng giải đáp về niềm hy vọng trong mình (I Phi-e-rơ 3:15). - Chuẩn Bị Câu Chuyện Cá Nhân: Hãy biết cách kể lại một cách ngắn gọn, rõ ràng về việc Chúa Christ đã thay đổi đời mình thế nào (Công vụ 22, 26). - Học Cách Dẫn Điều Đối Thoại Thông Thường Đến Phúc Âm: Như Chúa Giê-xu đã làm với người đàn bà Sa-ma-ri (từ nước uống đến nước sự sống). - Mời Bạn Bè Đến Các Sinh Hoạt Hội Thánh: Nơi họ có thể nghe Phúc Âm được rao giảng và thấy tình yêu thương trong Hội Thánh.

2. Cho Hội Thánh Địa Phương: - Giảng Luận Trung Tâm Vào Christ: Các bài giảng trong nhà thờ phải luôn quy về Phúc Âm, dù chủ đề là gì, để tín đồ được củng cố và người chưa tin có thể hiểu được đường lối cứu rỗi. - Tổ Chức Các Nhóm Nhỏ Thân Hữu (Alpha, Christianity Explored...): Tạo môi trường an toàn, cởi mở để người tìm kiếm đặt câu hỏi và khám phá đức tin. - Phục Vụ Cộng Đồng Với Tình Yêu Vô Điều Kiện: Mở các chương trình phục vụ nhu cầu thực tế (hỗ trợ học tập, tư vấn, phát lương thực...) như một cách thể hiện tình yêu của Chúa. Đây là đôi tay và đôi chân của Phúc Âm. - Đào Tạo Môn Đồ Hóa: Truyền giáo hiệu quả nhất là tạo ra những môn đồ biết truyền giáo (II Ti-mô-thê 2:2). Hội Thánh cần có chương trình đào tạo thực hành, dạy con dân Chúa biết chia sẻ đức tin cách đơn giản và tự tin. - Hỗ Trợ Các Giáo Sĩ Và Công Tác Truyền Giáo Xa: Tham gia vào đại mạng lệnh qua sự cầu nguyện, tài chính và khích lệ.

1. Chủ Nghĩa Thành Tích: Đánh giá sự thành công bằng số lượng thay vì sự trung tín với Phúc Âm và sự vâng lời. Chúa ban tăng trưởng (I Cô-rinh-tô 3:6-7).
2. Thỏa Hiệp Nội Dung Để Được Chấp Nhận: Làm loãng thông điệp về tội lỗi, thập tự giá và sự phán xét để tránh gây khó chịu. Đây là "một đạo Tin Lành khác" (Ga-la-ti 1:6-9).
3. Phụ Thuộc Vào Kỹ Thuật Thay Vì Thánh Linh: Tin vào các phương pháp tiếp thị, tâm lý học hơn là quyền năng biến đổi của Chúa.
4. Thiếu Đời Sống Làm Chứng: Rao giảng bằng miệng nhưng sống không nhất quán, làm vấp phạm cho danh Chúa.

Kết Luận: Phương pháp truyền giáo theo Kinh Thánh là một hành trình vâng lời, lệ thuộc vào Thánh Linh, trung tín với nội dung Phúc Âm về Chúa Giê-xu Christ, và được thể hiện qua đời sống yêu thương, thánh khiết. Nó đa dạng trong hình thức (công khai, cá nhân, văn hóa) nhưng nhất quán trong cốt lõi. Khi Hội Thánh trở về với mô hình này, chúng ta sẽ không còn tìm kiếm những giải pháp tân thời, mà tìm thấy năng quyền vĩnh cửu trong sự đơn sơ của thập tự giá và sự phục sinh. Hãy bước đi như Chúa Giê-xu đã bước đi, rao truyền như các sứ đồ đã rao truyền, và phó thác kết quả cho Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng đang kêu gọi những kẻ hư mất trở về với Ngài. "Vậy, người nầy trồng, kẻ kia tưới, nhưng Đức Chúa Trời làm cho lớn lên" (I Cô-rinh-tô 3:6).