Sách I Sử ký

Trong dòng chảy của Cựu Ước, sách I Sử Ký thường bị độc giả hiện đại bỏ qua, xem như một bản sao của các sách Samuên và Các Vua. Tuy nhiên, khi nghiên cứu chuyên sâu dưới ánh sáng của bối cảnh lịch sử và mục đích thần học, chúng ta khám phá ra một kiệt tác được Đức Thánh Linh soi dẫn, mang sứ điệp an ủi, sửa dạy và hy vọng mạnh mẽ cho dân sự Đức Chúa Trời trong mọi thời đại.

Sách I Sử Ký (trong tiếng Hê-bơ-rơ là Divrei Hayyamim, "Những biên sự của các ngày") cùng với II Sử Ký, ban đầu là một tác phẩm thống nhất. Các học giả Tin Lành nhất trí rằng sách được biên soạn sau thời kỳ lưu đày ở Ba-by-lôn (khoảng thế kỷ 5-4 TCN), nhắm đến cộng đồng người Giu-đa đã trở về quê hương. Bối cảnh này là chìa khóa để hiểu mục đích của sách. Sau nhiều thập kỷ lưu đày, dân sự trở về một Giê-ru-sa-lem hoang tàn, đền thờ bị phá hủy, và bản sắc quốc gia bị tổn thương nghiêm trọng. Tác giả (truyền thống cho là E-xơ-ra) được Đức Thánh Linh cảm động để viết nên một bộ sử thần học, nhằm:

1. Khôi phục căn tính: Nhắc nhở dân sự họ là ai – con cháu của Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp, và đặc biệt là dòng dõi được chọn của Đa-vít.
2. Tái tập trung vào sự thờ phượng: Đặt trọng tâm vào đền thờ, chức tế lễ, và nghi lễ do Đức Chúa Trời thiết lập như trung tâm của đời sống giao ước.
3. Ban cho hy vọng: Chỉ ra rằng những lời hứa của Đức Giê-hô-va với Đa-vít (II Sa-mu-ên 7) vẫn còn hiệu lực, làm nền tảng cho niềm hy vọng về Đấng Mê-si.

Sách I Sử Ký có thể được chia thành hai phần chính:

Phần 1: Các Gia Phổ (I Sử ký 1-9): Đây không chỉ là một danh sách khô khan. Bắt đầu từ A-đam (1:1), các gia phả nhấn mạnh đến tính liên tục của kế hoạch cứu rỗi Đức Chúa Trời trong lịch sử. Trọng tâm dần thu hẹp từ nhân loại (chương 1) đến dân Y-sơ-ra-ên (chương 2), và đặc biệt tập trung vào:

• Chi phái Giu-đa (chương 2-4): Được trình bày chi tiết nhất, vì từ đây sẽ ra dòng dõi của Đa-vít và sau này là Đấng Mê-si. Câu Kinh Thánh then chốt: "Các con trai của Giê-sê là: Con cả Ê-li-áp, con thứ A-bi-na-đáp, thứ ba Si-mê-a, thứ tư Na-thanhên, thứ năm Rát-đai, thứ sáu Ô-xem, thứ bảy Đa-vít" (I Sử ký 2:13-15).
• Chi phái Lê-vi (chương 6): Được chú trọng đặc biệt, liệt kê các thầy tế lễ, người ca hát, và người giữ cửa. Điều này chuẩn bị cho chủ đề trung tâm của sách: sự thờ phượng chân chính.
• Những người trở về sau lưu đày (chương 9): Gia phổ kết thúc bằng danh sách những người đầu tiên trở về, khẳng định sự phục hưng của cộng đồng giao ước.

Phần 2: Triều Đại Vua Đa-vít (I Sử ký 10-29): Trong khi sách Sa-muên ghi lại cuộc đời Đa-vít một cách toàn diện (cả thành công và thất bại), thì I Sử Ký tập trung hầu như độc quyền vào Đa-vít với tư cách là người thiết lập sự thờ phượng cho cả quốc gia.

• Sự chuyển giao quyền lực (chương 10-12): Sách mở đầu bằng cái chết của Sau-lơ (chương 10) và nhanh chóng chuyển sang việc toàn thể Y-sơ-ra-ôn tôn Đa-vít làm vua (chương 11-12).
• Hòm Giao Ước và Sự Thờ Phượng (chương 13-16): Đỉnh cao của phần này là việc rước Hòm Giao Ước về Giê-ru-sa-lem. Tác giả dành nhiều chi tiết cho việc tổ chức thờ phượng: "Đa-vít biểu các quan trưởng của người Lê-vi lập anh em mình là kẻ ca hát, cầm các nhạc khí, đàn cầm, đàn sắt, chập chỏa, mà vang tiếng vui mừng lên" (I Sử ký 15:16). Bài ca tạ ơn của Đa-vít (chương 16) là trung tâm thần học, kết hợp các Thi thiên, tôn cao sự thành tín và sự cứu rỗi của Đức Giê-hô-va.
• Giao Ước Đa-vít (chương 17): Đây là trung tâm điểm của toàn bộ sách. Lời hứa của Đức Chúa Trời với Đa-vít được ghi lại gần như nguyên văn từ II Sa-muên 7: "Khi các ngày ngươi đã mãn, đặng đi cùng các tổ phụ ngươi, thì ta sẽ lập dòng giống ngươi kế vị ngươi, là một người trong các con trai ngươi, và ta sẽ khiến nước người bền vững chắc... Ta sẽ làm cho người vững bền trong nhà người và trong nước người đời đời, và ngôi người sẽ được vững lập đời đời" (I Sử ký 17:11-14). Lời hứa này là nền tảng cho niềm hy vọng Mê-si-a (xem Lu-ca 1:32-33).
• Các Chiến Thắng và Sự Chuẩn Bị Xây Đền Thờ (chương 18-20): Các chiến thắng quân sự được trình bày như sự chuẩn bị về tài nguyên và sự bình an để xây dựng đền thờ.
• Tội lỗi và sự sửa phạt (chương 21): Tác giả không hoàn toàn bỏ qua tội lỗi của Đa-vít (việc kiểm tra dân số), nhưng tập trung vào hậu quả và đặc biệt là địa điểm nơi sự đoán phạt dừng lại – sân đạp lúa của Ọt-nan, chính là nơi sau này đền thờ của Sa-lô-môn sẽ được xây dựng (22:1). Tội lỗi dẫn đến ân điển và một địa điểm chuộc tội.
• Sự Chuẩn Bị Cuối Cùng Cho Đền Thờ (chương 22-29): Phần lớn nhất của sách dành cho việc Đa-vít, dù không được phép xây đền thờ, đã chuẩn bị mọi thứ cho Sa-lô-môn: vàng bạc, vật liệu, nhân công, và quan trọng nhất là sự ủy thác thuộc linh. Ông giao cho Sa-lô-môn bản mẫu (tabnīt trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là kế hoạch, kiểu mẫu) của đền thờ, được Đức Thánh Linh cảm thúc (28:11-12,19). Bài giảng và lời cầu nguyện cuối cùng của Đa-vít (chương 28-29) là cao trào, kêu gọi dân sự trung thành với Đức Chúa Trời và ủng hộ công việc Ngài.

1. Sự Chủ Tể Của Đức Chúa Trời Trong Lịch Sử: Lịch sử không phải là chuỗi sự kiện ngẫu nhiên, nhưng là sân khấu nơi Đức Chúa Trời của Giao Ước hành động để hoàn thành mục đích cứu rỗi của Ngài.
2. Sự Ưu Tiên Của Sự Thờ Phượng: Đời sống quốc gia và cá nhân phải xoay quanh việc thờ phượng Đức Chúa Trời cách chân thật theo những cách thức Ngài đã mặc khải. Chức vụ âm nhạc thờ phượng (các ca đoàn của A-sáp, Hê-man, Giê-đu-thun) được nhấn mạnh đặc biệt.
3. Tính Liên Tục Và Sự Trung Tín Của Giao Ước: Đức Chúa Trời trung tín với lời hứa của Ngài cho Áp-ra-ham và Đa-vít. Dù dân sự bất trung dẫn đến lưu đày, Đức Chúa Trời vẫn giữ một dòng dõi và một lời hứa.
4. Hy Vọng Mê-Si: Toàn bộ sách hướng về lời hứa về một Vị Vua đến từ dòng dõi Đa-vít, Đấng sẽ cai trị đời đời. Sách I Sử Ký cung cấp "hồ sơ gia thế" thần học cho Chúa Giê-xu Christ (Ma-thi-ơ 1:1-17; Lu-ca 3:23-38).
5. Sự Chuẩn Bị Cho Thế Hệ Tiếp Theo: Đa-vít là hình ảnh của một người lãnh đạo thuộc linh biết đầu tư và chuẩn bị cho thế hệ kế thừa (Sa-lô-môn) để công việc của Đức Chúa Trời được tiếp tục.

1. Tìm Căn Tính Trong Christ: Như dân Giu-đa tìm lại căn tính qua gia phổ, Cơ Đốc nhân chúng ta tìm căn tính đích thực trong Đấng Christ. Chúng ta là "dòng giống được lựa chọn... chức tế lễ nhà vua, dân thánh" (I Phi-e-rơ 2:9). Sống đúng với danh hiệu đó là ưu tiên hàng đầu.
2. Đặt Sự Thờ Phượng Làm Trung Tâm Đời Sống: Đền thờ ngày nay không phải là tòa nhà, nhưng là Hội Thánh – thân thể của Christ (I Cô-rinh-tô 3:16) và chính thân thể mỗi tín hữu (I Cô-rinh-tô 6:19). Đời sống chúng ta phải là một sự thờ phượng liên tục (Rô-ma 12:1). Hãy nhiệt thành với sự nhóm lại, ca hát, và dâng hiến cho công việc Nhà Chúa.
3. Sống Với Tầm Nhìn Về Giao Ước Mới: Chúng ta sống dưới Giao Ước Mới trong huyết Christ, là sự ứng nghiệm trọn vẹn của mọi hình bóng trong Cựu Ước. Hãy trân trọng, vâng giữ và rao truyền giao ước ân điển này.
4. Xây Dựng Cho Thế Hệ Tương Lai: Như Đa-vít dốc lòng chuẩn bị cho Sa-lô-môn, mỗi chúng ta được kêu gọi đầu tư thuộc linh – qua sự dạy dỗ, làm gương, cầu nguyện và hỗ trợ – cho thế hệ trẻ trong Hội Thánh, để đức tin được truyền lại cách trung tín.
5. Giữ Vững Hy Vọng Giữa Những "Đống Đổ Nát": Khi đối diện với thất bại, mất mát hay hoang tàn trong đời sống, I Sử Ký nhắc ta rằng Đức Chúa Trời vẫn đang hành động. Ngài có thể lấy ngay nơi sự đoán phạt (sân đạp lúa của Ọt-nan) để làm nền cho sự phục hưng và vinh hiển lớn hơn.

Sách I Sử Ký không phải là một bản tường thuật lịch sử khô khan, mà là một bài giảng thần học sâu sắc được viết dưới dạng lịch sử. Nó kêu gọi một dân tộc thất bại trở về với căn tính giao ước, trung tâm thờ phượng, và hy vọng Mê-si-a. Đối với chúng ta ngày nay, sách vẫn tiếp tục nói tiếng nói mạnh mẽ: Hãy nhớ bạn thuộc về ai (Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Y-sác, Gia-cốp và Đa-vít). Hãy đặt sự thờ phượng Chúa làm trọng tâm của mọi sự. Hãy tin cậy vào lời hứa về một Vương Quốc đời đời dưới sự cai trị của Con Đa-vít, là Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã đến, đã chết, đã sống lại và sẽ trở lại để hoàn tất mọi lời hứa. Trong Ngài, mọi sự đều được kết nối, mọi sự đều được phục hồi, và mọi sự thờ phượng đều tìm được ý nghĩa trọn vẹn.