Việc Chúa Giê-su Rửa Chân Cho Các Môn Đồ: Ý Nghĩa, Sứ Điệp và Ứng Dụng Thực Tế
Trong kho tàng các sự kiện được ghi lại trong Kinh Thánh, hành động Chúa Giê-su rửa chân cho mười hai môn đồ trong đêm trước khi Ngài chịu chết là một trong những cử chỉ gây chấn động và đầy dạy dỗ sâu sắc. Sự kiện này không chỉ là một nghĩa cử đẹp, mà còn là một bài học mang tính cách mạng về bản chất của chức vụ, sự lãnh đạo và cộng đồng trong vương quốc Đức Chúa Trời. Thông qua bài nghiên cứu chuyên sâu này, chúng ta sẽ khám phá bối cảnh, ý nghĩa thần học, và những ứng dụng thực tiễn từ phân đoạn quan trọng được ghi lại trong Giăng 13:1-17.
Bối Cảnh Lịch Sử và Văn Hóa
Sự kiện này xảy ra trong bối cảnh của bữa tiệc Lễ Vượt Qua (Pesach trong tiếng Hê-bơ-rơ), trước ngày Lễ Chuộc Tội lớn của Chúa Giê-su. "Trước ngày lễ Vượt-qua, Đức Chúa Jêsus biết giờ mình phải lìa thế-gian đặng trở về cùng Đức Chúa Cha, đến kẻ thế-gian thuộc về mình, thì Ngài yêu họ cho đến cuối-cùng" (Giăng 13:1). Trái tim của Ngài tràn đầy tình yêu thương trọn vẹn dành cho những kẻ thuộc về Ngài.
Trong văn hóa Do Thái thế kỷ thứ nhất, việc rửa chân là một nhu cầu thiết yếu và thấp kém. Đường phố bụi bặm, người đi bộ mang dép sandal khiến chân luôn dơ bẩn. Thông thường, đây là công việc của người đầy tớ (doulos trong tiếng Hy Lạp) cấp thấp nhất trong nhà, hoặc trong một số trường hợp, của vợ hay con cái. Các môn đồ, trên đường đến phòng cao, hẳn đã bàn luận về ai là lớn nhất trong vương quốc sắp đến của Chúa (Lu-ca 22:24). Không ai trong số họ, với tâm trí đầy tham vọng và tranh cãi, lại sẵn sàng cúi xuống làm công việc thấp hèn ấy. Sự im lặng và thiếu vắng người phục vụ trong căn phòng đó đã tạo nên một khoảng trống đầy ý nghĩa – một khoảng trống mà Thầy của họ, Chúa và là Rabi, đã đứng dậy để lấp đầy.
Phân Tích Giải Kinh: Giăng 13:1-17
1. Hành Động Cách Mạng của Vị Vua Tôi Tớ (Câu 2-5):
"Đức Chúa Jêsus đứng dậy, bỏ áo ngoài, lấy khăn vấn ngang lưng mình. Kế đó, Ngài đổ nước vào chậu, và rửa chân cho môn-đồ, lại lấy khăn mình đã vấn mà lau chân cho" (Giăng 13:4-5). Hành động "bỏ áo ngoài" (tithemi ta himatia) mang tính biểu tượng sâu sắc. Nó mô phỏng sự từ bỏ địa vị, sự tự hạ mình hoàn toàn. Chúa Giê-su, Đấng vốn "có hình Đức Chúa Trời... song đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi-tớ" (Phi-líp 2:6-7), đang sống trọn vẹn chân lý đó. Ngài không chỉ dạy bằng lời, mà bằng hành động cụ thể, trở nên gương mẫu (hupodeigma) cho họ.
2. Cuộc Đối Thoại Với Phi-e-rơ: Sự Tinh Sạch Thuộc Linh (Câu 6-11):
Phi-e-rơ phản ứng mãnh liệt: "Chúa ôi, Chúa lại rửa chân cho tôi sao!" (Giăng 13:6). Ông hiểu sự đảo lộn trật tự này. Câu trả lời của Chúa Giê-su, "Hiện nay ngươi chẳng biết sự ta làm; nhưng về sau sẽ biết" (Giăng 13:7), chỉ về sự hiểu biết thuộc linh sau khi Thánh Linh giáng xuống. Khi Phi-e-rơ nài xin được rửa toàn thân, Chúa phán: "Kẻ đã tắm rồi, chỉ cần rửa chân, thì được sạch cả. Các ngươi đã được tinh-sạch" (Giăng 13:10). Ở đây, Ngài phân biệt giữa sự tinh sạch vị trí (sự cứu rỗi – đã tắm) và sự tinh sạch trong quá trình bước đi (sự tha thứ hàng ngày cho tội lỗi vấp phạm – rửa chân). Dù vậy, Ngài cũng cảnh báo: "Chẳng phải hết thảy các ngươi đều được sạch" – ám chỉ Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, kẻ chưa bao giờ thực sự thuộc về Ngài.
3. Bài Học Cốt Lõi: Gương Mẫu Của Sự Phục Vụ Khiêm Nhường (Câu 12-17):
Sau khi hoàn tất, Chúa Giê-su mặc áo lại và dạy dỗ: "Các ngươi có xưng ta là Thầy và là Chúa; các ngươi nói phải, vì ta thật là vậy. Vậy, nếu ta là Chúa và là Thầy, mà đã rửa chân cho các ngươi, thì các ngươi cũng nên rửa chân lẫn cho nhau. Vì ta đã làm gương cho các ngươi, để các ngươi cũng làm như ta đã làm cho các ngươi" (Giăng 13:13-15). Đây là trọng tâm của sứ điệp. Chúa Giê-su không thiết lập một nghi lễ mới, mà thiết lập một nguyên tắc sống mới. Thẩm quyền tối cao (Kyrios - Chúa) và vai trò thầy dạy (Didaskalos - Thầy) của Ngài không được thể hiện qua sự thống trị, mà qua sự phục vụ khiêm nhường. Ngài kết luận: "Nếu các ngươi biết những sự nầy, thì có phước, miễn là các ngươi làm theo" (Giăng 13:17). Phước lành nằm ở sự vâng lời và thực hành, không chỉ ở sự hiểu biết.
Ý Nghĩa Thần Học Sâu Sắc
1. Sự Tự Hạ và Tôn Cao: Hành động này là một minh họa sống động cho thần học về sự kenosis (tự bỏ) được mô tả trong Phi-líp 2:5-11. Con đường đi xuống của sự khiêm nhường phục vụ là con đường duy nhất dẫn đến sự tôn cao thật sự trong vương quốc Đức Chúa Trời. Sự vĩ đại thật được đo lường bằng mức độ phục vụ, không phải bằng mức độ được phục vụ.
2. Sự Thanh Tẩy Bởi Chúa: Hình ảnh rửa chân nói lên nhu cầu liên tục được Chúa thanh tẩy khỏi sự ô uế của thế gian trong hành trình đức tin. Nó chỉ về sự tha tội hàng ngày mà Cơ Đốc nhân cần, như trong lời cầu nguyện mẫu: "Xin tha tội cho chúng tôi" (Ma-thi-ơ 6:12). Chúa Giê-su là Đấng duy nhất có thể làm sạch chúng ta.
3. Định Nghĩa Lại Quyền Lực và Lãnh Đạo: Trong một thế giới đề cao quyền lực, địa vị và sự kiểm soát, Chúa Giê-su định nghĩa lại lãnh đạo là sự đầu tư vào người khác qua việc phục vụ họ. Người lãnh đạo vĩ đại nhất là người tôi tớ của mọi người (Mác 10:42-45).
4. Tình Yêu Thực Hành: "Ngài yêu họ cho đến cuối-cùng" (Giăng 13:1b). Tình yêu của Đấng Christ không phải là cảm xúc suông, mà là một tình yêu hành động, hy sinh và thực tế. Nó sẵn sàng làm những việc thấp kém nhất vì lợi ích của người mình yêu.
Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc
Làm thế nào để chúng ta, những người tin theo Chúa Giê-su trong thế kỷ 21, có thể "rửa chân" cho nhau?
1. Trong Gia Đình: Thực hành sự phục vụ khiêm nhường trong nhà bằng những việc cụ thể: dọn dẹp mà không cần kể công, chăm sóc con cái với tinh thần vui lòng, hỗ trợ vợ/chồng trong những công việc thường ngày mà họ mệt mỏi. Đây là nơi bài học "rửa chân" được thử nghiệm thực tế nhất.
2. Trong Hội Thánh Địa Phương: Tìm kiếm và sẵn sàng đảm nhận những chức vụ "thầm lặng" và "hậu trường": lau dọn nhà thờ, chuẩn bị tiệc thánh, thăm viếng người già yếu, an ủi người đau buồn, lắng nghe thay vì chỉ nói. Đừng tìm kiếm chức vụ để được tôn trọng, nhưng tìm kiếm nhu cầu để phục vụ.
3. Trong Công Việc và Xã Hội: Thể hiện tinh thần phục vụ tại nơi làm việc: giúp đỡ đồng nghiệp mới, nhận trách nhiệm thêm khi có thể, lên tiếng công bằng cho người yếu thế. Sống đạo không chỉ bằng lời chứng, mà bằng thái độ phục vụ khác biệt.
4. Trong Đời Sống Cá Nhân với Chúa: Thường xuyên đến với Chúa Giê-su để được "rửa chân" thuộc linh – tức là xưng tội, nhận sự tha thứ và được tẩy sạch khỏi bụi bặm của đời sống. Đồng thời, có tấm lòng sẵn sàng tha thứ và phục vụ người khác, ngay cả khi họ không xứng đáng, như cách Chúa đã làm (Ngài biết rõ Giu-đa sẽ phản Ngài, nhưng vẫn rửa chân cho y).
Kết Luận
Việc Chúa Giê-su rửa chân cho các môn đồ không phải là một nghi thức mang tính biểu tượng đơn thuần. Đó là một sự mặc khải đầy đủ về bản tính của Đức Chúa Trời – một Đức Chúa Trời yêu thương, khiêm nhường và phục vụ. Đó là hiến chương cho mọi mối quan hệ trong Hội Thánh và là mẫu mực cho mọi hình thức lãnh đạo Cơ Đốc. Trong đêm cuối cùng trước khi hy sinh, Chúa Giê-su đã để lại cho chúng ta một di sản không phải là một lễ nghi, mà là một lối sống: lối sống của tình yêu thương thực hành, của sự khiêm nhường tự hạ, và của sự phục vụ vô vị lợi.
Ước mong mỗi chúng ta, khi suy ngẫm về gương mẫu tuyệt vời này, không chỉ cảm động, mà còn quyết tâm bước theo dấu chân Ngài. Hãy "mặc lấy lòng thương-xót, nhân-từ, khiêm-nhường, mềm-mại, nhịn-nhục" (Cô-lô-se 3:12) và trong tinh thần ấy, tìm mọi cơ hội để cúi xuống và "rửa chân" cho những người mà Chúa đặt để xung quanh chúng ta. Vì "kẻ nào làm lớn hơn hết trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ" (Ma-thi-ơ 23:11).