Chúa Giê-su đã ứng nghiệm ý nghĩa các lễ hội Do Thái như thế nào?

Trong chương trình cứu rỗi nhiệm mầu của Đức Chúa Trời, không có chi tiết nào là ngẫu nhiên. Các lễ hội được Đức Giê-hô-va truyền ban cho dân Y-sơ-ra-ên qua Môi-se (Lê-vi Ký 23) không chỉ là những nghi thức tôn giáo hay kỷ niệm lịch sử. Chúng là những “hình bóng” (Colossians 2:17), “bóng của các sự tốt lành ngày sau” (Hê-bơ-rơ 10:1), chỉ về Đấng Christ và chương trình cứu chuộc trọn vẹn của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá cách Chúa Giê-su Christ, Đấng Mê-si, đã và đang ứng nghiệm một cách trọn vẹn, từng chi tiết, ý nghĩa thần học thâm sâu của bảy kỳ lễ chính.

Bảy kỳ lễ trong Lê-vi Ký 23 được chia thành hai nhóm chính: các lễ mùa xuân và các lễ mùa thu. Điều kỳ diệu là chúng không chỉ ứng nghiệm theo trình tự thời gian trong cuộc đời Chúa Giê-su lần đến thứ nhất, mà còn vẽ nên một bức tranh tiên tri về những sự kiện tương lai liên quan đến Hội Thánh và sự tái lâm của Ngài.

• Lễ Vượt Qua (Passover/Pesach): Ứng nghiệm trong sự chết của Chúa Giê-su (1 Cô-rinh-tô 5:7).
• Lễ Bánh Không Men (Unleavened Bread): Ứng nghiệm trong sự chôn và sự vô tội trọn vẹn của Christ.
• Lễ Trái Đầu Mùa (Firstfruits): Ứng nghiệm trong sự sống lại của Chúa Giê-su (1 Cô-rinh-tô 15:20).
• Lễ Ngũ Tuần (Weeks/Shavuot/Pentecost): Ứng nghiệm trong sự giáng lâm của Đức Thánh Linh và sự thành lập Hội Thánh (Công vụ 2).

Ba lễ mùa thu (Lễ Kèn, Lễ Chuộc Tội, Lễ Lều Tạm) hướng đến sự ứng nghiệm trong tương lai, liên quan đến sự tái lâm của Chúa Giê-su, sự cứu rỗi của Y-sơ-ra-ên, và Vương Quốc Ngàn Năm.

Lễ Vượt Qua kỷ niệm sự giải phóng dân Y-sơ-ra-ên khỏi ách nô lệ Ai Cập. Điều kiện then chốt là huyết của chiên con không tì vết phải được bôi lên mày cửa (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:13). Chúa Giê-su chính là “Chiên Con lễ Vượt Qua của chúng ta” (1 Cô-rinh-tô 5:7). Giăng Báp-tít đã giới thiệu Ngài: “Kìa, Chiên Con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi!” (Giăng 1:29).

Phân tích từ ngữ: Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ Pesach (פֶּסַח) có nghĩa là “vượt qua” hoặc “bảo vệ”. Chúa Giê-su đã khiến cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời “vượt qua” chúng ta. Ngài chịu đóng đinh đúng vào ngày lễ Vượt Qua (Giăng 19:14). Như xương chiên Vượt Qua không bị gãy (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:46), thì chân Ngài cũng không bị đánh gãy (Giăng 19:36). Sự ứng nghiệm này khẳng định: Ơn cứu rỗi không dựa trên việc làm của chúng ta, mà dựa trên huyết báu của Chiên Con Đức Chúa Trời.

Lễ này diễn ra ngay sau Lễ Vượt Qua, kéo dài 7 ngày, biểu tượng cho sự vội vã ra khỏi Ai Cập và sự tẩy sạch men tội lỗi (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:15). Trong Kinh Thánh, men thường tượng trưng cho tội lỗi và sự dạy dỗ sai lạc (1 Cô-rinh-tô 5:8). Chúa Giê-su ứng nghiệm lễ này trong sự chôn mình và sự vô tội trọn vẹn của Ngài.

Thân thể Ngài được đặt trong mộ trước khi mặt trời lặn (tức là bắt đầu ngày lễ Bánh Không Men), không hề thấy sự hư nát (Công vụ 2:31). Quan trọng hơn, đời sống Ngài hoàn toàn không có men tội lỗi. Phi-e-rơ làm chứng: “Ngài chẳng hề phạm tội, trong miệng Ngài chẳng có chút chi dối trá” (1 Phi-e-rơ 2:22). Bánh không men bị châm (có lỗ) và sọc (có vết), cũng hình bóng về thân thể Chúa Giê-su bị đánh đòn và đâm bên hông.

Vào ngày sau ngày Sa-bát của tuần lễ Vượt Qua, người ta đem bó lúa mạch đầu tiên dâng lên cho Đức Giê-hô-va (Lê-vi Ký 23:10-11). Sự sống lại của Chúa Giê-su đã ứng nghiệm trọn vẹn lễ này. Ngài sống lại vào “ngày đầu tuần lễ” (Mathiơ 28:1), chính là ngày dâng trái đầu mùa. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Nhưng bây giờ, Đấng Christ đã từ kẻ chết sống lại, Ngài là trái đầu mùa của những kẻ ngủ” (1 Cô-rinh-tô 15:20).

Phân tích từ ngữ: Từ Hy Lạp aparchē (ἀπαρχή) trong 1 Cô-rinh-tô 15:20 có nghĩa là “phần đầu tiên”, “vật đầu mùa”. Sự sống lại của Chúa Giê-su không phải là một sự kiện biệt lập, mà là bảo đảm chắc chắn cho sự sống lại của tất cả những ai thuộc về Ngài. Trái đầu mùa báo hiệu một mùa gặt lớn sắp đến.

Sau Lễ Trái Đầu Mùa 50 ngày (7 tuần trọn), dân chúng dâng của lễ mới bằng bột lúa mì (Lê-vi Ký 23:15-17). Lễ này cũng kỷ niệm việc Đức Chúa Trời ban Luật Pháp trên núi Si-nai. Cách kỳ diệu, Đức Thánh Linh giáng lâm đúng vào ngày Lễ Ngũ Tuần (Công vụ 2:1), đánh dấu sự khai sinh Hội Thánh.

Tại núi Si-nai, luật pháp được viết trên bảng đá và dẫn đến sự kết án (3,000 người chết vì tội thờ bò vàng – Xuất Ê-díp-tô Ký 32:28). Tại Giê-ru-sa-lem trong ngày Lễ Ngũ Tuần, luật pháp của Đấng Christ được viết trên bảng lòng thịt bởi Đức Thánh Linh (2 Cô-rinh-tô 3:3) và dẫn đến sự cứu rỗi (3,000 người được cứu – Công vụ 2:41). Đây là sự ứng nghiệm của Giao Ước Mới (Giê-rê-mi 31:31-34). Của lễ bằng bột lúa mì hình bóng về Hội Thánh được hình thành từ nhiều tấm lòng tin Chúa.

Lễ này đánh dấu ngày đầu năm mới theo lịch Do Thái, với đặc trưng là tiếng kèn vang dội (Lê-vi Ký 23:24). Kinh Thánh liên kết tiếng kèn với sự tái lâm của Chúa Giê-su. “Vì sẽ có tiếng kêu lớn và tiếng của thiên sứ lớn cùng tiếng kèn của Đức Chúa Trời, thì chính mình Chúa ở trên trời giáng xuống” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:16). Tiếng kèn báo hiệu sự phán xét sắp đến, nhưng cũng là lời kêu gọi cuối cùng để ăn năn và tỉnh thức.

Đây là ngày lễ trọng thể nhất, khi thầy tế lễ thượng phẩm vào Nơi Chí Thánh một lần trong năm để làm lễ chuộc tội cho cả dân sự (Lê-vi Ký 16). Lễ này hướng đến sự ứng nghiệm kép: Thứ nhất, Chúa Giê-su chính là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm đã dâng chính mình Ngài làm của lễ một lần đủ cả (Hê-bơ-rơ 9:11-12). Thứ hai, lễ này sẽ được ứng nghiệm trọn vẹn khi dân Y-sơ-ra-ên nhìn thấy Đấng Mê-si mà họ đã đâm, và than khóc, xưng nhận tội lỗi (Xa-cha-ri 12:10). Đó sẽ là ngày “chuộc tội” cuối cùng cho cả dân tộc (Rô-ma 11:26-27).

Lễ cuối cùng trong chu kỳ, kéo dài 7 ngày, kỷ niệm cuộc hành trình trong đồng vắng và sự nhận biết Đức Chúa Trời là Đấng che chở (Lê-vi Ký 23:42-43). Nó tiên tri về thời kỳ nghỉ ngơi và vui mừng trong Vương Quốc Ngàn Năm khi Chúa Giê-su trị vì trên đất. Đấng Christ là “Lời đã làm người… ở giữa chúng ta” (Giăng 1:14) – cụm từ “ở giữa” có nghĩa đen là “đóng trại” giữa chúng ta. Xa-cha-ri tiên tri rằng trong Vương Quốc ấy, mọi dân tộc sẽ lên Giê-ru-sa-lem giữ Lễ Lều Tạm (Xa-cha-ri 14:16). Đây là hình ảnh tuyệt vời về sự hiện diện đời đời của Đức Chúa Trời với dân sự Ngài: “Nầy, đền tạm của Đức Chúa Trời ở giữa loài người! Ngài sẽ ở với chúng, và chúng sẽ làm dân Ngài; chính Đức Chúa Trời sẽ ở với chúng” (Khải Huyền 21:3).

Việc hiểu biết về sự ứng nghiệm của các kỳ lễ không chỉ là kiến thức thần học, mà phải biến đổi đời sống chúng ta:

1. Sống Với Lòng Biết Ơn Sâu Nhiệm Về Sự Chuộc Tội: Mỗi khi nhớ đến Lễ Vượt Qua, chúng ta nhớ mình được cứu không phải bằng huyết chiên con, nhưng bằng “huyết quý báu của Đấng Christ, như huyết chiên con không vết, không chỗ” (1 Phi-e-rơ 1:19). Điều này thúc đẩy chúng ta sống một đời sống thánh khiết, tẩy sạch men gian ác, độc dữ (1 Cô-rinh-tô 5:7-8).
2. Sống Trong Quyền Năng Và Hy Vọng Của Sự Sống Lại: Lễ Trái Đầu Mùa nhắc chúng ta rằng, vì Đấng Christ đã sống lại, chúng ta có một hy vọng sống động cho đời này (sự chiến thắng tội lỗi) và đời sau (sự sống lại thân thể). Mọi sự lao khổ, khó nhọc vì Chúa đều không hề uổng phí (1 Cô-rinh-tô 15:58).
3. Sống Theo Sự Hướng Dẫn Của Đức Thánh Linh: Lễ Ngũ Tuần dạy chúng ta rằng Cơ Đốc nhân không sống dưới giao ước cũ của chữ viết, nhưng dưới giao ước mới của Thánh Linh. Hãy để Ngài viết luật pháp yêu thương của Đấng Christ vào lòng mình và làm đầy dẫy Đức Thánh Linh mỗi ngày (Ê-phê-sô 5:18).
4. Sống Tỉnh Thức Và Trông Đợi Sự Tái Lâm: Ba lễ mùa thu nhắc nhở chúng ta rằng lịch sử đang tiến về một hồi kết chắc chắn. Chúng ta phải sống như “người tỉnh thức” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:6), làm trọn chức vụ mình, trông đợi ngày được ở trong sự hiện diện đời đời của Đức Chúa Trời (Lễ Lều Tạm).

Các kỳ lễ của Y-sơ-ra-ên như một bản nhạc giao hưởng vĩ đại được Đức Chúa Trời soạn từ ngàn xưa, và Chúa Giê-su Christ chính là Nhạc Trưởng tài ba ứng nghiệm từng nốt nhạc, từng chương một cách hoàn hảo. Từ Lễ Vượt Qua đến Lễ Lều Tạm, mọi chi tiết đều chỉ về Ngài: sự chết chuộc tội, sự chôn, sự sống lại vinh hiển, sự ban Đức Thánh Linh, và sự tái lâm vương quyền của Ngài. Sự hiểu biết này củng cố đức tin của chúng ta vào Lời Đức Chúa Trời, vì nó cho thấy một Đấng Christ trung tâm của toàn bộ Kinh Thánh, từ Cựu Ước đến Tân Ước. Nguyện đời sống chúng ta không còn là sự giữ lễ nghi bóng hình, nhưng là sự ca ngợi, thờ phượng và bước đi trong thực tại của Đấng Christ, Đấng đã làm ứng nghiệm mọi lời hứa và hình bóng cho chúng ta. A-men.