Một Số Sai Sót Trong Thuyết Tiến Hóa
Là Cơ Đốc nhân, niềm tin của chúng ta được đặt nền tảng trên Lời Đức Chúa Trời, là Kinh Thánh, đặc biệt là sự dạy dỗ về sự sáng tạo trong Sáng Thế Ký. Trong một thế giới mà thuyết tiến hóa tự nhiên vô thần (Neo-Darwinism) thường được trình bày như một sự thật khoa học không thể chối cãi, việc xem xét các vấn đề nội tại và những sai sót của nó dưới ánh sáng của lý trí và Kinh Thánh là điều cần thiết. Bài viết này không nhằm mục đích chống đối khoa học chân chính, mà để chỉ ra rằng thuyết tiến hóa vô thần chứa đựng nhiều điểm yếu căn bản về mặt khoa học và triết lý, đồng thời củng cố niềm tin nơi Đấng Tạo Hóa thông minh và toàn năng như Kinh Thánh đã mặc khải.
Một trong những dự đoán then chốt của thuyết tiến hóa là phải tồn tại vô số dạng trung gian, hay "mắt xích thiếu", trong hồ sơ hóa thạch. Charles Darwin chính ông cũng thừa nhận đây là "sự phản đối hiển nhiên và trầm trọng nhất" đối với thuyết của mình, và hy vọng rằng các thế hệ tương lai sẽ tìm thấy chúng. Tuy nhiên, sau hơn 150 năm khai quật tích cực với hàng triệu mẫu hóa thạch được tìm thấy, hồ sơ hóa thạch vẫn cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác: Sự Xuất Hiện Đột Ngột (Abrupt Appearance) và Sự Đứng Yên (Stasis).
Các nhóm sinh vật chính (như các ngành động vật không xương sống, các lớp cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú) đều xuất hiện một cách đột ngột, hoàn chỉnh, và không thay đổi nhiều trong suốt lịch sử của chúng. Hiện tượng này được gọi là "Sự Bùng Nổ Kỷ Cambri". Các nhà cổ sinh vật học như Stephen Jay Gould (một nhà tiến hóa nổi tiếng) đã phải đề xuất thuyết "Cân Bằng Ngắt Quãng" (Punctuated Equilibrium) để giải thích cho sự thiếu vắng các dạng chuyển tiếp, thực chất là thừa nhận hồ sơ hóa thạch không ủng hộ cho tiến hóa dần dần.
Điều này phù hợp cách kỳ diệu với ghi chép trong Sáng Thế Ký: Đức Chúa Trời sáng tạo mỗi loài "tùy theo loại nó" (theo nguyên văn tiếng Hê-bơ-rơ là "לְמִינֵהוּ", leminehu - theo loại của nó) (Sáng Thế Ký 1:11-12, 21, 24-25). Khái niệm "loại" (kind) có thể rộng hơn "loài" (species) ngày nay, nhưng nó đặt ra một giới hạn cho sự biến đổi. Sinh vật có thể thích nghi và biến đổi trong phạm vi loại của nó (vi tiến hóa - microevolution), nhưng không có bằng chứng cho thấy chúng có thể vượt qua ranh giới loại để trở thành một loại hoàn toàn mới (vĩ tiến hóa - macroevolution).
Nhà sinh vật học Michael Behe đã đưa ra khái niệm "Sự Phức Tạp Không Thể Rút Gọn" (Irreducible Complexity). Một hệ thống được gọi là phức tạp không thể rút gọn nếu nó bao gồm nhiều bộ phận phối hợp với nhau để thực hiện một chức năng cơ bản, và việc loại bỏ bất kỳ bộ phận nào sẽ khiến toàn bộ hệ thống ngừng hoạt động. Ví dụ kinh điển là bẫy chuột hay bộ máy lông mao của vi khuẩn.
Thuyết tiến hóa cho rằng các hệ thống này hình thành qua từng bước nhỏ, chọn lọc tự nhiên giữ lại những biến đổi có lợi. Tuy nhiên, một hệ thống phức tạp không thể rút gọn sẽ không có chức năng gì cho đến khi tất cả các bộ phận đồng thời hiện diện và phối hợp hoàn hảo. Chọn lọc tự nhiên không thể "thấy trước" lợi ích tương lai để giữ lại những bộ phận vô dụng trong hàng triệu năm. Sự tồn tại của những hệ thống như vậy mạnh mẽ gợi ý về một thiết kế thông minh, chứ không phải là quá trình ngẫu nhiên, mù quáng.
Kinh Thánh tuyên bố: "Vì từ buổi sáng thế, người ta xem thấy các vật Ngài đã làm nên, thì nhìn biết được quyền phép đời đời và bổn tánh Ngài" (Rô-ma 1:20). Sự phức tạp và trật tự kỳ diệu trong tế bào, trong cơ thể sinh vật, chính là "các vật Ngài đã làm nên", làm chứng cho "quyền phép đời đời" của Đấng Tạo Hóa. Vua Đa-vít cũng thốt lên: "Tôi cảm tạ Chúa, vì tôi được dựng nên cách đáng sợ lạ lùng. Công việc Chúa thật lạ lùng, lòng tôi biết rõ lắm" (Thi Thiên 139:14).
Thuyết tiến hóa thậm chí còn thất bại trong việc giải thích bước đầu tiên: sự sống đầu tiên từ vật chất không sống (abiogenesis). Giả thuyết "súp nguyên thủy" cho rằng các phân tử hữu cơ đơn giản, dưới tác động của năng lượng tự nhiên, ngẫu nhiên kết hợp thành tế bào sống đầu tiên. Điều này bỏ qua một thực tế khoa học cơ bản: sự sống không chỉ là hóa học, mà còn là thông tin.
Phân tử DNA và RNA trong tế bào là một bản thiết kế mã hóa cực kỳ phức tạp, chứa đựng thông tin để xây dựng và vận hành toàn bộ cơ thể sinh vật. Mọi kinh nghiệm của con người cho thấy, thông tin phức tạp và có ý nghĩa (như một cuốn sách, một phần mềm) luôn bắt nguồn từ một trí tuệ. Không có một quy luật vật lý hay hóa học nào có thể tạo ra thông tin mã hóa từ những quá trình ngẫu nhiên. Nhà toán học và thiên văn học Sir Fred Hoyle từng so sánh xác suất này với việc một cơn lốc xoáy quét qua một đống phế liệu và ngẫu nhiên lắp ráp được một chiếc Boeing 747.
Lời Đức Chúa Trời là nguồn của sự sống và thông tin. "Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài. Trong Ngài có sự sống, sự sống là sự sáng của loài người" (Giăng 1:1, 3-4). Chúa Giê-xu Christ, Ngôi Lời (Logos - Λόγος), chính là nguồn thông tin sáng tạo và sự sống nguyên thủy.
Định luật nhiệt động học thứ hai (Định luật về Entropy) là một trong những định luật vững chắc nhất của khoa học. Nó phát biểu rằng trong một hệ thống cô lập, mức độ hỗn độn (entropy) luôn có xu hướng tăng lên theo thời gian. Nói cách khác, mọi hệ thống có khuynh hướng tự nhiên đi từ trật tự sang hỗn độn, từ phức tạp sang đơn giản, từ tổ chức cao sang phân rã.
Thuyết tiến hóa vĩ mô, ngược lại, đòi hỏi một quá trình đi từ đơn giản đến phức tạp, từ hỗn độn đến trật tự cao độ, từ phân tử vô cơ đến bộ não con người—mà không có sự can thiệp của trí thông minh bên ngoài. Điều này trực tiếp mâu thuẫn với xu hướng tự nhiên được mọi quan sát khoa học xác nhận. Để một hệ thống trở nên trật tự hơn (giảm entropy), nó phải có nguồn năng lượng và thông tin từ bên ngoài được định hướng (như một người thợ sửa chữa một chiếc đồng hồ).
Kinh Thánh mô tả chính xác định luật này trong bối cảnh thuộc linh và vật lý sau sự sa ngã của con người: "Vì muôn vật đều phải phục dưới quyền phép hư không, chẳng phải bằng lòng, nhưng bởi Đấng đã phục muôn vật dưới quyền phép hư không" (Rô-ma 8:20). Toàn bộ sự sáng tạo đang "rên siết" (câu 22) trong sự hư nát và suy tàn, chờ đợi sự cứu chuộc cuối cùng. Sự phân rã này là hệ quả của tội lỗi, trái ngược hoàn toàn với câu chuyện tiến hóa đi lên.
Việc hiểu rõ những sai sót của thuyết tiến hóa vô thần không chỉ là một bài tập trí tuệ, mà có những ứng dụng thiết thực cho đức tin và đời sống chúng ta:
- Xây Dựng Nền Tảng Đức Tin Vững Chắc: Biết rằng niềm tin nơi Đấng Sáng Tạo có cơ sở vững vàng cả về khoa học lẫn mặc khải giúp chúng ta "biết cách đáp lại mọi kẻ chất vấn mình" (I Phi-e-rơ 3:15). Nó củng cố đức tin cho chính chúng ta và cho thế hệ trẻ trong Hội Thánh.
- Có Cái Nhìn Đúng Đắn Về Con Người: Thuyết tiến hóa dạy rằng con người chỉ là sản phẩm ngẫu nhiên của vật chất, không có mục đích, phẩm giá đặc biệt, hay trách nhiệm đạo đức tuyệt đối. Kinh Thánh dạy chúng ta được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 1:27), có giá trị vô hạn, có mục đích, và có trách nhiệm với Đấng Tạo Hóa. Điều này định hình cách chúng ta đối xử với bản thân và người khác.
- Sống Với Tư Cách Người Quản Lý: Nếu vũ trụ là sản phẩm của sự ngẫu nhiên, việc bảo vệ môi trường chỉ là vì lợi ích thực dụng của con người. Nhưng nếu nó là công trình sáng tạo tốt lành của Đức Chúa Trời, chúng ta có trách nhiệm quản lý nó cách khôn ngoan (Sáng Thế Ký 2:15).
- Hiểu Đúng Bản Chất Của Tội Lỗi Và Sự Cứu Rỗi: Lịch sử trong Sáng Thế Ký về Adam và Eva, sự sa ngã, là nền tảng để hiểu tại sao thế gian đầy đau khổ và tội lỗi, và tại sao chúng ta cần một Đấng Cứu Thế là Chúa Giê-xu Christ. Thuyết tiến hóa xóa bỏ khái niệm về "Sáng Thế hoàn hảo" và "Sự Sa Ngã", do đó làm mất đi ý nghĩa sâu sắc của thập tự giá.
Những sai sót trong thuyết tiến hóa—từ hồ sơ hóa thạch im lặng, những hệ thống phức tạp không thể rút gọn, bài toán nan giải về nguồn gốc thông tin sự sống, cho đến mâu thuẫn với định luật nhiệt động học—cho thấy rằng nó không phải là một lý thuyết khoa học vững chắc, mà hơn hết là một khung triết lý duy vật được khoác áo khoa học. Là những người tin theo Lời Chúa, chúng ta không cần phải sợ hãi trước những tuyên bố của chủ nghĩa duy vật. Khoa học chân chính, với tư cách là việc nghiên cứu công trình sáng tạo của Đức Chúa Trời, luôn cuối cùng sẽ phù hợp với Lời của Đấng Tạo Hóa.
Hãy đứng vững trong đức tin nơi Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng đã dựng nên trời đất và mọi vật trong sáu ngày. Hãy để tấm lòng chúng ta tràn ngập lời tôn vinh như tác giả Thi Thiên: "Hỡi Đức Giê-hô-va, Chúa là Đấng rất tôn trọng, quyền năng, vinh hiển, toàn thắng, và oai nghi đều thuộc về Ngài... Vả, muôn vật đều từ nơi Chúa mà đến; những vật chúng tôi đã dâng cho Chúa vốn thuộc về tay Chúa" (I Sử Ký 29:11, 14). Sự sáng tạo là bức tranh đầu tiên của Ngài, và sự cứu chuộc trong Chúa Giê-xu Christ là kiệt tác vĩ đại nhất, đem chúng ta trở lại mối quan hệ đúng đắn với Đấng Tạo Hóa.