Điều gì đã xảy ra trong mỗi ngày của sự Tạo Dựng?
Bản tường thuật về sự sáng tạo trong Sáng Thế Ký chương 1 và 2 không chỉ là một bài học lịch sử hay khoa học, mà trước hết và quan trọng nhất, là một mặc khải thần học về quyền năng, trật tự và mục đích của Đức Chúa Trời. Câu chuyện này là nền tảng cho mọi giáo lý Kinh Thánh – từ bản tính của Đức Chúa Trời, bản chất của con người, cho đến kế hoạch cứu chuộc. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào từng "ngày" (tiếng Hê-bơ-rơ: yom - יוֹם) của công cuộc sáng tạo, khám phá ý nghĩa thần học và những áp dụng thực tiễn cho đời sống đức tin của chúng ta ngày nay.
Bản văn mở ra với một tuyên bố đầy uy quyền: "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất" (Sáng-thế-ký 1:1). Động từ "dựng nên" trong tiếng Hê-bơ-rơ là bara (בָּרָא), một từ đặc biệt chỉ được dùng cho hành động sáng tạo của riêng Đức Chúa Trời, từ hư không (ex nihilo). Ngay từ đầu, Kinh Thánh giới thiệu Đức Chúa Trời là Đấng Tự Hữu Hằng Hữu, nguyên nhân đệ nhất của mọi vật. Câu 2 mô tả tình trạng ban đầu: "Vả, đất là vô hình và trống không, sự mờ tối ở trên mặt vực". Cụm "vô hình và trống không" (tohu wa-bohu - תֹהוּ וָבֹהוּ) mô tả sự hỗn độn, vô trật tự. Thần Linh của Đức Chúa Trời (Ruach Elohim - רוּחַ אֱלֹהִים) vẫn "vận hành" trên mặt nước, báo hiệu sự chuẩn bị cho một quá trình biến đổi từ hỗn mang sang trật tự hoàn mỹ.
Lời phán đầu tiên của Đức Chúa Trời vang lên: "Phải có sự sáng thì có sự sáng" (câu 3). Đây không phải là sự tạo dựng mặt trời (sẽ xuất hiện vào ngày thứ tư), mà là ánh sáng nguyên thủy, thuần khiết, đến trực tiếp từ Đức Chúa Trời. Ánh sáng này là điều kiện tiên quyết cho sự sống và là biểu tượng mạnh mẽ của sự mặc khải, chân lý và sự hiện diện của Ngài. Đức Chúa Trời phân rẽ ánh sáng và sự tối, đặt tên cho chúng là "Ngày" và "Đêm". Hành động "phân rẽ" (badal - בָּדַל) thiết lập nguyên tắc phân biệt và trật tự, một chủ đề xuyên suốt tuần tự sáng tạo. "Vậy, có buổi chiều và buổi mai; ấy là ngày thứ nhứt" (câu 5). Cấu trúc "buổi chiều và buổi mai" thiết lập khuôn mẫu cho một ngày.
Đức Chúa Trời phán tạo nên một "khoảng không" (raqia - רָקִיעַ, thường được hiểu là bầu trời, vòm trời) để phân cách nước ở dưới (đại dương) với nước ở trên (có thể là hơi nước ngưng tụ tạo thành một tầng chắn khí quyển khác biệt thời kỳ đầu). Khoảng không này được gọi là "Trời". Công việc này tiếp tục chủ đề phân rẽ và tạo ra một không gian được bảo vệ, nơi sự sống tương lai sẽ tồn tại.
Đây là một ngày có hai hành động sáng tạo chính. Đầu tiên, Đức Chúa Trời khiến nước dưới trời tụ lại một chỗ, để lộ ra "chỗ khô" gọi là "Đất", và phần nước gọi là "Biển" (câu 9-10). Hành động này chuẩn bị một môi trường cư trú. Tiếp theo, từ chính đất khô đó, Đức Chúa Trời phán khiến đất sanh ra cỏ, cây kết hạt, và cây trái (câu 11). Lưu ý quan trọng: Sự sống đầu tiên được tạo ra không phải từ hư không (bara), mà từ đất ("đất phải sanh..."), nhưng vẫn bởi mệnh lệnh tối thượng của Đức Chúa Trời. Mỗi loài đều được tạo dựng "tùy theo loại" (câu 11, 12) – một phát biểu về sự ổn định và trật tự trong các loài thọ tạo. Đất trở nên phong phú, có khả năng tự duy trì và cung cấp thức ăn.
Giờ đây, khi đã có đất và sự sống thực vật, Đức Chúa Trời đặt các "vì sáng" trong khoảng không của trời. Mục đích được nêu rõ: (1) Phân ra ngày và đêm; (2) Làm dấu chỉ về thì tiết, ngày và năm; (3) Để soi sáng trên đất (câu 14-15). Chức năng của chúng là thực dụng và mang tính phục vụ cho sự sống trên đất. Đức Chúa Trời dựng nên hai vì sáng lớn: mặt trời để "cai quản" ban ngày và mặt trăng để "cai quản" ban đêm, cùng với các ngôi sao. Việc Đức Chúa Trời tạo dựng chúng nhấn mạnh rằng chúng là thọ tạo, chứ không phải các thần linh để con người thờ phượng – một sự sửa chữa thần học quan trọng so với các thần thoại sáng tạo của các dân tộc chung quanh.
Đức Chúa Trời phán khiến nước "sanh các vật sống cho nhiều" và chim bay trên đất. Lần đầu tiên, từ bara (sáng tạo từ hư không) lại được sử dụng cho sự sống động vật (câu 21), cho thấy một bước nhảy vọt về chất trong công trình sáng tạo – sự sống có tri giác. Sinh vật biển (tanninim - תַּנִּינִם, có thể chỉ các loài cá lớn hay thủy quái) và mọi loài chim được tạo dựng. Đức Chúa Trời ban phước cho chúng và phán: "Hãy sanh sản, thêm nhiều" (câu 22). Đây là lần đầu tiên "sự ban phước" được nhắc đến, gắn liền với khả năng sinh sôi và lấp đầy môi trường sống được chuẩn bị sẵn.
Ngày thứ sáu cũng gồm hai giai đoạn. Đầu tiên, đất được lệnh sanh ra các sinh vật sống tùy theo loại: thú, côn trùng, và thú rừng (câu 24). Sau đó, đến hành động long trọng nhất:
"Đức Chúa Trời phán rằng: Chúng ta hãy làm nên loài người như hình ta và theo tượng ta... Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh" (Sáng-thế-ký 1:26, 2:7).
Việc sử dụng đại từ số nhiều "Chúng ta" ám chỉ sự tham vấn trong Ba Ngôi Đức Chúa Trời. Con người được tạo dựng đặc biệt: (1) Theo "hình" và "tượng" của Đức Chúa Trời (Tselem ו-Demuth - צֶלֶם וּדְמוּת): Điều này nói đến khả năng lý trí, đạo đức, thuộc linh và quyền cai trị. (2) Được ban quyền cai trị trên mọi loài thọ tạo (câu 26, 28). (3) Được tạo nên có nam và có nữ (câu 27), thiết lập nên hôn nhân và xã hội. (4) Nhận lãnh sự ban phước đặc biệt và mạng lệnh: "Hãy sanh sản, thêm nhiều... và hãy cai quản..." (câu 28). Đức Chúa Trời tuyên bố mọi điều Ngài đã làm là "rất tốt lành" (câu 31). Con người, cả nam lẫn nữ, là đỉnh điểm và trung tâm của công trình sáng tạo vật chất, được giao trách nhiệm quản lý.
Sau sáu ngày công việc, "công việc sáng tạo đã xong rồi". Đức Chúa Trời nghỉ công việc Ngài đã làm, ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh (nghĩa là biệt riêng ra). Sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời không phải vì mệt mỏi, mà là sự hoàn tất, mãn nguyện và thiết lập một khuôn mẫu cho nhân loại. Ngày Sa-bát trở thành một dấu chỉ về sự sáng tạo đã hoàn tất và là lời hứa về sự nghỉ ngơi đời đời trong Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 4:9-10).
Lẽ thật về sự sáng tạo không chỉ để tin, mà để sống. Dưới đây là một số áp dụng:
- Nhận Biết Quyền Tối Thượng và Sự Tể Trị của Đức Chúa Trời: Mọi thứ chúng ta thấy đều bắt đầu từ Lời phán của Ngài. Điều này đem lại sự bình an và phó thác trong mọi hoàn cảnh, tin rằng Đấng dựng nên vũ trụ vẫn đang cầm quyền tể trị.
- Sống Có Trật Tự và Mục Đích: Đức Chúa Trời là Đấng của trật tự. Đời sống chúng ta cần được Ngài sắp xếp, phân rẽ giữa điều thánh và điều tục, giữa sự sáng và sự tối.
- Quý Trọng Phẩm Giá Con Người: Mỗi người đều mang hình ảnh Đức Chúa Trời, bất kể chủng tộc, giới tính, địa vị. Điều này thúc đẩy sự tôn trọng, bảo vệ sự sống và chống lại mọi hình thức phân biệt đối xử.
- Thực Thi Trách Nhiệm Quản Lý: Chúng ta được giao vai trò "cai quản" tốt lành, chứ không phải "bóc lột" công trình sáng tạo. Điều này bao gồm việc chăm sóc môi trường, đối xử nhân đạo với động vật, và sử dụng tài nguyên cách khôn ngoan.
- Tìm Kiếm Sự Nghỉ Ngơi Thật: Nguyên tắc Sa-bát dạy chúng ta về sự phụ thuộc vào Đức Chúa Trời. Chúng ta cần những khoảng dừng để thờ phượng, phục hồi và nhớ rằng sự cứu rỗi và thành công đến từ ơn Ngài, không phải từ sức lao khổ không ngừng của chúng ta.
- Chiêm Ngưỡng Sự Tốt Lành của Đức Chúa Trời: Thế giới tự nhiên, dù đã bị nguyền rủa vì tội lỗi, vẫn phản chiếu vinh quang và sự khôn ngoan của Đấng Tạo Hóa (Thi-thiên 19:1). Việc ngắm xem công trình sáng tạo phải dẫn chúng ta đến sự thờ phượng và biết ơn.
Tuần tự sáng tạo không kết thúc ở Sáng Thế Ký 2. Sự sa ngã của con người đã làm hư hoại công trình tốt lành đó. Nhưng tin mừng là, Đấng Christ, "Ngôi Lời... muôn vật bởi Ngài làm nên" (Giăng 1:1-3), đã bước vào thế gian để tái tạo và cứu chuộc. Ngài là "Ánh sáng thật" (Giăng 1:9) xua tan sự tối tăm của tội lỗi. Trong Ngài, những ai tin nhận được trở nên "một tạo vật mới" (2 Cô-rinh-tô 5:17). Công trình sáng tạo mới này còn vinh hiển hơn, và lời hứa về một trời mới đất mới (Khải-huyền 21:1-5) là sự hoàn tất cuối cùng, nơi sự trật tự, sự sáng, sự sống và sự nghỉ ngơi của Đức Chúa Trời sẽ được trọn vẹn đời đời. Hiểu biết về sự sáng tạo ban đầu thúc giục chúng ta sống trong hiện tại với tư cách là những người quản lý trung tín, và hướng vể tương lai với niềm hy vọng trọn vẹn nơi Đấng Tạo Hóa và Cứu Chúa của chúng ta.