Tại sao Chúa Giê-su gọi Gia-cơ và Giăng là con của sấm sét?

Trong hành trình chọn lựa và huấn luyện mười hai sứ đồ, Chúa Giê-su đã ban cho một số môn đồ những tên gọi đặc biệt, phản ánh tính cách, tiềm năng, hoặc sứ mệnh của họ. Một trong những biệt danh gây tò mò và đầy hình tượng nhất được tìm thấy trong Mác 3:17: "Gia-cơ con của Xê-bê-đê, và Giăng em Gia-cơ, Ngài ban cho hai người tên là Bô-a-nẹt, nghĩa là con trai của sấm sét." Danh xưng "con của sấm sét" (trong tiếng Hy Lạp nguyên bản là Βοανηργές - Boanērges) không chỉ là một nhãn hiệu lạ lùng, mà còn là một chìa khóa quan trọng để hiểu về bản tính, quá trình biến đổi, và sự dạy dỗ sâu sắc của Chúa Giê-su dành cho những người theo Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ý nghĩa, và bài học thuộc linh từ biệt danh đặc biệt này.

Danh xưng "Boanerges" là một từ Aram được Mác giải thích rõ ràng cho độc giả Hy Lạp của ông. Trong ngôn ngữ Hê-bơ-rơ và Aram, cụm từ "con của..." thường được dùng để mô tả đặc tính nổi bật của một người. Ví dụ, "con của sự an ủi" (Công vụ 4:36), "con của sự chết" (1 Sa-mu-ên 20:31). Vậy, "con của sấm sét" ám chỉ hai anh em Gia-cơ và Giăng có bản tính giống như sấm sét: mãnh liệt, đột ngột, đầy uy lực, và đôi khi đáng sợ.

Sấm sét trong Kinh Thánh thường gắn liền với sự hiện diện và tiếng phán đầy quyền năng của Đức Chúa Trời. Trên núi Si-na-i, Đức Giê-hô-va hiện ra giữa "sấm sét và chớp nhoáng" (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:16). Các khải tượng về ngai thiêng liêng cũng miêu tả "những tiếng sấm" phát ra (Khải Huyền 4:5). Do đó, việc Chúa Giê-su gán danh hiệu này cho Gia-cơ và Giăng có thể ngụ ý về một tiềm năng thuộc linh mãnh liệt bên trong họ – một sự nhiệt thành có thể được Chúa uốn nắn và sử dụng cho vinh quang Ngài, nhưng cũng có thể trở nên thiếu kiên nhẫn và mang tính hủy diệt nếu không được kiểm soát.

Khi đọc qua các sách Phúc Âm, chúng ta thấy rõ tính khí nóng nảy và nhiệt thành của hai anh em này, đặc biệt qua ba sự kiện then chốt.

1. Phản Ứng Với Một Làng Sa-ma-ri (Lu-ca 9:51-56):
Khi Chúa Giê-su và các môn đồ trên đường lên Giê-ru-sa-lem, một làng người Sa-ma-ri từ chối tiếp đón Ngài. Gia-cơ và Giăng lập tức bày tỏ phản ứng: "Thưa Chúa, Chúa có muốn chúng tôi khiến lửa từ trời xuống thiêu hủy chúng nó chăng?" (câu 54). Phản ứng này bộc lộ rõ: - Tinh thần bảo vệ nhiệt thành cho Thầy mình. - Tính công lý cứng rắn và thiếu lòng thương xót: Họ muốn trừng phạt ngay lập tức những ai khinh thường Chúa. - Sự liên tưởng đến quyền năng của Ê-li, là tiên tri đã từng khiến lửa từ trời xuống thiêu hủy quân lính của vua A-ha-xi-a (2 Các Vua 1:10-12). Có lẽ họ mong muốn được thể hiện quyền năng tương tự.

Chúa Giê-su đã quở trách hai ông, nói rằng: "Các ngươi không biết tâm thần nào xui giục mình" (Lu-ca 9:55), và Ngài dạy rằng Con Người đến không phải để hủy diệt, mà để cứu rỗi. Đây là một bài học then chốt về ân điển thay vì sự phán xét vội vàng.

2. Sự Thỉnh Cầu về Địa Vị Cao Nhất (Mác 10:35-45):
Gia-cơ và Giăng (được mẹ mình dẫn đầu trong Ma-thi-ơ 20:20-21) đã đến gần Chúa Giê-su với một yêu cầu đầy tham vọng: "Xin cho chúng tôi một đứa ngồi bên hữu, một đứa ngồi bên tả thầy trong sự vinh hiển của thầy" (Mác 10:37). Hành động này cho thấy: - Lòng nhiệt thành bị pha trộn với sự tham vọng cá nhân và khao khát địa vị. - Sự thiếu hiểu biết về bản chất của vương quốc Đức Chúa Trời, vốn dựa trên sự phục vụ và hy sinh, chứ không phải đặc quyền và quyền lực trần thế. - Tính cách mạnh mẽ, dám yêu cầu những điều lớn lao, dù có thể chưa đúng thời điểm.

Chúa Giê-su không bác bỏ nhiệt huyết của họ, nhưng Ngài uốn nắn nó bằng cách dạy về giá của sự làm môn đồ: "Các ngươi có uống được chén ta sắp uống, và chịu được phép báp-têm ta sắp chịu chăng?" (câu 38). Ngài dạy rằng sự lớn nhất trong Nước Trời là làm đầy tớ của mọi người (câu 43-44).

3. Cùng Với Phi-e-rơ Trong Những Khoảnh Khắc Quan Trọng:
Bộ ba Phi-e-rơ, Gia-cơ và Giăng thường được Chúa Giê-su đưa vào những trải nghiệm thân mật và quan trọng nhất: trên núi hóa hình (Ma-thi-ơ 17:1-2), khi Ngài khiến con gái Giai-ru sống lại (Mác 5:37), và trong vườn Ghết-sê-ma-nê (Mác 14:33). Điều này cho thấy Chúa Giê-su nhìn thấy tiềm năng lãnh đạo và sức chịu đựng đặc biệt nơi họ. Tính cách mãnh liệt của họ, nếu được chữa lành và hướng dẫn, có thể trở thành nền tảng vững chắc cho Hội Thánh.

Ân điển đáng kinh ngạc nhất trong câu chuyện này là sự biến đổi mà Chúa Giê-su thực hiện trong cuộc đời của hai "con trai sấm sét". Chúng ta thấy rõ điều này nơi sứ đồ Giăng.

Người thanh niên nhiệt thành, nóng nảy, muốn gọi lửa từ trời xuống, đã trở thành "sứ đồ của tình yêu". Trong sách Phúc Âm Giăng và ba thơ tín của ông, từ "tình yêu" (trong tiếng Hy Lạp: agapē) xuất hiện hơn 80 lần. Chính Giăng đã định nghĩa Đức Chúa Trời là "Đức Chúa Trời là sự yêu thương" (1 Giăng 4:8). Ông nhấn mạnh đến tình yêu thương anh em, sự vâng phục bởi lòng yêu mến, và mối tương giao mật thiết với Chúa. Điều này không có nghĩa là Giăng trở nên yếu đuối, mà là sức mạnh mãnh liệt của ông đã được tình yêu của Christ uốn nắn và định hướng lại. Sự nhiệt thành hủy diệt đã được biến thành nhiệt tình xây dựng và chăm sóc.

Còn Gia-cơ, con trai của sấm sét, đã trở thành vị sứ đồ đầu tiên chịu tử đạo vì đức tin (Công vụ 12:1-2). Sức mạnh và lòng can đảm của ông không còn dùng để đòi hỏi địa vị hay trừng phạt kẻ thù, mà để kiên trì làm chứng cho Phúc Âm cho đến chết. Sấm sét trong ông đã trở thành tiếng sấm của sự làm chứng bất khuất, vang vọng qua các thế hệ.

Câu chuyện về Gia-cơ và Giăng không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một tấm gương sống động về sự môn đồ hóa và biến đổi. Dưới đây là những bài học thiết thực chúng ta có thể áp dụng:

1. Chúa Nhìn Thấy Tiềm Năng, Dù Tính Cách Có Khiếm Khuyết:
Chúa Giê-su gọi hai anh em với đầy đủ tính khí nóng nảy của họ. Ngài không đợi họ hoàn hảo rồi mới kêu gọi. Điều này an ủi chúng ta rằng Chúa thấy và gọi chính con người thật của chúng ta – với cả những điểm mạnh mãnh liệt và những điểm yếu đầy thách thức. Ngài gọi chúng ta không phải vì chúng ta đã hoàn hảo, mà để Ngài có thể hoàn thành công việc biến đổi trong chúng ta (Phi-líp 1:6).

2. Nhiệt Thành Cần Được Hướng Dẫn Bởi Sự Khôn Ngoan và Tình Yêu Thương:
Lòng nhiệt thành cho Chúa là điều tốt (Rô-ma 12:11), nhưng nó phải được điều chỉnh bởi sự hiểu biết Lời Chúa và tấm lòng yêu thương. Chúng ta cần cẩn thận kẻo nhiệt tình của mình trở thành sự bảo thủ, phán xét, hoặc tìm kiếm địa vị cá nhân. Hãy cầu nguyện: "Lạy Chúa, xin dùng lòng nhiệt thành của con, nhưng xin hướng dẫn nó bởi Thánh Linh Ngài, để nó phục vụ cho mục đích yêu thương và xây dựng của Ngài."

3. Bài Học Về Sự Phục Vụ Khiêm Nhường:
Tham vọng của Gia-cơ và Giăng bị Chúa sửa lại bằng bài học về sự phục vụ. Trong Hội Thánh và xã hội ngày nay, sự cạnh tranh địa vị vẫn còn tồn tại. Lời Chúa nhắc nhở chúng ta rằng con đường thật sự dẫn đến sự vĩ đại trong mắt Đức Chúa Trời là con đường của đầy tớ – khiêm nhường, rửa chân, và hy sinh vì người khác (Giăng 13:14-15).

4. Để Chúa Định Nghĩa Lại Danh Tính Của Chúng Ta:
Gia-cơ và Giăng được ban cho một cái tên mới bởi Chúa. Danh tính cũ của họ – những ngư dân nóng tính – được Ngài nhìn thấy và biến đổi thành những sứ đồ có sức ảnh hưởng vĩnh cửu. Trong Đấng Christ, chúng ta cũng là tạo vật mới (2 Cô-rinh-tô 5:17). Chúng ta không còn bị gắn mác bởi quá khứ, tật xấu, hay thất bại của mình. Danh tính thật của chúng ta là con cái Đức Chúa Trời, được Ngài yêu thương và có một mục đích cao cả.

Biệt danh "con của sấm sét" mà Chúa Giê-su đặt cho Gia-cơ và Giăng là một minh chứng sâu sắc về sự khôn ngoan và ân điển của Ngài. Ngài không phủ nhận tính cách mãnh liệt của họ, nhưng Ngài nhìn thấy tiềm năng thuộc linh vĩ đại bên trong. Qua sự dạy dỗ, gương mẫu, sự chết và sống lại của Ngài, cùng sự đổ đầy của Đức Thánh Linh, hai anh em nóng nảy này đã được biến đổi cách kỳ diệu. Gia-cơ trở nên người tử đạo can đảm, và Giăng trở thành sứ đồ của tình yêu thương mật thiết.

Câu chuyện của họ khích lệ mỗi chúng ta: Hãy dâng lên Chúa tất cả con người mình – cả những nhiệt huyết, sức mạnh, và thậm chí cả những khiếm khuyết và tham vọng lệch lạc. Hãy để Ngài, Đấng biết rõ chúng ta hơn chính mình, uốn nắn, định hình và sử dụng chúng ta cho vương quốc của Ngài. Khi ở trong tay Chúa, một "con sấm sét" nóng nảy có thể trở thành một khí cụ của tình yêu, ân điển và quyền năng biến đổi thế giới xung quanh.

"Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới." (2 Cô-rinh-tô 5:17)