Euodia và Syntyche trong Kinh Thánh là ai?

Trong Tân Ước, có rất nhiều nhân vật được đề cập ngắn gọn nhưng lại mang đến những bài học quý báu cho Hội Thánh. Hai bà Euodia và Syntyche là một ví dụ điển hình. Chỉ xuất hiện trong hai câu Kinh Thánh tại thư Phi-líp, nhưng câu chuyện của họ đã gây ấn tượng mạnh mẽ về tầm quan trọng của sự hiệp một trong Hội Thánh. Bài viết này sẽ khám phá kỹ lưỡng về hai bà Euodia và Syntyche, bối cảnh, ý nghĩa, và những áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc ngày nay.

Thư Phi-líp là một trong những bức thư Phao-lô viết cho Hội Thánh tại thành Phi-líp, một thuộc địa La Mã ở Ma-xê-đô-ni. Phao-lô đã thành lập Hội Thánh này trong chuyến truyền giáo lần thứ hai (Công vụ 16:12-40). Đây là Hội Thánh đầu tiên trên đất Âu châu, có mối quan hệ đặc biệt thân thiết với Phao-lô. Bức thư này được viết trong lúc Phao-lô đang bị giam giữ, có lẽ tại Rô-ma, vào khoảng năm 60-62 S.C. Mục đích chính của thư là bày tỏ lòng biết ơn vì sự hỗ trợ của Hội Thánh Phi-líp, khích lệ họ sống vui mừng trong mọi hoàn cảnh, và kêu gọi sự hợp nhất giữa các tín hữu.

Trong bối cảnh đó, chương 4 bắt đầu với lời khuyên nhủ đầy tình cảm: “Hỡi anh em rất yêu dấu của tôi, mà tôi rất ước ao, là sự vui vẻ và mão triều thiên của tôi, hỡi kẻ rất yêu dấu, hãy đứng vững trong Chúa” (Phi-líp 4:1). Tiếp theo, Phao-lô đề cập đến Euodia và Syntyche:

“Tôi khuyên Ê‑u‑đi và khuyên Sin‑ti‑cơ phải hiệp một ý trong Chúa. Hỡi kẻ đồng liêu trung tín, tôi cũng xin anh giúp hai người đàn bà ấy; vì hai bà ấy cùng nhau đánh trận với tôi trong đạo Tin Lành, với Cơ‑lê‑măn và các người cùng làm việc khác, mà tên các người ấy đều ở trong sách sự sống.” (Phi-líp 4:2-3, Bản Truyền Thống 1925)

Đây là phần duy nhất trong Kinh Thánh nói đến hai bà này, nhưng chúng ta có thể rút ra nhiều thông tin từ đó.

Ý nghĩa tên: Trong tiếng Hy Lạp, Euodia (Εὐοδία) có nghĩa là “thơm tho”, “dễ chịu” hoặc “hành trình thuận lợi”. Syntyche (Συντύχη) có nghĩa là “cùng số phận” hoặc “gặp gỡ”. Dù tên của họ có ý nghĩa đẹp, nhưng điều quan trọng không phải là tên mà là vai trò của họ trong Hội Thánh.

Vị trí trong Hội Thánh Phi-líp: Qua lời của Phao-lô, chúng ta biết rằng Euodia và Syntyche đã từng “cùng nhau đánh trận” với ông trong việc truyền bá Phúc Âm. Cụm từ “cùng đánh trận” (συνήθλησάν) trong nguyên ngữ Hy Lạp có nghĩa là “cùng chiến đấu”, “cùng gắng sức”, thường dùng cho việc thi đấu thể thao hoặc chiến trận. Điều này cho thấy hai bà không phải là những tín hữu bình thường; họ đã tích cực tham gia vào công việc truyền giáo, có lẽ đã hỗ trợ Phao-lô về tài chính, cung cấp nơi ở, hoặc trực tiếp rao giảng. Họ cũng có thể là những người lãnh đạo nữ trong Hội Thánh, vì Phao-lô gọi họ bằng tên riêng và yêu cầu một người trung gian giúp họ giải quyết bất hòa.

Mâu thuẫn giữa hai bà: Kinh Thánh không nói rõ nguyên nhân xung đột, nhưng dù là gì, nó đã đủ nghiêm trọng để được Phao-lô đề cập trực tiếp trong thư. Phao-lô không phê phán họ mà nhẹ nhàng khuyên nhủ: “Tôi khuyên Ê‑u‑đi và khuyên Sin‑ti‑cơ phải hiệp một ý trong Chúa.” Lưu ý rằng Phao-lô dùng từ “khuyên” (παρακαλῶ) hai lần, như một lời kêu gọi chân thành, thể hiện sự quan tâm và tình yêu thương.

Cụm từ “hiệp một ý trong Chúa” (τὸ αὐτὸ φρονεῖν ἐν κυρίῳ) có nghĩa là cùng suy nghĩ một điều, cùng có một tâm trí, trong mối liên hệ với Chúa. Đây là một chủ đề xuyên suốt thư Phi-líp. Trước đó, Phao-lô đã viết: “Vậy nếu trong Đấng Christ có điều yên ủi nào, nếu có điều yêu thương nào, nếu có sự thông công nào, nếu có lòng thương xót và sự thương xót nào, thì anh em hãy hiệp ý với nhau, đồng tình yêu thương, đồng tâm, đồng tư tưởng mà làm cho tôi vui mừng trọn vẹn.” (Phi-líp 2:1-2). Và ông kêu gọi họ noi gương Chúa Giê-xu, Đấng đã tự hạ mình, vâng phục cho đến chết (2:5-8).

Việc hiệp một ý không có nghĩa là mọi người phải giống hệt nhau trong mọi ý kiến, nhưng họ phải cùng hướng về Chúa, để tâm trí của Đấng Christ ở trong mình, và tìm kiếm sự vinh hiển của Ngài hơn là lợi ích cá nhân. Sự bất hòa giữa Euodia và Syntyche có nguy cơ làm phân rã Hội Thánh, vì họ là những nhân vật có ảnh hưởng. Phao-lô nhắc họ rằng mối quan hệ với Chúa phải là nền tảng để giải quyết mâu thuẫn.

Trong câu 3, Phao-lô hướng đến một người cụ thể: “Hỡi kẻ đồng liêu trung tín, tôi cũng xin anh giúp hai người đàn bà ấy.” Từ “đồng liêu” trong nguyên ngữ Hy Lạp là σύνζυγος (syzygos), có nghĩa là “cùng ách”, tức là đồng bạn, đồng lao. Một số bản dịch giữ nguyên tên “Syzygus”, coi đó là tên riêng. Tuy nhiên, dù hiểu là tên riêng hay chức vụ thì đây cũng là một người có uy tín, trung tín, được Phao-lô yêu cầu đứng ra giúp đỡ hai bà hòa giải.

Điều này cho thấy Phao-lô không chỉ kêu gọi hai bà tự giải quyết mà còn kêu gọi sự hỗ trợ từ cộng đồng. Ông tiếp tục: “Còn các ngươi khác là đồng bạn tôi, cũng hãy giúp vào việc hai người đàn bà đó.” Toàn thể Hội Thánh được khích lệ tham gia vào quá trình hòa giải, nhưng người “đồng liêu trung tín” có vai trò đặc biệt.

Phao-lô nhắc đến Cơ-lê-măn và “các người cùng làm việc khác” như là những người đã cùng ông lao khổ. Điều này nhấn mạnh rằng Euodia và Syntyche không đơn độc; họ là một phần của một nhóm nhiều người đã chiến đấu cho Phúc Âm. Phao-lô còn nói thêm: “mà tên các người ấy đều ở trong sách sự sống.” Đây là một lời khẳng định về sự cứu rỗi của họ. Dù có xung đột, họ vẫn là những người thuộc về Chúa, tên họ được ghi trong sách sự sống – một hình ảnh quen thuộc trong Kinh Thánh (Xuất Ê-díp-tô 32:32; Khải Huyền 20:12). Phao-lô dùng điều này để nhắc nhở rằng những ai thuộc về Chúa thì phải sống xứng đáng với ơn gọi.

Câu chuyện về Euodia và Syntyche không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà còn là một bài học sống động cho mọi thế hệ Cơ Đốc nhân. Dưới đây là một số áp dụng thiết thực:

1. Sự hiệp một là điều cốt yếu trong Hội Thánh. Chúa Giê-xu đã cầu nguyện cho các môn đồ “được nên một” (Giăng 17:21). Sự bất hòa giữa các tín hữu, đặc biệt là những người lãnh đạo, có thể làm tổn thương chứng nhân của Hội Thánh và cản trở công việc Chúa. Mỗi chúng ta cần nuôi dưỡng tinh thần hiệp một bằng cách tập trung vào Chúa, khiêm nhường xem người khác tôn trọng hơn mình, và nhịn nhục lẫn nhau.

2. Giải quyết xung đột cách lành mạnh theo nguyên tắc Kinh Thánh. Phao-lô đã làm gương: ông trực tiếp nêu tên (công khai nhưng trong tình yêu thương), khuyên bảo, và kêu gọi sự giúp đỡ của người thứ ba. Điều này phù hợp với lời dạy của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ 18:15-17 về việc khi có người phạm tội thì trước hết hãy nói riêng với người đó, nếu không nghe thì đem theo một hoặc hai người, rồi sau đó trình với Hội Thánh. Ở đây, do hai bà có mâu thuẫn với nhau, Phao-lô nhờ một người trung gian để giúp họ hòa giải. Chúng ta cần sẵn sàng nhận sự giúp đỡ từ các anh chị em trưởng thành trong đức tin khi không thể tự giải quyết.

3. Vai trò của cộng đồng trong hòa giải. Không chỉ người trung gian, mà cả Hội Thánh cũng được khuyến khích “giúp vào việc hai người đàn bà đó”. Điều này thể hiện trách nhiệm chung của thân thể Đấng Christ: khi một bộ phận đau, cả thân thể cùng đau (1 Cô-rinh-tô 12:26). Chúng ta không nên thờ ơ trước những mâu thuẫn trong Hội Thánh, nhưng bằng tình yêu thương, lời cầu nguyện và sự khích lệ, chúng ta có thể góp phần đem lại sự hòa thuận.

4. Sự phục vụ không miễn nhiễm khỏi xung đột. Euodia và Syntyche là những người từng chiến đấu với Phao-lô, họ đã từng làm việc cùng nhau, nhưng vẫn có thể xảy ra bất hòa. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng ngay cả những người hầu việc Chúa nhiệt thành cũng dễ vấp phải sự căng thẳng và tranh cãi. Vì vậy, chúng ta cần luôn cảnh giác, giữ mình trong sự khiêm nhường và tình yêu thương, đừng để công việc Chúa trở thành nơi tranh giành ảnh hưởng.

5. Tầm nhìn về sách sự sống. Phao-lô nhắc rằng tên của các đồng lao đều ở trong sách sự sống. Điều này không chỉ an ủi họ về sự cứu rỗi, mà còn nhắc nhở rằng chúng ta là những người đã được cứu, được ghi tên trên thiên đàng, thì phải sống sao cho phù hợp. Nếu chúng ta thật sự thuộc về Chúa, chúng ta phải nỗ lực sống hòa thuận với nhau, vì đó là bằng chứng của đời sống mới.

Euodia và Syntyche là hai nữ tín hữu nhiệt thành tại Hội Thánh Phi-líp, từng cộng tác với Phao-lô trong việc truyền giảng Tin Lành. Sự bất hòa giữa họ đã thúc giục Phao-lô viết lời kêu gọi hiệp một và nhờ đến sự giúp đỡ của người trung gian cũng như cả Hội Thánh. Qua câu chuyện này, chúng ta học được rằng sự hiệp nhất trong Đấng Christ là mệnh lệnh và cũng là ân điển cho Hội Thánh. Dù có những khác biệt, chúng ta vẫn có thể sống hòa thuận nếu cùng hướng về Chúa, khiêm nhường, và sẵn sàng nhận sự giúp đỡ từ anh em. Ước mong mỗi chúng ta áp dụng những bài học này để gây dựng Hội Thánh ngày càng vững mạnh, làm sáng danh Chúa Giê-xu Christ.