Chúa Giê-su là 'Mục Tử Nhân Lành' trong Giăng 10:1-5
Trong bối cảnh đối đầu căng thẳng với các nhà lãnh đạo tôn giáo Do Thái sau phép lạ chữa lành người mù từ thuở mới sinh (Giăng 9), Chúa Giê-su đã đưa ra một trong những ẩn dụ đẹp đẽ và thân mật nhất về mối quan hệ giữa Ngài với những người thuộc về Ngài: Ẩn dụ về Người Chăn Chiên và Con Chiên. Phân đoạn Giăng 10:1-5 là phần mở đầu quan trọng, thiết lập nền tảng để Chúa Giê-su tuyên bố chính thức "Ta là người chăn chiên nhân lành" (Giăng 10:11, 14). Một nghiên cứu chuyên sâu về bối cảnh, ngôn ngữ và thần học của những câu Kinh Thánh này sẽ mở ra cho chúng ta sự hiểu biết phong phú về Đấng Christ, Đấng không chỉ là Cứu Chúa mà còn là Mục Tử yêu thương, dẫn dắt và hi sinh cho đời sống chúng ta.
Để thấu hiểu trọn vẹn lời của Chúa Giê-su, chúng ta phải đặt nó trong hai bối cảnh lớn: văn hóa chăn chiên phổ biến ở Palestine và những hình ảnh tiên tri trong Cựu Ước.
Trong xã hội Do Thái, nghề chăn chiên là một nghề nghiệp quen thuộc, được tôn trọng, và đầy tính biểu tượng. Các tổ phụ như Áp-ra-ham, Môi-se, và vua Đa-vít đều từng là người chăn chiên. Hình ảnh này đã được Đức Chúa Trời mặc khải để mô tả mối quan hệ của Ngài với dân Y-sơ-ra-ên. Thi Thiên 23 mở đầu bằng lời tuyên xưng bất hủ: "Đức Giê-hô-va là Đấng chăn giữ tôi" (Thi-thiên 23:1). Tiên tri Ê-xê-chi-ên đã dành cả chương 34 để lên án những "kẻ chăn của Y-sơ-ra-ên" (các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị) vì chỉ chăn giữ chính mình mà bỏ bê, hà hiếp và làm tan lạc bầy chiên. Trong cùng chương đó, Đức Chúa Trời hứa: "Nầy, chính ta sẽ tìm kiếm chiên ta và sẽ suy xét nó... Ta sẽ lập lên một kẻ chăn, tức là Đa-vít tôi tớ ta... Người sẽ chăn chúng nó, và người sẽ làm kẻ chăn chúng nó" (Ê-xê-chi-ên 34:11, 23).
Khi Chúa Giê-su bắt đầu ẩn dụ trong Giăng 10, Ngài đang trực tiếp đối chiếu chính mình với những người Pha-ri-si mà Ngài vừa gọi là "mù" và "kẻ có tội" (Giăng 9:41). Họ là những "kẻ chăn thuê" hoặc "kẻ trộm cướp" mà Ê-xê-chi-ên và Giê-rê-mi đã cảnh báo. Chúa Giê-su chính là Đấng Mục Tử đến để ứng nghiệm lời hứa của Đức Chúa Trời trong Cựu Ước.
"1 Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, kẻ nào chẳng bởi cửa mà vào chuồng chiên, nhưng trèo vào từ nơi khác, thì người đó là kẻ trộm cướp. 2 Nhưng kẻ bởi cửa mà vào, là người chăn chiên. 3 Người canh cửa mở cho; chiên nghe tiếng người chăn; người chăn kêu tên từng con chiên mình, dẫn nó ra. 4 Khi người đã đem chiên ra hết, thì đi trước, chiên theo sau, vì chiên quen tiếng người chăn. 5 Nhưng chiên chẳng theo người lạ; trái lại, nó chạy trốn, vì chẳng quen tiếng người lạ."
Câu 1-2: Hai Con Đường Đối Lập – Cửa Chính hay Sự Giả Mạo
Chúa Giê-su bắt đầu với lời long trọng "Quả thật, quả thật" (tiếng Hy Lạp: Aμὴν ἀμὴν - Amēn amēn), báo hiệu một lẽ thật hệ trọng. Ngài phân biệt rõ ràng giữa "kẻ trộm cướp" và "người chăn chiên" dựa trên cách thức vào chuồng chiên. "Chuồng chiên" (Hy Lạp: αὐλὴ τῶν προβάτων) thường là một không gian chung có tường rào bằng đá, nơi nhiều đàn chiên nhỏ được gom lại qua đêm dưới sự bảo vệ của "người canh cửa". "Cửa" (Hy Lạp: θύρα) là lối ra vào duy nhất hợp pháp và công khai. Kẻ trộm "trèo vào từ nơi khác" (Hy Lạp: ἀναβαίνων ἀλλαχόθεν), hành động lén lút, vụng trộm, với mục đích xấu. Trái lại, người chăn chính danh đi qua cửa – một hành động công khai, hợp pháp và được thừa nhận. Ứng dụng thuộc linh, Chúa Giê-su chính là Đấng đến một cách hợp pháp, ứng nghiệm mọi lời tiên tri (Lu-ca 24:44), trong khi các nhà lãnh đạo tôn giáo giả hình thời đó (và mọi giáo sư giả sau này) đến với dân sự Đức Chúa Trời bằng sự tự xưng, mưu mô và ý đồ kiểm soát, không phải bởi Đấng Christ.
Câu 3: Mối Quan Hệ Cá Nhân – Tiếng Gọi và Danh Tính
Người chăn chính không chỉ được "người canh cửa" (có thể hình bóng về Đức Chúa Cha hoặc Thánh Linh, hay các tiên tri dọn đường) mở cửa cho, mà còn có một mối liên hệ đặc biệt với bầy chiên: "chiên nghe tiếng người chăn; người chăn kêu tên từng con chiên mình". Đây là một chi tiết văn hóa đẹp đẽ. Các người chăn thường nhập chung đàn chiên của họ trong chuồng. Để tách bầy của mình ra, họ không cần dồn đuổi hay đánh dấu, mà chỉ cần cất tiếng gọi. Chiên của họ nhận ra giọng nói quen thuộc của chủ và đi theo. Thậm chí thân mật hơn, người chăn "kêu tên từng con". Trong tiếng Hy Lạp, "κατ᾽ ὄνομα" (kat' onoma) nhấn mạnh sự cá nhân hóa. Người chăn phương Đông thường đặt tên cho chiên dựa trên đặc điểm (ví dụ: "Đốm Trắng", "Chân Nhỏ"). Điều này nói lên tình yêu thương, sự quan tâm và hiểu biết của người chăn dành cho từng con một. Chúa Giê-su, Mục Tử Nhân Lành của chúng ta, biết rõ từng con chiên. Ngài biết tên, biết hoàn cảnh, tính cách, nỗi sợ và ước mơ của chúng ta (Thi-thiên 139:1-4). Sự cứu rỗi và mối quan hệ với Chúa không chỉ là tập thể, mà là một sự kêu gọi cá nhân đầy yêu thương.
Câu 4-5: Sự Dẫn Dắt và Sự Nhận Biết – Đi Trước và Quen Tiếng
"Hễ khi người đã đem chiên ra hết, thì đi trước, chiên theo sau". Hình ảnh này khác với nhiều nền văn hóa chăn chiên khác, nơi người chăn thúc đẩy từ phía sau. Người chăn Do Thái dẫn dắt bằng cách đi trước. Ông dọn đường, đối mặt với hiểm nguy trước (sói, hố sâu, đá lở), và chiên tin tưởng bước theo sau. Đây là hình ảnh tuyệt vời về sự dẫn dắt của Chúa: Ngài không đẩy chúng ta vào những nơi Ngài chưa đi qua. Chúa Giê-su đã đi trước chúng ta trong mọi sự thử thách, cám dỗ, đau khổ, và ngay cả sự chết (Hê-bơ-rơ 4:15). Ngài là Đấng tiên phong (Hê-bơ-rơ 12:2).
Lý do chiên theo sau là "vì chiên quen tiếng người chăn". Mối quan hệ được xây dựng qua thời gian, qua sự gần gũi, tiếp xúc. Sự quen thuộc này tạo nên lòng tin và an toàn. Ngược lại, chiên "chẳng theo người lạ" và thậm chí "chạy trốn" vì "chẳng quen tiếng". "Tiếng" (Hy Lạp: φωνή - phōnē) ở đây là yếu tố then chốt. Nó đại diện cho Lời phán, sự dạy dỗ, sự hướng dẫn của chủ. Chiên thật của Đấng Christ có khả năng thuộc linh để phân biệt giữa "tiếng" của Mục Tử thật và "tiếng" của người lạ (giáo lý sai lầm, sự dối trá của thế gian và ma quỷ).
Ẩn dụ này không chỉ là một bài học thần học, mà còn là kim chỉ nam cho đời sống đức tin hằng ngày của chúng ta.
1. Học Tập Để Nhận Biết Tiếng Chúa: Nếu chiên theo Chúa vì quen tiếng Ngài, thì nhiệm vụ số một của chúng ta là làm quen với tiếng phán của Ngài. Điều này đến từ việc đắm mình trong Lời Chúa cách đều đặn, suy ngẫm và học hỏi (Rô-ma 10:17). Càng biết Kinh Thánh, chúng ta càng dễ dàng nhận ra khi có điều gì đó "nghe không giống" Chúa. Sự cầu nguyện, tương giao cũng là nơi chúng ta lắng nghe sự hướng dẫn tế nhị của Thánh Linh.
2. Vâng Theo Sự Dẫn Dắt Với Lòng Tin Cậy: Người chăn đi trước. Ứng dụng của chúng ta là tin cậy rằng Chúa đang dẫn dắt đời sống mình, ngay cả khi con đường có vẻ khó khăn, tối tăm hoặc không như ý muốn. Thay vì chạy trước Chúa hoặc nghi ngờ, chúng ta được kêu gọi bước đi trong đức tin, "theo sau" Ngài. Sự bình an thật đến khi chúng ta ở đúng vị trí: theo sau Mục Tử, không phải chạy loanh quanh hoặc đi theo tiếng gọi khác.
3. Tận Hưởng Mối Quan Hệ Cá Nhân Với Mục Tử: Chúa biết bạn đích danh. Ngài không nhìn bạn như một con số trong đám đông. Hãy sống trong sự an ủi của tình yêu cá nhân đó. Hãy trò chuyện với Ngài như với một người Cha, một người Bạn thân thiết. Sự cầu nguyện không phải là nghi thức, mà là cuộc trò chuyện thân mật với Đấng biết rõ bạn nhất.
4. Cảnh Giác Với "Tiếng Người Lạ": Thế giới đầy những tiếng gọi cạnh tranh: triết lý sống hưởng thụ, chủ nghĩa vật chất, những giáo lý sai trái mời gọi "tự do" nhưng thực chất dẫn đến sự nô lệ. Chiên của Chúa cần có "tai thuộc linh" nhạy bén, được rèn luyện qua Lời Chúa, để nhận ra và "chạy trốn" khỏi những tiếng gọi xa lạ đó.
5. An Nghỉ Trong Sự Bảo Vệ Của Ngài: Người chăn đi trước cũng để bảo vệ. Khi bạn theo Chúa Giê-su, bạn đang ở trong sự bảo vệ của Đấng Toàn Năng. Bạn có thể đối diện với hiểm nguy, thử thách, nhưng không một điều gì vượt quá sự kiểm soát và quyền năng của Mục Tử bạn. Hãy an nghỉ trong sự chăn giữ của Ngài.
Giăng 10:1-5 vẽ nên một bức tranh sống động về Đấng Christ như Mục Tử chính danh, nhân từ và đầy quyền năng. Ngài không vào đời sống chúng ta bằng sự lừa dối hay cưỡng ép, mà bằng "cửa" của ân điển và lẽ thật. Ngài kêu tên chúng ta, thiết lập một mối quan hệ cá nhân, yêu thương. Ngài đi trước dẫn đường, mời gọi chúng ta bước đi trong sự tin cậy. Và Ngài ban cho chúng ta khả năng nhận biết tiếng Ngài giữa muôn vàn tiếng ồn của thế gian.
Lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta ngày hôm nay là: Hãy lắng nghe và theo tiếng Ngài. Bạn có đang thực sự "quen" với tiếng Chúa Giê-su, Mục Tử của bạn, qua việc đọc Lời Ngài và cầu nguyện không? Bạn có đang bước theo sự dẫn dắt của Ngài, hay đang bị cuốn theo tiếng gọi của người lạ? Hãy nhìn lên Chúa Giê-su, Đấng đã phán: "Ta là người chăn chiên nhân lành; người chăn chiên nhân lành vì chiên mình phó sự sống mình" (Giăng 10:11). Sự hy sinh tối thượng của Ngài trên thập tự giá là bằng chứng rõ ràng nhất về tình yêu và bản chất của Người Chăn Nhân Lành. Hãy an toàn trong chuồng chiên của Ngài, và hãy bước theo tiếng phán yêu thương của Đấng đã phó sự sống vì bạn.