Rễ đắng" là gì?

Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, có những khái niệm Kinh Thánh mang tính cảnh báo sâu sắc về những mối nguy hiểm tiềm ẩn có thể phá hủy đời sống cá nhân và cộng đồng Hội Thánh. Một trong những khái niệm mạnh mẽ và đáng chú ý đó là “rễ đắng”. Không chỉ là một hình ảnh ẩn dụ, đây là một lời cảnh cáo nghiêm túc từ Đức Chúa Trời về một loại tội lỗi có tính chất hệ thống, ăn sâu và có sức lây lan khủng khiếp. Bài viết này sẽ đi sinto khai thác ý nghĩa, bản chất, hậu quả và cách thức đối phó với “rễ đắng” dựa trên nền tảng Kinh Thánh.

Thuật ngữ “rễ đắng” xuất hiện trực tiếp và rõ ràng nhất trong Hê-bơ-rơ 12:15 (KTH1925): “Hãy coi chừng kẻo có kẻ trật phần ân điển của Đức Chúa Trời, kẻo rễ đắng châm ra, làm hại đến nhiều kẻ khác, và bởi đó có sự ô uế trong vòng anh em.”

Để hiểu thấu đáo, chúng ta cần phân tích từ ngữ gốc và bối cảnh:

- “Rễ” (tiếng Hy Lạp: ῥίζα - rhiza): Hình ảnh về phần ẩn kín, nằm sâu dưới lòng đất, không thể thấy bằng mắt thường, nhưng là nguồn sống và đặc tính của cả cây. Rễ hút chất dinh dưỡng và quyết định cây sẽ sinh ra hoa trái gì.

- “Đắng” (tiếng Hy Lạp: πικρίας - pikrias): Có nghĩa là “sự cay đắng”, “độc hại”, “chua chát”. Từ này không chỉ mô tả vị giác, mà còn mô tả một thái độ, một tâm tính độc hại xuất phát từ sự thất vọng, oán giận, hoặc tội lỗi chưa được giải quyết.

Như vậy, “rễ đắng” là một thái độ, một khuynh hướng tội lỗi hoặc một niềm tin sai lầm đã ăn sâu, ẩn kín trong tấm lòng con người. Nó không biểu hiện ra ngoài ngay lập tức, nhưng theo thời gian, nó sẽ đâm chồi, nảy lộc và sinh ra những “hoa trái” độc hại, gây ảnh hưởng không chỉ cho cá nhân mà còn cho nhiều người xung quanh.

Khái niệm này không phải chỉ xuất hiện trong Tân Ước. Chúng ta thấy hình bóng của nó từ rất sớm trong Phục truyền Luật lệ Ký 29:18: “E khi ở trong các ngươi có một người, hoặc đàn ông, đàn bà, họ hàng, hay là chi phái nào, ngày nay lòng lìa khỏi Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, đặng đi hầu việc các thần của những dân tộc ấy. E khi ở trong các ngươi có một rễ sanh ra vật độc và ngải cứu chăng.” Ở đây, “rễ sanh ra vật độc” chính là hình ảnh song song với “rễ đắng” – đó là sự thờ lạy hình tượng và lòng lìa bỏ Đức Chúa Trời, bắt nguồn từ một tấm lòng phản nghịch.

Rễ đắng bắt đầu từ một tư tưởng nhỏ: một sự oán giận không được tha thứ (Ê-phê-sô 4:31), một lòng ganh tị (Gia-cơ 3:14), một sự nghi ngờ Lời Chúa (Sáng thế Ký 3:1-6), hay một tham vọng ích kỷ (Giô-suê 7:21 về tội của A-can). Khi những tư tưởng này không bị đem ra xét đoán dưới ánh sáng Lời Chúa và không được giải quyết bởi sự ăn năn, chúng sẽ bén rễ. Chúng trở thành một phần của “tấm lòng”, nơi điều khiển mọi suy nghĩ và hành động (Châm ngôn 4:23).

Phi-e-rơ đã mô tả Si-môn, người muốn mua ân tứ Đức Thánh Linh, như đang ở trong “sự đắng cay của mật và xiềng tội ác” (Công vụ 8:23). Từ “đắng cay” ở đây cũng xuất phát từ cùng gốc Hy Lạp pikria. Rễ đắng của tham lam và ham muốn quyền lực thuộc linh đã hiện rõ trong lòng ông.

Kinh Thánh cảnh báo rằng rễ đắng sẽ “châm ra” (spring up – đâm chồi, trồi lên). Nghĩa là nó không thể giấu kín mãi. Nó sẽ bộc lộ ra bên ngoài qua những “hoa trái” có thể nhận biết được. Hê-bơ-rơ 12:15 liên kết nó với hai hậu quả chính:

1. Làm Hại Đến Nhiều Kẻ Khác: Tính chất lây lan của rễ đắng là cực kỳ nguy hiểm. Một tinh thần cay đắng trong một cá nhân có thể đầu độc bầu không khí của cả gia đình, nhóm nhỏ, hay Hội Thánh. Nó gây ra sự chia rẽ, ngồi lê đôi mách, nghi ngờ, và phá vỡ sự hiệp một (Ê-phê-sô 4:3). Câu chuyện của A-chân (Giô-suê 7) là một minh họa rõ ràng: tội tham lam của một người đã khiến cả dân sự phải chịu thất bại và hình phạt.

2. Gây Nên Sự Ô Uế: Từ “ô uế” (tiếng Hy Lạp: μιαίνω - miainō) có nghĩa là làm nhơ bẩn, làm hoen ố, làm nhiễm độc. Rễ đắng làm ô uế sự thánh khiết của cộng đồng đức tin. Nó đem những điều thuộc về xác thịt, thế gian vào trong nơi thánh. Sự ô uế này có thể là những lời nói tục tĩu (Ê-phê-sô 5:4), những hành vi gian ác, hay một nền văn hóa thiếu vắng tình yêu thương.

Những biểu hiện cụ thể khác của rễ đắng có thể kể đến, như được liệt kê trong các phân đoạn khác:

- Cay đắng, nóng giận, tức mình (Ê-phê-sô 4:31). - Ganh ghét, tranh cạnh (Rô-ma 13:13). - Lừa dối, giả hình (như rễ đắng của sự sợ hãi đã khiến Phi-e-rơ chối Chúa). - Tinh thần nổi loạn, phản nghịch (như của Cô-rê, Đa-than, và A-bi-ram trong Dân số Ký 16).

Dưới đây là một số loại rễ đắng phổ biến mà Cơ Đốc nhân cần cảnh giác:

1. Rễ Đắng Của Sự Cay Đắng (Bitterness): Đây là loại phổ biến nhất, thường bắt nguồn từ những tổn thương, thất vọng, bất công không được giải quyết. Nó là “mủ” của sự oán giận được tích tụ lâu ngày. Nó khiến người ta nhìn đời và nhìn người khác qua lăng kính màu đen.

2. Rễ Đắng Của Sự Gian Ác (Wickedness): Đây là khuynh hướng cố ý làm điều sai trái, vui thích trong sự không công bình. Rô-ma 3:14 chép: “Miệng chúnga đầy những lời nguyền rủa và cay đắng.” Từ “cay đắng” ở đây cũng là pikria.

3. Rễ Đắng Của Sự Nổi Loạn (Rebellion): Một tinh thần không muốn phục thuộc dưới bất kỳ uy quyền nào – uy quyền của Đức Chúa Trời, của Lời Ngài, hay của những người lãnh đạo Ngài đặt để. Loại rễ này giống như tinh thần của Sau-lơ khi không vâng lời Chúa dặn (I Sa-mu-ên 15:23).

4. Rễ Đắng Của Sự Tham Lam (Greed): Được Kinh Thánh gọi là “sự thờ hình tượng” (Cô-lô-se 3:5). Lòng ham muốn của cải, địa vị, sự công nhận có thể trở thành một rễ đắng ăn sâu, khiến người ta đánh mất lòng tin kính.

Lời cảnh báo “hãy coi chừng” trong Hê-bơ-rơ 12:15 bao hàm một sự chủ động. Chúng ta không thụ động. Dưới đây là những bước thực tiễn, dựa trên Kinh Thánh:

1. Xét Lòng Cách Thành Thật Và Thường Xuyên: Chúng ta phải cầu xin Đức Chúa Trời dò xét lòng mình. “Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin xem thử tôi có lối ác nào chăng, Xin dắt tôi vào con đường đời đời.” (Thi thiên 139:23-24). Hãy tự hỏi: Tôi có đang giữ sự oán giận với ai không? Có điều gì tôi không bằng lòng với Chúa không? Có tham vọng nào đang chi phối tôi không?

2. Ăn Năn Và Xưng Tội: Rễ đắng phải được thừa nhận là tội lỗi. Chúng ta cần ăn năn và xưng nhận nó với Đức Chúa Trời. “Nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.” (I Giăng 1:9). Sự xưng tội phải cụ thể, không chung chung.

3. Tha Thứ Cách Triệt Để: Đây là chìa khóa để chặt đứt rễ đắng của sự cay đắng. “Hãy ở với nhau cách nhân từ, đầy dẫy lòng thương xót, tha thứ nhau như Đức Chúa Trời đã tha thứ anh em trong Đấng Christ vậy.” (Ê-phê-sô 4:32). Tha thứ không phải là cảm xúc, mà là một hành động của ý chí, vâng theo mạng lệnh của Chúa, bắt chước chính Ngài.

4. Được Lời Chúa Rửa Sạch Và Đổi Mới Tâm Thần: Chúng ta cần để Lời Chúa phán đoán những tư tưởng thầm kín nhất. “Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi, thấu vào đến đỗi chia hồn, linh, cốt, tuỷ, xem xét tư tưởng và ý định trong lòng.” (Hê-bơ-rơ 4:12). Hãy thay thế những tư tưởng độc hại bằng những lẽ thật của Đức Chúa Trời (Phi-líp 4:8).

5. Nhờ Cậy Quyền Năng Của Đức Thánh Linh: Tự sức mình, chúng ta không thể nhổ bỏ những rễ đã ăn sâu. Nhưng Đức Thánh Linh là Đấng ban cho chúng ta quyền phép. “Vì nếu anh em sống theo xác thịt thì phải chết; nhưng nếu nhờ Thánh Linh, làm cho chết các việc của thân thể, thì anh em sẽ sống.” (Rô-ma 8:13). Hãy cầu nguyện liên tục để được Ngài thanh tẩy và đổ đầy.

6. Sống Trong Sự Gắn Kết Với Hội Thánh: Đừng sống cô lập. Một trong những mục đích của Hội Thánh là giúp nhau giữ cho khỏi rễ đắng. “Anh em hãy coi sóc kẻo có ai trật phần ân điển của Đức Chúa Trời chăng... hãy khuyên bảo nhau...” (Hê-bơ-rơ 12:15; 3:13). Những mối quan hệ chân thật, sẵn sàng nói lẽ thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15) là một lá chắn bảo vệ.

1. Trong Gia Đình: Khi xảy ra mâu thuẫn, đừng để mặt trời lặn mà cơn giận còn (Ê-phê-sô 4:26). Hãy giải quyết ngay, xin lỗi và tha thứ, đừng để nó trở thành rễ đắng của sự im lặng lạnh nhạt hay oán giận dai dẳng.

2. Trong Hội Thánh: Nếu cảm thấy bị tổn thương bởi anh em khác, hãy đến với người đó cách riêng tư và nói chuyện (Ma-thi-ơ 18:15). Đừng mang lòng cay đắng và nói xấu sau lưng, vì điều đó sẽ trở thành rễ đắng gây chia rẽ.

3. Trong Cá Nhân: Mỗi sáng, hãy dâng lòng mình lên cho Chúa. Kiểm tra xem có “hạt giống” nào của sự bất mãn, so sánh, hay ganh tị đang nảy mầm không. Nhổ bỏ nó ngay tại đó bằng lời cầu nguyện và sự đầu phục.

4. Trong Thử Thách: Khi gặp hoàn cảnh khó khăn, hãy cẩn thận đừng để lòng trở nên cay đắng với Đức Chúa Trời (như Gióp đã chiến đấu nhưng không phạm tội trong môi miệng – Gióp 2:10). Thay vào đó, hãy tin cậy vào sự nhân từ và chủ quyền của Ngài.

“Rễ đắng” là một hình ảnh sống động về sức tàn phá ghê gớm của tội lỗi chưa được xưng nhận và chưa được giải quyết. Nó nhắc nhở chúng ta rằng đời sống thuộc linh không chỉ là những hành động bên ngoài, mà là sự thanh sạch của tấm lòng – nơi kín giấu nhất. Sự cảnh giác của tác giả Hê-bơ-rơ vang vọng đến hôm nay: “Hãy coi chừng!”

Ân điển của Đức Chúa Trời trong Chúa Giê-xu Christ không chỉ tha thứ tội lỗi, mà còn ban cho chúng ta quyền năng để sống một đời sống mới. Chúa Giê-xu chính là Cây Sự Sống, Ngài có rễ sự nhân từ và thánh khiết. Khi chúng ta cứ ở trong Ngài, chúng ta sẽ không còn là đất màu mỡ cho rễ đắng phát triển, nhưng sẽ sinh ra bông trái của Thánh Linh: “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23).

Hãy để Lời Chúa, dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, soi sáng những góc khuất trong lòng chúng ta. Hãy can đảm nhổ bỏ, cắt đứt mọi rễ đắng, và kinh nghiệm sự tự do trọn vẹn mà Đấng Christ đã mua bằng chính huyết Ngài. Một tấm lòng được giải phóng khỏi rễ đắng sẽ là một nguồn phước, mang lại sự chữa lành và gây dựng cho nhiều người.