Đa-vít - Người Theo Lòng Đức Chúa Trời
Trong lịch sử dân Y-sơ-ra-ên, Đa-vít nổi lên như một nhân vật đặc biệt, được chính Đức Chúa Trời đánh giá cao. Lời chứng quan trọng nhất về ông được tìm thấy trong I Sa-mu-ên 13:14: “Ngài đã tìm cho Ngài một người theo lòng Ngài, và Đức Giê-hô-va đã lập người ấy làm trưởng trên dân sự Ngài”. Làm thế nào một người phạm tội tày đình như tội ngoại tình và giết người (với Bát-sê-ba và U-ri) lại có thể được gọi là “người theo lòng Đức Chúa Trời”? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá nền tảng Kinh Thánh cho danh hiệu đặc biệt này, không phải dựa trên sự toàn hảo vô tội, mà dựa trên một tấm lòng có những phẩm chất đặc biệt hướng về Chúa.
Phân Tích Thuật Ngữ "Theo Lòng" (אִישׁ כִּלְבָבוֹ)
Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, cụm từ "người theo lòng Ngài" là "אִישׁ כִּלְבָבוֹ" (ish kilvavo). Từ "לב" (lev) nghĩa là "lòng", không chỉ là trung tâm cảm xúc mà còn là trung tâm của ý chí, lý trí, và bản chất bên trong của con người. "Theo lòng" (kilvavo) có thể hiểu là "phù hợp với", "tương ứng với", hoặc "theo như" lòng của Đức Chúa Trời. Điều này không có nghĩa Đa-vít có một tấm lòng hoàn hảo giống như lòng Chúa, nhưng có nghĩa lòng của Đa-vít hướng về lòng Chúa, đáp ứng ý muốn Chúa, và được định hình bởi những mối quan tâm của Chúa. Lòng của Đa-vít, dù có lúc sa ngã, nhưng về tổng thể và định hướng cuối cùng, luốn tìm kiếm và hướng về Đức Chúa Trời.
Những Biểu Hiện Của Một Tấm Lòng Hướng Về Chúa
1. Lòng Tin Cậy và Nương Cậy Tuyệt Đối Nơi Chúa
Ngay từ khi còn là một cậu bé chăn chiên, lòng tin cậy nơi Chúa đã định hình Đa-vít. Đối diện với Gô-li-át, lời tuyên bố của ông trong I Sa-mu-ên 17:45-47 là một bản tuyên ngôn đức tin: “Ngươi cầm gươm, giáo, lao mà đến cùng ta; còn ta, ta nhân danh Đức Giê-hô-va vạn binh... cả thiên hạ sẽ biết rằng Y-sơ-ra-ên có một Đức Chúa Trời.” Đối với Đa-vít, Đức Giê-hô-va là thực tại lớn nhất trên chiến trường. Sự nương cậy này tiếp tục xuyên suốt cuộc đời ông, ngay cả khi bị Sau-lơ truy đuổi. Thay vì tự tay trả thù (“giết người xức dầu của Đức Giê-hô-va”), ông chọn để Chúa phán xét và định đoạt (I Sa-mu-ên 24:6, 12; 26:9-11). Ông tin vào chủ quyền và thời điểm của Đức Chúa Trời.
2. Lòng Khao Khát và Yêu Mến Đức Chúa Trời Cách Thân Mật
Thi Thiên, cuốn nhật ký tâm linh của Đa-vít, cho thấy rõ một tấm lòng khao khát Chúa. Thi Thiên 42:1-2 diễn tả: “Như con nai cái thèm khát khe nước, thì linh hồn tôi cũng trông mong Đức Chúa Trời cách ấy. Linh hồn tôi khát khao Đức Chúa Trời, tức là Đức Chúa Trời hằng sống.” Danh hiệu “người theo lòng” hàm chứa một mối tương giao sâu sắc, một tình yêu thân mật. Thi Thiên 63:1, 8 bày tỏ: “Hỡi Đức Chúa Trời, Ngài là Đức Chúa Trời tôi, vừa sáng tôi tìm cầu Ngài; Linh hồn tôi khát khao Ngài... Hồn tôi bám theo Ngài; Tay hữu Ngài nâng đỡ tôi.” Lòng của Đa-vít tìm được sự thỏa mãn và an nghỉ tối hậu trong chính Chúa, không phải trong ngôi vị, quyền lực hay của cải.
3. Lòng Ăn Năn Thật và Đau Buồn Thánh Khi Phạm Tội
Đây có lẽ là điểm phân biệt quan trọng nhất. Khi bị tiên tri Na-than cáo trách (II Sa-mu-ên 12), Đa-vít không bao biện, chối tội, hay đổ lỗi. Phản ứng tức thì của ông là: “Đa-vít nói với Na-than: Ta có phạm tội cùng Đức Giê-hô-va” (câu 13a). Ông nhận ra tội lỗi trước hết là sự xúc phạm đến chính Đức Chúa Trời (Thi Thiên 51:4). Thi Thiên 51 là kiệt tác của lòng ăn năn, bày tỏ sự đau buồn thánh (theo ý muốn của Đức Chúa Trời - II Cô-rinh-tô 7:10):
- “Xin Chúa hãy thương xót tôi theo lòng nhân từ của Chúa...” (câu 1): Ông kêu cầu dựa trên bản tính thương xót của Chúa, không phải công đức mình.
- “Hãy tạo cho tôi một lòng trong sạch...” (câu 10): Ông hiểu vấn đề nằm ở tấm lòng và cần sự tái tạo từ Chúa.
- “Linh hồn tan nát ăn năn, Đức Chúa Trời ơi, Chúa chẳng khinh dể đâu.” (câu 17): Lòng “tan nát” (נִשְׁבָּר - nishbar) và “đau thương” (נִדְכֶּה - nidkeh) này chính là điều Chúa trân quý. Lòng của Đa-vít hướng về sự thánh khiết của Chúa ngay cả trong sự thất bại, dẫn đến sự phá vỡ và đổi mới thật.
4. Lòng Tôn Cao và Tôn Vinh Danh Chúa
Động cơ chính yếu trong nhiều hành động của Đa-vít là làm vinh hiển danh Đức Chúa Trời. Một ví dụ rõ ràng là ước muốn xây đền thờ cho Chúa trong II Sa-mu-ên 7. Dù Chúa không cho phép ông xây, nhưng lời cầu nguyện đáp lại của Đa-vít (câu 18-29) tràn ngập sự khiêm nhường và tôn cao ân điển, lời hứa, sự vĩ đại của Chúa. Ông hết lòng chuẩn bị mọi vật liệu cho đền thờ mà con trai ông, Sa-lô-môn, sẽ xây (I Sử Ký 29). Trong lời cầu nguyện công khai, ông tuyên bố: “Hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi, mọi sự dư dật này mà chúng tôi đã sắm sửa đặng cất cho danh thánh của Ngài... Vả, tôi là ai, dân sự tôi là gì, mà có thể dâng cách vui lòng như vậy? Vì mọi vật đều do nơi Chúa mà đến; và những vật chúng tôi đã dâng cho Chúa chính là của Chúa.” (I Sử Ký 29:16, 14). Lòng ông luôn muốn Chúa được tôn cao hơn bản thân mình.
5. Lòng Vâng Phục và Tìm Kiếm Ý Chúa
Đa-vít thường xuyên tìm kiếm ý chỉ Chúa trước khi hành động, đặc biệt trong các trận chiến (II Sa-mu-ên 5:19, 23). Ông không ỷ lại vào kinh nghiệm chiến thuật hay sức mạnh quân đội. Ông thiết lập việc thờ phượng và ca hát tại đền tạm, thể hiện lòng vâng phục đối với luật pháp và sự thờ phượng mà Chúa đã định (I Sử Ký 15-16). Dù là một vị vua quyền uy, ông vẫn chịu sự sửa dạy của các tiên tri như Sa-mu-ên, Na-than, và Gát. Một tấm lòng vâng phục, dễ dạy dỗ là dấu hiệu của người theo lòng Chúa.
Sự Mâu Thuẫn: Tội Lỗi và Danh Hiệu "Theo Lòng Chúa"
Không thể phủ nhận những tội lỗi nghiêm trọng của Đa-vít: tham dục, lừa dối, giết người, và sự thiếu sót trong việc dạy dỗ con cái dẫn đến bi kịch gia đình. Vậy, làm sao những điều này có thể hòa giải với danh hiệu “người theo lòng Chúa”? Câu trả lời nằm ở sự khác biệt giữa sự toàn hảo vô tội và tấm lòng hướng về Chúa.
Chúa không khen ngợi tội lỗi của Đa-vít, nhưng Ngài nhìn thấy hướng đi của cả cuộc đời và phản ứng của tấm lòng khi bị vạch trần. Sa-lô-môn, dù khôn ngoan, lại để lòng xa cách Chúa (I Các Vua 11:4). Sau-lơ thì cứng lòng, chối bỏ và đổ lỗi. Đa-vít, trái lại, luôn quay trở về. Lòng của ông không ở lại trong sự phản loạn, nhưng luôn được kéo về với sự ăn năn, tin cậy và yêu mến Chúa. Đức tin của ông đặt nơi ân điển và sự thương xót của Chúa, chứ không phải sự công bình riêng. Chính điều này khiến ông trở thành hình bóng quan trọng về Đấng Mê-si sẽ đến từ dòng dõi mình: Chúa Giê-xu Christ, Đấng thật sự hoàn toàn theo lòng Cha (Công Vụ 13:22), và là Đấng duy nhất có thể cứu một người tội lỗi như Đa-vít hay bất kỳ ai trong chúng ta.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Cuộc đời Đa-vít cho chúng ta những bài học sâu sắc để nuôi dưỡng một tấm lòng theo ý muốn Chúa:
- Ưu Tiên Mối Tương Giao Thân Mật: Hãy noi gương Đa-vít trong việc dành thời gian riêng tư với Chúa qua sự cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa (Thi Thiên 119). Khao khát Chúa phải là nhu cầu tối thượng.
- Học Cách Ăn Năn Đúng Đắn: Khi phạm tội, đừng chối bỏ hay bao biện. Hãy nhanh chóng thừa nhận với Chúa, xưng tội cụ thể, kêu cầu sự thương xót dựa trên sự chết chuộc tội của Đấng Christ, và nhận lấy sự tha thứ (I Giăng 1:9). Hãy để lòng “tan nát” trước sự thánh khiết của Ngài.
- Tin Cậy Chúa Trong Mọi Hoàn Cảnh: Dù đối diện với “gã khổng lồ” nào trong đời sống (khó khăn tài chính, bệnh tật, mối quan hệ), hãy xem Chúa là thực tại lớn nhất và chiến đấu trong danh Ngài.
- Tôn Cao Chúa, Không Phải Bản Thân: Trong mọi thành công, thành tựu, hãy nhớ rằng mọi sự đều đến từ Chúa. Hãy dùng đời sống, tài năng, của cải để làm vinh hiển danh Ngài.
- Tìm Kiếm Ý Chúa Qua Lời Ngài: Đừng hành động theo sự khôn ngoan riêng. Hãy chuyên tâm học Kinh Thánh và cầu nguyện tìm ý Chúa trong mọi quyết định lớn nhỏ.
Kết Luận
Đa-vít được gọi là “người theo lòng Đức Chúa Trời” không phải vì ông hoàn hảo, mà vì hướng đi của tấm lòng ông luôn tìm về Chúa trong đức tin, tình yêu thương, sự vâng phục, và đặc biệt là sự ăn năn chân thật khi vấp ngã. Chúa nhìn thấy tiềm năng, sự khao khát và đức tin trong lòng của một cậu bé chăn chiên, và Ngài cũng thấy được sự đau buồn thánh trong lòng của một vị vua sa ngã. Ân điển của Đức Chúa Trời được bày tỏ rực rỡ nơi một con người bất toàn nhưng có lòng hướng về Ngài. Điều này mang lại hy vọng lớn lao cho mỗi chúng ta ngày nay. Chúa không đòi hỏi một tấm lòng hoàn hảo mới có thể chấp nhận chúng ta; Ngài tìm kiếm một tấm lòng hướng về Ngài, sẵn sàng được Ngài uốn nắn, tha thứ và sử dụng. Hãy cầu xin Chúa ban cho chúng ta một tấm lòng như lòng Đa-vít – một tấm lòng luôn tìm kiếm, yêu mến, tin cậy và quay về với Ngài trong mọi sự.
“Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dựng nên trong tôi một lòng trong sạch, và làm cho mới lại trong tôi một thần linh ngay thẳng.” (Thi Thiên 51:10).