Ramadan là gì?

Trong một thế giới đa dạng về tôn giáo, việc hiểu biết về các niềm tin và thực hành khác là cần thiết cho mọi Cơ Đốc nhân. Điều này không chỉ mở rộng kiến thức mà còn giúp chúng ta xác định rõ hơn nền tảng đức tin độc nhất của mình nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu. Một trong những thực hành tôn giáo nổi bật toàn cầu là tháng Ramadan của Hồi giáo. Bài nghiên cứu này sẽ tìm hiểu về Ramadan, đối chiếu với các nguyên tắc Kinh Thánh về sự kiêng ăn, thờ phượng và ân điển, từ đó rút ra những bài học thuộc linh quý báu cho đời sống Cơ Đốc.

Ramadan (hay Ramazan) là tháng thứ chín trong lịch Hồi giáo (lịch Mặt Trăng), được tín đồ Hồi giáo trên toàn thế giới coi là tháng linh thiêng nhất. Trọng tâm của Ramadan là việc thực hành Saum (sawm) – sự kiêng ăn, kiêng uống, kiêng hút thuốc và kiêng quan hệ tình dục từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn. Mục đích chính của việc kiêng cử này, theo giáo lý Hồi giáo, là để đạt được taqwa (lòng kính sợ, ý thức về Đức Chúa Trời), thanh lọc tâm hồn, rèn luyện kỷ luật bản thân, đồng cảm với người nghèo khó, và tăng cường lòng sùng kính.

Tháng Ramadan kỷ niệm sự kiện mà người Hồi giáo tin rằng những câu đầu tiên của kinh Qur'an được mặc khải cho nhà tiên tri Muhammad (Mô-ha-mét) qua thiên sứ Gabriel (Jibril). Vào một đêm trong 10 ngày cuối của tháng Ramadan, có một đêm được gọi là Laylat al-Qadr (Đêm Định Mệnh/Quyền Năng), được tin là có giá trị cầu nguyện hơn một ngàn tháng bình thường.

Kết thúc tháng Ramadan là lễ hội Eid al-Fitr (Lễ hội Kết thúc Kiêng ăn), một dịp ăn mừng lớn với những bữa ăn gia đình, quà tặng và từ thiện bắt buộc (Zakat al-Fitr) cho người nghèo.

Từ góc độ Cơ Đốc giáo, chúng ta cần nhìn nhận Ramadan với thái độ tôn trọng nhưng cũng cần sáng suốt phân biệt dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời. Kinh Thánh dạy chúng ta: "Hãy thử cho biết các thần nào là thật" (1 Giăng 4:1) và "Hãy yêu thương anh em... hãy kính sợ Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 2:17). Việc hiểu biết giúp chúng ta cầu nguyện cách sáng suốt hơn và giữ vững đức tin chân chính.

Để có cái nhìn tương phản và sâu sắc, chúng ta cần quay về với Kinh Thánh để tìm hiểu về sự kiêng ăn theo ý muốn của Đức Chúa Trời. Từ ngữ Hy Lạp cho "kiêng ăn" là νηστεία (nēsteia), có nghĩa là sự kiêng cử, nhịn ăn. Trong Cựu Ước, kiêng ăn thường đi đôi với cầu nguyện, ăn năn, và tìm kiếm ý chỉ Đức Chúa Trời (Gióp 33:19-20; Giô-ên 2:12; Ê-xơ-tê 4:16).

Tuy nhiên, Chúa Giê-xu đã đem đến một sự hiểu biết mới mẻ và đầy đủ về kiêng ăn. Trong Bài Giảng Trên Núi, Ngài phán:

"Khi các ngươi kiêng ăn, chớ làm bộ buồn rầu như bọn giả hình; vì họ làm cho mặt mũi hóa ra xấu xa, để tỏ ra với người ta rằng mình đang kiêng ăn. Quả thật, ta nói cùng các ngươi, bọn đó đã được phần thưởng của mình rồi. Song khi ngươi kiêng ăn, hãy xức dầu trên đầu và rửa mặt, hầu cho người ta không xem thấy ngươi đang kiêng ăn, nhưng chỉ Cha ngươi, là Đấng ở nơi kín nhiệm thấy mà thôi; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi." (Ma-thi-ơ 6:16-18, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Điểm then chốt ở đây là động cơ và đối tượng hướng đến. Kiêng ăn theo Kinh Thánh không phải là một nghi lễ để trình diễn lòng mộ đạo với người khác hay để "ghi điểm" với Đức Chúa Trời. Đó là một hành động thầm kín, tự nguyện giữa cá nhân tín hữu với Cha Thiên Thượng, nhằm mục đích khiêm nhường lòng mình, tập trung vào sự cầu nguyện, tìm kiếm Chúa, và phụ thuộc hoàn toàn vào Ngài. Phần thưởng đến từ Cha, chứ không từ sự công nhận của con người.

Sự khác biệt sâu sắc nhất giữa tinh thần kiêng ăn trong Kinh Thánh và thực hành Ramadan nằm ở nền tảng thần học: Luật Pháp so với Ân Điển.

Ramadan, như một trụ cột đức tin bắt buộc (arkan al-Islam), mang tính chất của một giao ước dựa trên việc làm. Việc tuân giữ nghiêm ngặt (hay không tuân giữ) những ngày kiêng ăn có ảnh hưởng trực tiếp đến ân huệ và sự chấp nhận của Đức Chúa Trời (Allah) đối với tín đồ, theo quan điểm Hồi giáo. Điều này gợi nhớ đến giao ước cũ mà dân Y-sơ-ra-ên đã không thể giữ trọn.

Ngược lại, Tân Ước tuyên bố một giao ước mới trong huyết của Chúa Giê-xu. Sự cứu rỗi là món quà nhưng không bởi ân điển, nhận được bởi đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9). Việc kiêng ăn của Cơ Đốc nhân xuất phát từ động lực của tình yêu và lòng biết ơn đối với ân điển đã nhận, chứ không phải là phương tiện để giành lấy ân điển đó. Chúng ta kiêng ăn vì chúng ta đã được cứu, chứ không phải để được cứu.

Sứ đồ Phao-lô cảnh báo về những sự dạy dỗ ép buộc con người vào các lễ nghi và kiêng cử theo ngày tháng:

"Vậy chớ có ai đoán xét anh em về của ăn uống, hoặc ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hoặc ngày sa-bát, ấy đều là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì ở trong Đấng Christ." (Cô-lô-se 2:16-17)

Chúa Giê-xu là hình thể, là thực tại mà mọi nghi lễ và lễ hội (kể cả những ý tưởng về sự kiêng cử để đẹp lòng Đức Chúa Trời) chỉ là cái bóng. Sự trọn vẹn, sự đầy đủ đã ở trong Ngài. Mọi hình thức thờ phượng và kỷ luật thuộc linh phải quy về Ngài và xuất phát từ mối liên hệ sống động với Ngài.

Ramadan nhấn mạnh sự kiêng cử vật chất (thức ăn, nước uống) trong những giờ nhất định. Kinh Thánh không phủ nhận giá trị của việc kiêng cử thể xác, nhưng chỉ ra rằng sự thanh tẩy thật sự phải đến từ bên trong. Chúa Giê-xu phán:

"Hãy nghe và hiểu: chẳng phải điều chi vào miệng làm dơ dáy người; nhưng điều chi ở miệng ra, ấy mới là điều làm dơ dáy người... Những điều đó mới làm dơ dáy người; song sự ăn mà không rửa tay thì không làm dơ dáy người đâu." (Ma-thi-ơ 15:10-11, 20)

Tiên tri Ê-sai, dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, đã tuyên bố sự phán xét của Đức Giê-hô-va đối với sự kiêng ăn chỉ mang tính hình thức:

"Nầy, trong ngày các ngươi kiêng ăn, các ngươi còn làm theo ý riêng mình, và các ngươi bắt những kẻ làm công mình làm việc nặng nề. Nầy, các ngươi kiêng ăn đặng cãi lẫy cãi cọ, đặng đánh nhau bằng nắm tay độc ác... Có phải sự kiêng ăn mà ta đã chọn là như vậy không? Có phải trong ngày người ta ép linh hồn mình, cúi đầu xuống như cây sậy, nằm trên bao gai và tro bụi, thì các ngươi gọi đó là ngày kiêng ăn, một ngày đẹp lòng Đức Giê-hô-va sao?" (Ê-sai 58:3-5)

Thay vào đó, Đức Giê-hô-va phán về sự kiêng ăn mà Ngài ưa thích:

"Roi có phải sự kiêng ăn mà ta chọn: mở những xiềng kẻ hung bạo, tháo những dây trói của ách, trả tự do cho kẻ bị ức hiếp, và bẻ gãy mọi ách chăng? Há chẳng phải chia bánh cho kẻ đói, đem vào nhà những kẻ nghèo khổ không nơi ở? Khi thấy kẻ mình trần, hãy cho áo mặc, chớ đừng lánh mặt cùng người anh em xác thịt mình." (Ê-sai 58:6-7)

Sự kiêng ăn thật, theo Đức Chúa Trời, không dừng lại ở việc nhịn ăn uống, mà phải dẫn đến hành động công bình, lòng thương xót và sự giải phóng. Nó phải biến đổi mối quan hệ của chúng ta với người lân cận, thúc đẩy chúng ta sống công bình và yêu thương. Điều này vượt xa khỏi khuôn khổ của một tháng lễ nghi và thấm vào mọi ngày sống của Cơ Đốc nhân.

Từ việc tìm hiểu về Ramadan và đối chiếu với Lời Chúa, chúng ta có thể rút ra những bài học và ứng dụng quý giá cho đời sống thuộc linh:

1. Tập Trung Vào Thực Tại Trong Đấng Christ: Thay vì quan tâm đến các mùa lễ nghi bắt buộc, chúng ta được mời gọi sống mỗi ngày trong nhận thức về sự hiện diện của Chúa. Mỗi ngày là một cơ hội để thờ phượng, vâng lời và phục vụ trong tinh thần tự nguyện (Rô-ma 12:1).

2. Thực Hành Kiêng Ăn Theo Kinh Thánh: Hãy xem xét dành thì giờ kiêng ăn (có thể là một bữa, một ngày) cách riêng tư với Chúa. Mục đích không phải để khoe khoang hay tuân thủ luật lệ, mà để: (a) Khiêm nhường lòng mình trước mặt Chúa (Thi Thiên 35:13); (b) Tập trung cầu nguyện cho một vấn đề cụ thể (Ê-xơ-tê 4:16); (c) Tìm kiếm ý chỉ Chúa khi đối diện với quyết định quan trọng (Công Vụ 13:2-3).

3. Sống "Kiêng Cử" Toàn Diện: Ngoài việc nhịn ăn uống thuộc thể, Chúa kêu gọi chúng ta "kiêng cử" khỏi những điều làm ô uế tâm linh: tội lỗi, thói xấu, những đam mê trần tục (Cô-lô-se 3:5-9). Sự kiêng cử quan trọng nhất là tránh khỏi hình thức tôn giáo giả dối mà giữ lấy đức tin chân thật trong lòng.

4. Biến Lòng Thương Xót Thành Hành Động: Hãy để tinh thần của Ê-sai 58 thấm nhuần vào chúng ta. Sự dâng hiến đẹp lòng Chúa không chỉ là sự nhịn ăn, mà còn là việc chia sẻ với người đói khát, chăm sóc người nghèo khó, và đứng về phía công lý. Hãy tìm kiếm cơ hội để thực hành lòng thương xót cụ thể trong cộng đồng của mình (Gia-cơ 2:14-17).

5. Cầu Nguyện Cách Sáng Suốt: Hiểu biết về Ramadan là cơ hội để chúng ta cầu nguyện cho hàng tỷ người Hồi giáo trên thế giới. Hãy cầu nguyện để họ nhận biết được tình yêu và ân điển trọn vẹn chỉ có trong Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng đã phán: "Ta là đường đi, chân lý, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Cầu nguyện để họ tìm thấy sự tự do thật khỏi gánh nặng của việc tự cứu mình bằng nghi lễ.

Ramadan, với tư cách là một thực hành tôn giáo lớn, cho thấy khát vọng sâu xa của con người muốn được hòa giải với Đấng Tạo Hóa, muốn thanh tẩy và kỷ luật bản thân. Tuy nhiên, ánh sáng của Kinh Thánh bày tỏ rằng con đường đến với Đức Chúa Trời không phải qua sự tuân giữ nghi lễ và luật lệ theo mùa, mà qua một Con Người – Chúa Giê-xu Christ.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không sống dưới gánh nặng của các mùa lễ bắt buộc, nhưng trong sự tự do và niềm vui của ân điển. Sự kỷ luật thuộc linh của chúng ta (bao gồm kiêng ăn, cầu nguyện, đọc Lời Chúa) xuất phát từ mối tương giao sống động với Cha Thiên Thượng và lòng biết ơn vì sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu. Nó không bị giới hạn trong một tháng, nhưng là lối sống hằng ngày, với động cơ trong sạch và mục đích hướng về vinh hiển của Đức Chúa Trời.

Ước mong rằng qua bài nghiên cứu này, mỗi chúng ta sẽ được nhắc nhở về sự quý báu của Phúc Âm, củng cố đức tin nơi Đấng Christ là sự trọn vẹn của mọi khải thị, và sống một đời sống thờ phượng chân thật – không chỉ bằng môi miệng hay nghi lễ, nhưng bằng cả tấm lòng và hành động yêu thương.