Kinh Thánh Tân Mỹ (NAB) là gì?

Trong thế giới đa dạng của các bản dịch Kinh Thánh, "Kinh Thánh Tân Mỹ" (New American Bible - NAB) chiếm một vị trí quan trọng, đặc biệt trong cộng đồng Công giáo La Mã nói tiếng Anh. Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta cần hiểu rõ về các bản dịch khác nhau, không chỉ để củng cố kiến thức của mình mà còn để có thể "hãy sẵn sàng... trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em" (I Phi-e-rơ 3:15). Bài viết này sẽ tìm hiểu sâu về bản dịch NAB, đặt nó trong bối cảnh lịch sử và thần học, đồng thời đối chiếu với các nguyên tắc giải kinh và niềm tin căn bản của đạo Tin Lành.

Kinh Thánh Tân Mỹ không phải là công trình của một cá nhân, mà là kết quả của một dự án dịch thuật quy mô lớn, được bảo trợ bởi Giáo hội Công giáo Hoa Kỳ. Tiền thân của nó là bản dịch "Kinh Thánh Douay–Rheims" (từ tiếng Latinh Vulgate) và bản sửa đổi "Challoner". Tuy nhiên, với sự phát triển của ngành khảo cổ Kinh Thánh và nghiên cứu ngôn ngữ học, giới học giả Công giáo nhận thấy cần một bản dịch mới trực tiếp từ các ngôn ngữ gốc (Hebrew, Aramaic, và Hy Lạp).

Dự án bắt đầu từ những năm 1940 với tên gọi "Bản dịch Công giáo Hoa Kỳ của Kinh Thánh" (The Confraternity of Christian Doctrine). Các phần của Kinh Thánh Tân Ước được hoàn thành và xuất bản lần đầu vào năm 1970, và toàn bộ Kinh Thánh (bao gồm Cựu Ước và Tân Ước) được phát hành với tên gọi "New American Bible" vào năm 1970. Bản dịch này trải qua nhiều lần sửa đổi, quan trọng nhất là vào năm 1986 (Tân Ước), 1991 (Thánh Vịnh) và 2011 (toàn bộ Cựu Ước), tạo nên bản "Kinh Thánh Tân Mỹ, Bản Sửa đổi" (NABRE) được sử dụng rộng rãi hiện nay.

Mục tiêu chính của NAB là cung cấp một bản dịch chính xác, dễ đọc, phù hợp cho việc phụng vụ, giảng dạy và học thuật trong cộng đồng Công giáo Hoa Kỳ.

1. Quy Điển (Canon): Đây là điểm khác biệt căn bản nhất so với các bản Kinh Thánh Tin Lành. NAB bao gồm toàn bộ quy điển Công giáo, tức là có thêm 7 sách (và các phần thêm vào sách Ê-xơ-tê và Đa-ni-ên) mà Tin Lành xem là "Ngụy thư" (Apocrypha/Deuterocanonical). Các sách này là: Tô-bi-a, Giu-đi-tha, Khôn Ngoan, Huấn Ca, Ba-rúc, I & II Ma-ca-bê, cùng các phần thêm vào Đa-ni-ên (Bài ca của ba thanh niên, Susanna, Bel và Rồng) và Ê-xơ-tê. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc Giáo hội Công giáo chấp nhận bản Bảy Mươi (Septuagint - bản dịch tiếng Hy Lạp của Cựu Ước) làm quy điển, trong khi Cải chánh Tin Lành dựa trên quy điển Hebrew (Masoretic Text).

2. Phương Pháp Dịch Thuật: NAB sử dụng phương pháp "Dịch ý" (Dynamic Equivalence) là chủ yếu, có nghĩa là cố gắng truyền đạt ý nghĩa của bản gốc hơn là dịch sát từng từ. Điều này giúp bản văn dễ hiểu hơn với độc giả đương đại. Tuy nhiên, đôi khi nó có thể làm mất đi sắc thái ngôn ngữ hoặc cấu trúc văn chương đặc thù của bản gốc.

3. Các Ghi Chú và Lời Giới Thiệu: Đây là một đặc trưng nổi bật của NAB. Mỗi cuốn sách đều có phần giới thiệu dài, bàn về tác giả, bối cảnh lịch sử, thể loại văn học và chủ đề thần học. Các ghi chú cuối trang rất chi tiết, giải thích về bản văn, từ ngữ, và thường phản ánh quan điểm phê bình sử học (historical-critical method) phổ biến trong học giả Công giáo sau Công Đồng Vatican II. Các ghi chú này đôi khi đặt câu hỏi về tính lịch sử truyền thống hoặc tác giả của một số sách.

Là những tín hữu Tin Lành, chúng ta tôn trọng sự nghiên cứu nghiêm túc đằng sau bản dịch NAB, nhưng phải xem xét nó dưới ánh sáng của các nguyên tắc Sola Scriptura (Chỉ Kinh Thánh) và dựa trên quy điển đã được Hội Thánh đầu tiên công nhận và được các nhà Cải chánh khẳng định.

1. Vấn Đề Quy Điển: Kinh Thánh dạy rõ về sự đầy đủ và thẩm quyền tối cao của Lời Đức Chúa Trời. Sách Khải Huyền cảnh báo: "Nếu ai thêm vào sách tiên tri nầy, thì Đức Chúa Trời sẽ thêm cho người ấy tai nạn đã ghi chép trong sách nầy. Và kẻ nào bớt điều chi trong những lời ở sách tiên tri nầy, thì Đức Chúa Trời sẽ cất lấy phần họ về cây sự sống và thành thánh, đã chép trong sách nầy" (Khải Huyền 22:18-19). Mặc dù câu này trực tiếp nói về sách Khải Huyền, nguyên tắc này cho thấy sự nghiêm túc trong việc gìn giữ Lời Chúa. Các sách Ngụy thư, dù có giá trị lịch sử và văn hóa nhất định, không được chính Chúa Giê-xu và các sứ đồ trích dẫn với thẩm quyền như "Có lời phán rằng", và chứa đựng một số giáo lý (như cầu nguyện cho người chết, công đức...) không phù hợp với giáo lý ân điển duy nhất qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 2:8-9).

2. Vấn Đề Các Ghi Chú và Phương Pháp Phê Bình: Nhiều ghi chú trong NAB sử dụng phương pháp phê bình sử học, có xu hướng hoài nghi về tính siêu nhiên, tính lịch sử trực tiếp, và tác giả truyền thống của các sách. Ví dụ, họ có thể đề xuất rằng sách Ê-sai được viết bởi nhiều tác giả (Thuyết Ê-sai thứ hai, thứ ba), hay ngụ ý rằng các phép lạ có thể có lời giải thích tự nhiên. Điều này đi ngược lại niềm tin của chúng ta vào sự soi dẫn (inspiration) trọn vẹn của Kinh Thánh: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn" (II Ti-mô-thê 3:16). Từ Hy Lạp "theopneustos" (θεόπνευστος) có nghĩa đen là "Đức Chúa Trời thở ra". Chúng ta tin rằng Đức Thánh Linh đã siêu nhiên cảm thúc các tác giả loài người, dùng tính cách và văn phong của họ, để ghi chép Lời không sai lầm của Ngài.

3. Các Bản Dịch Trọng Tâm: Trong khi NAB là một công trình học thuật, các bản dịch Tin Lành uy tín như Kinh Thánh Tiêu Chuẩn Mới (NASB) - nhấn mạnh vào sự chính xác theo từng từ, hay Kinh Thánh Tiêu Chuẩn Anh Ngữ (ESV) - cân bằng giữa chính xác và văn phong, hoặc Kinh Thánh Truyền Thống 1925 của chúng ta, đều được dịch bởi các học giả tin vào thẩm quyền tối cao và sự soi dẫn của Kinh Thánh, và tuân theo quy điển đã được xác lập.

1. Là Người Học Hỏi Thận Trọng: Kiến thức về NAB và các bản dịch khác giúp chúng ta trở nên những tín hữu am hiểu. Nếu có cơ hội thảo luận với bạn bè Công giáo, chúng ta có thể hiểu được bản dịch họ đang dùng. Tuy nhiên, hãy luôn lấy các bản dịch Tin Lành trung tín làm nền tảng chính cho việc học hỏi và giảng dạy.

2. Củng Cố Nền Tảng Kinh Thánh: Thay vì dựa vào các ghi chú giải thích của con người có thể mang tính hoài nghi, chúng ta được kêu gọi để "lấy lòng yêu mến tiếp lấy lời đã trồng trong anh em, là lời cứu được linh hồn của anh em" (Gia-cơ 1:21). Hãy dành thời gian đọc, suy ngẫm và học thuộc lòng Kinh Thánh. Hãy sử dụng các bản dịch đáng tin cậy và so sánh chúng với nhau (song đối) để hiểu sâu hơn.

3. Áp Dụo Nguyên Tắc "Kinh Thánh Tự Giải Nghĩa Kinh Thánh": Đây là nguyên tắc giải kinh sine qua non (không thể thiếu) của Tin Lành. Khi gặp một phân đoạn khó, hãy dùng những câu Kinh Thánh rõ ràng hơn trong các sách khác để giải thích, dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào chú giải của học giả. "Ấy chính Đức Thánh Linh đã dạy, lấy lời thiêng liêng mà so sánh sự thiêng liêng" (I Cô-rinh-tô 2:13).

4. Tập Trung Vào Trung Tâm Là Chúa Cứu Thế Giê-xu: Mục đích tối thượng của mọi sự nghiên cứu Kinh Thánh là để gặp gỡ và tôn cao Chúa Giê-xu Christ. Ngài phán: "Các ngươi dò xem Kinh Thánh, vì tưởng bởi đó được sự sống đời đời: ấy là Kinh Thánh làm chứng về ta vậy" (Giăng 5:39). Dù đọc bản dịch nào, hãy luôn hướng về Ngài, Đấng là "đường đi, lẽ thật, và sự sống" (Giăng 14:6).

Kinh Thánh Tân Mỹ (NAB) là một bản dịch học thuật quan trọng, đại diện cho nỗ lực của Giáo hội Công giáo trong việc cung cấp một văn bản Kinh Thánh hiện đại cho tín hữu của họ. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta cần nhận thức rõ những khác biệt căn bản về quy điển, phương pháp giải kinh và quan điểm thần học đằng sau các ghi chú của nó.

Lời kêu gọi dành cho chúng ta là hãy trung thành với Lời Đức Chúa Trời đã được mặc khải trọn vẹn và đầy đủ. Hãy trân quý và nghiên cứu các bản dịch Kinh Thánh Tin Lành trung tín, được dịch từ các bản văn gốc với niềm tin vào thẩm quyền tối cao và sự soi dẫn siêu nhiên của Kinh Thánh. Cuối cùng, hãy để Lời Chúa, dưới sự dạy dỗ của Đức Thánh Linh, "ở đầy trong lòng anh em" (Cô-lô-se 3:16), hầu cho đức tin chúng ta được xây dựng vững vàng trên nền tảng duy nhất là Chúa Giê-xu Christ và Lời không hề sai lầm của Ngài.

"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi Thiên 119:105)