Cơ Đốc nhân nên phản ứng như thế nào với những người ăn xin?

Trong xã hội hiện đại, hình ảnh người ăn xin vẫn là một thực tế phức tạp, đặt mỗi Cơ Đốc nhân vào những tình huống đòi hỏi sự phản ứng khôn ngoan và đầy yêu thương. Phải chăng chúng ta nên cho tiền một cách vô điều kiện? Hay nghi ngờ và bước qua với lý do "có thể họ là lừa đảo"? Câu trả lời không nằm ở cảm xúc nhất thời hay quan điểm xã hội, mà phải được xây dựng vững chắc trên nền tảng Lời Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá nguyên tắc, tấm lòng và hành động mà Chúa muốn con cái Ngài có đối với những người cùng khốn, đặc biệt là người ăn xin.

Nguyên tắc đầu tiên và xuyên suốt Kinh Thánh là mệnh lệnh chăm sóc người nghèo khó, cô thế. Đây không phải là một lời khuyên tùy ý, mà là một phần căn bản trong giao ước giữa Đức Chúa Trời với dân sự Ngài.

• Trong Luật Pháp Cựu Ước: Đức Chúa Trời thiết lập những quy định rõ ràng để bảo vệ và cung ứng cho người nghèo. Chẳng hạn, trong sách Lê-vi ký, Chúa phán: "Ngươi chớ hái nho mót trong vườn nho ngươi, và chớ mót những trái rớt rồi; hãy để những trái đó cho kẻ nghèo và kẻ khách ngoại bang" (Lê-vi Ký 19:10). Điều này cho thấy sự quan tâm của Chúa mang tính hệ thống và liên tục, không phải chỉ là sự bố thí ngẫu hứng. Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho "kẻ nghèo" ở đây là "`evyon" (אֶבְיוֹן), nhấn mạnh đến sự thiếu thốn, cần được giúp đỡ.
• Trong Sách Châm Ngôn: Sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời dạy rõ: "Ai thương xót kẻ nghèo, tức cho Đức Giê-hô-va vay mượn; Ngài sẽ báo lại việc ơn lành ấy cho người" (Châm Ngôn 19:17). Hành động giúp đỡ người nghèo được nâng lên tầm mức thuộc linh: đó là một sự đầu tư cho Nước Đức Chúa Trời. Từ "thương xót" trong nguyên văn là "chanan" (חָנַן), hàm ý sự nhân từ, làm ơn, xuất phát từ lòng thương cảm sâu sắc.
• Tấm Gương Của Chúa Giê-xu: Chúa Giê-xu, Đấng Christ, là hiện thân trọn vẹn của tình yêu thương Đức Chúa Trời dành cho những người bị xã hội bỏ rơi. Chúa không chỉ giảng dạy mà còn hành động. Ngài chạnh lòng thương xót đám đông (Ma-thi-ơ 9:36), chữa lành người bệnh, và quan tâm đến nhu cầu thể chất của họ (Ma-thi-ơ 14:14-21). Trong dụ ngôn về Người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:25-37), Chúa Giê-xu định nghĩa "người lân cận" chính là bất kỳ ai đang trong cơn hoạn nạn, bất kể họ là ai. Đây chính là kim chỉ nam cho thái độ của chúng ta.

Sứ đồ Gia-cơ đưa ra lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về đức tin chết: "Ví bằng anh em hoặc chị em nào không quần áo mặc, hằng ngày thiếu của ăn; mà một kẻ trong anh em nói với họ rằng: Hãy đi cho bình an, hãy sưởi cho ấm và ăn cho no, nhưng không cho họ đồ cần dùng về phần xác, thì có ích gì chăng?" (Gia-cơ 2:15-16). Đức tin không có việc làm là đức tin chết. Việc nhìn thấy một người ăn xin (thiếu quần áo, của ăn) và chỉ nói lời chúc phước mà không có hành động cụ thể là biểu hiện của một đức tin giả hình, vô ích. Từ Hy Lạp được dùng cho "việc làm" là "erga" (ἔργα), nhấn mạnh đến những hành động cụ thể, có thể nhìn thấy được.

Trong Ma-thi-ơ 25:31-46, Chúa Giê-xu phán về sự phán xét cuối cùng. Tiêu chuẩn Ngài dùng để phân chia chiên (người được cứu) và dê (người bị hư mất) chính là những việc làm thực tế đối với "những kẻ rất hèn mọn" của Ngài: cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống, tiếp khách lạ, cho kẻ trần truồng mặc, thăm kẻ bịnh và kẻ bị tù. Chúa tuyên bố long trọng: "Hễ các ngươi đã làm việc đó cho một người trong những người rất hèn mọn nầy của anh em ta, ấy là đã làm cho chính mình ta vậy" (Ma-thi-ơ 25:40). Người ăn xin chính là một trong những "người rất hèn mọn" đó. Cách chúng ta đối xử với họ được Chúa xem như cách chúng ta đối xử với chính Ngài.

Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng dạy về sự khôn ngoan và kỷ luật. Sứ đồ Phao-lô viết: "Ví bằng có ai không khứng làm việc, thì cũng không nên ăn nữa" (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:10). Nguyên tắc này nhắm đến những người có khả năng lao động nhưng lười biếng, lợi dụng lòng tốt của Hội Thánh. Điều này đòi hỏi Cơ Đốc nhân cần có sự phân biện ("diakrisis" - διάκρισις) thuộc linh. Chúng ta được kêu gọi để yêu thương cách chân thật, nhưng tình yêu thật sự đôi khi cần phải "cứng rắn" để hướng người ta đến sự tự lực và trách nhiệm, thay vì tạo ra sự lệ thuộc không lành mạnh.

Làm thế nào để áp dụng những lẽ thật trên vào tình huống gặp một người ăn xin trên phố? Dưới đây là một số hướng dẫn thực hành, được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên thuộc linh:

1. Luôn Giữ Thái Độ Tôn Trọng và Nhân Phẩm: Người ăn xin trước hết là một con người được Đức Chúa Trời tạo dựng theo hình ảnh Ngài (Sáng Thế Ký 1:27). Ánh mắt khinh bỉ, lời nói xua đuổi thô lỗ, hay sự thờ ơ lạnh nhạt đều làm tổn thương nhân phẩm của họ. Một cái gật đầu, nụ cười, hoặc câu "Xin lỗi, tôi không có gì để giúp" vẫn tốt hơn là coi họ như không khí.
2. Ưu Tiên Đáp Ứng Nhu Cầu Cụ Thể Trực Tiếp: Thay vì chỉ cho tiền (có thể bị lạm dụng vào mục đích xấu), hãy xem xét các cách giúp đỡ thiết thực hơn:
   • "Tôi có thể mua cho anh/chị một phần thức ăn, nước uống không?"
   • Luôn mang theo những gói thức ăn nhỏ, nước uống, hoặc phiếu mua hàng thực phẩm để có thể trao tặng ngay.
   • Vào mùa đông, có thể chuẩn bị những đôi tất, găng tay cũ còn tốt.
   Hành động này thể hiện sự quan tâm thực sự đến nhu cầu của họ và tránh được nguy cơ hỗ trợ cho các thói hư tật xấu.
3. Kết Nối Họ Với Sự Giúp Đỡ Lâu Dài: Nếu có thể, hãy cung cấp thông tin về các nhà tạm trú, trung tâm hỗ trợ người vô gia cư, hoặc bữa ăn từ thiện của Hội Thánh địa phương. Sự giúp đỡ lâu dài và có tổ chức thường hiệu quả hơn là sự bố thí lẻ tẻ.
4. Chia Sẻ Phúc Âm – Món Quà Lớn Nhất: Trong khi đáp ứng nhu cầu thể chất, đừng quên nhu cầu thuộc linh. Có thể nói: "Tôi có thể cầu nguyện cho bạn được không?". Nếu có cơ hội, hãy chia sẻ đơn giản về tình yêu của Chúa Giê-xu, Đấng hiểu rõ sự đau khổ và mong muốn ban cho sự bình an và hy vọng đời đời. Trao tặng một cuốn Tân Ước nhỏ nếu có thể.
5. Làm Việc Cách Có Tổ Chức Qua Hội Thánh Địa Phương: Cá nhân có thể bị giới hạn, nhưng Hội Thánh là thân thể Đấng Christ có thể tạo ra tác động lớn. Hãy tham gia hoặc khởi xướng các chức vụ từ thiện của Hội Thánh: tổ chức bữa ăn miễn phí, phân phát quần áo, mở lớp dạy nghề... Cách này vừa hiệu quả, vừa thể hiện tình yêu thương tập thể của Cơ Đốc nhân.
6. Cầu Nguyện Trước và Sau Khi Gặp: Trước khi ra đường, hãy cầu xin Chúa ban cho bạn đôi mắt biết nhìn thấy nhu cầu và tấm lòng nhạy cảm với sự hướng dẫn của Thánh Linh. Sau khi gặp, hãy cầu nguyện cho chính người bạn vừa tiếp xúc, xin Chúa tiếp tục chăm sóc và dẫn dắt đời sống họ.

Chúng ta thường do dự vì sợ bị lợi dụng. Điều này là chính đáng. Tuy nhiên, trách nhiệm của chúng ta là cho đi với tấm lòng đúng đắn, còn động cơ và hành vi sử dụng món quà của người nhận là giữa họ với Đức Chúa Trời. Châm Ngôn dạy: "Hãy liều của mình cho Đức Giê-hô-va, thì các việc làm ngươi sẽ được thành tựu" (Châm Ngôn 16:3). Nếu chúng ta cho đi với lòng thành, vì danh Chúa, Ngài sẽ ghi nhận điều đó, dù người nhận có thế nào đi nữa.

Hãy được đầy dẫy Đức Thánh Linh để có sự khôn sáng phân biệt. Đôi khi, "không cho" cũng có thể là hành động yêu thương nếu chúng ta nhận thấy rõ ràng sự lừa đảo có tổ chức hoặc người đó đang trong tình trạng say xỉn, hung hãn. Trong trường hợp này, lời cầu nguyện thầm lặng và thái độ tôn trọng vẫn là điều cần thiết.

Phản ứng của Cơ Đốc nhân với người ăn xin không nên dựa trên sự tiện lợi, sợ hãi hay định kiến, mà phải bắt nguồn từ tình yêu thương cụ thể ("agape" - ἀγάπη) mà Chúa Giê-xu đã bày tỏ. Chúng ta được kêu gọi để nhìn thấy hình ảnh Đấng Christ tiềm ẩn trong mỗi con người đau khổ (Ma-thi-ơ 25:40). Thay vì một quy tắc cứng nhắc "luôn luôn cho" hay "không bao giờ cho", hãy sống nhạy bén với sự hướng dẫn của Thánh Linh, kết hợp lòng thương xót chân thành với sự khôn ngoan thực tế.

Hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ: một chai nước, một phần ăn, một lời cầu nguyện chân thành. Quan trọng hơn, hãy để đời sống chúng ta luôn sẵn sàng làm ống dẫn của ân điển Chúa, biến mỗi cuộc gặp gỡ dù ngắn ngủi thành cơ hội để phản chiếu tình yêu và sự tôn trọng mà chính chúng ta đã nhận lãnh từ Đấng Christ. "Hỡi con cái bé mọn, chớ thương yêu bằng lời nói và lưỡi thôi, nhưng bằng việc làm và lẽ thật" (1 Giăng 3:18).