Tình yêu eros là gì?

Trong hành trình tìm hiểu về tình yêu từ lăng kính Kinh Thánh, chúng ta thường nghe nhắc đến tình yêu thương cao cả agapē (ἀγάπη) của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, Kinh Thánh, là Lời hoàn hảo của Đấng Tạo Hóa, không lảng tránh mà trọn vẹn trình bày về mọi phương diện của con người, bao gồm cả tình yêu mang tính chất trần thế, khát khao và lãng mạn - thường được biết đến với thuật ngữ Hy Lạp eros (ἔρως). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá bản chất của eros, sự hiện diện và cách Kinh Thánh định hình nó trong khuôn khổ thánh khiết của Đức Chúa Trời, cùng những áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Phân Biệt Các Loại Tình Yêu: Eros Trong Bối Cảnh Hy Lạp và Kinh Thánh

Ngôn ngữ Hy Lạp cổ có nhiều từ để diễn tả các sắc thái tình yêu, trong đó bốn từ chính thường được nhắc đến là:

1. Agapē (ἀγάπη): Tình yêu mang tính quyết định, vô điều kiện, hy sinh. Đây là tình yêu đến từ bản tính của Đức Chúa Trời (1 Giăng 4:8). Chúa Giê-xu đã bày tỏ agapē tối thượng trên thập tự giá (Giăng 3:16).
2. Philia (φιλία): Tình yêu bạn hữu, tình huynh đệ, dựa trên sự tương đồng, chia sẻ và tình cảm ấm áp.
3. Storgē (στοργή): Tình yêu thương tự nhiên trong gia đình, như tình cảm giữa cha mẹ và con cái.
4. Erōs (ἔρως): Tình yêu lãng mạn, khát khao, đam mê, mang đậm tính thể xác và cảm xúc mãnh liệt. Nó gắn liền với sự thu hút, ước muốn và tìm kiếm sự kết hợp thân mật.

Một điều thú vị là từ eros không xuất hiện trực tiếp trong bản văn Tân Ước Hy Lạp. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa Kinh Thánh phủ nhận hoặc xem thường khía cạnh này của tình yêu. Thay vào đó, Kinh Thánh đề cập đến nó một cách khôn ngoan và đặt nó vào đúng vị trí thánh khiết mà Đức Chúa Trời đã thiết lập: trong phạm vi hôn nhân giữa một người nam và một người nữ.

Eros Được Thánh Hóa: Quan Điểm Từ Sách Nhã Ca và Các Phân Đoạn Khác

Bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy Kinh Thánh công nhận và tôn vinh tình yêu eros khi nó được thánh hóa chính là Sách Nhã Ca (Bài Ca của Solomon). Đây là một bản tình ca đầy chất thơ, mô tả trung thực, đẹp đẽ và nồng nhiệt tình yêu cùng sự thu hút thể xác giữa hai người yêu nhau.

Chúng ta hãy cùng giải nghĩa một số phân đoạn:

"Nguyện chàng hôn tôi bằng cái hôn của miệng chàng; Vì ái tình chàng ngon hơn rượu." (Nhã Ca 1:2). Từ "ái tình" trong câu này trong tiếng Hê-bơ-rơ là "dôdêkha" (דֹּדֶ֑יךָ), bắt nguồn từ gốc "dôd" (דּוֹד), có nghĩa là "tình yêu", đặc biệt là tình yêu lãng mạn, tình ái. Sự so sánh "ngon hơn rượu" nói lên tính chất say đắm, kích thích và làm thỏa mãn của tình yêu này.

"...Trái lựu đương nở tại hai má em, Ở dưới cái mạng che mặt... (Nhã Ca 4:3)." Cách mô tả hình thể một cách trực tiếp nhưng tinh tế cho thấy sự chiêm ngưỡng và khát khao.

"Em gái ta, hôn thê ta, là một vườn kín, Một suối niêm phong, một nguồn nước đóng lại." (Nhã Ca 4:12). Hình ảnh "vườn kín", "suối niêm phong" nói lên sự quý giá, riêng tư và thuộc về duy nhất của tình yêu và sự thân mật thể xác, chỉ dành cho người hôn phối.

Ngoài Nhã Ca, các sách giáo huấn khác cũng đề cập đến khía cạnh này một cách thẳng thắn và tích cực:

"Nguyện nguồn mạch con được phước; Phải lấy làm vui thích nơi vợ buổi đang thì, Nàng như con hoàng dương yêu dấu, Và con nai đẹp lòng; Hai bên vú nàng khác nào hai con sanh đôi của hoàng dương, Thường thích lấy giữa đám huệ lan. ...Một ngày nào, hãy say sưa vì ái tình nàng luôn luôn." (Châm Ngôn 5:18-19). Câu Kinh Thánh này trong sách Châm Ngôn khích lệ người nam "say sưa" (shâgah - שָׁגָה, có nghĩa là đi lang thang, say đắm, mê mẩn) trong tình yêu và sự quyến rũ của vợ mình. Đây là một mệnh lệnh đầy cảm xúc và đam mê, hoàn toàn trái ngược với quan niệm cho rằng tình yêu thể xác là tội lỗi hay thấp hèn.

Ranh Giới Thánh Khiết: Eros Ngoài Hôn Nhân Là Tội Lỗi

Mặc dù Kinh Thánh tôn vinh eros trong hôn nhân, nó cũng cảnh báo rất rõ ràng và nghiêm khắc về sự nguy hiểm và tội lỗi của eros khi vượt ra khỏi ranh giới này. Đây là điểm then chốt trong sự dạy dỗ của Kinh Thánh.

Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho sự gian dâm, tà dâm là "zanah" (זָנָה), và từ Hy Lạp trong Tân Ước là "porneia" (πορνεία). Chúng bao hàm mọi hình thức quan hệ tình dục trước và ngoài hôn nhân.

"Ấy vậy, mỗi người trong anh em phải biết cầm thân mình cho thánh sạch và tôn trọng, chớ buông mình vào sự dâm dục như người ngoại đạo, là kẻ không nhìn biết Đức Chúa Trời." (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-5). Sứ đồ Phao-lô gọi việc kiểm soát thân thể mình trong sạch là "biết cầm thân mình" - một hành động có ý thức, kỷ luật, để tôn trọng chính mình và tôn trọng Đức Chúa Trời.

"Vì ý muốn của Đức Chúa Trời, ấy là khiến anh em nên thánh: tức là phải lánh sự ô uế, mỗi người phải biết giữ thân mình cho thánh sạch và tôn trọng, chẳng bao giờ sa vào tình dục luông tuồng như người ngoại đạo không biết Đức Chúa Trời." (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:3-5, bản Diễn Ý).

Chúa Giê-xu còn đưa tiêu chuẩn lên cao hơn, từ hành động đến cả tư tưởng: "Song ta phán cho các ngươi rằng: Hễ ai ngó đàn bà mà động tình tham muốn, thì trong lòng đã phạm tội tà dâm với người rồi." (Ma-thi-ơ 5:28). Từ "động tình tham muốn" trong tiếng Hy Lạp là "pros to epithumēsai" (πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι), nghĩa là "với mục đích ham muốn [một cách tà dâm]". Đây không phải là một ý nghĩ thoáng qua, mà là sự cố tình nuôi dưỡng ham muốn eros sai trái trong lòng.

Áp Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Làm thế nào để chúng ta, những Cơ Đốc nhân sống trong một nền văn hóa đề cao sự thỏa mãn eros cách vô nguyên tắc, có thể sống vừa trung tín với Lời Chúa, vừa trải nghiệm sự trọn vẹn của tình yêu Ngài ban?

1. Đối Với Người Độc Thân:
- Hiểu Biết và Tôn Trọng: Cần hiểu rằng eros là món quà tốt đẹp của Đức Chúa Trời, nhưng nó có "hạn sử dụng" là trong hôn nhân. Sự chờ đợi không phải là trừng phạt, mà là sự bảo vệ và chuẩn bị cho một mối quan hệ trọn vẹn.
- Kỷ Luật Thuộc Linh và Thực Tế: "Hãy chạy trốn sự gian dâm" (1 Cô-rinh-tô 6:18). Điều này đòi hỏi việc thiết lập các ranh giới rõ ràng trong các mối quan hệ, tránh những tình huống dễ sa ngã, và nuôi dưỡng tâm trí bằng Lời Chúa (Thi Thiên 119:9).
- Hướng Tình Cảm Vào Các Mối Quan Hệ Lành Mạnh: Phát triển tình philia (bạn hữu) và tình storgē (gia đình) trong sạch. Cầu nguyện xin Chúa ban sự khôn ngoan để phân biệt giữa tình cảm thu hút nhất thời (eros) và nền tảng cho một hôn nhân vững bền (cùng đức tin, tính cách, mục đích sống - đồng yoke).

2. Đối Với Người Đã Kết Hôn:
- Tích Cực Nuôi Dưỡng và Thỏa Mãn: Theo lời dạy rõ ràng trong 1 Cô-rinh-tô 7:3-5, vợ chồng có bổn phận thỏa mãn nhu cầu tình dục của nhau, không được từ chối nhau ngoại trừ vì sự cầu nguyện tạm thời. Đây là phương thuốc Chúa ban để chống lại sự cám dỗ.
- Giữ Sự Lãng Mạn Sống Mãi: Đừng để eros bị lu mờ bởi gánh nặng cuộc sống. Hãy chủ động sáng tạo, dành thời gian cho nhau, và học lại ngôn ngữ tình yêu của bạn đời như trong Nhã Ca.
- Đặt Eros Dưới Ánh Sáng của Agape: Tình yêu eros trong hôn nhân đẹp nhất khi được dẫn dắt bởi tình yêu agapē - yêu thương, hy sinh, nhịn nhục, không tìm tư lợi (1 Cô-rinh-tô 13:4-7). Agape bảo vệ eros khỏi sự ích kỷ và biến nó thành sự hiệp một thánh.

3. Đối Với Mọi Tín Hữu:
- Có Cái Nhìn Cân Bằng Theo Kinh Thánh: Tránh hai thái cực: một là thần thánh hóa eros như cứu cánh của đời sống, hai là xem nó như điều ô uế cần phải diệt trừ. Kinh Thánh cho thấy nó là món quà thánh khiết trong khuôn khổ thánh khiết.
- Tìm Kiếm Sự Thỏa Nguyện Tối Thượng Nơi Chúa: Thánh Augustine đã nói: "Lạy Chúa, lòng con khắc khoải cho đến khi được yên nghỉ trong Chúa." Mọi sự khát khao sâu thẳm của con người, bao gồm cả eros, cuối cùng chỉ được thỏa mãn trọn vẹn trong mối tương giao với Đấng Tạo Hóa. Chúa Giê-xu là hiện thân của agapē trọn vẹn, đáp ứng mọi nhu cầu sâu xa nhất của tâm hồn.

Kết Luận

Tình yêu eros, với sức mạnh khát khao và đam mê của nó, không phải là kẻ thù của đức tin, cũng không phải là đỉnh cao của tình yêu. Nó là một phần trong thiết kế tốt đẹp và phức tạp của Đức Chúa Trời dành cho nhân loại. Kinh Thánh không tẩy chay nó, nhưng thánh hóa nó bằng cách đặt nó vào nơi an toàn, vui thỏa và trọn vẹn nhất: trong giao ước hôn nhân một vợ một chồng, suốt đời.

Là con cái Chúa, chúng ta được mời gọi sống với sự khôn ngoan từ trời cao: trân trọng món quà, nhưng tôn kính Đấng Ban Cho hơn. Hãy để tình yêu agapē của Đấng Christ, là nền tảng của sự cứu rỗi, định hình mọi mối quan hệ của chúng ta, bao gồm cả cách chúng ta trải nghiệm và quản lý tình yêu eros. Trong sự vâng lời và thánh khiết, chúng ta khám phá ra rằng các điều răn của Đức Chúa Trời không phải để tước đoạt, mà để bảo vệ và dẫn chúng ta đến sự sống dư dật, thỏa nguyện thật sự.

"Hôn nhân phải được tất cả mọi người tôn trọng, chốn phòng the phải không ô uế, vì Đức Chúa Trời sẽ đoán phạt kẻ dâm dục cùng kẻ phạm tội ngoại tình." (Hê-bơ-rơ 13:4). Câu Kinh Thánh này tóm gọn triết lý của Kinh Thánh về eros: Tôn trọng, Thánh khiết, và có Sự Phán Xét. Ước mong mỗi chúng ta sống sao cho vinh hiển Danh Chúa trong mọi phương diện của tình yêu.