Người Hồi Giáo Có Gọi Allah Là 'Cha' Không?
Trong hành trình tìm hiểu về các tôn giáo và đối thoại đức tin, một câu hỏi thần học quan trọng thường được đặt ra là về cách thức con người nhận biết và xưng hô với Đấng Tối Cao. Đối với Cơ Đốc giáo, mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời và con người được diễn tả cách sâu sắc và thân mật qua danh xưng "Cha". Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát câu hỏi: "Người Hồi giáo có gọi Allah là 'Cha' không?" từ góc nhìn Kinh Thánh, so sánh với giáo lý Hồi giáo, và rút ra những ứng dụng quan trọng cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.
Trước khi tìm hiểu quan điểm của Hồi giáo, chúng ta cần thấu hiểu nền tảng Kinh Thánh về danh xưng "Cha" dành cho Đức Chúa Trời. Đây không phải là một khái niệm do con người sáng tạo, mà là một sự mặc khải tiệm tiến và đầy đủ từ chính Đức Chúa Trời.
1. Trong Cựu Ước: Tuy Cựu Ước không thường xuyên gọi Đức Chúa Trời trực tiếp là "Cha" một cách cá nhân, nhưng khái niệm này đã manh nha. Đức Chúa Trời được giới thiệu là Cha của dân Y-sơ-ra-ên trong mối quan hệ giao ước. Chẳng hạn, trong Phục Truyền Luật Lệ Ký 32:6 chép: “Há Chúa là Đức Chúa Trời ngươi, Cha ngươi, đã mua ngươi chăng? Ấy chính Ngài đã tạo tác nên ngươi, và lập ngươi.” Từ "Cha" trong câu này là “‘āḇ” (אָב) trong tiếng Hê-bơ-rơ, mang ý nghĩa về nguồn gốc, người sáng lập, và người bảo vệ. Tiên tri Ê-sai cũng cầu nguyện: “Dầu vậy, Đức Giê-hô-va ôi! Ngài là Cha chúng tôi; chúng tôi là đất sét, Ngài là thợ gốm; hết thảy chúng tôi là công việc của tay Ngài.” (Ê-sai 64:8).
2. Sự Mặc Khải Trọn Vẹn Trong Tân Ước – Chúa Giê-xu Christ: Đây là điểm then chốt làm nên sự khác biệt căn bản. Chúa Giê-xu Christ, Con Một của Đức Chúa Trời, đã mặc khải trọn vẹn và dạy các môn đồ gọi Đức Chúa Trời là Cha. Trong bài cầu nguyện mẫu (Kinh Lạy Cha), Ngài dạy: “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời...” (Ma-thi-ơ 6:9). Quan trọng hơn, Ngài dùng từ “Abba”, một từ tiếng A-ram thân mật, gần gũi, như con thơ gọi cha mình. Trong Mác 14:36, Chúa Giê-xu cầu nguyện tại Ghết-sê-ma-nê: “Ngài rằng: A-ba, lạy Cha, mọi việc Cha có thể làm được; xin cất chén nầy khỏi con; nhưng không theo ý muốn con, mà theo ý muốn Cha.” Từ “Abba” này sau đó được nhắc đến cho các tín hữu trong Rô-ma 8:15 và Ga-la-ti 4:6, khẳng định rằng Thánh Linh khiến chúng ta kêu lên “Abba, Cha!”. Điều này cho thấy mối quan hệ cha-con là nhờ sự cứu chuộc và làm con nuôi (huiothesia - υἱοθεσία) qua Chúa Giê-xu Christ (Ga-la-ti 4:4-7).
Chúa Giê-xu tuyên bố một cách độc nhất vô nhị: “Cha ta đã giao hết mọi sự cho ta; ngoại trừ Cha, không ai biết Con; ngoại trừ Con và người nào mà Con muốn tỏ ra cùng, thì cũng không ai biết Cha.” (Ma-thi-ơ 11:27). Sự hiểu biết về Đức Chúa Trời là Cha, vì thế, không thể tách rời khỏi Đấng Christ. Ngài là “Con đường, chân lý và sự sống”, không bởi Ngài thì không ai đến được cùng Cha (Giăng 14:6).
Để trả lời trực tiếp cho câu hỏi chủ đề: Không, người Hồi giáo không gọi Allah là "Cha". Trong giáo lý Hồi giáo, việc gán cho Allah danh xưng "Cha" bị xem là shirk (tội đa thần, hoặc gán ghép đối tác cho Allah), một tội lỗi nghiêm trọng nhất không thể tha thứ.
1. Thần Học Về Sự Tuyệt Đối Độc Nhất (Tawhid): Nền tảng của Hồi giáo là giáo lý Tawhid - sự tuyệt đối độc nhất và siêu việt của Allah. Allah hoàn toàn khác biệt và tách rời khỏi sáng tạo của Ngài. Ngài là Đấng Chủ Tể, Đấng Toàn Năng, Đấng Thương Xót, nhưng không phải là Cha theo nghĩa có mối quan hệ cá nhân, gia đình với con người. Khái niệm "Con của Allah" bị bác bỏ triệt để. Kinh Qur'an nhiều lần phủ nhận việc Allah có con trai (ví dụ: Surah Al-Ikhlas 112:3, "Ngài không sinh ra ai, và cũng không được sinh ra bởi ai").
2. Sự Khác Biệt Căn Bản Với Cơ Đốc Giáo: Đối với Hồi giáo, việc Cơ Đốc giáo gọi Đức Chúa Trời là "Cha" và đặc biệt là tín điều về Chúa Giê-xu là "Con Đức Chúa Trời" bị hiểu lầm theo nghĩa đen vật lý, như một sự sinh sản, và do đó bị xem là vi phạm sự thuần khiết và siêu việt của Đấng Tối Cao. Họ không chấp nhận khái niệm "Ba Ngôi" (Trinity) vì cho rằng nó làm suy giảm sự độc nhất của Allah.
Allah có 99 Danh Xưng (Asma ul-Husna), bao gồm Ar-Rahman (Đấng Rất Mực Thương Xót), Ar-Rahim (Đấng Rất Mực Nhân Từ), Al-Malik (Đấng Chủ Tể), nhưng không bao gồm "Al-Ab" (Cha). Mối quan hệ giữa Allah và con người là mối quan hệ giữa Chủ Tể - tôi tớ (Rabb - 'Abd), chứ không phải Cha - con.
Từ sự khảo sát trên, chúng ta thấy rõ hai quan điểm không thể dung hòa. Sự khác biệt này không chỉ nằm ở từ ngữ, mà ở chính bản chất của Đức Chúa Trời và con đường cứu rỗi.
1. Đức Chúa Trời Siêu Việt Nhưng Cũng Nội Tại: Kinh Thánh công nhận sự siêu việt (transcendence) của Đức Chúa Trời - Ngài cao cả hơn mọi sự (Ê-sai 55:8-9). Nhưng Kinh Thánh cũng mặc khải Ngài là Đấng nội tại (immanent) - gần gũi với con người. Chân lý cao trọng nhất là Đức Chúa Trời siêu việt đã trở nên nội tại trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. “Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật” (Giăng 1:14). Sự Nhập Thể là điều không thể tưởng tượng trong thần học Hồi giáo, nhưng lại là trung tâm điểm của đức tin Cơ Đốc.
2. Mối Quan Hệ Giao Ước So Với Luật Pháp: Trong Cơ Đốc giáo, mối quan hệ Cha-con được xây dựng trên giao ước ân điển qua sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu. Chúng ta trở nên con cái Đức Chúa Trời bởi đức tin nơi Đấng Christ (Giăng 1:12). Đây là một tư cách pháp lý và thiêng liêng (huiothesia). Trong khi đó, mối quan hệ trong Hồi giáo chủ yếu dựa trên sự vâng phục luật lệ (Shariah) để được Allah thương xót và chấp nhận vào ngày sau.
3. Vai Trò Độc Nhất Vô Nhị Của Chúa Giê-xu Christ: Đây là hòn đá vấp ngã chính. Kinh Thánh dạy rằng không có danh nào khác dưới trời để chúng ta phải nhờ cậy mà được cứu, ngoài danh Chúa Giê-xu (Công Vụ 4:12). Sự cứu rỗi và quyền làm con Đức Chúa Trời chỉ có được qua Ngài. Sự phủ nhận thần tính và vai trò cứu chuộc của Chúa Giê-xu trong Hồi giáo dẫn đến một lộ trình cứu rỗi và một hình ảnh về Đức Chúa Trời hoàn toàn khác.
Hiểu biết này không chỉ để tranh biện, mà phải dẫn chúng ta đến sự cảm tạ sâu xa và sống xứng đáng với địa vị làm con.
1. Trân Quyền Làm Con Cái Đức Chúa Trời: Là Cơ Đốc nhân, chúng ta phải luôn ý thức và sống với ân điển cao quý này. “Hãy xem Đức Chúa Cha đã tỏ cho chúng ta sự yêu thương dường nào, mà cho chúng ta được xưng là con cái Đức Chúa Trời” (I Giăng 3:1). Đây không phải là điều đương nhiên, mà là kết quả của sự hy sinh tối thượng của Chúa Giê-xu. Mỗi lần cầu nguyện "Lạy Cha", lòng chúng ta phải trào dâng sự biết ơn.
2. Sống Trong Tự Do Và Tình Yêu, Không Trong Sợ Hãi: Tinh thần nô lệ hay sợ hãi bị đuổi khỏi (Rô-ma 8:15). Chúng ta vâng phục Đức Chúa Trời không phải vì sợ hình phạt địa ngục, mà vì yêu mến Người Cha đã yêu chúng ta trước. Điều này thay đổi hoàn toàn động cơ phục vụ và thờ phượng.
3. Trong Chức Vụ Làm Chứng: Khi đối thoại với bạn bè Hồi giáo, thay vì tập trung tranh cãi về danh xưng, hãy khiêm tốn và yêu thương chia sẻ về kinh nghiệm cá nhân của mình với tư cách là một đứa con được Đức Chúa Trời yêu thương, tha thứ và dẫn dắt. Hãy giới thiệu Chúa Giê-xu như là sự bày tỏ tình yêu cụ thể của Đức Chúa Trời dành cho nhân loại (Giăng 3:16). Hãy cầu nguyện để Thánh Linh mở mắt lòng họ nhận biết chân lý.
4. Gìn Giữ Sự Trong Sáng Của Chân Lý: Trong bối cảnh đa nguyên tôn giáo, chúng ta cần có thái độ tôn trọng người khác nhưng vẫn kiên định trong chân lý Kinh Thánh. Chúng ta không đồng ý rằng mọi tôn giáo đều dẫn đến cùng một Đức Chúa Trời. Kinh Thánh dạy rõ ràng về con đường độc nhất qua Chúa Giê-xu Christ. Sự mầu nhiệm của Ba Ngôi và tình phụ tử thiêng liêng là những chân lý cần được giảng giải cách kiên nhẫn và yêu thương.
Người Hồi giáo không gọi Allah là "Cha" vì giáo lý của họ nhấn mạnh sự siêu việt tuyệt đối và sự khác biệt hoàn toàn giữa Đấng Tạo Hóa và thọ tạo. Trái lại, Cơ Đốc giáo, dựa trên sự mặc khải trọn vẹn của Kinh Thánh và qua Chúa Giê-xu Christ, tuyên xưng một Đức Chúa Trời vừa siêu viêt vừa nội tại, là Đấng Tạo Hóa Toàn Năng đồng thời là Người Cha yêu thương, gần gũi.
Danh xưng "Cha" không chỉ là một cách gọi, mà là tuyên ngôn về một mối quan hệ được thiết lập bởi huyết của Chúa Giê-xu Christ. Nó nói lên bản chất của ân điển, của tình yêu hy sinh, và của sự cứu rỗi trọn vẹn. Là những người đã nhận được đặc ân lớn lao này, chúng ta hãy sống mỗi ngày trong sự tự do, vui mừng và vâng phục của những người con thật, và trung tín rao truyền tin lành về Người Cha thiên thượng đang chờ đợi mọi người trở về nhà qua Đức Chúa Giê-xu Christ, Con Một của Ngài.
“Phước cho những kẻ làm cho người hòa thuận, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời!” (Ma-thi-ơ 5:9). Ước mong chúng ta, với tư cách là con cái Chúa, trở nên những sứ giả của sự hòa thuận thật sự – đưa dẫn người khác đến với mối quan hệ hòa thuận với Đức Chúa Trời, là Cha, qua Chúa Cứu Thế Giê-xu.