Tôi là một tín đồ Cơ Đốc mắc nợ. Tôi phải làm gì?

Trong xã hội hiện đại, gánh nặng nợ nần không chỉ là vấn đề tài chính đơn thuần mà còn trở thành gánh nặng tâm lý và tâm linh sâu sắc cho nhiều tín hữu. Cảm giác tù túng, lo âu, và đôi khi là hổ thẹn có thể làm lu mờ sự bình an mà chúng ta có trong Đấng Christ. Là một Cơ Đốc nhân, chúng ta phải đối diện với thực tế này thế nào? Kinh Thánh – Lời Đức Chúa Trời – không im lặng trước những nan đề rất thực tế của cuộc sống. Bài nghiên cứu này sẽ cùng bạn khám phá quan điểm của Kinh Thánh về nợ nần, nguyên tắc giải quyết, và con đường dẫn đến sự tự do tài chính dưới sự dẫn dắt của Chúa.

Trước khi đi vào giải pháp, chúng ta cần hiểu Kinh Thánh nói gì về bản chất của nợ. Một câu Kinh Thánh then chốt thường được trích dẫn là Châm Ngôn 22:7: “Kẻ giàu cai trị kẻ nghèo, Và kẻ vay mượn là tôi tớ cho kẻ cho mượn.” Từ “tôi tớ” trong nguyên văn tiếng Hê-bơ-rơ là “`ebed” (עֶבֶד), mang nghĩa một người nô lệ, người hầu. Điều này cho thấy Kinh Thánh cảnh báo một cách nghiêm túc: nợ nần tạo ra một mối quan hệ phụ thuộc, mất tự do, và khiến người mắc nợ ở vị thế phục tùng chủ nợ. Sự tự do mà Chúa Giê-xu đã đổ huyết ra để ban cho chúng ta (Ga-la-ti 5:1) có thể bị tổn thương bởi gánh nặng nợ nần.

Tuy nhiên, Kinh Thánh không cấm tuyệt đối việc vay mượn. Luật pháp Cựu Ước có những quy định rất nhân văn về việc cho vay (Phục Truyền 15:1-2; 23:19-20), nhấn mạnh đến lòng thương xót và không được đặt lãi nặng với anh em mình. Tân Ước cũng đề cập đến nợ trong nguyên tắc đạo đức. Sứ đồ Phao-lô viết trong Rô-ma 13:8: “Đừng mắc nợ ai chi hết, chỉ mắc nợ về sự yêu thương nhau mà thôi…” Động từ “mắc nợ” ở đây trong tiếng Hy Lạp là “opheilō” (ὀφείλω), nghĩa là “có nghĩa vụ phải trả”. Câu này không phải là một luật lệ cấm vay tiền, mà là một nguyên tắc sống: hãy luôn thanh toán các nghĩa vụ tài chính đúng hạn, để duy nhất món “nợ” tồn tại mãi trong đời sống chúng ta là nghĩa vụ yêu thương anh em.

Do đó, vấn đề không nằm ở hành vi vay mượn nhất thời, mà nằm ở tình trạng “mắc nợ” (being in debt) kéo dài, trở thành gánh nặng, và đặc biệt là khi nó xuất phát từ lối sống bất cẩn, ham muốn vật chất, hoặc thiếu kế hoạch – những điều trái với sự khôn ngoan của Chúa.

Bước đầu tiên và quan trọng nhất để giải quyết nợ nần không phải là một kế hoạch trả nợ (dù điều đó cần thiết), mà là sự xét lòng trước mặt Đức Chúa Trời. Chúng ta cần cầu xin Chúa Thánh Linh soi sáng để thấy nguyên nhân tâm linh đằng sau tình trạng này.

• Ham Muốn Và Lòng Tham: Hê-bơ-rơ 13:5 dạy: “Chớ tham tiền; hãy lấy điều mình có làm đủ rồi…” Nhiều khoản nợ phát sinh từ việc mua sắm vượt quá nhu cầu, đuổi theo các tiêu chuẩn vật chất của thế gian, hay muốn “bằng anh bằng em”. Điều này liên quan đến tội tham lam, mà Kinh Thánh gọi là sự thờ hình tượng (Cô-lô-se 3:5).
• Quản Lý Kém (Sự Không Trung Tín): Ẩn dụ về ta-lâng trong Ma-thi-ơ 25:14-30 dạy về nguyên tắc quản lý trung tín. Mọi vật chất chúng ta có đều là của Chúa giao cho quản lý. Nợ nần có thể là hậu quả của việc quản lý bất cẩn, không lập ngân sách, chi tiêu vô tổ chức.
• Hoàn Cảnh Bất Khả Kháng: Không phải mọi khoản nợ đều do tội lỗi. Bệnh tật, thất nghiệp, thiên tai có thể dẫn đến nợ nần. Trong hoàn cảnh này, thái độ của chúng ta và cách chúng ta tìm kiếm sự giúp đỡ từ Chúa và Hội Thánh là điều quan trọng.
• Thiếu Sự Khôn Ngoan Và Học Hỏi: Châm Ngôn đầy rẫy những lời cảnh báo về việc bảo lãnh nợ cho người khác cách thiếu suy xét (Châm Ngôn 6:1-5; 17:18), hay sự lười biếng dẫn đến nghèo khó (Châm Ngôn 10:4).

Hãy thành thật với Chúa. Hãy xưng nhận nếu có sự ham muốn, quản lý kém, hay thiếu khôn ngoan. 1 Giăng 1:9 hứa chắc: “Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” Sự tha thứ của Chúa giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng tội lỗi, cho chúng ta sự bình an và năng lực thuộc linh để bắt đầu hành trình trả nợ với tấm lòng mới.

Sau khi đã xét lòng và nhận được sự tha thứ, chúng ta bước vào giai đoạn hành động với sự khôn ngoan từ Chúa.

1. Cầu Nguyện Và Giao Phó Hoàn Toàn: Đây không phải là bước mang tính hình thức. Hãy thật lòng trình dâng gánh nợ, các chủ nợ, và sự lo lắng của bạn cho Chúa. Phi-líp 4:6-7 dạy: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời… sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Giê-xu Christ.” Sự bình an siêu nhiên này là nền tảng để bạn suy nghĩ sáng suốt và có sức mạnh kiên trì.

2. Đánh Giá Toàn Bộ Và Lập Kế Hoạch: “Vả, ai trong các ngươi muốn xây một cái tháp, trước hết ngồi tính phí tổn cho biết mình có đủ của đặng làm xong chăng?” (Lu-ca 14:28). Hãy ‘ngồi xuống’ với Chúa, liệt kê tất cả các khoản nợ (số tiền, lãi suất, kỳ hạn). Thành thật với chính mình. Sau đó, lập một kế hoạch trả nợ thực tế. Phương pháp “tuyết lăn” (trả khoản nhỏ nhất trước để tạo động lực) hay “lãi suất cao nhất” (tập trung vào khoản có lãi cao nhất) đều có thể áp dụng, miễn là bạn có một kế hoạch rõ ràng và kiên định.

3. Trực Tiếp Đối Thoại Với Chủ Nợ: Đây là hành động của sự ngay thẳng. Thi Thiên 37:21 nói: “Kẻ ác mượn mà không trả; Song người công bình thương xót và cho.” Hãy chủ động liên hệ với chủ nợ, trình bày hoàn cảnh và kế hoạch trả nợ của bạn. Đừng trốn tránh. Sự trung thực có thể mở ra cơ hội đàm phán về lịch trình hoặc lãi suất. Lời hứa của bạn phải là lời hứa vàng (Ma-thi-ơ 5:37).

4. Sống Tối Giản Và Tăng Thu Nhập: Đây là thời điểm thực hành “lấy điều mình có làm đủ” (Hê-bơ-rơ 13:5). Cần có một cuộc “cách mạng” trong chi tiêu: cắt giảm mọi khoản không thiết yếu, tìm cách tiết kiệm, và nếu có thể, tăng thu nhập bằng những công việc hợp pháp, không ảnh hưởng đến bổn phận với gia đình và Hội Thánh. Sứ đồ Phao-lô làm nghề may trại để tự túc và giúp đỡ người khác (Công Vụ 20:34-35), đó là một tấm gương.

5. Tìm Kiếm Sự Giúp Đỡ Khôn Ngoan Và Hỗ Trợ Thuộc Linh: - Khôn ngoan: Tìm người có hiểu biết về tài chính (một tín hữu trưởng thành, đáng tin) để xin lời khuyên, giúp bạn nhìn nhận kế hoạch một cách khách quan. - Hỗ trợ thuộc linh: Chia sẻ gánh nặng này với Mục sư hay những người lãnh đạo thuộc linh tin cậy để họ cầu nguyện cùng, khích lệ và nhắc nhở bạn. Ga-la-ti 6:2: “Hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ.” - Hỗ trợ vật chất (một cách thận trọng): Trong một số trường hợp, Hội Thánh địa phương có thể có quỹ từ thiện để hỗ trợ tín hữu trong cơn hoạn nạn thật sự. Đây là sự bày tỏ tình yêu thương trong thân thể Đấng Christ, nhưng không nên xem đây là điều đương nhiên.

6. Ưu Tiên Trả Nợ Thuộc Linh: Trong khi nỗ lực trả nợ tiền bạc, đừng quên “món nợ” quan trọng hơn: “chớ mắc nợ ai chi hết, chỉ mắc nợ về sự yêu thương nhau mà thôi” (Rô-ma 13:8). Hãy tiếp tục sống yêu thương, phục vụ trong khả năng của mình. Đừng để việc trả nợ tài chính trở thành cái cớ để không dâng hiến, không tham gia vào đời sống Hội Thánh. Hãy dâng phần mười và của dâng với lòng biết ơn, dù nhỏ, vì đây là hành động của đức tin, thừa nhận Chúa vẫn đang cung cấp và chúng ta vẫn đặt Ngài lên đầu hết (Ma-la-chi 3:10; Ma-thi-ơ 6:33).

Ẩn dụ về người đầy tớ không có lòng thương xót trong Ma-thi-ơ 18 cung cấp bài học sâu sắc. Người đầy tớ này mắc nợ vua một khoản khổng lồ “mười ngàn ta-lâng” – một số nợ không thể trả nổi. Khi yếu xin, vua “động lòng thương xót, tha cho” toàn bộ món nợ. Nhưng sau đó, người này lại xiết nợ một bạn tôi chỉ mắc mình “một trăm đơ-ni-ê”. Kết cục, y bị phó nộp cho kẻ hành hạ cho đến khi trả hết nợ.

Ứng dụng cho chúng ta: - Nhận Biết Món Nợ Thuộc Linh Khổng Lồ Đã Được Tha: Tội lỗi chúng ta đối với Đức Chúa Trời là một món nợ không thể trả. Nhưng qua sự chết của Chúa Giê-xu, Ngài đã “xóa tờ khế lập nghịch cùng chúng ta” (Cô-lô-se 2:14). Chúng ta đã được ân xá hoàn toàn. - Thể Hiện Lòng Thương Xót Trong Phạm Vi Có Thể: Khi chúng ta đang vật lộn với nợ nần, hãy nhớ đến ân điển lớn lao đã nhận. Điều này giúp chúng ta có thái độ đúng đắn với chủ nợ (không oán giận) và với những người mắc nợ chúng ta (có lòng thương xót, linh động, sẵn sàng tha thứ nếu có thể). Hành trình trả nợ cũng là cơ hội để trau dồi tính kiên nhẫn, trung tín và nhân từ.

Hỡi anh chị em đang mang gánh nặng nợ nần, xin hãy nhớ: 1. Bạn không đơn độc. Chúa biết rõ hoàn cảnh của bạn (Thi Thiên 139:1-4). Ngài quan tâm đến mọi lo âu của bạn (1 Phi-e-rơ 5:7). 2. Hoàn cảnh này không định nghĩa giá trị của bạn. Giá trị của bạn ở trong Đấng Christ, nơi sự cứu chuộc trọn vẹn, chứ không ở số dư tài khoản. 3. Đây là cơ hội để trưởng thành. Hành trình thoát nợ sẽ rèn luyện bạn trở nên khôn ngoan hơn, kỷ luật hơn, trung tín hơn trong việc quản lý những gì Chúa giao, và phụ thuộc vào Ngài nhiều hơn. 4. Hướng về mục tiêu tự do. Mục tiêu cuối cùng không chỉ là “zero debt” (không nợ), mà là sự tự do để phục vụ Chúa cách trọn vẹn hơn, đầu tư cho Nước Trời nhiều hơn, và trở nên một quản gia tốt của Đức Chúa Trời Toàn Năng.

Hãy bắt đầu từ hôm nay. Hãy quỳ xuống, xưng nhận, giao phó, và đứng dậy với một kế hoạch được cầu nguyện. “Vì Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm thần nhút nhát, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và có dè giữ.” (2 Ti-mô-thê 1:7). Sự mạnh mẽ và dè giữ đó của Chúa Thánh Linh sẽ đồng hành với bạn trên mỗi bước đường của hành trình này.