Tại Sao A-đam Và Ê-va Không Thấy Lạ Khi Con Rắn Nói Chuyện Với Họ?
Trong hành trình nghiên cứu Kinh Thánh, Sáng-thế Ký đoạn 3 luôn là một phân đoạn then chốt, mô tả khoảnh khắc bi thảm khi tội lỗi lần đầu tiên xâm nhập vào thế giới hoàn hảo của Đức Chúa Trời. Một chi tiết thường khiến độc giả hiện đại thắc mắc là: Tại sao A-đam và Ê-va, trong trạng thái nguyên thủy của họ, lại không tỏ ra kinh ngạc hay hoảng sợ khi một con vật—con rắn—cất tiếng nói chuyện với họ? Câu hỏi này mở ra cánh cửa để chúng ta khám phá bản chất của thế giới trước khi sa ngã, mối quan hệ giữa con người với các thọ tạo, và chiến thuật tinh vi của kẻ thù. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, văn tự và thần học để làm sáng tỏ vấn đề tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng những chân lý sâu sắc về bản tính con người và sự dối trá của Satan.
Trước khi phân tích cuộc đối thoại, chúng ta phải hiểu rõ môi trường mà A-đam và Ê-va đang sống. Sáng-thế Ký 1:31 chép: “Đức Chúa Trời thấy các việc Ngài đã làm thật rất tốt lành.” Thế giới lúc này hoàn toàn tốt lành, không có sự chết chóc, đau đớn, hay sự ngăn cách. Con người sống trong sự hiện diện trực tiếp và thông công trọn vẹn với Đức Chúa Trời (Sáng-thế Ký 3:8).
Trong sự hoàn hảo đó, mối quan hệ giữa con người (adam - אָדָם) và các loài thú vật cũng khác biệt căn bản so với ngày nay. Sáng-thế Ký 2:19-20 mô tả: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời lấy đất nắn nên các loài thú đồng, các loài chim trời, rồi dẫn đến trước mặt A-đam đặng thử đặt tên cho chúng nó là thể nào; hễ A-đam đặt tên cho các loài sống nào, thì thành tên riêng cho loài đó.” Hành động “đặt tên” trong văn hóa Hê-bơ-rơ không đơn thuần là gán nhãn, mà biểu thị quyền cai quản, sự hiểu biết thấu đáo về bản chất, và thiết lập mối quan hệ. A-đam có khả năng giao tiếp với Đức Chúa Trời và có sự tương giao nào đó với thế giới thọ tạo mà Chúa đã giao cho người quản trị.
Để trả lời câu hỏi chính, chúng ta phải xác định rõ nhân vật “con rắn” (nachash - נָחָשׁ). Kinh Thánh mô tả: “Vả, trong các loài thú mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời đã dựng nên, có con rắn là gièm hơn hết.” (Sáng-thế Ký 3:1). Từ “gièm” (`aruwm - עָרוּם) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là “khôn ngoan, ranh mãnh, tinh khôn”. Điều này cho thấy đây không phải là một con rắn bình thường như chúng ta thấy ngày nay.
Các phân đoạn Kinh Thánh sau này tiết lộ danh tính thật đằng sau con rắn. Khải-huyền 12:9 giải thích rõ: “Con rồng lớn đó bị quăng xuống, tức là con rắn đời xưa, gọi là ma quỉ và Satan, dỗ dành cả thiên hạ.” Tương tự, Khải-huyền 20:2 cũng xác nhận. Như vậy, “con rắn” là hiện thân hoặc công cụ của chính Satan, kẻ thù của Đức Chúa Trời. Sự “khôn ngoan, ranh mãnh” của nó không phải là trí khôn tự nhiên của loài vật, mà là trí khôn xảo quyệt, đầy dối trá của một thiên sứ sa ngã.
Trong bối cảnh nguyên thủy, việc một thọ tạo (dù dưới sự điều khiển của Satan) có thể biểu đạt ngôn ngữ có lẽ không phải là điều không thể tưởng tượng. A-đam và Ê-va chưa từng kinh nghiệm sự dối trá, gian ác. Tâm trí họ trong trắng, không nghi ngờ. Họ chỉ biết có sự thật và sự tốt lành từ Đức Chúa Trời. Việc một thọ tạo “cất tiếng nói” có thể đã không gây sốc vì bản thân họ đang sống trong một thực tại nơi sự giao tiếp siêu nhiên với Đấng Tạo Hóa là chuyện thường ngày. Điều đáng chú ý không phải là việc nó nói, mà là điều nó nói—một lời nói dối đầu tiên phủ nhận Lời Chúa.
A-đam và Ê-va được tạo dựng “vô tội” nhưng không phải “bất khả chiến bại”. Họ có ý chí tự do. Sự ngây thơ của họ (innocence) có nghĩa là họ không biết đến điều ác bằng kinh nghiệm, nhưng họ có đầy đủ khả năng nhận thức để vâng lời Chúa. Mệnh lệnh về Cây Biết Điều Thiện Ác (`ets hada`ath tob wara` - עֵץ הַדַּעַת טוֹב וָרָע) trong Sáng-thế Ký 2:16-17 chính là ranh giới cho sự vâng phục đó.
Khi con rắn cất tiếng, Ê-va không hề bàn với A-đam hay chạy đi tìm Chúa. Bà đối đáp. Điều này cho thấy bà xem cuộc đối thoại là có thể chấp nhận được. Sự ngây thơ khiến bà không nhìn thấy mối nguy hiểm tiềm ẩn trong một thọ tạo chất vấn mạng lệnh của Đấng Tạo Hóa. Satan đã khéo léo khai thác điểm yếu này. Nó không xuất hiện như một quái vật, mà như một thọ tạo “khôn ngoan” có vẻ muốn trò chuyện, thậm chí muốn “làm sáng tỏ” Lời Chúa. Nó bắt đầu bằng một câu hỏi gợi ý đầy xảo trá: “Ủa! Có phải Đức Chúa Trời đã dặn các ngươi không được phép ăn trái các cây trong vườn sao?” (Sáng-thế Ký 3:1). Câu hỏi này đã bóp méo và phóng đại mệnh lệnh của Chúa (Chúa chỉ cấm một cây), ngay lập tức đặt vào tâm trí Ê-va ý tưởng về một Đức Chúa Trời hà khắc, hạn chế.
Câu chuyện không chỉ là lịch sử, mà là tấm gương cảnh tỉnh cho mọi thế hệ. Sự kiện A-đam và Ê-va không thấy lạ khi nghe rắn nói dạy chúng ta nhiều bài học quan trọng:
1. Sự Quen Thuộc Nguy Hiểm Với Những Tiếng Nói Trái Với Lời Chúa: Ngày nay, chúng ta có thể không nghe thấy tiếng nói vật lý từ một con rắn, nhưng chúng ta liên tục bị bủa vây bởi những “tiếng nói” từ thế gian, từ triết lý nhân bản, từ văn hóa đối nghịch với Kinh Thánh. Chúng có vẻ “bình thường”, “hợp lý”, và thậm chí “khôn ngoan”. II Cô-rinh-tô 11:3 cảnh báo: “Nhưng tôi e rằng, như xưa con rắn dùng lời phỉnh dỗ mà dỗ dành Ê-va thể nào, thì lòng trí anh em cũng hư mất mà xây bỏ sự đơn thành đối với Đấng Christ chăng.” Chúng ta phải tập phân biệt, đem mọi tư tưởng, mọi tiếng nói ra “so với Lời Chúa” (Ê-sai 8:20).
2. Tầm Quan Trọng Của Việc Giữ Mối Thông Công Với Chúa: A-đam và Ê-va đã không ở trong tư thế cảnh giác thuộc linh. Họ đã đứng riêng lẻ trước kẻ cám dỗ thay vì cùng nhau và cùng với Chúa. I Phi-e-rơ 5:8 khuyên: “Hãy tiết độ và tỉnh thức: kẻ thù nghịch anh em là ma quỉ, như sư tử rống, đi rình mò chung quanh anh em, tìm kiếm người nào nó có thể nuốt được.” Sự tỉnh thức thuộc linh đến từ đời sống cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa hằng ngày và mối thông công với Hội Thánh.
3. Chiến Thuật Của Satan: Bóp Méo và Nghi Ngờ Lời Chúa: Satan không bao giờ tấn công thô bạo. Nó bắt đầu bằng việc đặt nghi vấn về Lời Chúa (“Có phải Chúa phán...”), sau đó phủ nhận trắng trợn hậu quả (“Chẳng chết đâu...” - c.4), và cuối cùng đưa ra lời hứa hão huyền (“Các ngươi sẽ như Đức Chúa Trời...” - c.5). Ngày nay, hắn vẫn dùng chiến thuật ấy: “Có thật Chúa nói...?”, “Làm vậy có sao đâu...”, “Bạn xứng đáng có điều đó...”. Cơ Đốc nhân cần thuộc lòng và hiểu rõ Lời Chúa để có thể, như Chúa Giê-xu trong đồng vắng, đáp lại bằng câu: “Có lời chép rằng...” (Ma-thi-ơ 4:4, 7, 10).
4. Chúa Giê-xu—A-đam Thứ Hai Và Sự Chiến Thắng Trọn Vẹn: Trong khi A-đam thứ nhất thất bại trong vườn Ê-đen, Chúa Giê-xu Christ, A-đam thứ hai (I Cô-rinh-tô 15:45), đã chiến thắng sự cám dỗ của Satan trong đồng vắng (Ma-thi-ơ 4:1-11). Ngài đã dùng Lời của Đức Chúa Trời (“Có lời chép rằng...”) làm gươm để chiến đấu. Sự vâng phục trọn vẹn của Ngài trên thập tự giá đã đập tan đầu con rắn (Sáng-thế Ký 3:15) và mở ra con đường cứu rỗi cho nhân loại sa ngã. Niềm hy vọng của chúng ta không đặt nơi sự ngây thơ nguyên thủy đã mất, mà nơi sự công bình trọn vẹn của Đấng Christ được ban cho chúng ta bởi đức tin.
Việc A-đam và Ê-va không thấy lạ khi con rắn nói không phải là một lỗ hổng trong câu chuyện, mà là một dấu hiệu quan trọng về trạng thái nguyên thủy của họ và về sự xảo quyệt khôn lường của Satan. Họ sống trong một thế giới nơi mọi sự đều tốt lành và sự thông công là đặc trưng. Chính sự ngây thơ vô tội đó, khi không được bảo vệ bởi sự cảnh giác thuộc linh và sự bám chặt vào Lời Chúa, đã trở thành điểm yếu để kẻ thù khai thác. Bài học cho chúng ta ngày nay thật rõ ràng: Hãy tỉnh thức, hãy am hiểu Lời Chúa cách chính xác, hãy giữ mối thông công mật thiết với Ngài và với Hội Thánh. Đồng thời, hãy luôn nhìn lên Chúa Giê-xu, Đấng đã chiến thắng mọi cám dỗ, và nhờ Ngài, chúng ta cũng có thể “đứng vững mà chống cự các mưu kế của ma quỉ” (Ê-phê-sô 6:11).
“Vả, nhờ ân điển, bởi đức tin mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” (Ê-phê-sô 2:8-9).