Người Giàu Và La-xa-rơ: Bài Học Về Sự Lựa Chọn Đời Đời
Câu chuyện về người giàu và La-xa-rơ trong Lu-ca 16:19-31 không chỉ là một ẩn dụ hay ngụ ngôn đơn thuần; nhiều nhà giải kinh xem đây là một sự mô tả có thật về tình trạng sau khi chết, được chính Chúa Giê-xu – Đấng từ trời xuống và sẽ trở về trời – thuật lại. Được đặt ngay sau những lời dạy về sự trung tín trong việc sử dụng của cải đời này (Lu-ca 16:1-13) và sự lên án thái độ ham mê tiền bạc của người Pha-ri-si (câu 14-18), câu chuyện này như một hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ về thực tại đời đời, về sự lựa chọn giữa hai nơi cư trú vĩnh cửu: lòng Áp-ra-ham (thiên đàng) và âm phủ (hỏa ngục).
Chúa Giê-xu bắt đầu với một bức tranh tương phản hoàn toàn giữa hai số phận trên đất:
1. Người Giàu (Không Tên): "Có một người giàu mặc áo tía và áo bằng vải gai mịn, hằng ngày ăn ở rất là sung sướng" (Lu-ca 16:19). Trong tiếng Hy Lạp, từ "sung sướng" là euphrainō (εὐφραίνω), mang nghĩa vui mừng, hưởng lạc, ăn mừng. Ông ta sống trong xa hoa tột bậc: áo tía (vải nhuộm cực đắt, dành cho vua chúa, giới quý tộc), vải gai mịn (hàng dệt cao cấp). Cuộc sống ông là một bữa tiệc không ngừng.
2. La-xa-rơ (Người Nghèo): "Lại có một người nghèo, tên là La-xa-rơ, nằm ngoài cổng nhà người giàu đó, mình đầy những ghẻ" (Lu-ca 16:20). Tên ông, La-xa-rơ, là dạng Hy Lạp của tên Hê-bơ-rơ Elʿazar (אֶלְעָזָר), có nghĩa là "Đức Chúa Trời giúp đỡ". Đây là nhân vật duy nhất trong các ngụ ngôn của Chúa Giê-xu được đặt tên, có lẽ để nhấn mạnh nhân tính và giá trị của ông trong mắt Đức Chúa Trời. Ông bị bỏ rơi, bệnh tật ("ghẻ"), và đói khát đến mức "ước được những đồ ở trên bàn người giàu rớt xuống mà ăn cho no" (câu 21a). Sự tương tác duy nhất ông có là với "những chó đến liếm ghẻ người" (câu 21b), một hình ảnh gợi lên sự cô độc, ô uế và đau khổ tột cùng.
3. Sự Đảo Ngược Vĩnh Cửu: Cái chết đến với cả hai, nhưng dẫn họ đến hai số phận đối lập một cách kinh khiếp. Người nghèo chết và "được thiên sứ đem để vào lòng Áp-ra-ham" (câu 22). Cụm từ "lòng Áp-ra-ham" là hình ảnh về sự an ủi, yên nghỉ và đồng bàn trong bữa tiệc Nước Trời (xem Ma-thi-ơ 8:11). Trong khi đó, người giàu cũng chết và chôn. Động từ "chôn" nhấn mạnh sự kết thúc trần tục hoành tráng của ông, nhưng linh hồn ông thì "ở nơi âm phủ, đang chịu đau đớn" (câu 23). Khoảng cách đã được cố định: "giữa chúng ta và các ngươi đã có một vực sâu lớn" (câu 26).
1. Của Cải Vật Chất Không Quyết Định Địa Vị Đời Đời: Câu chuyện này đập tan thần học thịnh vượng và quan niệm cho rằng giàu có là dấu chỉ của phước lành, nghèo khó là dấu chỉ của sự rủa sả. Người giàu không bị đày địa ngục vì ông giàu; La-xa-rơ không được lên thiên đàng vì ông nghèo. Của cải và sự nghèo khó chỉ là bối cảnh. Vấn đề nằm ở tấm lòng và sự đáp ứng của họ đối với Lời Đức Chúa Trời. Người giàu đã sống ích kỷ, hưởng thụ mà hoàn toàn mù lòa trước nhu cầu của người anh em ngay trước cổng nhà mình, vi phạm nghiêm trọng luật pháp Môi-se và lời các tiên tri về việc yêu thương người lân cận (Lê-vi Ký 19:18; Ê-sai 58:7).
2. Thực Tại Của Đời Sau Là Có Thật Và Không Thể Đảo Ngược: Chúa Giê-xu mô tả rõ ràng ý thức, cảm giác (đau đớn, mát mẻ), ký ức và khả năng giao tiếp sau khi chết. Người giàu vẫn nhớ đến đời sống cũ, nhớ đến các anh em mình. Điều này bác bỏ thuyết linh hồn ngủ hay thuyết hủy diệt. Quan trọng hơn, số phận đã được đóng ấn vĩnh viễn. Không có cơ hội thứ hai, không có luyện ngục, không có sự cứu giúp sau cái chết. "Vực sâu lớn" ngăn cách hai nơi đã được ấn định, khiến việc qua lại là bất khả thi (câu 26). Sự lựa chọn trong đời này quyết định chỗ ở đời đời.
3. Thẩm Quyền Tối Thượng Của Kinh Thánh: Khi người giàu xin Áp-ra-ham sai La-xa-rơ về cảnh cáo năm anh em mình, Áp-ra-ham đáp: "Chúng nó đã có Môi-se và các đấng tiên tri; chúng nó hãy nghe lời các đấng ấy!" (câu 29). Người giàu biện luận rằng một phép lạ từ cõi chết ("nếu có kẻ chết sống lại") sẽ thuyết phục họ hơn. Nhưng Áp-ra-ham khẳng định: "Nếu chúng nó chẳng nghe Môi-se và các đấng tiên tri, thì dẫu có ai từ kẻ chết sống lại, chúng nó cũng chẳng tin vậy" (câu 31). Đây là điểm then chốt. Lời Đức Chúa Trời (Môi-se và các tiên tri, tức Cựu Ước) đã là đầy đủ và có thẩm quyền tối cao để dẫn người ta đến sự ăn năn. Ngay cả phép lạ vĩ đại nhất – sự sống lại từ kẻ chết – cũng không thể lay động một tấm lòng cứng cỏi đã từ chối Lời Chúa. Lời tiên tri này ứng nghiệm chính xác khi Chúa Giê-xu (Đấng thật sự từ kẻ chết sống lại) phục sinh, nhưng nhiều lãnh đạo Do Thái vẫn không tin (Ma-thi-ơ 28:11-15).
1. Sống Với Tầm Nhìn Đời Đời: Chúng ta dễ bị cuốn vào việc "hằng ngày ăn ở rất là sung sướng" như người giàu, mà quên mất rằng đời sống tại thế chỉ là tạm bợ. Câu chuyện nhắc nhở chúng ta đặt lại ưu tiên: đầu tư cho những gì tồn tại đời đời (các linh hồn, Lời Chúa, công việc Nước Trời) thay vì chỉ tích trữ của cải chóng qua. "Hãy tích trữ cho mình của báu ở trên trời" (Ma-thi-ơ 6:20).
2. Mở Mắt Để Thấy Và Đáp Ứng Với Sự Đau Khổ Quanh Ta: Người giàu không hại La-xa-rơ; tội của ông là tội omission (bỏ sót, không làm điều nên làm). Ông thấy La-xa-rơ mỗi ngày nhưng đã làm ngơ. Chúng ta được kêu gọi để chủ động yêu thương, thực thi công lý và bày tỏ lòng thương xót (Mi-chê 6:8; Gia-cơ 2:15-17). Hội thánh phải là nơi không có "cổng rào" ngăn cách giữa người giàu và người nghèo, người khỏe mạnh và người đau yếu.
3. Tin Quyết Vào Sự Đầy Đủ Của Kinh Thánh Để Lãnh Đạo Đời Sống Và Sự Cứu Rỗi: Chúng ta không cần một sự hiện thấy, một phép lạ ngoạn mục hay một lời tiên tri mới để được hướng dẫn. Kinh Thánh là đủ. Nhiệm vụ của chúng ta là "hãy nghe lời" (câu 29) – lắng nghe, học hỏi, vâng phục và rao truyền Lời Chúa. Đức tin đến bởi sự nghe, và sự nghe đến bởi Lời Đấng Christ (Rô-ma 10:17).
4. Rao Giảng Sự Cứu Rỗi Cách Khẩn Thiết Với Tình Yêu Và Trách Nhiệm: Người giàu trong cơn đau đớn cuối cùng đã nghĩ đến anh em mình. Chúng ta, những người đang sống và biết về thực tại đời đời, có đang sốt sắng cầu nguyện và tìm cách cảnh báo những người thân, bạn bè chưa tin Chúa của mình không? Chúng ta không thể để họ rơi vào số phận không thể đảo ngược ấy. Câu chuyện thôi thúc chúng ta sống và chia sẻ Phúc Âm với tinh thần khẩn trương và lòng thương xót.
Câu chuyện người giàu và La-xa-rơ là một minh họa đầy uy quyền và nghiêm túc từ chính miệng Chúa Cứu Thế Giê-xu. Nó phá vỡ sự tự mãn của chúng ta về của cải, cảnh báo về tính cuối cùng của sự chết, và xác nhận thẩm quyền tuyệt đối của Kinh Thánh. Nó cho thấy Đức Chúa Trời đoán xét không chỉ những việc ác chúng ta làm, mà cả những việc lành chúng ta đã bỏ qua khi có cơ hội để làm.
Cuối cùng, câu chuyện chỉ ra hai con đường: một là tin và vâng phục Lời Đức Chúa Trời, bày tỏ đức tin qua đời sống yêu thương và công bình, để rồi được đón vào nơi an nghỉ đời đời. Hai là khước từ Lời Chúa, sống ích kỷ cho bản thân, và đối diện với sự chia cách đời đời khỏi Đức Chúa Trời. Sự lựa chọn là ở đây và bây giờ. Ước muốn cuối cùng của Áp-ra-ham – và cũng là của Chúa Giê-xu – dành cho chúng ta là: "Hãy nghe lời!" Hãy lắng nghe, tin cậy và vâng theo Lời của Đấng đã từ kẻ chết sống lại, để chúng ta và những người chúng ta yêu thương không bao giờ phải biết đến sự đau đớn của "một vực sâu lớn", nhưng được hưởng sự sống vui mừng trọn vẹn trong sự hiện diện của Đức Chúa Trời đến đời đời.