Khái niệm nữ tu Công giáo có hợp Kinh Thánh không?

Trong hành trình tìm hiểu lẽ thật của Lời Chúa, nhiều Cơ Đốc nhân thắc mắc về các truyền thống và cơ cấu trong các hệ phái. Một trong những đề tài gây nhiều suy ngẫm là khái niệm "nữ tu" (nun, sister) trong Công giáo La Mã - những phụ nữ thề nguyện sống độc thân, khó nghèo, vâng phục trong các dòng tu để phục vụ Chúa. Liệu mô hình đời sống tu trì này có căn cứ Kinh Thánh rõ ràng không? Bài nghiên cứu này sẽ xem xét đề tài dưới ánh sáng của Kinh Thánh, với tinh thần "hãy thử cho biết các lời nói có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng" (I Giăng 4:1).

Trước hết, cần làm rõ thuật ngữ. Trong Tân Ước nguyên bản tiếng Hy Lạp, không có từ nào tương đương với khái niệm "nữ tu" (nun) như một chức vụ hoặc địa vị tôn giáo đặc biệt, tách biệt khỏi cộng đồng tín hữu. Từ được dùng cho tất cả những người tin Chúa, cả nam lẫn nữ, là "adelphoi" (anh em) hoặc "hagioi" (các thánh đồ).

Kinh Thánh nói đến những người nữ hầu việc Chúa và Hội thánh một cách nhiệt thành. Bà Phoebe được gọi là "diakonos" (người hầu việc/servant) của Hội thánh tại Senhơ-rê (Rô-ma 16:1). Các bà như Tryphena, Tryphosa, và Persis được nhắc đến là "làm việc khó nhọc trong Chúa" (Rô-ma 16:12). Priscilla cùng chồng là Aquila dạy dỗ Apollos (Công Vụ 18:26). Tuy nhiên, điểm chung của họ là họ sống và phục vụ trong cộng đồng, không tách biết trong các tu viện khép kín. Họ có thể đã kết hôn, làm việc, và tham gia đời sống xã hội bình thường.

Một trong ba lời khấn chính của nữ tu là "khiết tịnh" (độc thân trọn đời). Kinh Thánh có đề cập đến việc sống độc thân vì Nước Trời không? Có. Chúa Giê-xu phán: "Vì có người hoạn từ trong lòng mẹ; có người hoạn bởi tay người ta; có người hoạn vì cớ nước thiên đàng. Ai có thể hiểu được thì hiểu" (Ma-thi-ơ 19:12). Sứ đồ Phao-lô cũng viết: "Tôi ước ao mọi người đều như tôi; nhưng mỗi người được ban cho ơn riêng của mình, kẻ thế nầy, người thế khác... Tôi nói với những kẻ chưa cưới gả và đờn bà góa: họ được phép ở như tôi thì tốt hơn. Nhưng nếu không tiết dục được, thì hãy kết hôn..." (I Cô-rinh-tô 7:7-9).

Tuy nhiên, cần lưu ý những điểm then chốt:

• Tính Tự Nguyện và Cá Nhân: Độc thân được trình bày như một sự lựa chọn cá nhân ("ai hiểu được thì hiểu", "được phép ở như tôi") vì lợi ích của chức vụ, chứ không phải là một điều kiện bắt buộc để được thánh hơn, được cứu rỗi, hay để phục vụ Chúa cách chính thức.
• Không Phải Là Một "Bí Tích" hay Lời Khấn: Trong Kinh Thánh, không hề có nghi thức "khấn dòng" hay lời thề độc thân trọn đời như một bí tích. Sự dâng mình là một cam kết cá nhân với Chúa.
• Mục Đích: Mục đích của độc thân theo Phao-lô là "để lo cho việc Chúa cách tinh sạch, không phân tâm" (I Cô-rinh-tô 7:32-35), chứ không phải để tự hành xác hay kiêng cữ hôn nhân như một điều ô uế. Kinh Thánh tuyên bố hôn nhân là cao quý và tình dục trong hôn nhân là trong sạch (Hê-bơ-rơ 13:4).

Về lời khấn khó nghèo và vâng phục bề trên, Kinh Thánh dạy sự tin cậy nơi Chúa chu cấp (Ma-thi-ơ 6:33), sự vâng phục các đấng dẫn dắt thuộc linh (Hê-bơ-rơ 13:17), nhưng không đặt chúng trong khuôn khổ một lời thề có tính ràng buộc suốt đời với một tổ chức loài người. Sự vâng phục tối thượng thuộc về Đấng Christ.

Một khía cạnh thần học then chốt nằm ở quan niệm về sự thánh khiết. Hệ thống tu viện thường hàm ý rằng đời sống khổ hạnh, tách biệt khỏi thế gian là con đường đưa đến sự thánh khiết cao hơn. Điều này dẫn đến sự phân chia "giáo sĩ" (tu sĩ) và "giáo dân".

Tuy nhiên, giáo lý Tân Ước dạy rằng:

• Sự Thánh Khiết Đến Từ Đấng Christ: Chúng ta được nên thánh một lần đủ cả nhờ sự hi sinh của Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 10:10). "Nhưng chúng ta đã được nên thánh sạch trong Đấng Christ Giê-xu" (I Cô-rinh-tô 1:2). Đây là địa vị thánh khiết (sanctification positional) mà mọi tín hữu nhận được bởi đức tin, không phải do công đức hay lối sống tu trì.
• Sự Thánh Khiết Trong Đời Sống: Trên cơ sở địa vị đã được nên thánh, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống thánh sạch trong mọi ơn gọi: "Vì ý muốn của Đức Chúa Trời, ấy là khiến anh em nên thánh: tức là phải lánh sự ô uế" (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:3). Điều này áp dụng cho người lấy vợ lấy chồng, người độc thân, người làm thợ mộc hay người truyền giáo. Không có "đẳng cấp" thánh khiết trong vòng các tín hữu.
• Sự Tách Biệt Khỏi Thế Gian: Kinh Thánh dạy "Chớ yêu thế gian" (I Giăng 2:15) và "phải lánh khỏi họ, phải phân rẽ ra" (II Cô-rinh-tô 6:17). Nhưng "phân rẽ" ở đây là phân rẽ khỏi tội lỗi và sự phản nghịch cùng Chúa, chứ không phải là rút lui vật lý khỏi xã hội. Chúa Giê-xu cầu nguyện cho các môn đồ: "Con không cầu Cha cất họ khỏi thế gian, nhưng xin Cha gìn giữ họ cho khỏi điều ác" (Giăng 17:15). Chúng ta được sai vào thế gian như muối và ánh sáng (Ma-thi-ơ 5:13-14), điều này đòi hỏi sự tiếp xúc và tham gia một cách thánh sạch.

Một khác biệt căn bản là giáo lý về "chức tế lễ của mọi tín hữu". Cựu Ước có một chức tế lễ đặc biệt (dòng dõi A-rôn) và dân chúng. Nhưng Tân Ước tuyên bố: "Anh em... hãy dâng lên những tế lễ thuộc linh, đẹp lòng Đức Chúa Trời bởi Đức Chúa Jêsus Christ... Anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức tế lễ nhà vua, là dân tộc thánh" (I Phi-e-rơ 2:5, 9). Mọi tín hữu, nam hay nữ, đều có quyền trực tiếp đến với Đức Chúa Trời qua Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 4:16) và đều được kêu gọi vào chức vụ (phục vụ).

Do đó, ý tưởng về một nhóm người (tu sĩ) sống một đời sống "tế lễ" cao hơn, cầu nguyện thay cho người khác một cách đặc biệt hiệu quả, là không phù hợp với giáo lý này. Mọi Cơ Đốc nhân đều là "thầy tế lễ" và sự cầu nguyện của người công bình có rất nhiều năng lực (Gia-cơ 5:16).

Từ những phân tích trên, chúng ta rút ra những bài học thực tiễn cho đời sống đức tin hôm nay:

1. Sống Sự Dâng Mình Toàn Thân Trong Mọi Ơn Gọi: Bạn không cần vào tu viện mới có thể sống một đời sống dâng hiến trọn vẹn cho Chúa. Dù bạn là học sinh, công nhân, bác sĩ, người nội trợ hay doanh nhân, bạn có thể dâng đời sống mình làm "của lễ sống và thánh" cho Đức Chúa Trời (Rô-ma 12:1). Sự thánh khiết được thể hiện trong tính trung thực, lòng yêu thương, sự siêng năng và tinh thần phục vụ ngay trong môi trường hàng ngày.

2. Tôn Trọng Sự Lựa Chọn Độc Thân Vì Nước Trời: Chúng ta cần tôn trọng và hỗ trợ những anh chị em được Chúa kêu gọi sống độc thân để tập trung cho công việc Chúa. Tuy nhiên, phải nhớ đó là một ân tứ và sự kêu gọi đặc biệt, không phải thước đo của sự trưởng thành thuộc linh. Hôn nhân là ơn phước và môi trường để rèn luyện đức tính Cơ Đốc (như hy sinh, yêu thương).

3. Phá Bỏ Tư Tưởng "Giáo Sĩ - Giáo Dân": Mỗi tín hữu đều có chức vụ. Hãy tích cực tìm kiếm và sử dụng các ân tứ thuộc linh Chúa ban (I Cô-rinh-tô 12:7) để gây dựng Hội thánh. Sự phục vụ có thể là dạy trẻ, thăm viếng, cầu nguyện, khích lệ, hay sử dụng tài năng chuyên môn để phục vụ cộng đồng. Đừng ủy thác "công việc thuộc linh" cho một nhóm người đặc biệt.

4. Theo Đuổi Sự Thánh Khiết Trong Tâm Trí và Hành Động: Sự thánh khiết thật bắt đầu từ tấm lòng được Chúa biến đổi. "Hãy giữ lòng mình hơn hết, vì các nguồn sự sống do nơi lòng mà ra" (Châm Ngôn 4:23). Hãy để Lời Chúa và Thánh Linh cáo trách, dạy dỗ và dẫn dắt chúng ta mỗi ngày, để chúng ta tránh khỏi ô uế của thế gian không phải bằng cách trốn chạy vật lý, mà bằng việc có một tâm trí được đổi mới (Rô-ma 12:2).

Xét dưới ánh sáng Kinh Thánh, khái niệm nữ tu Công giáo, với tư cách là một chức vụ hay đẳng cấp tôn giáo đặc biệt, sống trong tu viện khép kín, khấn giữ ba lời khấn trọn đời như một con đường cứu rỗi và thánh hóa cao hơn, là không có nền tảng Kinh Thánh minh nhiên. Nó là sản phẩm của truyền thống và sự phát triển lịch sử sau thời các Sứ đồ.

Tuy nhiên, chúng ta cũng nhìn nhận với lòng kính trọng đức tin, sự hy sinh và nhiệt tình phục vụ của nhiều người trong các dòng tu. Họ đã tìm kiếm Chúa và phục vụ nhân loại theo sự hiểu biết và lương tâm của mình. Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta tin rằng con đường thánh khiết và phục vụ duy nhất là quay trở lại với mô hình Kinh Thánh: mọi tín hữu đều được xưng công bình bởi đức tin nơi Đấng Christ, đều được nên thánh trong Ngài, và đều được kêu gọi sống dâng hiến và phục vụ Ngài trong mọi nẻo đường của đời sống.

Ước nguyện mỗi chúng ta, dù là nam hay nữ, độc thân hay đã lập gia đình, đều tìm thấy niềm vui và mục đích trong việc sống làm "chức tế lễ nhà vua" ngay tại nơi Chúa đặt để, luôn nhớ rằng: "Ấy vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm" (I Cô-rinh-tô 10:31).