Ê-li-sê và Người Đàn Bà Thành Su-nem: Một Giao Ước của Đức Tin, Lòng Hiếu Khách và Sự Sống Lại
Câu chuyện về tiên tri Ê-li-sê và người đàn bà thành Su-nem là một trong những câu chuyện cảm động, sâu sắc và giàu tính thần học nhất trong Cựu Ước. Nó không chỉ kể về một phép lạ chữa lành hay một đứa con được ban cho, mà còn phác họa chân dung một đức tin chín chắn, một lòng hiếu khách vô vị lợi và sự tương giao đầy ân sủng giữa một tiên tri của Đức Chúa Trời và một gia đình tin kính. Câu chuyện này mở ra cho chúng ta những bài học quý báu về cách Đức Chúa Trời đáp lời những tấm lòng rộng mở, và quyền năng Ngài trên sự chết.
Câu chuyện được ghi lại chi tiết trong 2 Các Vua 4:8-37 và được nhắc lại trong 2 Các Vua 8:1-6. Su-nem (שׁוּנֵם, *Shunem*) là một thị trấn nhỏ trong địa phận chi phái Y-sa-ca, gần núi Ghinh-bô-a. Đây là vùng đất trù phú nhưng cũng là nơi chứng kiến nhiều biến cố. Ê-li-sê, người kế vị tiên tri Ê-li, đang thi hành chức vụ của mình, đi qua lại giữa các trung tâm tiên tri tại Ghinh-ganh, Bê-tên, và Giê-ri-cô. Trong những chuyến đi đó, ông thường xuyên đi ngang qua Su-nem.
Kinh Thánh giới thiệu về bà một cách đặc biệt: "Ngày kia, Ê-li-sê đi ngang qua thành Su-nem. Ở đó có một người đàn bà sang trọng ép mời người ở lại dùng bữa. Từ đó, mỗi khi đi ngang qua, Ê-li-sê đều ghé vào nhà bà dùng bữa" (2 Các Vua 4:8).
Một số bản dịch gọi bà là "một người đàn bà có thế giá" (Bản Diễn Ý) hoặc "a well-to-do woman" (NIV). Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dùng là "גְּדוֹלָה" (gedolah), có nghĩa là "lớn, vĩ đại, quan trọng". Điều này không chỉ nói đến sự giàu có vật chất, mà còn có thể ám chỉ địa vị, nhân cách và sự kính trọng của bà trong cộng đồng.
Hành động đầu tiên của bà thể hiện sự **nhận biết thuộc linh**. Bà nói với chồng: "Tôi biết người thường xuyên đi ngang qua đây là một người thánh của Đức Chúa Trời" (2 Các Vua 4:9). Cụm từ "người thánh của Đức Chúa Trời" (אִישׁ אֱלֹהִים קָדוֹשׁ, *ish Elohim qadosh*) cho thấy bà có con mắt thuộc linh để nhận ra thân phận thật của Ê-li-sê. Bà không chỉ thấy một khách bộ hành, mà nhìn thấy một đại diện của Đức Chúa Trời. Sự nhận biết này thúc đẩy hành động tiếp theo: lòng hiếu khách có chủ ý.
Bà không dừng lại ở bữa ăn. Bà đề xuất với chồng: "Chúng ta hãy làm một căn phòng nhỏ trên lầu, rồi đặt trong đó một cái giường, một cái bàn, một cái ghế và một cây đèn. Mỗi khi người đến với chúng ta, sẽ ở lại đó" (2 Các Vua 4:10). Căn phòng nhỏ này (עֲלִיָּה, *aliyah*) - thường là phòng trên mái nhà - trở thành một "nơi thánh" tư riêng cho vị tiên tri. Hành động này xuất phát từ một tấm lòng vô vị lợi, không đòi hỏi hay tính toán. Đó là sự hiếu khách thuần khiết, xuất phát từ lòng tôn kính dành cho Đức Chúa Trời.
Ê-li-sê, được đầy dẫy Thánh Linh, nhận biết tấm lòng của người đàn bà này. Ông muốn đền đáp lại lòng tốt của bà. Qua người đầy tớ Ghê-ha-xi, ông hỏi bà xem bà có muốn ông nói giùm điều gì với vua hay quan tổng binh không. Câu trả lời của bà lại một lần nữa cho thấy đức tin và sự thỏa lòng của bà: "Tôi sống giữa dân tộc tôi" (2 Các Vua 4:13). Bà không tìm kiếm địa vị hay đặc quyền chính trị. Bà hài lòng với phước hạnh hiện tại.
Tuy nhiên, Ê-li-sê nhận ra một nỗi trống trải sâu kín. Ghê-ha-xi chỉ ra: "Bà ấy không có con, và chồng bà thì đã già" (2 Các Vua 4:14). Trong văn hóa thời đó, việc không có con là một nỗi sỉ nhục và một sự bất an về tương lai (không có người nối dõi). Ê-li-sê, với thẩm quyền tiên tri, công bố một lời hứa đầy quyền năng: "Vào độ này sang năm, người sẽ ôm một đứa con trai" (2 Các Vua 4:16).
Phản ứng của bà thật đáng chú ý: "Ồ, chúa tôi, là người của Đức Chúa Trời, xin đừng lừa dối con đòi của chúa" (2 Các Vua 4:16). Tiếng kêu "xin đừng lừa dối" (אַל־תְּכַזֵּב, *al-tekhazeb*) không phải là sự hoài nghi cứng lòng, mà là một lời cầu xin đầy xúc động từ một trái tim từng bị tổn thương bởi sự trông mong thất vọng. Bà biết quyền năng của Đức Chúa Trời, nhưng bà cũng biết sự đau đớn của hi vọng tan vỡ. Thế nhưng, "người đàn bà thụ thai và sinh một con trai vào độ ấy, sang năm, y như lời Ê-li-sê đã nói với bà" (2 Các Vua 4:17). Lời hứa của Đức Chúa Trời, phán ra qua tiên tri, đã thành hiện thực. Đứa con là một ân tứ siêu nhiên, là kết quả của ân điển được ban cho đức tin và lòng hiếu khách.
Câu chuyện không dừng lại ở một kết thúc có hậu đơn giản. Một cơn khủng hoảng lớn ập đến. Khi đứa trẻ đã khôn lớn, nó lên đồng cùng cha đi thăm các thợ gặt. Đột nhiên, nó kêu lên: "Đầu con đau quá! Đầu con đau quá!" rồi chết trên tay cha nó (2 Các Vua 4:18-20).
Hành động của người mẹ lúc này là một kiểu mẫu cho đức tin trong cơn khủng hoảng:
1. Bình tĩnh và Quyết đoán: Bà không la hối hay than khóc thảm thiết. Bà ôm con lên, đặt vào giường trên phòng của người của Đức Chúa Trời, rồi đóng cửa lại (câu 21).
2. Tìm kiếm Sự Giúp Đỡ Thuộc Linh: Bà không chấp nhận thực tại của sự chết. Bà tìm đến nguồn của sự sống. Bà nói với chồng: "Xin sai cho tôi một đầy tớ và một con lừa, để tôi chạy đến cùng người của Đức Chúa Trời, rồi tôi sẽ trở về" (câu 22).
3. Sự Kiên Trì và Tập Trung: Khi chồng hỏi tại sao, bà chỉ đáp: "Bình an" (câu 23). Bà từ chối sao lãng bởi những câu hỏi không cần thiết. Bà ra lệnh cho đầy tớ: "Hãy đi, đừng thả lừa chậm lại, trừ phi tôi bảo ngươi" (câu 24). Sự vội vàng này không phải là hoảng loạn, mà là sự khẩn thiết của một đức tin đang hướng về Đấng Cứu Giúp duy nhất.
Khi gặp Ê-li-sê, bà ôm lấy chân ông. Ghê-ha-xi muốn đẩy bà ra, nhưng Ê-li-sê nhận ra rằng: "Để mặc cho bà, vì linh hồn bà đang đau đớn, và Đức Giê-hô-va đã giấu ta, không cho ta biết" (2 Các Vua 4:27). Lời than của bà thật thấm thía: "Tôi có cầu xin con trai với chúa tôi chăng? Tôi chẳng từng nói rằng: Chớ lừa dối tôi sao?" (câu 28). Đây là tiếng kêu của một đức tin bị thử thách đến tận cùng, chất vấn lại chính lời hứa của Đức Chúa Trời, nhưng không hề từ bỏ Ngài.
Ê-li-sê lập tức hành động. Ông trao gậy mình cho Ghê-ha-xi và bảo đi đặt trên mặt đứa trẻ. Hành động này không đem lại kết quả (câu 31), cho thấy phép lạ không nằm trong vật thể hay phương pháp, mà nằm trong quyền năng và ý chỉ của Đức Chúa Trời, được thực hiện bởi đức tin và sự cầu nguyện của người được xức dầu.
Cuối cùng, chính Ê-li-sê phải đến. Ông vào phòng, "đóng cửa lại và cầu nguyện cùng Đức Giê-hô-va" (câu 33). Hành động "nằm trên đứa trẻ", miệng trên miệng, mắt trên mắt, tay trên tay, không phải là phù phép, mà là một hành động biểu tượng của sự truyền sự sống, sự đồng nhất hóa và sự chuyển giao. Sau hai lần cầu nguyện và hành động ấy, "đứa trẻ hắt hơi bảy lần và mở mắt ra" (câu 35). Số bảy là con số trọn vẹn, biểu tượng cho sự sống được phục hồi trọn vẹn. Đây là một trong những phép lạ **sự sống lại** đầu tiên được ghi lại trong Kinh Thánh, báo trước quyền năng tối thượng của Đấng Christ sau này.
Ê-li-sê gọi bà vào và nói: "Hãy bồng con của ngươi" (câu 36). Hành động "bồng con" này tương phản với hành động "bồng con đã chết" trước đó. Bà vào, sấp mình dưới chân người, rồi bồng con và đi ra. Sự im lặng và cúi mình của bà là sự thờ phượng sâu lắng nhất.
Câu chuyện còn một đoạn kết đẹp đẽ. Sau nhiều năm, khi cảnh đói kém xảy ra theo lời Ê-li-sê báo trước, người đàn bà Su-nem vâng lời tiên tri, cùng gia đình rời bỏ xứ Phi-li-tin trong bảy năm. Khi trở về, bà phải ra trước vua để đòi lại nhà cửa, đất đai. Đúng vào lúc ấy, vua đang nghe Ghê-ha-xi thuật lại "các việc lớn lao mà Ê-li-sê đã làm", và đang kể đến chuyện Ê-li-sê khiến một đứa trẻ sống lại. Kì diệu thay, người đàn bà ấy bước vào! Ghê-ha-xi reo lên: "Ôi vua chúa tôi, này là người đàn bà đó, và này là đứa con trai mà Ê-li-sê đã khiến sống lại!" (2 Các Vua 8:5). Vua không chỉ trả lại tài sản mà còn ban thêm cho bà tất cả hoa lợi từ đất đai bà trong những năm bà đi vắng. Điều này cho thấy Đức Chúa Trời không chỉ ban ơn cứu giúp nhất thời, mà còn bảo vệ và chu cấp trọn đời cho những ai tin cậy Ngài. Một giao ước của đức tin và lòng hiếu khách đã được Ngài ghi nhớ và bảo đảm.
1. Nuôi Dưỡng Con Mắt Thuộc Linh để Nhận Biết: Giữa cuộc sống bận rộn, chúng ta có nhận ra "những người của Đức Chúa Trời" – những cơ hội để phục vụ, những nhu cầu thuộc linh xung quanh mình không? Hãy cầu xin Đức Thánh Linh ban cho sự nhạy cảm thuộc linh.
2. Thực Hành Lòng Hiếu Khách Vô Vị Lợi: Lòng hiếu khách không chỉ là mở cửa nhà, mà còn là mở cửa lòng, dành thời gian, sự chú ý và nguồn lực để chăm sóc người khác, đặc biệt là những người phục vụ trong công việc Chúa (Rô-ma 12:13). Phước hạnh thường đến từ những hành động cho đi không tính toán.
3. Tin Cậy Lời Hứa của Đức Chúa Trời Giữa Nghịch Cảnh: Khi nhận được lời hứa từ Lời Chúa, chúng ta có thể trải qua khoảnh khắc "Xin đừng lừa dối tôi" – những thời điểm thử thách, hoài nghi. Câu chuyện dạy chúng ta kiên trì ôm lấy lời hứa, và trong cơn khủng hoảng, hãy chạy thẳng đến với Đức Chúa Trời (nguồn của sự sống), thay vì vùi đầu trong nỗi đau.
4. Sự Sống Lại: Hy Vọng Tối Hậu: Phép lạ đứa trẻ sống lại nhắc nhở chúng ta rằng quyền năng của Đức Chúa Trời vượt trên cả sự chết. Điều này chỉ về Đấng Christ, là sự sống lại và là sự sống (Giăng 11:25). Mọi nỗi đau, mất mát cuối cùng đều sẽ được Chúa giải quyết trong sự sống lại cuối cùng. Đây là nền tảng vững chắc cho đức tin của chúng ta.
5. Giao Ước Trọn Đời: Đức Chúa Trời không bao giờ quên những việc làm bởi đức tin và lòng yêu mến của chúng ta (Hê-bơ-rơ 6:10). Sự bảo vệ và chu cấp kỳ diệu cho gia đình Su-nem sau nhiều năm là lời hứa cho chúng ta: Đấng đã khởi đầu một việc tốt lành sẽ thành tín để hoàn tất nó.
Câu chuyện về Ê-li-sê và người đàn bà Su-nem là một bức tranh sống động về mối liên hệ giữa đức tin và ân điển, giữa sự ban cho và sự nhận lãnh, giữa sự chết và sự sống. Người đàn bà Su-nem dạy chúng ta về một đức tin chủ động, thực tiễn, và kiên định. Ê-li-sê cho thấy hình ảnh của một đầy tớ được xức dầu, kết nối con người với quyền năng cứu giúp của Đức Chúa Trời. Nhưng trên hết, câu chuyện làm chứng về chính Đức Chúa Trời – Đấng thấy, biết, đáp lời, và ban sự sống. Ước gì câu chuyện này khích lệ chúng ta sống với một tấm lòng rộng mở, một đức tin mạnh mẽ, và một niềm hy vọng vững chắc vào Đấng nắm quyền trên sự sống và sự chết.