Đức tin nơi Đức Chúa Trời là gì?

Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, không có khái niệm nào nền tảng, sống động và quyết định lại thường bị hiểu lầm hoặc đơn giản hóa như khái niệm “đức tin”. Đức tin không phải là một ý niệm trừu tượng, một cảm xúc nhất thời, hay một sự liều lĩnh mù quáng. Trái lại, đức tin nơi Đức Chúa Trời, như Kinh Thánh mặc khải, là yếu tố cốt lõi làm nên mối quan hệ giữa con người với Đấng Tạo Hóa, là cầu nối cho sự cứu rỗi, và là nguyên lý vận hành của đời sống mới trong Đấng Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá bản chất Kinh Thánh của đức tin, dựa trên nền tảng Lời Đức Chúa Trời, với sự tham chiếu ngôn ngữ gốc và những ứng dụng thiết thực.

Định nghĩi kinh điển và trọn vẹn nhất về đức tin được tìm thấy trong Hê-bơ-rơ 11:1: “Vả, đức tin là sự biết chắc vững vàng của những điều mình đang trông mong là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Phân tích câu Kinh Thánh then chốt này qua nguyên ngữ Hy Lạp mang lại nhiều ánh sáng:

• “Sự biết chắc vững vàng” (ὑπόστασις - hypostasis): Từ này trong bối cảnh pháp lý/kinh doanh thời đó có nghĩa là “giấy tờ đảm bảo,” “chứng thư,” hay “thực chất nền tảng.” Đức tin không phải là hy vọng mơ hồ, mà là sự đảm bảo chắc chắn như một văn kiện pháp lý về những điều chúng ta trông mong. Nó là thực tại (reality) đối với chúng ta, dù chưa thấy bằng mắt thường.
• “Bằng cớ” (ἔλεγχος - elenchos): Có nghĩa là “bằng chứng thuyết phục,” “sự xác minh.” Đức tin chính là bằng chứng nội tại thuyết phục chúng ta về sự hiện hữu và lẽ thật của những điều vô hình (như thiên đàng, sự hiện diện của Đức Chúa Trời, sự phán xét tương lai).

Như vậy, đức tin Kinh Thánh là sự xác tín dựa trên thẩm quyền của Lời Đức Chúa Trời. Nó không dựa trên cảm tính hay kinh nghiệm giác quan, mà dựa trên sự thành tín và lời hứa của một Đức Chúa Trời không hề nói dối. Rô-ma 10:17 khẳng định: “Như vậy, đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng.” Đức tin có đối tượng và nội dung rõ ràng: Lời (ῥῆμα - rhēma) của Đức Chúa Trời.

Đức tin chân thật bao gồm ba khía cạnh không thể tách rời, thường được tóm tắt trong thần học là: Tri thức (Notitia), Sự ưng thuận (Assensus), và Sự tin cậy cá nhân (Fiducia).

1. Tri Thức (Notitia): Đây là nội dung khách quan của đức tin. Chúng ta phải biết tin điều gì và tin Ai. Đức tin không mơ hồ. Nó phải đặt trên lẽ thật được mặc khải trong Kinh Thánh về bản tính của Đức Chúa Trời (Thánh, Yêu thương, Công bình, Toàn năng), về tình trạng tội lỗi của con người, và về công trình cứu chuộc trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá (I Cô-rinh-tô 15:3-4). Không có tri thức đúng đắn, “đức tin” sẽ dễ trở thành mê tín.

2. Sự Ưng Thuận (Assensus): Đây là sự đồng ý của lý trí rằng những điều Kinh Thánh dạy là đúng và đáng tin. Nó bao hàm việc công nhận lẽ thật về Phúc Âm. Tuy nhiên, ma quỷ cũng “biết” và “công nhận” sự thật về Đức Chúa Trời (Gia-cơ 2:19), nhưng nó không được cứu. Vì vậy, chỉ dừng lại ở tri thức và sự ưng thuận là chưa đủ.

3. Sự Tin Cậy Cá Nhân (Fiducia): Đây là yếu tố then chốt, là cốt lõi của đức tin cứu rỗi. Đó là hành động của ý chí, sự tự phó thác hoàn toàn và cá nhân vào Chúa Giê-xu Christ, tin cậy nơi Ngài và chỉ một mình Ngài cho sự cứu rỗi. Đây chính là ý nghĩa của Giăng 3:16: “...hầu cho hễ ai tin Con ấy, không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” Động từ “tin” (πιστεύω - pisteuō) ở đây bao hàm sự gắn bó, tín thác. Tương tự, từ Hê-bơ-rơ “emunah” (אֱמוּנָה) diễn tả đức tin, cũng mang nghĩa “sự thành tín,” “sự vững chắc,” chỉ về đức tính đáng tin cậy. Chúng ta tin cậy vào Đấng thành tín.

Đức tin cứu rỗi, do đó, không chỉ là tin về Đức Chúa Trời, mà là tin vào Đức Chúa Trời. Nó là sự dựa nương, phó thác, như đứa trẻ nhảy vào vòng tay của cha nó.

Chương Hê-bơ-rơ 11, “phòng triển lãm các anh hùng đức tin,” cung cấp những minh họa sống động về bản chất của đức tin hành động.

• Áp-ra-ham (câu 8-10, 17-19): Ông vâng lời Chúa ra đi mà “chẳng biết mình đi đâu,” và sẵn sàng dâng Y-sác trong niềm tin rằng Đức Chúa Trời có quyền khiến kẻ chết sống lại. Đức tin của ông đối diện với sự vô lý theo lý trí tự nhiên, nhưng vâng lời vì tin vào lời hứa và quyền năng của Đức Chúa Trời.
• Nô-ê (câu 7): Ông đóng tàu giữa đất khô vì “kính sợ” và tin vào lời cảnh báo của Đức Chúa Trời về những điều “chưa thấy.” Đức tin dẫn đến hành động cụ thể, tốn kém và có thể bị chế giễu.
• Ra-háp (câu 31): Một kẻ ngoại bang, tin vào Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên qua những tin đồn về quyền năng Ngài. Đức tin của bà thể hiện qua hành động che giấu các thám tử và đòi hỏi một lời thề. Bà được xưng công bình nhờ hành động (Gia-cơ 2:25).

Qua các gương này, chúng ta thấy đức tin thực luôn được chứng minh bằng sự vâng lời và hành động (Gia-cơ 2:17, 26). Đức tin chết là đức tin chỉ tồn tại trên lý thuyết.

Giáo lý nền tảng của Tin Lành là “Xưng công bình bởi đức tin” (Sola Fide). Ê-phê-sô 2:8-9 tuyên bố rõ: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Đấng chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.”

Ở đây, mối quan hệ được phân định rõ: - Nguyên nhân hiệu quả của sự cứu rỗi: Ân điển (χάρις - charis) của Đức Chúa Trời. - Phương tiện tiếp nhận sự cứu rỗi: Đức tin (πίστις - pistis) của con người. - Mục đích: Loại bỏ mọi sự khoe mình, mọi nỗ lực công đức.

Đức tin là bàn tay trắng đón nhận món quà cứu rỗi Chúa ban. Nó không phải là một “việc làm” tốt để xứng đáng, mà là thái độ từ bỏ sự tự cậy và hoàn toàn nương cậy vào công lao của Chúa Giê-xu. Như Ga-la-ti 2:20 khẳng định: “Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; nay tôi còn sống trong xác thịt, ấy là tôi sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trới, là Đấng đã yêu tôi, và phó chính mình Ngài vì tôi.” Đời sống Cơ Đốc nhân là đời sống “sống bởi đức tin.”

Đức tin không phải là một trạng thái tĩnh, mà là một thực thể sống cần được nuôi dưỡng và thể hiện.

1. Làm Mạnh Mẽ Đức Tin Qua Lời Chúa: Vì “đức tin đến bởi sự nghe” (Rô-ma 10:17), thì việc đều đặn, suy ngẫm và học hỏi Lời Chúa là thức ăn thiết yếu. Hãy nghiên cứu các lời hứa của Đức Chúa Trời và các gương đức tin trong Kinh Thánh.

2. Cầu Nguyện Trong Đức Tin: Mác 11:22-24 dạy về quyền năng của đức tin trong lời cầu nguyện. Hãy trình dâng mọi lo lắng, nhu cầu với thái độ tin cậy rằng Chúa nghe và sẽ đáp lời theo ý muốn tốt lành của Ngài (Phi-líp 4:6-7).

3. Bước Đi Trong Sự Vâng Lời, Dù Chưa Thấy Toàn Cảnh: Giống như Áp-ra-ham, đức tin thực thường đòi hỏi chúng ta vâng theo sự dẫn dắt của Chúa và Lời Ngài ngay cả khi không hiểu hết. Đó có thể là bước ra khỏi vùng an toàn, tha thứ cho người tổn thương mình, hoặc dâng hiến trong thiếu thốn.

4. Nhìn Nhận Thử Thách Như Cơ Hội Tôi Luyện Đức Tin: Gia-cơ 1:2-4 khích lệ: “Hỡi anh em, hãy coi sự thử thách trăm bề thoạt đến cho anh em như là điều vui mừng trọn vẹn, vì biết rằng sự thử thách đức tin anh em sanh ra sự nhịn nhục.” Khó khăn không phải để hủy diệt đức tin, mà để làm nó tinh luyện, kiên định và trưởng thành.

5. Sống Trong Cộng Đồng Của Đức Tin: Giao thông với các tín hữu trưởng thành, lắng nghe những chứng nhân về sự thành tín của Chúa sẽ khích lệ đức tin chúng ta (Hê-bơ-rơ 10:24-25).

Đức tin nơi Đức Chúa Trời, theo sự mặc khải của Kinh Thánh, là sự xác tín vững vàng và sự tin cậy cá nhân vào Đức Chúa Trời thành tín và Lời hứa của Ngài, được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ. Đó là ân tứ của Đức Chúa Trời và là phương tiện Ngài định để chúng ta tiếp nhận sự cứu rỗi bởi ân điển. Đức tin chân chính không ở yên; nó hành động, vâng lời, lớn lên qua thử thách và tìm thấy sự nuôi dưỡng trong Lời Chúa và sự thông công.

Cuối cùng, đối tượng của đức tin chúng ta không phải là chính đức tin, mà là Con Đức Chúa Trời, Đấng đã yêu thương chúng ta và phó chính mình Ngài vì chúng ta (Ga-la-ti 2:20). Hãy hướng mắt về Chúa Giê-xu, “Đấng làm đầu và cuối cùng của đức tin” (Hê-bơ-rơ 12:2), để sống một đời sống thắng hơn, một đời sống bởi đức tin.