Chúa Giê-su có ý bảo chúng ta không bao giờ được gọi cha mình dưới đất là “cha” (Ma-thi-ơ 23:9)?

Trong hành trình nghiên cứu và tìm hiểu Lời Chúa, không ít Cơ đốc nhân đã vấp phải những câu Kinh Thánh có vẻ như mâu thuẫn hoặc khó hiểu, đòi hỏi chúng ta phải kiên nhẫn tìm kiếm, cầu xin sự soi sáng của Đức Thánh Linh và áp dụng các nguyên tắc giải kinh lành mạnh. Ma-thi-ơ 23:9 chính là một trong những câu như vậy: “Lại đừng gọi ai dưới đất là cha các ngươi; vì các ngươi chỉ có một Cha, là Đấng ở trên trời.” Câu này dường như đưa ra một mệnh lệnh tuyệt đối. Tuy nhiên, trong thực tế, ngay cả các Sứ đồ và chính Chúa Giê-su vẫn dùng từ “cha” để chỉ cha ruột của mình (xem Giăng 19:26-27). Vậy, ý nghĩa thực sự của lời dạy này là gì? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ cùng bạn đào sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ và thần học của phân đoạn Ma-thi-ơ 23, để tìm ra sứ điệp trọn vẹn mà Chúa muốn truyền đạt.

Không thể hiểu câu 9 một cách cô lập. Nó nằm trong một loạt các “khốn cho” (câu 13-33) và những lời cảnh báo của Chúa Giê-su nhắm trực tiếp vào các “thầy thông giáo và người Pha-ri-si là kẻ giả hình” (Ma-thi-ơ 23:13). Toàn bộ chương 23 là một bức tranh về sự đạo đức giả trong tôn giáo, nơi hình thức bề ngoài thay thế cho tấm lòng chân thật bên trong.

Ngay trước câu 9, Chúa Giê-su phán:
“Lại các ngươi đừng chịu người ta gọi mình là ra-bi, vì các ngươi chỉ có một Thầy, và các ngươi hết thảy đều là anh em. Đừng gọi ai dưới đất là cha các ngươi; vì các ngươi chỉ có một Cha, là Đấng ở trên trời. Cũng đừng chịu ai gọi mình là chủ; vì các ngươi chỉ có một Chủ, là Đấng Christ.” (Ma-thi-ơ 23:8-10).

Ba danh xưng được nhắc đến: “Ra-bi” (Thầy), “Cha”, và “Chủ” (hay “Lãnh đạo”). Trong bối cảnh Do Thái giáo đương thời, đây là những tước hiệu mang tính tôn trọng cao, thậm chí mang sắc thái thuộc linh. Các thầy thông giáo và người Pha-ri-si ưa thích được người ta tôn kính, xưng hô bằng những danh hiệu này trong các nhà hội và nơi phố chợ (Ma-thi-ơ 23:5-7). Họ thích “ngôi cao trong các đám tiệc và ghế đầu trong các nhà hội”.

1. Từ “Cha” trong tiếng Hy Lạp (Pater/Πατήρ): Từ này có thể được dùng theo nghĩa đen (cha sinh học) và nghĩa bóng (người khởi xướng, người hướng dẫn tôn kính). Trong Cựu Ước, Đức Chúa Trời thường được gọi là Cha của dân Y-sơ-ra-ên (Phục truyền 32:6, Ê-sai 63:16). Chúa Giê-su đã mặc khải mối quan hệ Cha-con thân mật giữa Đức Chúa Trời và những kẻ tin (Ma-thi-ơ 6:9).

2. Bối cảnh văn hóa: Trong một số trường phái Do Thái giáo, các giáo sư lỗi lạc (ví dụ như các ra-bi thuộc trường phái Pha-ri-si) đôi khi được các môn đồ gọi là “cha chúng ta” như một danh hiệu tôn kính tuyệt đối, hàm ý họ là nguồn gốc của thẩm quyền và lời dạy thuộc linh. Điều này có nguy cơ lấn chiếm vị trí độc tôn của Đức Chúa Trời trong lòng người ta.

3. Nguyên tắc giải kinh “Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh”: Chúng ta phải đối chiếu lời dạy này với toàn bộ Kinh Thánh. - Chúa Giê-su đã dùng từ “cha” để chỉ Giô-sép (Lu-ca 2:48) và khi giao Ma-ri cho Giăng, Ngài phán: “Hỡi đàn bà kia, đó là con của ngươi!” và với môn đồ: “Đó là mẹ ngươi!” (Giăng 19:26-27). - Phao-lô viết: “Hãy tôn kính cha mẹ ngươi” (Ê-phê-sô 6:2), trích trực tiếp điều răn thứ năm. Ông cũng gọi Áp-ra-ham là “tổ phụ chúng ta” (Rô-ma 4:1) và tự nhận mình là “cha” của các tín hữu về mặt thuộc linh (1 Cô-rinh-tô 4:15, Phi-lê-môn 1:10). - Điều răn thứ năm trong Mười Điều Răn truyền lệnh rõ ràng: “Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12). Chúa Giê-su không đến để phá bỏ luật pháp, nhưng để làm cho trọn (Ma-thi-ơ 5:17).

Như vậy, rõ ràng Chúa Giê-su không cấm đoán việc sử dụng từ “cha” theo nghĩa đen trong gia đình hay theo nghĩa tôn trọng thông thường.

Lời dạy của Chúa Giê-su trong Ma-thi-ơ 23:8-10 là một lời cảnh báo mạnh mẽ chống lại chủ nghĩa tôn sùng cá nhân và sự lệ thuộc thuộc linh sai lầm vào bất kỳ con người nào. Trọng tâm là sự tôn cao duy nhất dành cho Đức Chúa Trời.

• “Đừng gọi ai… là cha các ngươi”: Ở đây, từ “cha” mang ý nghĩa nguồn gốc tối hậu, thẩm quyền tuyệt đối và sự sùng bái thuộc linh. Chúa Giê-su cảnh báo chúng ta không được trao cho bất kỳ lãnh đạo, giáo sư, hay tổ phụ tôn giáo nào (dù là thánh nhân hay người đáng kính) địa vị mà chỉ duy nhất Đức Chúa Trời đáng có. Không một con người nào được phép trở thành “nguồn” duy nhất hay “nguồn chân lý” không thể sai lầm của chúng ta. Ngai vàng trong lòng chúng ta phải dành cho Cha Thiên Thượng.
• “Vì các ngươi chỉ có một Cha, là Đấng ở trên trời”: Đây là lý do thần học. Mọi mối quan hệ “cha-con” khác đều là thứ yếu và phụ thuộc. Chỉ có Đức Chúa Trời là Đấng tạo hóa, là nguồn sự sống, là Đấng cứu chuộc, và là Đấng duy nhất xứng đáng nhận lấy sự thờ phượng, tôn kính và vâng phục trọn vẹn của chúng ta. Ngài là Đấng Cha hoàn hảo, trọn vẹn.

Cùng với danh xưng “Ra-bi” và “Chủ”, Chúa Giê-su nhấn mạnh: “Các ngươi hết thảy đều là anh em.” Đây là sự bình đẳng căn bản của mọi tín hữu trước mặt Đức Chúa Trời. Mọi thẩm quyền, ân tứ hay chức vụ trong Hội Thánh đều đến từ Ngài và phải phục vụ cộng đồng đức tin, chứ không phải để xây dựng đế chế cá nhân hay nhận sự tôn sùng.

Lời dạy này không phải là một luật lệ hình thức, nhưng là một nguyên tắc thuộc linh sâu sắc để kiểm tra lòng mình và điều chỉnh mối quan hệ của chúng ta với Chúa và với nhau.

1. Trong Gia Đình: - Tiếp tục tôn kính cha mẹ. Đây là điều răn có kèm theo lời hứa (Ê-phê-sô 6:2). Gọi cha mẹ mình là “cha”, “mẹ” là biểu hiện của sự kính trọng và yêu thương theo Kinh Thánh. - Đồng thời, nhận biết rằng cha mẹ thuộc thể là “người quản gia” của Đức Chúa Trời để nuôi dưỡng chúng ta, nhưng nguồn gốc và mục đích tối hậu của đời sống chúng ta là từ Cha Thiên Thượng. Chúng ta vâng phục cha mẹ “trong Chúa” (Ê-phê-sô 6:1).

2. Trong Hội Thánh: - Cảnh giác với tinh thần “tôn sùng lãnh tụ”. Chúng ta tôn trọng, yêu mến và vâng phục các mục sư, trưởng lão (Hê-bơ-rơ 13:17), nhưng không được đặt họ vào vị trí “cha thuộc linh” độc tôn, không thể chất vấn, hay xem lời nói của họ có thẩm quyền ngang với Kinh Thánh. - Kiểm tra động cơ của người lãnh đạo: Các lãnh đạo có đang tìm kiếm vinh quang cho bản thân, thích được gọi bằng những danh xưng hoa mỹ, hay họ khiêm nhường chỉ đường cho người khác đến với Đấng Christ? Mục tiêu của mọi chức vụ là đưa mọi người đến chỗ “trưởng thành, tầm thước vóc giạc trọn vẹn của Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:11-13), chứ không phải lệ thuộc vào một con người. - Giữ thái độ của một người học trò: Chúng ta chỉ có một Thầy, là Chúa Giê-su Christ. Mọi sách vở, bài giảng, khóa học đều phải được mang ra “chất vấn” (tra xem Kinh Thánh) như người Bê-rê (Công vụ 17:11).

3. Trong Đời Sống Cá Nhân Với Chúa: - Dành cho Đức Chúa Trời vị trí làm Cha duy nhất và tối cao trong tấm lòng bạn. Sự an toàn, giá trị, định hướng và sự chấp nhận cuối cùng của bạn phải đến từ Ngài, không từ bất kỳ mối quan hệ hay thành tựu nào của con người. - Cầu nguyện với tinh thần con thảo: Khi cầu nguyện “Lạy Cha chúng con ở trên trời”, hãy ý thức rằng bạn đang đến với Đấng yêu thương bạn trọn vẹn nhất, Đấng có thẩm quyền tối thượng trên mọi hoàn cảnh của bạn.

Lời dạy của Chúa Giê-su trong Ma-thi-ơ 23:9 không phải là một điều răn cấm đoán hình thức về ngôn ngữ, nhưng là một tiếng chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ cho tâm linh. Nó mời gọi chúng ta:

1. Tôn cao Đức Chúa Trời cách tuyệt đối trong đời sống và sự thờ phượng của mình.
2. Sống với tinh thần khiêm nhường và bình đẳng trong cộng đồng đức tin, xem nhau là anh em.
3. Trân trọng và vâng lời các mối quan hệ mà Chúa đặt để (cha mẹ, người lãnh đạo) trong tinh thần biết ơn và kính trọng, nhưng luôn đặt họ dưới thẩm quyền và sự hướng dẫn tối thượng của Cha Thiên Thượng.

Ước mong mỗi chúng ta, qua sự nghiên cứu này, không chỉ hiểu đúng một câu Kinh Thánh, mà còn được nhắc nhở để kiểm tra lại tấm lòng mình: Ai thực sự là “Cha”, là “Thầy”, là “Chủ” tối cao của đời tôi? Có điều gì hay ai đó đang chiếm chỗ của Đức Chúa Trời trong nơi sâu thẳm của lòng tôi không? Khi chúng ta đặt Cha Thiên Thượng đúng vị trí, mọi mối quan hệ khác cũng sẽ được sắp xếp đúng trật tự và tràn đầy ân điển.

“Vả, ấy là tại Ngài mà các ngươi có trong Đấng Christ Jésus, là Đấng mà Đức Chúa Trời đã làm nên sự khôn ngoan, sự công bình, sự nên thánh, và sự cứu chuộc cho chúng ta.” (1 Cô-rinh-tô 1:30).