A-gát trong Kinh Thánh
Trong hành trình khám phá Kinh Thánh, chúng ta thường gặp những nhân vật dù không xuất hiện nhiều nhưng lại mang những bài học thuộc linh sâu sắc. A-gát là một trong những nhân vật như thế. Tên ông chỉ xuất hiện vài lần trong Kinh Thánh, nhưng câu chuyện liên quan đến ông lại là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử dân Y-sơ-ra-ên và để lại những nguyên tắc thuộc linh vô cùng quan trọng cho Hội Thánh ngày nay. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào lai lịch, sự kiện lịch sử và những bài học thực tiễn từ cuộc đời của vua A-gát.
Trước hết, chúng ta cần xác định rõ: A-gát (Agag) là tên hiệu hoặc tên vua của dân A-ma-léc (Amalek). Danh xưng này có thể tương tự như việc dùng "Pha-ra-ôn" cho các vua Ai Cập hay "A-bimê-léc" cho các vua Phi-li-tin. A-ma-léc là một dân tộc có nguồn gốc từ Ê-sau, cháu nội của Áp-ra-ham (Sáng Thế Ký 36:12, 16). Họ trở thành kẻ thù truyền kiếp của dân Y-sơ-ra-ên, tượng trưng cho xác thịt chống lại linh hồn (Xuất Ê-díp-tô Ký 17:8-16).
Tên "A-gát" trong tiếng Hê-bơ-rơ (אֲגַג, ‘Ăḡaḡ) có thể có nghĩa là "nổi giận" hoặc "bạo lực", phản ánh đúng tính cách hung bạo của dân tộc ông. Sự tồn tại của ông được ghi lại chủ yếu trong hai phân đoạn Kinh Thánh: 1 Sa-mu-ên 15 và một ám chỉ trong Dân Số Ký 24:7.
Sự xuất hiện chính của A-gát nằm trong bối cảnh vua Sau-lơ, vị vua đầu tiên của Y-sơ-ra-ên, nhận lệnh trực tiếp từ Đức Giê-hô-va qua tiên tri Sa-mu-ên. Mệnh lệnh này rất rõ ràng và dứt khoát:
"Vậy, bây giờ hãy đi đánh A-ma-léc, diệt hết thảy vật thuộc về chúng nó; ngươi chớ thương xót chúng nó, nhưng phải giết người nam và đàn bà, trẻ con và con đương bú, bò và chiên, lạc đà và lừa."
(1 Sa-mu-ên 15:3)
Đây là một sự diệt vong hoàn toàn (herem trong tiếng Hê-bơ-rơ), một hình phạt công bình của Đức Chúa Trời dành cho tội ác tích lũy qua nhiều đời của dân A-ma-léc (xem Phục Truyền 25:17-19). Họ đã tấn công vào những người yếu đuối nhất của Y-sơ-ra-ên khi mới ra khỏi Ê-díp-tô. Sau-lơ đã huy động quân đội và giành chiến thắng vang dội, nhưng ông và dân sự đã bất tuân mệnh lệnh rõ ràng của Đức Chúa Trời.
Họ "tha A-gát, vua của A-ma-léc, và diệt hết thảy dân sự, lấy gươm giết đi" nhưng lại "khằng chịu diệt những con vật tốt nhứt, và chiên, cùng bò con, con thứ nhì, chiên con, và mọi vật tốt; chúng nó chẳng khứng diệt đi, nhưng diệt hết những vật xấu và vô giá trị" (1 Sa-mu-ên 15:8-9). Hành động này bộc lộ lòng tham, sự kiêu ngạo (muốn dâng của tốt theo ý mình), và sự bất kính với Lời Chúa.
Khi tiên tri Sa-mu-ên đến, Sau-lơ còn cố biện minh rằng những con vật tốt là để dâng tế cho Đức Giê-hô-va. Sa-mu-ên đáp lại bằng câu nói bất hủ:
Đức Giê-hô-va há đẹp lòng của lễ thiêu và của lễ thù ân bằng sự vâng theo lời phán của Ngài ư? Vả, sự vâng lời tốt hơn của tế; sự nghe theo tốt hơn mỡ chiên đực.
(1 Sa-mu-ên 15:22)
Sau khi tuyên bố sự từ bỏ Sau-lơ khỏi ngôi vua, Sa-mu-ên yêu cầu đem A-gát đến. Phân đoạn miêu tả cảnh tượng đầy kịch tính:
A-gát đi đến người cách hớn hở, và nói rằng: Thật, sự cay đắng của sự chết đã qua rồi!
(1 Sa-mu-ên 15:32)
Câu nói của A-gát ("Hẳn sự cay đắng của sự chết đã qua rồi" - BTT) cho thấy ông ta có vẻ nhẹ nhõm, tưởng rằng mình đã thoát chết. Có lẽ ông cho rằng việc bị giam giữ lâu ngày và được đem ra trước mặt vị tiên tri là dấu hiệu sẽ được tha bổng. Tuy nhiên, Sa-mu-ên công bố sự phán xét cuối cùng:
Sa-mu-ên nói: Hễ gươm ngươi đã làm cho đờn bà không có con thể nào, thì mẹ ngươi cũng sẽ không có con như vậy. Sa-mu-ên bèn giết A-gát từng miếng trước mặt Đức Giê-hô-va tại Ghinh-ganh.
(1 Sa-mu-ên 15:33)
Hành động của Sa-mu-ên không phải là sự tàn bạo cá nhân, mà là sự thi hành công lý của Đức Chúa Trời mà Sau-lơ đã không hoàn thành. Cụm từ "từng miếng" (trong tiếng Hê-bơ-rơ là "hewed in pieces") nhấn mạnh tính nghiêm trọng của sự phán xét và sự hoàn tất trọn vẹn mệnh lệnh thánh của Đức Chúa Trời.
Nhân vật A-gát và dân A-ma-léc mang nhiều ý nghĩa biểu tượng sâu sắc trong toàn bộ Kinh Thánh:
1. Biểu tượng của Xác Thịt và Tội Lỗi: A-ma-léc, con cháu của Ê-sau (xác thịt), tấn công dân sự Chúa (Ga-la-ti 5:17). Họ tấn công từ phía sau, vào những kẻ yếu đuối, mệt mỏi (Phục Truyền 25:18). Điều này tượng trưng cho bản chất xác thịt luôn tấn công chúng ta ở điểm yếu. Sự bất tuân của Sau-lơ trong việc "tha" A-gát giống như việc chúng ta dung dưỡng, thoả hiệp với một tội lỗi cụ thể nào đó trong đời sống, nghĩ rằng mình có thể kiểm soát được nó.
2. Sự Nguy Hiểm của Nửa Vời trong Đời Sống Thuộc Linh: Sau-lơ đã làm gần đúng mệnh lệnh Chúa. Ông đánh bại kẻ thù, tiêu diệt phần lớn, nhưng lại giữ lại điều tưởng như tốt đẹp (vua và chiến lợi phẩm). Trong đời sống tin Chúa, sự nguy hiểm lớn không phải là chối bỏ hoàn toàn, mà là sự vâng lời nửa vời, giữ lại những "A-gát" trong lòng mình.
3. Tính Nghiêm Trọng của Sự Bất Tuân: Hậu quả của việc tha A-gát là thảm khốc. Theo truyền thống Do Thái và được các nhà giải kinh ghi nhận, từ dòng dõi của A-gát (nếu ông ta không bị giết) đã nảy sanh ra Ha-man, kẻ thù định tiêu diệt cả dân tộc Do Thái trong sách Ê-xơ-tê (Ê-xơ-tê 3:1). Một sự bất tuân "nhỏ" có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường cho nhiều thế hệ.
Câu chuyện về A-gát không chỉ là lịch sử, mà là một bài học sống động cho mỗi chúng ta:
1. Xét Lòng Về Những "A-gát" Của Riêng Mình: Mỗi Cơ Đốc nhân cần tự hỏi: "A-gát" trong đời sống tôi là gì? Đó có thể là một thói quen tội lỗi mà tôi biết cần từ bỏ nhưng vẫn dung dưỡng (sự giận dữ, lòng ghen ghét, tà tâm, tham lam...). Có phải tôi đang nghĩ rằng "sự cay đắng của sự chết đã qua rồi" - tức là nghĩ rằng tội lỗi đó vô hại và mình đã kiểm soát được? Chúa kêu gọi chúng ta diệt trừ tận gốc, không thỏa hiệp.
2. Ưu Tiên Sự Vâng Lời Trên Hình Thức Tôn Giáo: Giống như Sau-lơ muốn dùng chiến lợi phẩm tốt để dâng sinh tế, chúng ta ngày nay có thể sa vào cái bẫy của những hoạt động tôn giáo bề ngoài (đi nhà thờ, dâng hiến, phục vụ) trong khi lòng vẫn bất tuân trong một lãnh vực nào đó Chúa đã phán dạy rõ ràng. Đức Chúa Trời vẫn đang phán: "Sự vâng lời tốt hơn của tế".
3. Can Đảm Thi Hành Công Lý Thuộc Linh Cá Nhân: Khi Sa-mu-ên đối diện với A-gát, ông đã hành động dứt khoát. Trong đời sống, có những lúc chúng ta phải có can đảm "giết chết" những điều thuộc về xác thịt, dù nó có vẻ vô hại hoặc thậm chí có vẻ "tốt". Sứ đồ Phao-lô khuyên: "Vậy, hãy giết chết các chi thể của anh em ở dưới đất, ấy là sự dâm dục, ô uế, tình dục, lòng ham muốn xấu xa, và sự tham lam, mà tham lam chính là hình tượng thờ thần tượng" (Cô-lô-se 3:5). Đây là một hành động quyết định, dứt khoát.
4. Nhận Biết Hậu Quả của Sự Thỏa Hiệp: Một quyết định tha thứ cho tội lỗi trong đời sống cá nhân có thể dẫn đến những hệ lụy lớn hơn cho gia đình, Hội Thánh địa phương, và thậm chí thế hệ con cháu. Chúng ta được kêu gọi sống thánh khiết, không chỉ vì lợi ích bản thân, mà vì ảnh hưởng đến vương quốc Đức Chúa Trời.
A-gát, vua của A-ma-léc, đứng như một nhân chứng im lặng về sự nghiêm trọng của tội lỗi và sự công bình thánh khiết của Đức Chúa Trời. Câu chuyện của ông nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời không xem thường tội lỗi. Ân điển của Ngài trong Tân Ước không phủ nhận sự thánh khiết của Ngài trong Cựu Ước. Chính vì sự nghiêm trọng của tội lỗi mà Chúa Giê-xu đã phải chết trên thập tự giá để hoàn toàn tiêu diệt quyền lực của tội lỗi và sự chết.
Là những người tin nhận Đấng Christ, chúng ta đã được giải phóng khỏi quyền lực của tội lỗi. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải chiến đấu thuộc linh mỗi ngày. Câu chuyện A-gát thúc giục chúng ta hãy xét lòng, tìm kiếm sự vâng lời trọn vẹn, và nhờ quyền năng của Đức Thánh Linh, dứt khoát đối phó với những gì không đẹp ý Chúa. Đừng để sự thỏa hiệp "nhỏ" hôm nay trở thành mối hiểm họa lớn cho ngày mai. Hãy sống trong sự vâng phục trọn vẹn và kinh nghiệm phước hạnh của đời sống được Chúa làm Chủ toàn diện.
Vậy, hỡi anh em, vì sự thương xót lớn lao của Đức Chúa Trời, tôi khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em.
(Rô-ma 12:1)