Thánh Kinh nói gì về sự thù ghét?

Trong một thế giới đầy rẫy xung đột, chia rẽ và những cảm xúc tiêu cực, khái niệm "thù ghét" thường xuyên xuất hiện trong đời sống cá nhân lẫn xã hội. Đối với Cơ Đốc nhân, việc hiểu rõ quan điểm của Thánh Kinh về sự thù ghét là vô cùng quan trọng, vì nó không chỉ liên quan đến cảm xúc mà còn động chạm đến bản chất đạo đức, tâm linh và mối quan hệ với Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát Kinh Thánh để phân biệt rõ ràng giữa "sự thù ghét tội lỗi" và "sự thù ghét thuộc về thế gian", đồng thời vạch ra con đường Chúa Giê-xu đã dạy để chiến thắng điều này.

Ngay từ Cựu Ước, chúng ta thấy một sự mâu thuẫn dường như có trên bề mặt: chính Đức Chúa Trời cũng "ghét" một số điều. Châm ngôn 6:16-19 liệt kê rõ: "Có sáu điều Đức Giê-hô-va ghét, Và có bảy điều Ngài lấy làm gớm ghiếc: Con mắt kiêu ngạo, lưỡi nói dối, Tay làm đổ huyết vô tội, Lòng toan những mưu ác, Chân vội vàng chạy đến sự dữ, Kẻ làm chứng gian nói điều dối, Và kẻ gây bất hòa giữa anh em." Ở đây, từ "ghét" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "שָׂנֵא (śānē)", mang nghĩa ghét bỏ, khinh dể, coi thường. Điều này cho thấy Đức Chúa Trời thù ghét tội lỗi và hậu quả của nó vì chúng phá hoại sự thánh khiết của Ngài và sự bình an của loài người.

Tuy nhiên, cùng một Đức Chúa Trời ấy lại tuyên bố: "Ta yêu các ngươi, Đức Giê-hô-va phán vậy." (Ma-la-chi 1:2). Sứ đồ Giăng trong Tân Ước cũng khẳng định: "Đức Chúa Trời là sự yêu thương" (1 Giăng 4:8). Vậy, chìa khóa để hiểu là sự phân biệt giữa ghét tội và ghét người. Đức Chúa Trời ghét điều ác, nhưng yêu thương tội nhân và khao khát sự cứu rỗi của họ (Ê-xê-chi-ên 33:11).

Trái ngược với sự thù ghét thánh khiết của Đức Chúa Trời, sự thù ghét của con người thường xuất phát từ lòng ích kỷ, ghen tị, kiêu ngạo và tổn thương. Đây là biểu hiện rõ ràng của bản chất tội lỗi. Sách Lê-vi Ký 19:17 đã đưa ra một mệnh lệnh rất thực tế: "Chớ ghét anh em ngươi trong lòng... chớ mang tội lỗi vì cớ người." Câu này chỉ ra rằng sự thù ghét trong lòng không chỉ là một cảm xúc tiêu cực, mà chính nó là một tội lỗi ("mang tội lỗi").

Trong Tân Ước, từ Hy Lạp được dùng cho "ghét" là "μισέω (miseō)". Chúa Giê-xu đã nâng tiêu chuẩn lên một tầm cao mới khi so sánh thù ghét với giết người: "Các ngươi có nghe lời phán cho người xưa rằng: Ngươi chớ giết ai; và rằng: Hễ ai giết người thì đáng bị tòa án xét đoán. Song ta phán cho các ngươi: Hễ ai giận anh em mình thì đáng bị tòa án xét đoán; ai mắng anh em mình là đồ điên, thì đáng bị lửa địa ngục hình phạt." (Ma-thi-ơ 5:21-22). Ở đây, Chúa Giê-xu chỉ ra rằng gốc rễ của hành động giết người chính là sự giận dữ và thù ghét trong lòng. Thù ghét, trong mắt Đức Chúa Trời, đã là sự phá vỡ mạng lệnh yêu thương ngay từ trong tâm tưởng.

Chúa Giê-xu đã cảnh báo các môn đồ rằng họ sẽ bị thế gian ghét, và nguyên nhân sâu xa là vì họ thuộc về Ngài: "Ví bằng các ngươi thuộc về thế gian, thì thế gian sẽ yêu kẻ thuộc về mình; nhưng vì các ngươi không thuộc về thế gian, và ta đã lựa chọn các ngươi khỏi thế gian, bởi cớ đó thế gian ghét các ngươi." (Giăng 15:19). Từ "thế gian" (κόσμος, kosmos) ở đây chỉ hệ thống trật tự đạo đức đối nghịch với Đức Chúa Trời. Sự thù ghét này là không thể tránh khỏi và thậm chí là một dấu hiệu cho thấy môn đồ đang sống đúng với căn tính của mình.

Nhưng phản ứng của Cơ Đốc nhân trước sự thù ghét đó không phải là thù ghét lại. Đây là điểm nhấn mang tính cách mạng trong giáo lý của Chúa Giê-xu: "Các ngươi có nghe lời phán rằng: Hãy yêu người lân cận, và hãy ghét kẻ thù nghịch mình. Song ta nói cùng các ngươi: Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi." (Ma-thi-ơ 5:43-44). Mệnh lệnh "yêu kẻ thù" (từ Hy Lạp ἀγαπάω, agapaō - tình yêu thuộc linh, có chủ ý, hy sinh) phá vỡ mọi khuôn mẫu tự nhiên của con người. Nó không phải là yêu cảm xúc, mà là một hành động có chủ ý, mong muốn điều tốt lành thuộc linh cho người khác, ngay cả khi họ xứng đáng nhận sự trừng phạt.

Chúa Giê-xu Christ chính là hiện thân của lời dạy này. Trên thập tự giá, khi bị những kẻ hành hình Ngài thù ghét và sỉ nhục, Ngài đã cầu nguyện: "Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì." (Lu-ca 23:34). Sứ đồ Phi-e-rơ sau này cũng làm chứng về Ngài: "Ngài bị rủa mà chẳng rủa lại, chịu nạn mà không hề hăm dọa, nhưng cứ phó mình cho Đấng xử đoán công bình." (1 Phi-e-rơ 2:23).

Vậy, sức mạnh để chiến thắng sự thù ghét đến từ đâu? Thánh Linh Đức Chúa Trời, Đấng ngự trong lòng mỗi tín hữu, ban cho chúng ta năng lực để sống đời sống mới. Trái của Thánh Linh, được liệt kê trong Ga-la-ti 5:22-23, trước hết là "yêu thương" (ἀγάπη, agapē), và bao gồm cả "nhịn nhục" và "nhân từ", những đức tính trực tiếp đối nghịch với thù ghét. Trái lại, "các việc của xác thịt" bao gồm "sự thù oán, tranh cạnh, ghen ghét, nóng giận" (Ga-la-ti 5:20-21).

Làm thế nào để chúng ta sống chiến thắng sự thù ghét trong đời sống hằng ngày?

• 1. Tự Xét Lòng Mình Thường Xuyên: Chúng ta phải thành thật với Chúa về những cảm xúc giận dữ, cay đắng, thù oán trong lòng. Đa-vít đã cầu nguyện: "Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dò xét tôi, và biết lòng tôi; hãy thử thách tôi, và biết tư tưởng tôi. Xin xem thử tôi có lối ác nào chăng, Xin dắt tôi vào con đường đời đời." (Thi thiên 139:23-24).
• 2. Vâng Theo Mệnh Lệnh "Hãy Yêu": Tình yêu thương (agapē) là một lựa chọn và hành động, không chỉ là cảm xúc. Chúng ta chọn cầu nguyện cho người đã làm tổn thương mình, chọn chúc phước và làm điều tốt cho họ (Rô-ma 12:14, 17-21).
• 3. Sống Trong Sự Tha Thứ: Chúa dạy chúng ta cầu nguyện: "Xin tha tội cho chúng tôi, như chúng tôi cũng tha kẻ phạm tội nghịch cùng chúng tôi." (Ma-thi-ơ 6:12). Sự tha thứ không phủ nhận sự sai trái, nhưng nó giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng của lòng thù hận.
• 4. Nuôi Dưỡng Tâm Trí Bằng Lẽ Thật: Hãy suy ngẫm những điều chân thật, đáng tôn, công bình, thanh sạch, đáng yêu chuộng (Phi-líp 4:8). Sự thù ghét thường phát triển mạnh trong một tâm trí không được Lời Chúa và Thánh Linh kiểm soát.
• 5. Tìm Kiếm Sự Hòa Thuận: Nếu có thể, hãy chủ động tìm cách hòa giải (Ma-thi-ơ 5:23-24; Rô-ma 12:18). Dĩ nhiên, điều này đòi hỏi sự khôn ngoan và đôi khi không thể thực hiện một chiều, nhưng thái độ của chúng ta phải luôn hướng về sự bình an.

Thánh Kinh vẽ nên một bức tranh rõ ràng: Đức Chúa Trời ghét tội lỗi vì Ngài yêu thương con người. Ngược lại, sự thù ghét của con người với nhau là tội lỗi, là dấu hiệu của bản chất cũ và là hành vi thuộc về thế gian. Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ mở ra một con đường hoàn toàn mới - con đường của tình yêu hy sinh, tha thứ và chiến thắng sự ác bằng điều thiện.

Sứ đồ Giăng tóm tắt sứ điệp này một cách mạnh mẽ: "Ai nói mình ở trong sự sáng mà ghét anh em mình thì còn ở trong sự tối tăm... Ai ghét anh em mình, là kẻ giết người; anh em biết rằng chẳng một kẻ nào giết người có sự sống đời đời ở trong mình." (1 Giăng 2:9, 3:15). Nhưng ông cũng chỉ ra nguồn sức mạnh: "Sự yêu thương ở tại điều này: ấy chẳng phải chúng ta đã yêu Đức Chúa Trời, nhưng Ngài đã yêu chúng ta, và sai Con Ngài làm của lễ chuộc tội chúng ta... Chúng ta hãy yêu mến lẫn nhau; vì sự yêu thương đến từ Đức Chúa Trời." (1 Giăng 4:10-11).

Khả năng yêu thương, thậm chí yêu kẻ thù, không xuất phát từ nỗ lực bản thân, mà từ việc chúng ta đã kinh nghiệm và đón nhận tình yêu vô điều kiện của Chúa Giê-xu trên thập tự giá. Khi chúng ta ở trong Ngài, và Ngài ở trong chúng ta, thì tình yêu thương của Ngài mới có thể tuôn tràn qua chúng ta để đến với một thế giới đang thù ghét. Đó chính là dấu hiệu mạnh mẽ nhất chứng tỏ chúng ta thật là môn đồ của Ngài (Giăng 13:35).