Tại sao Đức Chúa Trời trừng phạt Pha-ra-ôn vì lời nói dối của Áp-ram (Sáng Thế Ký 12:17)?

Phân đoạn Kinh Thánh trong Sáng Thế Ký 12:10-20 đặt ra một câu hỏi thần học hóc búa: Tại sao Đức Chúa Trời, Đấng công bình tuyệt đối, lại giáng tai vạ lớn trên nhà Pha-ra-ôn của Ai Cập (câu 17) khi chính Áp-ram – tổ phụ của đức tin – là người chủ động nói dối và đẩy vợ mình vào tình thế nguy hiểm? Sự kiện này không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một cửa sổ quan trọng để hiểu về bản tính Đức Chúa Trời, giao ước của Ngài, và nguyên tắc công lý thiêng liêng vượt trên sự hiểu biết thuần túy của con người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác bối cảnh, động cơ, và những nguyên tắc thần học then chốt từ sự kiện tưởng chừng nghịch lý này.

Câu chuyện bắt đầu sau khi Áp-ram vâng lời Chúa rời khỏi U-rơ để đến Ca-na-an. Ông đã bước đi bằng đức tin, nhận lời hứa lớn lao: “Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn; ta sẽ ban phước cho ngươi... và các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng Thế Ký 12:2-3). Tuy nhiên, khi “cơn đói kém lớn” (câu 10) xảy đến tại Ca-na-an, Áp-ram đã quyết định “xuống xứ Ê-díp-tô để kiều ngụ». Đây là hành động đầu tiên cho thấy sự dao động. Ông rời khỏi vùng đất Chúa hứa mà không có sự chỉ dẫn trực tiếp từ Đức Chúa Trời, dựa vào sự phán đoán và sợ hãi của bản thân trước hoàn cảnh.

Trước khi vào Ai Cập, Áp-ram nói với Sa-rai, vợ mình: “Nầy, ta biết ngươi là một người đàn bà đẹp. Gặp khi người Ê-díp-tô thấy ngươi, họ sẽ nói rằng: ‘Ấy là vợ hắn’; thì họ sẽ giết ta, nhưng để cho ngươi sống. Ta xin hãy xưng ngươi là em gái ta, hầu cho vì ngươi ta sẽ được trọng đãi, và giữ toàn mạng ta” (Sáng Thế Ký 12:11-13).

Ở đây, chúng ta thấy:

1. Sự Sợ Hãi Thay Thế Đức Tin: Lời hứa của Đức Chúa Trời về một dân tộc lớn từ Áp-ram (mà Sa-rai là một phần không thể thiếu) bị lãng quên. Áp-ram sợ mất mạng hơn là tin cậy Đấng đã gọi mình.

2. Sự Dối Trá Có Tính Toán: Lời nói của Ápram là nửa thật nửa giả. Sa-rai thực sự là em gái cùng cha khác mẹ của ông (Sáng Thế Ký 20:12). Tuy nhiên, việc giấu đi sự thật quan trọng nhất – cô ấy là vợ ông – biến lời nói này thành một sự lừa dối có chủ đích, nhằm mục đích tự bảo vệ bản thân một cách ích kỷ.

3. Sự Hy Sinh Người Khác: Áp-ram sẵn sàng đặt Sa-rai vào nguy cơ bị xâm hại để bảo toàn mạng sống mình. Điều này trái ngược hoàn toàn với trách nhiệm của người chồng, người được kêu gọi bảo vệ và yêu thương vợ mình (Ê-phê-sô 5:25).

Hậu quả xảy ra đúng như dự đoán tồi tệ của Áp-ram, nhưng không phải theo cách ông tưởng. Sa-rai bị đưa vào cung Pha-ra-ôn, và Áp-ram được đối đãi tử tế vì cớ nàng (câu 14-16). Ông nhận lấy chiên, bò, lừa, tôi tớ... nhưng đánh mất người vợ và phước hạnh thuộc linh.

“Song Đức Giê-hô-va hành Pha-ra-ôn cùng nhà người tai họa lớn, vì cớ Sa-rai, vợ của Áp-ram.” (Sáng Thế Ký 12:17).

Từ ngữ “hành... tai họa lớn” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “נָגַע” (naga) – có nghĩa là đánh, giáng xuống, chạm đến. Đức Chúa Trời chủ động can thiệp. Câu hỏi then chốt là: Tại sao Ngài không quở trách Áp-ram trước, mà lại trừng phạt Pha-ra-ôn – người, dưới góc nhìn loài người, có thể đã hành động trong sự thiếu hiểu biết?

1. Sự Thánh Khiết của Đức Chúa Trời và Tội Tà Dâm Thuộc Linh:
Dù Pha-ra-ôn có thể không biết Sa-rai là vợ người khác, nhưng việc đưa một người phụ nữ vào hậu cung của mình với mục đích tà dâm (dù chưa kịp động phòng – câu 19) đã vi phạm trật tự hôn nhân do Đức Chúa Trời thiết lập. Đức Chúa Trời thánh khiết không thể bàng quan trước tội lỗi, dù nó được thực hiện bởi ai. Sự trừng phạt nhà Pha-ra-ôn là một tuyên bố về sự thánh khiết tuyệt đối của Ngài. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “shalom” (bình an, sự toàn vẹn) đã bị phá vỡ trong nhà Pha-ra-ôn vì tội lỗi này.

2. Giao Ước và Sự Bảo Vệ Chủ Quyền của Đức Chúa Trời:
Đức Chúa Trời đã lập giao ước (“berit”) với Áp-ram. Sa-rai không chỉ là vợ của Áp-ram; bà là phương tiện quan trọng để lời hứa về dòng dõi được thực hiện (Dòng dõi sau này là Chúa Giê-xu Christ). Đức Chúa Trời bảo vệ lời hứa và kế hoạch cứu rỗi của Ngài. Không một quyền lực trần gian nào, dù là Pha-ra-ôn hùng mạnh, có thể can thiệp hay làm hư hoại kế hoạch đó. Sự can thiệp này cho thấy Đức Chúa Trời là Đấng chủ động bảo vệ giao ước của Ngài, ngay cả khi đối tác giao ước (Áp-ram) yếu đuối và thất bại.

3. Công Lý và Sự Hiểu Biết của Đấng Thẩm Phán Toàn Tri:
Đức Chúa Trời nhìn thấy toàn bộ bức tranh. Pha-ra-ôn, với tư cách là người đứng đầu một quốc gia và nền văn hóa đa thần, cũng chịu trách nhiệm về những hành động của mình. Sự trừng phạt cũng là một cách để Đức Chúa Trời bày tỏ quyền năng và uy quyền của Ngài trước một nền văn hóa thờ thần tượng, khiến Pha-ra-ôn phải nhận biết: “Người bèn đòi Áp-ram hỏi rằng: Ngươi đã làm chi cho ta vậy? Sao không tâu với ta rằng là vợ ngươi? ... Bây giờ, vợ ngươi đây; hãy nhận lấy và đi đi.” (câu 18-19). Pha-ra-ôn, dù là người ngoại, cũng nhận ra hành động của Áp-ram là sai trái.

Sự kiện này cho chúng ta thấy một chân lý quan trọng: Ân điển của Đức Chúa Trời không làm mờ đi sự công bình của Ngài, và sự công bình của Ngài vận hành trong khuôn khổ ân điển dành cho dân giao ước.

• Với Áp-ram: Ông không bị giáng tai họa, nhưng ông nhận lấy sự sỉ nhục. Ông bị một vị vua ngoại giáo quở trách (câu 18-19). Ông bị đuổi ra khỏi Ai Cập. Đây là sự sửa phạt trong tình yêu thương của một người Cha dành cho con mình (Châm Ngôn 3:11-12; Hê-bơ-rơ 12:6). Áp-ram được tha thứ và phục hồi, nhưng ông phải học bài học đắt giá về đức tin. Ông ra đi với của cải vật chất, nhưng lương tâm chắc hẳn nặng trĩu.
• Với Pha-ra-ôn: Ông chịu sự trừng phạt trực tiếp từ Đức Chúa Trời vì tội lỗi của mình. Điều này cho thấy Đức Chúa Trời là Thẩm Phán của mọi dân tộc, không chỉ của riêng Y-sơ-ra-ên.

Sự kiện này cũng là một bóng hình về Đấng Christ: Áp-ram, đại diện cho con người thất bại, đã đánh mất người vợ (hình ảnh của mối quan hệ giao ước) vì sợ hãi. Nhưng Đức Chúa Trời đã tự can thiệp để chuộc lại người vợ ấy, trả một giá đắt (giáng họa trên Ai Cập). Điều này báo trước Chúa Giê-xu, Đấng hoàn hảo, đã đến để “chuộc lại những kẻ ở dưới luật pháp” (Ga-la-ti 4:5), trả giá bằng chính sinh mạng Ngài, không phải để cứu chính mình như Áp-ram, mà để cứu chúng ta.

1. Đức Tin và Sự Sợ Hãi:
Câu chuyện cảnh báo chúng ta về việc để sự sợ hãi về hoàn cảnh (cơn đói, khó khăn tài chính, bất an về sức khỏe) đẩy chúng ta rời khỏi “vùng đất hứa” thuộc linh – nơi có sự vâng lời và tin cậy Chúa. Chúng ta thường tìm giải pháp của “Ai Cập” (thế gian) thay vì cầu xin sự dẫn dắt của Đức Chúa Trời. Bài học là hãy “trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em” (I Phi-e-rơ 5:7).

2. Sự Chân Thật và Hậu Quả của Lời Nói Dối:
Lời nói dối “nửa vời” vẫn là lời nói dối. Nó có thể mang lại lợi ích tạm thời (của cải cho Áp-ram) nhưng luôn gây ra sự hủy hoại lớn hơn (nguy hiểm cho Sa-rai, rối loạn trong nhà Pha-ra-ôn, và sự ô nhục cho chính Áp-ram). Cơ Đốc nhân được kêu gọi: “mỗi người trong anh em hãy chớ nói dối với kẻ lân cận mình” (Cô-lô-se 3:9).

3. Tin Cậy Vào Sự Bảo Vệ Của Giao Ước:
Chúng ta thuộc về giao ước mới trong huyết Chúa Giê-xu Christ. Đức Chúa Trời vẫn là Đấng trung tín bảo vệ dân sự Ngài, ngay cả khi chúng ta vấp ngã. Tuy nhiên, điều này không khuyến khích sự cẩu thả, mà an ủi chúng ta rằng sự cứu rỗi và kế hoạch của Đức Chúa Trời cho đời sống chúng ta không tùy thuộc vào sự hoàn hảo của chúng ta, mà vào sự thành tín của Ngài. Chúng ta có thể tin cậy Ngài sẽ can thiệp để bảo vệ mục đích tốt lành của Ngài.

4. Nhận Biết Sự Sửa Phạt Yêu Thương:
Đôi khi, hậu quả tự nhiên của tội lỗi chúng ta (sự xấu hổ, mất mát mối quan hệ, bị người đời quở trách) chính là công cụ sửa phạt đầy yêu thương của Chúa để đưa chúng ta trở lại. Thay vì oán trách hoàn cảnh, hãy xem xét: “Có phải Chúa đang dạy dỗ tôi điều gì qua sự sỉ nhục này không?”

5. Tôn Trọng Sự Thánh Khiết của Đức Chúa Trời Trong Mọi Quan Hệ:
Đức Chúa Trời nghiêm túc với tội lỗi, đặc biệt là tội tà dâm và sự thiếu trung tín trong hôn nhân (Hê-bơ-rơ 13:4). Ngài kêu gọi chúng ta sống thánh khiết trong một thế gian sa ngã, vì Ngài là thánh.

Sự kiện Đức Chúa Trời trừng phạt Pha-ra-ôn trong Sáng Thế Ký 12:17 không phải là một sự bất công hay thiên vị. Đó là một minh họa sống động về Đức Chúa Trời của Giao Ước – Đấng vừa Thánh Khiết vừa Đầy Ân Điển. Sự thánh khiết của Ngài đòi hỏi sự đoán phạt tội lỗi (nơi Pha-ra-ôn). Ân điển và lòng thành tín giao ước của Ngài dẫn đến sự sửa phạt và phục hồi (nơi Áp-ram). Câu chuyện này nhắc nhở chúng ta rằng hành trình đức tin không phải lúc nào cũng thẳng tắp, nhưng Đức Chúa Trời vẫn đang cai trị, bảo vệ kế hoạch của Ngài, và dạy dỗ dân sự Ngài qua cả những thất bại của họ. Cuối cùng, nó chỉ về Chúa Giê-xu Christ, Đấng hoàn toàn vâng phục, Đấng gánh chịu sự trừng phạt thật sự thay cho tội lỗi của chúng ta, để chúng ta được tha thứ và bước đi trong đức tin mới.

“Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới.” (2 Cô-rinh-tô 5:17).