Đức Thánh Linh sẽ khiến thế gian tự cáo về tội lỗi, sự công bình và sự phán xét nghĩa là gì?

Trong hành trình đức tin, một trong những chức năng quan trọng nhất nhưng thường bị hiểu lầm của Đức Thánh Linh là chức năng cáo trách hay khiến tự cáo (conviction). Chính Chúa Giê-xu đã tiên báo rõ ràng về công việc này của Đấng Yên Ủi trong phân đoạn then chốt Giăng 16:8-11:

“Khi Ngài đến thì sẽ cáo trách thế gian về tội lỗi, về sự công bình và về sự phán xét: về tội lỗi, vì họ không tin ta; về sự công bình, vì ta đi đến cùng Cha, và các ngươi chẳng thấy ta nữa; về sự phán xét, vì vua chúa thế gian nầy đã bị đoán xét.”

Không phải ngẫu nhiên mà ba phương diện này được liên kết với nhau. Chúng vẽ nên một bức tranh toàn diện về tình trạng thuộc linh của con người, giải pháp của Đức Chúa Trời và kết cục tất yếu của tội lỗi. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai triển ý nghĩa thần học và thực tiễn của từng khía cạnh, dựa trên nguyên văn Hy Lạp và bối cảnh Kinh Thánh.

Trước khi phân tích ba đối tượng cáo trách, chúng ta cần hiểu động từ Hy Lạp được sử dụng: ἐλέγχω (elenchō). Từ này mang nhiều sắc thái hơn là chỉ “kết tội”. Nó bao hàm ý nghĩa:

• Vạch trần, phơi bày sự thật (to expose, bring to light).
• Quở trách, sửa sai (to reprove, correct).
• Thuyết phục về lẽ phải (to convince).

Công việc của Đức Thánh Linh không đơn thuần là một bản án từ trên cao, mà là một quá trình soi sáng. Ngài chiếu ánh sáng của lẽ thật vào lòng người, khiến họ nhìn thấy thực trạng của mình dưới ánh sáng thánh khiết của Đức Chúa Trời. Đây là ân điển đầu tiên – vì không ai có thể ăn năn nếu không nhận biết mình đang lầm lạc. Công việc này nhắm đến “thế gian” (κόσμος - kosmos), chỉ về hệ thống và nhân loại đang chống nghịch lại Đức Chúa Trời.

“Về tội lỗi, vì họ không tin ta” (Giăng 16:9). Câu này là then chốt để hiểu quan điểm của Tin Lành về tội lỗi căn bản.

“Vả, chẳng có sự phân biệt chi hết, vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời” (Rô-ma 3:22b-23).

Thế gian thường định nghĩa tội lỗi qua những hành vi sai trái cụ thể (trộm cắp, giết người, ngoại tình...). Nhưng Đức Thánh Linh đi thẳng vào nguyên nhân gốc rễ. Tội lỗi tột cùng, bao trùm mọi tội khác, chính là sự không tin (ἀπιστία - apistia) vào Con Đức Chúa Trời là Chúa Giê-xu Christ. Tại sao?

1. Đây là sự khước từ ơn cứu rỗi duy nhất: Chúa Giê-xu chính là Con Đường, Lẽ Thật và Sự Sống (Giăng 14:6). Từ chối Ngài là từ chối chính Đức Chúa Trời và kế hoạch cứu chuộc của Ngài.

2. Đây là biểu hiện tối thượng của sự kiêu ngạo và nổi loạn: Nó tuyên bố rằng con người không cần Đấng Cứu Thế, hoặc có thể tự cứu lấy mình bằng các hình thức tôn giáo, đạo đức khác.

3. Đây là tội mà mọi tội khác bắt nguồn: Mọi sự bất tuân, thờ hình tượng, gian ác đều bắt nguồn từ một tấm lòng không tin cậy và không thuận phục Đấng Tạo Hóa.

Chức vụ của Đức Thánh Linh là phơi bày sự thiếu vắng đức tin này. Ngài khiến lương tâm con người nhận ra rằng vấn đề không chỉ là “tôi làm điều xấu” mà là “tôi đang xa cách Đức Chúa Trời và từ chối Đấng Christ”. Sự cáo trách này nhằm dẫn đưa con người đến chỗ ăn năn và tin nhận Chúa Giê-xu (Công vụ 2:37-38).

“Về sự công bình, vì ta đi đến cùng Cha, và các ngươi chẳng thấy ta nữa” (Giăng 16:10). Đây là một khía cạnh đầy hy vọng.

“Sự công bình” (δικαιοσύνη - dikaiosynē) ở đây không phải là sự công bình mà con người cố gắng đạt được qua việc làm theo luật pháp. Thế gian thường nghĩ rằng công bình là “làm nhiều việc lành hơn việc ác”. Nhưng tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời là sự thánh khiết tuyệt đối (Ma-thi-ơ 5:48).

Sự công bình mà Đức Thánh Linh cáo trách là sự công bình của chính Chúa Giê-xu Christ. Việc Ngài “đi đến cùng Cha” (tức là sự thăng thiên) là bằng chứng cuối cùng và trọn vẹn cho thấy:

1. Chúa Giê-xu hoàn toàn vô tội và công bình: Sự sống lại và thăng thiên là sự xác nhận của Đức Chúa Cha rằng sự hy sinh của Con Ngài đã được chấp nhận, và Ngài hoàn toàn công bình (Rô-ma 4:25).

2. Sự công bình đó có sẵn cho tội nhân: Đức Thánh Linh cáo trách thế gian rằng họ thiếu sự công bình thật, nhưng đồng thời chỉ ra giải pháp – sự công bình được ban cho bởi đức tin nơi Chúa Giê-xu. “Vả, chúng ta kể người ấy là công bình bởi đức tin, chớ không bởi việc làm theo luật pháp” (Rô-ma 3:28).

3. Vị trí hiện tại của Chúa Giê-xu: “Các ngươi chẳng thấy ta nữa” nhấn mạnh rằng sự cứu rỗi không còn dựa trên sự hiện diện thể xác của Đấng Christ, mà trên sự hiện diện thuộc linh của Ngài qua Đức Thánh Linh, và trên địa vị Ngài đang ngồi bên hữu Đức Chúa Trời làm Đấng Trung Bảo (Hê-bơ-rơ 4:14-16).

Như vậy, Đức Thánh Linh không chỉ cho thấy tội lỗi, mà còn chỉ ra con đường thoát: sự công bình thay thế của Đấng Christ, được tiếp nhận bởi đức tin.

“Về sự phán xét, vì vua chúa thế gian nầy đã bị đoán xét” (Giăng 16:11). “Vua chúa thế gian” (ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου - ho archōn tou kosmou) chính là Sa-tan (xem Giăng 12:31, Ê-phê-sô 2:2).

Cáo trách về sự phán xét không phải là về một phán quyết tương lai mơ hồ, mà về một phán quyết đã được tuyên bố và hoàn thành tại thập tự giá.

1. Cuộc phán xét then chốt đã xảy ra: Tại thập tự giá, quyền lực của tội lỗi và Sa-tan đã bị phá hủy. Chúa Giê-xu đã giải thoát những kẻ bị tội lỗi và sự chết ràng buộc. “Ngài đã truất bỏ các quyền cai trị cùng các thế lực, dùng thập tự giá chiến thắng chúng nó, và nộp ra tỏ tường giữa thiên hạ” (Cô-lô-se 2:15).

2. Hậu quả cho những ai thuộc về nó: Đức Thánh Linh cáo trách rằng bất cứ ai từ chối Đấng Christ và tiếp tục sống trong hệ thống “thế gian” ấy, thì đang đứng về phía đã bị phán xét, và do đó sẽ chia phần trong sự phán xét cuối cùng (Khải Huyền 20:11-15).

3. Sự bảo đảm cho người tin: Sự cáo trách này cũng là một lời cảnh báo đầy yêu thương, mời gọi con người thoát khỏi vương quốc đã bị kết án để bước vào Vương Quốc của Con yêu dấu Đức Chúa Trời (Cô-lô-se 1:13).

Đức Thánh Linh cho thế gian thấy rằng trận chiến then chốt đã kết thúc. Sa-tan là kẻ thua cuộc. Câu hỏi đặt ra là: Bạn đang đứng về phía nào của lịch sử?

Hiểu biết về chức năng cáo trách của Đức Thánh Linh không chỉ là kiến thức thần học, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và làm chứng.

1. Trong Việc Truyền Giáo và Làm Chứng:

• Tin cậy vào chức vụ của Đức Thánh Linh: Công việc thuyết phục và biến đổi lòng người thuộc về Ngài, không thuộc về sự khôn ngoan hùng biện của chúng ta (1 Cô-rinh-tô 2:4-5). Nhiệm vụ của chúng ta là rao giảng Phúc Âm cách trung thực và rõ ràng.
• Tập trung vào cốt lõi: Hãy giúp người ta nhìn thấy tội lỗi căn bản là từ chối Đấng Christ, chứ không chỉ dừng ở các hành vi đạo đức. Đồng thời, trình bày rõ ràng về sự công bình thay thế của Chúa Giê-xu và sự chiến thắng của Ngài trên sự phán xét.

2. Trong Đời Sống Cá Nhân Và Cộng Đồng Hội Thánh:

• Nhạy bén với sự cáo trách của Đức Thánh Linh: Là con cái Chúa, chúng ta vẫn cần Ngài cáo trách khi phạm tội. Đừng dập tắt Thánh Linh (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:19). Hãy khiêm nhường tiếp nhận sự sửa dạy qua Lời Chúa, qua lời khuyên của anh em, và qua sự cảm biết trong lòng.
• Sống trong sự công bình được ban cho: Nhận biết rằng địa vị của chúng ta trước mặt Đức Chúa Trời hoàn toàn dựa trên sự công bình của Đấng Christ. Điều này giải phóng chúng ta khỏi sự tự cứu và thúc giục chúng ta sống đời sống thánh khiết vì lòng biết ơn (Rô-ma 12:1).
• Sống với tư thế của người chiến thắng: Nhận biết rằng “vua chúa thế gian” đã bị phán xét giúp chúng ta sống mạnh mẽ, không sợ hãi trước những đe dọa của tội lỗi và ma quỷ. Chúng ta có thể đứng vững trong quyền năng của Chúa (Gia-cơ 4:7).

3. Trong Sự Cầu Nguyện:

• Cầu nguyện cho người chưa tin, xin Đức Thánh Linh thực hiện công việc cáo trách trong lòng họ, mở mắt tâm linh để họ nhận biết Chúa.
• Cầu nguyện cho chính mình và Hội Thánh, luôn được đầy dẫy Đức Thánh Linh để có sự khôn ngoan và năng quyền trong mọi sự.

Chức năng cáo trách của Đức Thánh Linh là một biểu hiện của ân điển Đức Chúa Trời. Ngài không để con người chìm đắm trong ảo tưởng về sự tự công bình và an toàn giả tạo. Ngài dùng ánh sáng chân lý để phơi bày: tình trạng tuyệt vọng vì tội không tin, giải pháp trọn vẹn qua sự công bình của Đấng Christ, và kết cục thảm khốc của những ai ở lại trong vương quốc đã bị phán xét.

Công việc này của Ngài là không thể thiếu cho sự cứu rỗi. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi hợp tác với Ngài không phải bằng sự lên án, mà bằng đời sống và lời nói yêu thương, rao giảng Phúc Âm trọn vẹn, và tin cậy rằng chính Đức Thánh Linh sẽ hoàn thành công việc kỳ diệu của Ngài trong lòng mỗi người. Hãy để chúng ta vừa là đối tượng tiếp nhận sự dạy dỗ của Ngài mỗi ngày, vừa là công cụ Ngài dùng để đem ánh sáng đó đến cho thế gian đang ở trong bóng tối.