Ma quỷ là một thực thể hay chỉ là hiện thân của cái ác?

Trong thời đại ngày nay, quan niệm về ma quỷ thường bị giản lược thành một ẩn dụ cho cái ác nội tại trong lòng người, hay một sản phẩm của văn hóa dân gian. Tuy nhiên, với tư cách là những người tin theo Lời Đức Chúa Trời được mặc khải, chúng ta phải đặt câu hỏi: Kinh Thánh nói gì? Quan điểm của Tin Lành, được xây dựng hoàn toàn trên nền tảng Kinh Thánh, trình bày một cách rõ ràng và nhất quán về ma quỷ như một thực thể có nhân cách, thuộc linh, thù nghịch, và đang hoạt động. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào sự dạy dỗ của Kinh Thánh, khảo sát nguồn gốc, bản chất, hoạt động và sự thất bại tất yếu của ma quỷ, từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.

Kinh Thánh không xem ma quỷ như một lực lượng mơ hồ hay một nguyên lý trừu tượng, mà là một chủ thể có ý chí, cảm xúc, mưu mô và mục đích rõ ràng.

1. Các Thuộc Tính Nhân Cách:
Ma quỷ (thường gọi là Sa-tan) thể hiện đầy đủ các đặc điểm của một "cá nhân":

• Trí tuệ và Sự khôn ngoan xảo quyệt: "Vả, Ðức Chúa Trời chẳng tiếc các thiên sứ đã phạm tội, nhưng quăng chúng nó vào trong vực sâu, đem nộp cho xiềng nơi tối tăm, đợi sự phán xét... Các thiên sứ đó... cũng bởi sự khôn ngoan mình mà không giữ được địa vị mình" (2 Phi-e-rơ 2:4; Giu-đe 1:6). Tiếng Hy Lạp dùng cho "khôn ngoan" ở đây là sophia, cho thấy một trí tuệ bị bẻ cong.
• Ý chí và Mục đích: Mục đích tối thượng của nó là chống nghịch Đức Chúa Trời và phá hủy công trình Ngài. "Kẻ trộm chỉ đến để cướp, giết, và hủy diệt" (Giăng 10:10a).
• Cảm xúc: Nó biết kiêu ngạo (Ê-sai 14:13-14), giận dữ (Khải Huyền 12:12), và có lẽ cả sự ghen tị.

2. Hành Động Cá Nhân: Kinh Thánh ghi lại những cuộc đối thoại trực tiếp giữa Sa-tan và chính Đức Chúa Trời (Gióp 1:6-12; 2:1-7), và đặc biệt là với Chúa Giê-xu Christ trong sự cám dỗ tại đồng vắng (Ma-thi-ơ 4:1-11). Những đoạn này không thể hiểu theo nghĩa bóng được. Sa-tan trò chuyện, đưa ra đề nghị, và trích dẫn Kinh Thánh (một cách xuyên tạc). Điều này chứng minh nó là một thực thể thông minh, có khả năng tương tác.

3. Danh Xưng Cá Nhân Hóa: Các danh xưng dành cho ma quỷ trong Kinh Thánh đều chỉ về một cá thể:

• Sa-tan (שָׂטָן - Satan): Tiếng Hê-bơ-rơ, nghĩa là "kẻ thù nghịch", "kẻ chống đối".
• Ma Quỷ (Διάβολος - Diabolos): Tiếng Hy Lạp, nghĩa là "kẻ vu cáo", "kẻ gièm pha" (Khải Huyền 12:10).
• Kẻ Cám Dỗ (ὁ πειράζων - ho peirazōn): (Ma-thi-ơ 4:3).
• Kẻ Thù (ὁ ἐχθρός - ho echthros): (1 Phi-e-rơ 5:8).

Kinh Thánh không mô tả chi tiết sự sáng tạo của ma quỷ, nhưng qua các đoạn tiên tri, chúng ta có thể lần theo nguồn gốc của nó. Ma quỷ không phải được tạo ra là "ác", cũng không ngang hàng với Đức Chúa Trời. Nó là một tạo vật – một thiên sứ có địa vị cao – đã phản loạn.

Ê-xê-chi-ên 28:12-19 (dù nói trực tiếp về vua Ty-rơ) thường được hiểu là ám chỉ đến nguồn gốc của Sa-tan: "Ngươi từng là người che phủ, đầy dẫy sự khôn ngoan, tốt đẹp trọn vẹn... Ngươi đã được xức dầu cho như vậy... cho đến chừng sự gian ác tìm thấy trong ngươi... Lòng ngươi đã kiêu ngạo vì sự đẹp đẽ của ngươi". Đây mô tả một tạo vật được ban cho vẻ đẹp, trí tuệ và địa vị cao trọng (cherub – chê-ru-bim), nhưng tội lỗi đã phát sinh trong nó vì lòng kiêu ngạo.

Ê-sai 14:12-15 nói về "sao mai" (Lucifer - từ Latin, nghĩa là "Kẻ mang ánh sáng") đã sa ngã: "Ngươi bởi lòng nói rằng: Ta sẽ lên trời... Ta sẽ làm giống như Đấng Rất Cao". Tội lỗi căn bản của Sa-tan là muốn chiếm đoạt ngôi vị của Đức Chúa Trời. Nó không muốn thờ phượng Đấng Tạo Hóa, mà muốn được tôn thờ như Đấng Tạo Hóa (Ma-thi-ơ 4:9). Sự sa ngã này không chỉ cá nhân, mà còn kéo theo một phần các thiên sứ, trở thành "các quỉ sứ" của nó (Ma-thi-ơ 25:41; Khải Huyền 12:4).

Hiểu ma quỷ là một thực thể giúp chúng ta nhận diện chiến thuật của nó, không còn mơ hồ mà trở nên tỉnh táo.

1. Kẻ Vu Cáo (Diabolos): Chức năng chính của nó là tố cáo con cái Chúa trước mặt Đức Chúa Trời ngày đêm (Khải Huyền 12:10). Nó lợi dụng tội lỗi, thất bại của chúng ta để nói với Chúa rằng: "Họ không xứng đáng với ân điển Ngài".

2. Kẻ Mạo Hóa: "Vì chính nó (Sa-tan) mạo làm thiên sứ sáng láng" (2 Cô-rinh-tô 11:14). Nó không luôn xuất hiện với hình thù ghê sợ, mà thường dưới vẻ ngoài hấp dẫn, hợp lý, thậm chí "thuộc linh". Nó xúi giục con người theo đuổi những điều tốt đẹp (như tri thức, quyền lực) bằng những phương cách sai trái, hoặc thờ phượng một "Chúa" không phải là Chúa Giê-xu Christ của Kinh Thánh.

3. Kẻ Cám Dỗ: Chiến thuật nguyên thủy của nó là đặt nghi ngờ vào Lời Đức Chúa Trời: "Há Đức Chúa Trời có phán dặn các ngươi không...?" (Sáng Thế Ký 3:1). Nó cám dỗ Chúa Giê-xu bằng nhu cầu thể xác, sự phô trương, và quyền lực thế gian (Ma-thi-ơ 4:1-11). Nó tấn công vào những điểm yếu, nhu cầu chính đáng, và lòng khao khát của con người để dẫn họ vào con đường bất tuân.

4. Kẻ Hủy Diệt: Sứ đồ Phi-e-rơ cảnh báo: "Hãy tiết độ và tỉnh thức: kẻ thù nghịch anh em là ma quỷ, như sư tử rống, đi rình mò chung quanh anh em, tìm kiếm người nào nó có thể nuốt được" (1 Phi-e-rơ 5:8). Hình ảnh "sư tử rống" cho thấy bản chất dữ tợn, hiếu chiến và mục đích hủy diệt sự sống thuộc linh lẫn thể xác của nó.

Đây là tin mừng trọng tâm! Cơ Đốc giáo không phải là câu chuyện về một cuộc chiến bất phân thắng bại giữa thiện và ác. Đó là câu chuyện về một kẻ thù đã bị đánh bại một lần đủ cả trên thập tự giá.

Chúa Giê-xu Christ đã đến để "phá hủy công việc của ma quỷ" (1 Giăng 3:8b). Trong chức vụ của Ngài, Ngài đã đuổi quỉ, bày tỏ quyền năng siêu việt trên các thế lực tối tăm. Nhưng chiến thắng quyết định xảy ra tại thập tự giá. Chúa Giê-xu phán: "Hiện nay, thế gian bị xét đoán rồi, hiện nay vua chúa thế gian này sẽ bị quăng ra ngoài" (Giăng 12:31). "Vua chúa thế gian này" (ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου - ho archōn tou kosmou toutou) chính là Sa-tan.

Sứ đồ Phao-lô giải thích: "Ngài (Đức Chúa Trời) đã truất bỏ các quyền cai trị cùng các thế lực, dùng thập tự giá chiến thắng chúng nó, và nộp ra tỏ tường giữa thiên hạ vậy" (Cô-lô-se 2:15). Tại thập tự giá, tội lỗi – thứ vũ khí lớn nhất của ma quỷ để cáo trách chúng ta – đã bị xử lý. Quyền lực của sự chết – nỗi sợ hãi lớn nhất của con người – đã bị phá vỡ. Do đó, mặc dù ma quỷ vẫn còn hoạt động như "một kẻ thù đã thua trận" trong thời kỳ này, số phận cuối cùng của nó đã được định đoạt: "hồ lửa đã sắm sẵn cho ma quỷ và các sứ nó" (Ma-thi-ơ 25:41). Nó sẽ bị quăng vào hồ lửa đời đời (Khải Huyền 20:10).

Hiểu biết chân lý này không nhằm gieo sự sợ hãi, mà để trang bị cho chúng ta sự khôn ngoan và thế đứng vững vàng.

1. Có Nhận Thức Đúng Đắn, Không Thơ Ngây Cũng Không Ám Ảnh:
Đừng quy mọi sự (tai nạn, bệnh tật, khó khăn) đều do "quỷ ám", vì còn có thế gian tội lỗi và xác thịt yếu đuối. Cũng đừng phủ nhận hoàn toàn hoạt động của kẻ thù thuộc linh. Hãy tỉnh táo và sáng suốt nhờ Lời Chúa.

2. Sống Trong Thẩm Quyền và Sự Bảo Vệ Của Đấng Christ:
Chúng ta chiến đấu từ vị thế của người chiến thắng trong Đấng Christ. Danh Chúa Giê-xu là quyền năng tối cao. "Nầy, ta đã ban quyền cho các ngươi giày đạp rắn, bò cạp, và mọi quyền của kẻ nghịch dưới chân; không gì làm hại các ngươi được" (Lu-ca 10:19). Sự cầu nguyện nhân danh Chúa Giê-xu, sự công bố Lời Chúa là vũ khí hữu hiệu.

3. Mặc Lấy Toàn Bộ Khí Giới Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18):
Đây là chiến thuật phòng thủ và tấn công toàn diện: chân lý (đai lưng), sự công bình (giáp), sự sẵn sàng của Tin Lành (giày), đức tin (thuẫn), sự cứu rỗi (mão), Lời Đức Chúa Trời (gươm) và sự cầu nguyện. Sống một đời sống chính trực, gắn bó với Lẽ Thật, và luôn tương ghi với Chúa là cách phòng thủ vững chắc nhất.

4. Gắn Bó Với Hội Thánh:
Ma quỷ thích cô lập Cơ Đốc nhân. Sự hiệp một, tương thân, khích lệ và khiển trách trong tình yêu thương của Thân Thể Đấng Christ là một pháo đài bảo vệ chúng ta (Truyền Đạo 4:12).

5. Tập Trung Vào Chúa, Không Phải Vào Ma Quỷ:
Đỉnh cao của chiến lược thuộc linh là tập trung vào việc tôn thờ Chúa Giê-xu Christ, đầy dẫy Đức Thánh Linh, và sốt sắng trong sự hầu việc Chúa. Một tấm lòng và cuộc đời hướng về Chúa sẽ không còn chỗ trống cho ảnh hưởng của bóng tối.

Kinh Thánh trình bày nhất quán và rõ ràng: Ma quỷ (Sa-tan) là một thực thể thuộc linh, có nhân cách, đã sa ngã, đang tích cực thù nghịch với Đức Chúa Trời và dân Ngài. Nó không chỉ là biểu tượng cho cái ác trong lòng người. Quan điểm này không làm chúng ta sợ hãi, vì Tin Lành là tin tức về chiến thắng vinh quang của Chúa Giê-xu Christ trên thập tự giá. Ngài đã tước đoạt quyền lực của kẻ cầm quyền sự chết, tức là ma quỷ (Hê-bơ-rơ 2:14).

Với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sống với sự tỉnh thức của một chiến sĩ và sự bình an của một người chiến thắng. Chúng ta không tò mò dò xin thế giới tối tăm, cũng không chủ quan khinh địch. Thay vào đó, chúng ta vững vàng trong Đấng Christ, trang bị bằng Lời Ngài, được bảo vệ bởi Thánh Linh Ngài, và tiến bước trong sứ mạng rao truyền Tin Lành của sự giải cứu cho một thế giới vẫn còn đang bị kẻ thù lừa dối. Hãy sống mỗi ngày trong ánh sáng của chiến thắng đã hoàn tất của Cứu Chúa Giê-xu, vì "Ðấng ở trong các con là lớn hơn kẻ ở trong thế gian" (1 Giăng 4:4).