Cái dằm xóc vào thịt của Phao-lô là gì?

Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, không ít lần chúng ta đối diện với những nan đề, bệnh tật hay điểm yếu dai dẳng mà chúng ta cầu xin Chúa cất đi, nhưng dường như Ngài vẫn để nó tồn tại. Sứ đồ Phao-lô, một chiến sĩ đức tin vĩ đại, cũng từng trải qua một kinh nghiệm tương tự mà ông gọi là “một cái dằm xóc vào thịt”. Sự mô tả bí ẩn này trong 2 Cô-rinh-tô 12 đã trở thành chủ đề nghiên cứu, tranh luận và cũng là nguồn an ủi sâu sắc cho hàng triệu tín hữu qua các thế kỷ. Bài viết này sẽ đi sâu khảo sát phân đoạn Kinh Thánh then chốt, phân tích ngữ nghĩa từ nguyên bản, khám phá các quan điểm giải kinh, và rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin ngày nay.

Trước khi đi vào chi tiết của “cái dằm”, chúng ta phải hiểu ngữ cảnh của nó. Phao-lô viết 2 Cô-rinh-tô để bảo vệ chức sứ đồ của mình trước những “sứ đồ siêu hạng” giả mạo ở Cô-rinh-tô, những người khoe khoang về các khải tượng và mặc khải đặc biệt (2 Cô-rinh-tô 11:5; 12:11). Một cách miễn cưỡng, Phao-lô buộc phải “khoe mình” về những khải tượng mà ông đã nhận được. Ông kể rằng mười bốn năm trước, ông “đã được cất lên tầng trời thứ ba” và “được nghe những lời không thể nói ra, mà không có phép cho loài người được nói lại” (2 Cô-rinh-tô 12:2-4).

Tuy nhiên, ngay sau kinh nghiệm siêu việt đó, Phao-lô vội vàng chuyển hướng: “Để cho tôi khỏi tự cao bởi sự cao trọng dị thường của những sự tỏ ra đó, thì đã cho một cái dằm xóc vào thịt tôi, tức là quỷ sứ của Satan, để vả tôi, hầu cho tôi khỏi tự cao” (2 Cô-rinh-tô 12:7). Từ “để cho” (ἵνα, *hina*) cho thấy mục đích rõ ràng: cái dằm là công cụ của sự khiêm nhường, được cho phép để ngăn Phao-lô kiêu ngạo vì những mặc khải lớn lao. Đây là một nguyên tắc quan trọng của Đức Chúa Trời: ân điển và sự khiêm nhường luôn song hành. Sự vinh hiển lớn nhất (được lên thiên đàng) lại đi kèm với một sự yếu đuối không thể cất bỏ.

Để hiểu sâu hơn, chúng ta cần trở về với nguyên ngữ Hy Lạp.

• “Dằm” (σκόλοψ, skolops): Từ này có thể chỉ một cái cọc nhọn, một cái cọc để làm hàng rào, một mảnh gỗ nhọn, hoặc một cái gai. Trong ngữ cảnh y học thời đó, nó có thể ám chỉ một loại đau nhức nhối, dai dẳng. Nó không phải là một khó khăn nhỏ, mà là một điều gây đau đớn, khó chịu liên tục.
• “Xóc vào thịt” (ἐκολαφίζω, kolaphizō): Động từ này mạnh mẽ hơn nhiều so với “đâm” nhẹ. Nó có nghĩa là “đánh đập”, “tát”, “hành hạ”. Trong Tân Ước, nó được dùng để mô tả việc Chúa Giê-xu bị đánh đập (Ma-thi-ơ 26:67). Vì vậy, “cái dằm xóc vào thịt” mang ý nghĩa của một sự hành hạ, đánh đập liên tục và gây đau đớn về thể xác lẫn tinh thần.

Phao-lô còn gọi nó là “sứ giả của Satan” (ἄγγελος Σατανᾶ, *angelos Satana*). Cụm từ này cho thấy nguồn gốc trực tiếp của sự đau đớn này đến từ ma quỷ, nhưng với sự cho phép tối cao của Đức Chúa Trời (xem Gióp 1-2). Đức Chúa Trời đã biến một công cụ tấn công của kẻ thù thành một công cụ ân sủng cho mục đích tốt lành của Ngài: giữ Phao-lô trong sự khiêm nhường và lệ thuộc.

Kinh Thánh không nói rõ “cái dằm” là gì, dẫn đến nhiều cách giải thích khác nhau trong lịch sử Giáo hội. Dưới đây là một số quan điểm chính:

1. Bệnh Tật Thể Xác: Đây là quan điểm phổ biến nhất. Nhiều học giả cho rằng Phao-lô mắc một chứng bệnh mãn tính, đau đớn về thể xác. Một số gợi ý là bệnh đau mắt (dựa trên Ga-la-ti 4:13-15, nơi Phao-lô nói người Ga-la-ti sẵn lòng móc mắt mình cho ông). Các giả thuyết khác bao gồm bệnh sốt rét, chứng đau nửa đầu, hoặc một chứng bệnh về lời nói (dựa trên 2 Cô-rinh-tô 10:10).

2. Sự Chống Đối và Bách Hại: Một số nhà giải kinh cho rằng “cái dằm” là những kẻ thù, những “sứ đồ giả” liên tục chống đối, phỉ báng và gây khó khăn cho công việc của Phao-lô. Cụm từ “sứ giả của Satan” có thể ám chỉ những con người cụ thể được Satan dùng làm công cụ (xem 2 Cô-rinh-tô 11:13-15).

3. Sự Cám Dỗ Về Tâm Linh: Một số Giáo phụ và nhà thần học cho rằng đây có thể là những cơn cám dỗ mãnh liệt, dai dẳng thuộc về tâm linh hoặc tình cảm mà Phao-lô phải chiến đấu. Điều này phù hợp với việc nó được giao cho để “đánh” ông và ngăn sự kiêu ngạo.

4. Sự Yếu Đuối Về Tính Cách Hoặc Khả Năng: Có thể là một điểm yếu tự nhiên nào đó mà Phao-lô cảm thấy cản trở chức vụ, như tài hùng biện không được xuất sắc (2 Cô-rinh-tô 11:6).

Tuy nhiên, quan trọng nhất không phải là xác định chính xác bản chất y học của nó, mà là hiểu được mục đích thần học và phản ứng của Phao-lô đối với nó. Kinh Thánh cố tình không nói rõ, có lẽ để mỗi Cơ Đốc nhân có thể nhìn thấy “cái dằm” riêng của mình trong đó và tìm thấy sự đồng cảm và hy vọng.

Phản ứng đầu tiên của Phao-lô trước “cái dằm” là hoàn toàn hợp lý và thuộc linh: ông cầu nguyện. “Về việc ấy, tôi đã ba lần cầu xin Chúa cho nó lìa xa tôi” (2 Cô-rinh-tô 12:8). Con số “ba lần” cho thấy sự thiết tha, kiên trì (như Chúa Giê-xu cầu nguyện tại Ghết-sê-ma-nê). Đây không phải là một lời cầu nguyện hời hợt, mà là lời kêu xin khẩn thiết từ một con người đau đớn.

Nhưng câu trả lời của Chúa không phải là sự giải cứu theo cách Phao-lô mong đợi. “Ngài phán rằng: Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn vẹn trong sự yếu đuối” (2 Cô-rinh-tô 12:9a). Đây là một trong những câu nói quan trọng nhất trong Tân Ước về sự thông hiểu mối quan hệ giữa quyền năng Chúa và sự yếu đuối của con người.

• “Ân điển” (χάρις, charis): Không chỉ là sự tha thứ, mà còn là sức mạnh, năng lực để chịu đựng và vượt qua được ban cho trong hiện tại. Ân điển đủ không có nghĩa là vấn đề biến mất, mà có nghĩa là trong và qua vấn đề đó, sự hiện diện, sức lực và sự tốt lành của Đức Chúa Trời vẫn dư dật.
• “Nên trọn vẹn” (τελέω, teleō): Có nghĩa là được hoàn thành, đạt đến mục đích. Quyền năng của Đấng Christ đạt đến đỉnh cao, được bày tỏ một cách hoàn hảo nhất, chính trong bối cảnh của sự yếu đuối của con người. Khi chúng ta yếu đuối nhất, không còn gì để khoe khoang, thì quyền năng của Ngài được tôn cao nhất.

Phao-lô đã lĩnh hội bài học thần học sâu sắc này. Ông không còn cầu xin cho “cái dằm” được cất đi nữa. Thay vào đó, ông tuyên bố: “Vậy tôi sẽ rất vui lòng khoe mình về sự yếu đuối tôi, hầu cho sức mạnh của Đấng Christ ở trong tôi… Vì khi tôi yếu đuối, ấy là lúc tôi mạnh mẽ” (2 Cô-rinh-tô 12:9b-10). Sự đảo ngược nghịch lý này là trọng tâm của Phúc Âm: sức mạnh thật sự được tìm thấy trong sự đầu phục và lệ thuộc, không phải trong sự tự lực tự cường.

Học thuyết về “cái dằm” không phải là một sự tò mò mang tính học thuật, mà là một chân lý có sức biến đổi cho đời sống hằng ngày.

1. Thay Đổi Cách Nhìn Về Nan Đề: Mỗi Cơ Đốc nhân đều có thể có “cái dằm” riêng: một căn bệnh kinh niên, một mối quan hệ khó khăn, một điểm yếu trong tính cách, một hoàn cảnh tài chính eo hẹp, hay một sự thất bại lặp đi lặp lại. Thay vì xem nó như một lời nguyền rủa hoặc dấu hiệu của sự không được Chúa yêu thương, chúng ta có thể học hỏi từ Phao-lô để hỏi: “Chúa muốn dạy tôi điều gì qua điều này? Làm thế nào điều này có thể giữ tôi trong sự khiêm nhường và lệ thuộc vào Ngài?” (Rô-ma 5:3-5).

2. Cầu Nguyện Với Sự Phó Thác: Chúng ta được tự do cầu xin Chúa cất đi những gánh nặng của mình, như Chúa Giê-xu đã dạy (Ma-thi-ơ 7:7). Nhưng chúng ta cũng phải học cách cầu nguyện như Chúa Giê-xu: “Dầu vậy, chẳng phải theo ý muốn con, mà theo ý muốn Cha” (Ma-thi-ơ 26:39). Nếu câu trả lời là “Không” hoặc “Chưa”, thì câu trả lời đó luôn đi kèm với một lời hứa: “Ân điển Ta đủ cho con.” Đức Chúa Trời sẽ ban cho sức chịu đựng cần thiết (1 Cô-rinh-tô 10:13).

3. Kinh Nghiệm Quyền Năng Thật Trong Sự Yếu Đuối: Văn hóa thế gian tôn vinh sức mạnh, sự hoàn hảo và sự tự lập. Nhưng vương quốc Đức Chúa Trời lại vận hành theo một nguyên tắc ngược lại. Chính khi chúng ta thừa nhận sự bất lực của mình, chúng ta mở cửa cho quyền năng của Đức Chúa Trời hành động cách trọn vẹn. Một nhà lãnh đạo thừa nhận mình cần sự giúp đỡ, một người làm chứng chia sẻ về những đấu tranh của chính mình, một tín hữu phục vụ trong sự mệt mỏi nhưng vẫn trung tín – đó là những khí cụ mạnh mẽ nhất cho Phúc Âm (2 Cô-rinh-tô 4:7).

4. Tìm Thấy Sự Thỏa Lòng Trong Đấng Christ: Bài học cuối cùng là bài học về sự thỏa lòng. Phao-lô học được rằng sự hài lòng và vui mừng không đến từ việc hoàn cảnh thay đổi theo ý mình, mà đến từ sự hiện diện đầy đủ của Đấng Christ trong chính hoàn cảnh đó (Phi-líp 4:11-13). Khi chúng ta nói “ân điển đủ”, có nghĩa là Đấng Christ là đủ cho chúng ta, dù “cái dằm” có còn hay không.

“Cái dằm xóc vào thịt” của Phao-lô mãi mãi là một lời nhắc nhở đầy an ủi rằng những yếu đuối, đau đớn và giới hạn của chúng ta không phải là chướng ngại vật cho công việc của Đức Chúa Trời, mà thường chính là phương tiện Ngài chọn lựa để bày tỏ quyền năng và ân điển của Ngài. Nó dạy chúng ta rằng mục tiêu của Đức Chúa Trời không phải lúc nào cũng là giải cứu chúng ta khỏi nghịch cảnh, mà thường là tăng cường chúng ta trong nghịch cảnh.

Chúa không hứa một cuộc đời không có “cái dằm”. Nhưng Ngài hứa một điều vĩ đại hơn: ân điển đủ đặn hằng ngày, quyền năng được bày tỏ trọn vẹn trong yếu đuối, và sự hiện diện của chính Ngài là phần đủ cho mọi nhu cầu của chúng ta. Như Phao-lô, chúng ta có thể học để vui mừng không phải vì sự yếu đuối, nhưng trong sự yếu đuối, vì biết rằng khi chúng ta yếu đuối nhất, chúng ta lại có cơ hội kinh nghiệm sức mạnh vô hạn của Đấng Christ nhất. Đó là mầu nhiệm và cũng là vinh hiển của đời sống trong ân điển.