Kinh Thánh nói gì về sự chịu khổ?

Trong hành trình đức tin, sự chịu khổ là một đề tài không thể tránh né, một thực tế phổ quát mà mỗi Cơ Đốc nhân đều sẽ trải nghiệm ở những mức độ khác nhau. Khác với quan niệm cho rằng đau khổ là dấu hiệu của sự trừng phạt hay vắng mặt của Đức Chúa Trời, Kinh Thánh trình bày một quan điểm thần học sâu sắc, đầy hy vọng và mang tính biến đổi về sự chịu khổ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào khảo sát Kinh Thánh, giải nghĩa các nguyên văn Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, để làm sáng tỏ mục đích, ý nghĩa và cách ứng phó của con dân Chúa trước nghịch cảnh.

Kinh Thánh không ngần ngại thừa nhận thực tại của sự đau khổ trong thế giới sa ngã. Nguyên nhân gốc rễ được tìm thấy ngay từ Sáng-thế Ký chương 3, khi tội lỗi xâm nhập vào thế gian qua sự bất tuân của A-đam và Ê-va. Sự rủa sả mà Đức Chúa Trời tuyên bố (Sáng-thế Ký 3:16-19) đã giáng xuống mọi phương diện của sự sáng tạo, dẫn đến sự đau đớn, lao khổ và sự chết. Từ nguyên Hê-bơ-rơ cho "sự đau đớn" trong câu 16 là `עִצָּבוֹן` (ʿiṣṣāḇôn), mang nghĩa "nỗi buồn, sự cực nhọc", cho thấy một thực tại toàn diện của sự khốn khó.

Tuy nhiên, Kinh Thánh phân biệt nhiều loại hình chịu khổ khác nhau:

1. Sự Chịu Khổ Hậu Quả của Tội Lỗi: Đây là sự đau khổ đến từ những lựa chọn tội lỗi của chính chúng ta hoặc của người khác. "Vì người nào gieo giống chi, lại gặt giống ấy" (Ga-la-ti 6:7). Sự công bình tự nhiên này không phải lúc nào cũng tức thời, nhưng nó là một nguyên tắc của vũ trụ Đức Chúa Trời đã thiết lập.

2. Sự Chịu Khổ Vì Công Bình/ Vì Danh Chúa: Đây là chủ đề xuyên suốt Tân Ước. Chúa Giê-xu phán rõ: "Nếu thế gian ghen ghét các ngươi, thì hãy biết rằng họ đã ghét ta trước các ngươi... Vì danh ta, họ sẽ lấy mọi điều đó làm cho các ngươi" (Giăng 15:18, 21). Sứ đồ Phi-e-rơ cũng khích lệ: "Nhưng nếu vì làm việc lành mà anh em phải chịu khổ, và anh em chịu lấy, thì ấy là đẹp ý Đức Chúa Trời" (I Phi-e-rơ 2:20). Từ Hy Lạp cho "chịu khổ" ở đây là `πάσχω` (paschō), cùng một từ dùng để mô tả sự thương khó của Đấng Christ.

3. Sự Chịu Khổ Vì Sự Sa Ngã Chung của Thế Gian: Điều này bao gồm bệnh tật, thiên tai, tuổi già, và sự chết – những hệ quả chung của sự sa ngã mà tất cả nhân loại, công bình lẫn không công bình, đều trải qua. Sứ đồ Phao-lô mô tả toàn thể tạo vật đang "than thở" và "chịu đau đớn" chung (Rô-ma 8:22).

4. Sự Sửa Phạt và Rèn Tập Của Cha Thiên Thượng: Đây là sự chịu khổ có mục đích biến đổi. "Hỡi con, chớ khinh sự sửa phạt của Chúa, và khi Ngài quở trách, chớ lấy làm bực mình; vì Chúa sửa phạt kẻ Ngài yêu, hễ ai mà Ngài nhận làm con, thì cho roi cho vọt" (Hê-bơ-rơ 12:5-6). Từ Hy Lạp được dùng là `παιδεία` (paideia), hàm ý "sự giáo dục, rèn luyện, huấn luyện", hơn là chỉ sự trừng phạt hình sự.

Trọng tâm của thần học về sự chịu khổ trong Cơ Đốc giáo chính là thập tự giá. Chúa Giê-xu Christ, Con Đức Chúa Trời vô tội, đã trải qua sự chịu khổ tột cùng cả về thể xác lẫn tâm linh. Sứ đồ Phi-e-rơ nhấn mạnh: "Ấy chính Đấng Christ đã chịu khổ vì chúng ta, để lại cho anh em một gương, hầu cho anh em noi dấu chơn Ngài" (I Phi-e-rơ 2:21).

Tiên tri Ê-sai đã mô tả trước về sự thương khó của Đấng Mê-si một cách sinh động trong Ê-sai 53. Đoạn Kinh Thánh này sử dụng những từ Hê-bơ-rơ mạnh mẽ: Ngài "đã bị `מְחֹלָל` (məḥōlāl)" – bị đâm, bị vắt; "sự đau ốm *của chúng ta* Ngài đã gánh" (câu 4). Động từ "gánh" là `נָשָׂא` (nāśāʾ), mang nghĩa cất đi, gánh vác. Điều này cho thấy sự chịu khổ của Ngài mang tính thay thế: Ngài gánh lấy sự đau đớn mà đáng lẽ chúng ta phải chịu. Trên thập tự giá, Ngài cất tiếng kêu: "Ê-li, Ê-li, lam-ma-sa-bách-ta-ni?" nghĩa là: "Đức Chúa Trời tôi ơi! Đức Chúa Trời tôi ơi! sao Ngài lìa bỏ tôi?" (Ma-thi-ơ 27:46). Sự chịu khổ tâm linh khi bị Cha lìa bỏ vì tội lỗi của nhân loại là đỉnh điểm của sự đau đớn.

Như Hê-bơ-rơ 4:15 khẳng định: "Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn có một thầy tế lễ bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội." Chúa Giê-xu thấu hiểu nỗi đau của chúng ta từ chính trải nghiệm của Ngài.

Kinh Thánh không xem sự chịu khổ là vô ích hay ngẫu nhiên. Trái lại, nó tiết lộ nhiều mục đích sâu nhiệm:

• Để Làm Vinh Hiển Đức Chúa Trời: Câu chuyện người mù bẩm sinh trong Giăng 9 là minh họa rõ rệt. Các môn đồ hỏi: "Ai đã phạm tội, người nầy hay là cha mẹ người, mà người sanh ra thì mù như vậy?" Chúa Giê-xu đáp: "Đó chẳng phải tại người hay tại cha mẹ đã phạm tội; nhưng ấy để cho những việc Đức Chúa Trời được tỏ ra trong người" (Giăng 9:2-3). Sự chịu khổ trở thành bối cảnh để quyền năng và ân điển của Đức Chúa Trời được bày tỏ cách trọn vẹn.
• Để Rèn Tập Đức Tin và Nhân Cách: "Lại chẳng những thế, chúng ta còn khoe mình trong hoạn nạn nữa, vì biết rằng hoạn nạn sanh sự nhịn nhục, sự nhịn nhục sanh sự rèn tập, sự rèn tập sanh sự trông cậy" (Rô-ma 5:3-4). Quy trình này không phải là lý thuyết mà là một tiến trình biến đổi thực tế. Sự "rèn tập" (δοκιμή, dokimē) hàm ý tính cách đã được thử nghiệm và chứng minh.
• Để Học Vâng Phục và Nên Thánh: Tác giả Hê-bơ-rơ viết về Chúa Giê-xu: "Dầu Ngài là Con, cũng đã học tập vâng lời bởi những sự khốn khó mình đã chịu" (Hê-bơ-rơ 5:8). Nếu chính Con Đức Chúa Trời còn học vâng phục qua khốn khó, huống chi chúng ta. Sự chịu khổ cũng là công cụ của Đức Thánh Linh để tẩy sạch chúng ta khỏi những phụ thuộc trần tục và khiến chúng ta trở nên giống Đấng Christ hơn (I Phi-e-rơ 1:6-7).
• Để An Ủi và Giúp Đỡ Người Khác: Sứ đồ Phao-lô chia sẻ: "Đức Chúa Trời yên ủi chúng tôi trong mọi sự khốn khó chúng tôi, hầu cho nhơn sự yên ủi mà Ngài đã yên ủi chúng tôi, thì chúng tôi cũng có thể yên ủi kẻ ở trong sự khốn khó nào" (II Cô-rinh-tô 1:4). Sự đồng cảm chân thật nhất thường xuất phát từ những người đã từng trải qua cùng một thung lũng tối tăm.

Làm thế nào để một Cơ Đốc nhân ứng phó với sự chịu khổ cách đẹp lòng Chúa?

1. Nhận Biết và Phó Thác: Bước đầu tiên là thành thật với Đức Chúa Trời về nỗi đau của mình, như các tác giả Thi Thiên thường làm (Thi Thiên 22, 42, 88). Không phải là yếu đuối khi kêu cầu "Lạy Chúa, sao Ngài lìa xa tôi?" Sau đó, chúng ta học phó thác: "Hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em" (I Phi-e-rơ 5:7).

2. Tìm Kiếm Ý Muốn và Bài Học Của Chúa: Thay vì chỉ tập trung vào câu hỏi "Tại sao?", hãy hỏi "Lạy Chúa, Ngài muốn dạy con điều gì qua điều này? Ngài muốn con trưởng thành ở phương diện nào?" Sự cầu nguyện này biến đổi thụ động thành chủ động trong tiến trình biến đổi.

3. Vững Lòng Trong Lời Hứa và Sự Hiện Diện của Chúa: Lời Chúa là nền tảng vững chắc. Hãy ghi nhớ những lời hứa như Ê-sai 43:2, Thi Thiên 23:4, và Rô-ma 8:28: "Chúng ta biết rằng mọi sự hiệp lại làm ích cho kẻ yêu mến Đức Chúa Trời, tức là cho kẻ được gọi theo ý muốn Ngài đã định."

4. Kết Nối Với Thân Thể Đấng Christ: Đừng chịu đựng một mình. Đức Chúa Trời ban cho chúng ta Hội Thánh để chia sẻ gánh nặng (Ga-la-ti 6:2). Sự cầu thay, khích lệ và sự hiện diện đơn giản của anh chị em trong đức tin là phương thuốc mạnh mẽ từ Chúa.

5. Hướng Mắt Về Sự Vinh Hiển Đời Đời: Quan điểm đời đời là liều thuốc giải cho nỗi đau hiện tại. "Vì sự hoạn nạn nhẹ và tạm của chúng ta sanh cho chúng ta sự vinh hiển cao trọng đời đời, vô lượng vô biên, trong khi chúng ta chẳng chăm sự thấy được, nhưng chăm sự không thấy được; vì những sự thấy được chỉ là tạm thời, mà sự không thấy được là đời đời" (II Cô-rinh-tô 4:17-18). Từ Hy Lạp cho "nhẹ" là `ἐλαφρός` (elaphros), hàm ý một sự so sánh tương phản mạnh mẽ giữa khối lượng của sự chịu khổ hiện tại với khối lượng vinh quang đời đời.

Sự chịu khổ trong đời sống Cơ Đốc nhân không phải là một sự kiện vô nghĩa hay một dấu hiệu của sự thất bại trong đức tin. Trái lại, khi được đặt dưới ánh sáng của Lời Chúa và gương mẫu của Đấng Christ, nó trở thành một phương tiện mầu nhiệm của ân điển Đức Chúa Trời để rèn tập, thanh luyện, và làm vững mạnh đức tin chúng ta. Nó kết nối chúng ta cách sâu nhiệm hơn với sự thương khó của Cứu Chúa và cho phép chúng ta thông công trong sự đau đớn của Ngài (Phi-líp 3:10).

Cuối cùng, niềm hy vọng của chúng ta không nằm ở việc được miễn trừ khỏi mọi đau khổ, nhưng ở trong lời hứa về sự hiện diện của Chúa giữa cơn bão tố (Ma-thi-ơ 14:27), sự biến đổi Ngài thực hiện trong chúng ta, và sự vinh hiển đời đời đang chờ đợi. Sách Khải Huyền cho chúng ta một cái nhìn thoáng qua về kết cục: "Đức Chúa Trời sẽ lau hết nước mắt khỏi mắt chúng, sẽ không có sự chết, cũng không có than khóc, kêu ca, hay là đau đớn nữa; vì những sự thứ nhất đã qua rồi" (Khải Huyền 21:4). Cho đến ngày đó, chúng ta bước đi bằng đức tin, vững chắc trong lẽ thật rằng ngay cả trong sự chịu khổ, tình yêu thương và quyền tể trị của Cha Thiên Thượng vẫn không hề suy giảm.