Quan Điểm Kinh Thánh Về Bạo Lực Gia Đình
Trong một thế giới nơi bạo lực gia đình là một thực tế đau lòng và phổ biến, người tin Chúa cần có một nền tảng vững chắc và rõ ràng từ Lời Đức Chúa Trời để hiểu, đối diện và giải quyết vấn đề này. Kinh Thánh không hề im lặng về các mối quan hệ trong gia đình. Trái lại, nó đưa ra những nguyên tắc nền tảng về tình yêu, sự tôn trọng, trách nhiệm và sự bảo vệ, hoàn toàn đối nghịch với mọi hình thức bạo lực. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát quan điểm của Kinh Thánh về bạo lực gia đình, giải kinh các phân đoạn then chốt, và đưa ra sự áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.
Để hiểu quan điểm của Kinh Thánh về bạo lực, trước hết phải hiểu kế hoạch nguyên thủy của Đức Chúa Trời dành cho hôn nhân và gia đình. Trong sách Sáng-thế-ký, chúng ta thấy bức tranh đầu tiên về mối quan hệ vợ chồng:
"Vì vậy, người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt" (Sáng-thế-ký 2:24).
Từ ngữ Hê-bơ-rơ "dính díu" (דָּבַק - *davaq*) mang ý nghĩa gắn bó chặt chẽ, kết dính, gắn liền. Đây là hình ảnh của một sự hiệp nhất, nương tựa và yêu thương, không phải của sự thống trị bằng bạo lực hay sợ hãi. "Một thịt" nói lên sự đồng cảm sâu sắc đến nỗi làm tổn thương người phối ngẫu cũng chính là làm tổn thương chính mình.
Trong Tân Ước, sứ đồ Phao-lô làm sáng tỏ thêm mối quan hệ này trong thư Ê-phê-sô:
"Hỡi người làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình Ngài vì Hội thánh" (Ê-phê-sô 5:25).
Tình yêu (*agapao* trong tiếng Hy Lạp) mà người chồng phải dành cho vợ được lấy làm mẫu mực từ tình yêu hy sinh của Đấng Christ. Đấng Christ yêu Hội thánh không phải để kiểm soát, đàn áp hay bạo hành, mà để "phó chính mình Ngài" – một sự hy sinh trọn vẹn vì lợi ích của người mình yêu. Cùng trong chương này, Phao-lô cũng dạy: "Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình, chớ hề ở cay nghiệt với nàng" (Cô-lô-se 3:19).
Từ "cay nghiệt" (πικραίνω - *pikrainō*) có nghĩa là làm cho đắng cay, gây khó chịu, hà khắc. Mệnh lệnh này rõ ràng loại trừ mọi hình thức ngược đãi bằng lời nói hay tình cảm.
Một trong những nguyên nhân khiến bạo lực gia đình tồn tại ngay trong một số cộng đồng tin Chúa là do sự giải kinh sai lầm về quyền bính và sự vâng phục. Phân đoạn Ê-phê-sô 5:22-24 thường bị tách rời khỏi ngữ cảnh tổng thể:
"Hỡi kẻ làm vợ, hãy vâng phục chồng mình như vâng phục Chúa, vì chồng là đầu vợ, khác nào Đấng Christ là đầu Hội thánh..."
Tuy nhiên, ngay sau đó, trọng tâm được đặt vào TRÁCH NHIỆM của người chồng: yêu thương hy sinh như Đấng Christ (câu 25), làm cho vợ nên thánh sạch (câu 26), chăm sóc nàng như chính thân thể mình (câu 28-29). Quyền "đầu" (*kephalē*) trong văn hóa Kinh Thánh mang ý nghĩa "nguồn" hoặc "sự chăm sóc, hy sinh vì người khác", như Đấng Christ là đầu và là Đấng cứu chuộc Hội thánh. Nó không bao giờ là giấy phép để thống trị, đe dọa hay bạo hành. Một người chồng bạo lực đã tự đặt mình ra ngoài khuôn mẫu của Đấng Christ và không thể đòi hỏi sự vâng phục theo kiểu Kinh Thánh.
Một phân đoạn khác trong Cựu Ước là Châm-ngôn đôi khi bị trích dẫn sai: "Người ngu dại giãi bày sự nóng giận mình, Nhưng người khôn ngoan che lấp sự sỉ nhục" (Châm-ngôn 12:16).
Điều này không có nghĩa nạn nhân phải im lặng chịu đựng sự sỉ nhục (bạo lực tinh thần). Ngữ cảnh nói về việc tự chế của người khôn ngoan, không phải sự bắt buộc im lặng của nạn nhân. Ngược lại, Kinh Thánh đầy dẫy những lời kêu gọi bảo vệ người yếu đuối, bênh vực kẻ bị áp bức (Châm-ngôn 31:8-9, Ê-sai 1:17).
Kinh Thánh phân loại rõ ràng các hành vi bạo lực và độc ác là tội lỗi trước mặt Đức Chúa Trời, không có chỗ trong đời sống của người được Thánh Linh cai trị.
- Sự Nóng Giận Và Giận Dữ:
"Vì sự giận của loài người không làm nên sự công bình của Đức Chúa Trời" (Gia-cơ 1:20). "Chớ hề ân oán nhau... Chớ để mặt trời lặn mà cơn giận vẫn còn" (Ê-phê-sô 4:26).
Sự nóng giận không kiểm soát được (θυμός - *thymos*) là một trong những "công việc của xác thịt" (Ga-la-ti 5:19-21) và mở đường cho mọi hành vi bạo lực. - Sự Độc Ác Và Hành Hạ Bằng Lời Nói:
"Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em; nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành giúp ơn cho và có lợi cho kẻ nghe đến" (Ê-phê-sô 4:29). "Lưỡi là một lửa... nó làm ô uếu cả thân thể... đầy dẫy những chất độc giết chết" (Gia-cơ 3:6-8).
Bạo lực bằng lời nói (chửi rủa, xúc phạm, đe dọa, chê bai liên tục) bị Kinh Thánh lên án mạnh mẽ không kém bạo lực thể xác. - Thiếu Sự Tự Chế:
"Người chậm nóng giận thắng hơn người dõng sĩ; Và ai cai trị lòng mình thắng hơn kẻ chiếm lấy thành" (Châm-ngôn 16:32).
Sự tự chế (ἐγκράτεια - *enkrateia*) là trái của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:23), đối lập trực tiếp với sự bộc phát bạo lực. - Bỏ Bê Trách Nhiệm Và Bạo Hành Kinh Tế:
"Ví bằng có ai không săn sóc đến bà con mình, nhứt là không săn sóc đến người nhà mình, ấy là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa" (1 Ti-mô-thê 5:8).
Việc cố tình không cung cấp nhu cầu cơ bản cho gia đình là một hình thức bạo lực và bị xem là tội chối bỏ đức tin.
Chúa Giê-xu Christ là gương mẫu tối cao về cách đối xử với người yếu đuối, bị tổn thương và bị xã hội khinh rẻ. Ngài đối xử với phụ nữ với sự tôn trọng và nhân phẩm cao quý (Giăng 4, Lu-ca 7:36-50, 8:1-3). Ngài bênh vực kẻ bị kết tội (Giăng 8:1-11). Quan trọng hơn, Ngài dạy các môn đồ không thống trị như thế gian: "Song trong các ngươi thì không như vậy; trái lại, hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; ai muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi cho mọi người. Vì Con người đã đến không phải để người ta hầu việc mình, song để hầu việc người ta, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người" (Mác 10:43-45).
Nguyên tắc "hầu việc" và "phó sự sống" này phải là nền tảng cho mọi mối quan hệ trong gia đình Cơ Đốc.
Kinh Thánh cũng dạy rõ rằng "sự kính sợ Chúa" mới là khởi đầu của sự khôn ngoan (Châm-ngôn 9:10), chứ không phải sự sợ hãi con người. "Trong sự kính sợ có sự tin cậy vững bền; Con cái của Ngài sẽ có một nơi ẩn náu. Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là một nguồn sự sống, Để người ta tránh khỏi cạm bẫy sự chết" (Châm-ngôn 14:26-27).
Một ngôi nhà xây dựng trên nền tảng sợ hãi người chồng/bố là trái ngược hoàn toàn với ngôi nhà xây dựng trên nền tảng kính sợ Chúa, nơi có sự tin cậy và ẩn náu.
1. Nhận Diện Và Gọi Đúng Tên: Cộng đồng Cơ Đốc cần dạn dĩ nhận diện bạo lực gia đình là TỘI LỖI, không chỉ là "vấn đề hôn nhân", "tính nóng nảy" hay "sự thiếu sót". Nó bao gồm: bạo lực thể xác (đánh đập, xô đẩy), tình dục (cưỡng bức), tinh thần (đe dọa, chửi rủa, cô lập), kinh tế (kiểm soát tiền bạc, cấm đi làm).
2. Đối Với Nạn Nhân:
- Tìm Kiếm Sự An Toàn Ngay Lập Tức: Sự sống và an toàn là ưu tiên hàng đầu. Kinh Thánh cho thấy nhiều trường hợp trốn chạy để bảo toàn mạng sống (Đa-vít trốn Sau-lơ, Chúa Giê-xu cảnh báo môn đồ chạy trốn khi bị bắt bớ - Ma-thi-ơ 10:23). Tìm đến nơi an toàn (nhà người thân, trung tâm bảo trợ) là hành động khôn ngoan.
- Tìm Kiếm Sự Giúp Đỡ: "Hai người hơn một... nếu một người sa ngã, người kia sẽ đỡ bạn mình lên" (Truyền-đạo 4:9-10). Hãy tìm sự giúp đỡ từ mục sư chín chắn, nhà tư vấn Cơ Đốc, và cả cơ quan chức năng (Rô-ma 13:1-4 - chính quyền là người đầy tớ của Đức Chúa Trời để trừng phạt kẻ làm ác).
- Hiểu Về Sự Tha Thứ Và Hòa Giải: Tha thứ là mệnh lệnh (Ma-thi-ơ 6:14-15), nhưng tha thứ không đồng nghĩa với việc phớt lờ hậu quả, tin tưởng mù quáng, hoặc quay trở lại môi trường nguy hiểm mà không có sự thay đổi thực sự và biện pháp an toàn. Hòa giải đích thực đòi hỏi sự ăn năn thật (của người bạo hành), sự minh bạch và trách nhiệm giải trình.
3. Đối Với Người Gây Bạo Lực:
- Ăn Năn Thật Sự: Ăn năn (μετάνοια - *metanoia*) là sự thay đổi tâm trí và hành động. Nó đòi hỏi phải thừa nhận tội lỗi trước Đức Chúa Trời và với người bị hại (Gia-cơ 5:16), không đổ lỗi.
- Tìm Kiếm Sự Giúp Đỡ Chuyên Sâu: Cần sự giúp đỡ từ mục sư, nhà tư vấn, hoặc chương trình cai trị cơn giận để thay đổi tận gốc mẫu hành vi. "Vậy, nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới" (2 Cô-rinh-tô 5:17).
- Chấp Nhận Hậu Quả: Chấp nhận những hậu quả pháp lý và quan hệ do hành vi của mình gây ra, với thái độ khiêm nhường.
4. Đối Với Hội Thánh:
- Là Nơi Ẩn Náu Và Công Bình: Hội Thánh phải là nơi đầu tiên nạn nhân tìm đến và được lắng nghe, tin tưởng, bảo vệ và hỗ trợ thiết thực, chứ không phải bị im lặng hoặc khuyên "hãy vâng phục và cầu nguyện nhiều hơn" một cách đơn giản.
- Áp Dục Kỷ Luật Hội Thánh: Trong tinh thần yêu thương và phục hồi, Hội Thánh cần áp dụng nguyên tắc Ma-thi-ơ 18:15-17 đối với người phạm tội bạo lực mà không ăn năn, có thể dẫn đến việc không được thông công (1 Cô-rinh-tô 5:11-13) để bảo vệ cộng đồng và khiến người đó tỉnh ngộ.
- Giảng Dạy Lành Mạnh: Cần giảng dạy toàn diện về hôn nhân Cơ Đốc, nhấn mạnh sự hy sinh, tôn trọng và yêu thương, đồng thời lên án rõ ràng mọi hình thức lạm dụng.
Quan điểm Kinh Thánh về bạo lực gia đình là rõ ràng và kiên định: Nó là tội lỗi, là sự thể hiện của "công việc xác thịt", hoàn toàn trái ngược với bản chất yêu thương, hy sinh và tôn trọng mà Đức Chúa Trời đã định cho mối quan hệ hôn nhân và gia đình. Gia đình Cơ Đốc được kêu gọi để phản chiếu mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội thánh – một mối quan hệ của ân điển, sự chăm sóc và sự hy sinh trọn vẹn. Hội Thánh có trách nhiụm thiêng liêng và thực tế trong việc bảo vệ người dễ bị tổn thương, kêu gọi người phạm tội ăn năn, và trở thành một cộng đồng của sự chữa lành và phục hồi trong Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đấng đến để "ràng buộc vết thương của kẻ bị giập" (Lu-ca 4:18) và ban sự bình an đích thực cho những tấm lòng tan vỡ.
Dù trong hoàn cảnh nào, chúng ta tin cậy lời hứa của Chúa: "Đức Giê-hô-va ở gần những người có lòng đau thương, Và cứu kẻ nào có tâm hồn thống hối" (Thi-thiên 34:18).
Sự hiện diện và sự cứu rỗi của Ngài là hy vọng cuối cùng cho cả nạn nhân cần được chữa lành lẫn người gây bạo lực cần được biến đổi.