Kinh Thánh nói gì về những bậc làm cha trong Cơ Đốc giáo?

Trong một thế giới mà khái niệm về gia đình và vai trò của người cha thường bị mờ nhòa bởi các quan điểm văn hóa thay đổi, Lời Đức Chúa Trời đứng vững như tảng đá, đưa ra một hình mẫu rõ ràng, đầy uy quyền và đầy yêu thương cho bậc làm cha. Sự kêu gọi làm cha trong Cơ Đốc giáo không chỉ đơn thuần là một vai trò sinh học hay xã hội; đó là một chức vụ thiêng liêng được Đức Chúa Trời ủy thác, một hình ảnh phản chiếu tấm lòng của Cha Thiên Thượng, và là một trụ cột then chốt cho sự lành mạnh của Hội Thánh và xã hội. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá những lời dạy của Kinh Thánh về bậc làm cha, từ Cựu Ước đến Tân Ước, giải nghĩa các nguyên tắc nền tảng và đưa ra những ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc ngày nay.

I. Nền Tảng Từ Cựu Ước: Người Cha Là Người Lãnh Đạo Giao Ước

Ngay từ những trang đầu của Kinh Thánh, chúng ta thấy Đức Chúa Trời thiết lập trật tự cho gia đình. A-đam được giao trách nhiệm (Sáng-thế Ký 2:15) và sau đó, trách nhiệm lãnh đạo thuộc linh trong gia đình được truyền qua các tổ phụ. Người cha trong Cựu Ước có một vai trò trung tâm với ba trách nhiệm chính:

1. Giáo Sư và Truyền Đạt Đức Tin (Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:4-9): Đây là bản tuyên ngôn kinh điển về trách nhiệm dạy dỗ của cha mẹ. Sau khi truyền lại giới răn lớn nhất (“Hãy hết lòng, hết ý, hết sức kính mến Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi”), Môi-se lập tức chỉ dẫn: “Khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi” (câu 7). Từ “dạy dỗ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “shanan” (שָׁנַן), có nghĩa đen là “mài cho sắc,” “lặp đi lặp lại,” hoặc “khắc ghi.” Điều này mô tả một quá trình chủ động, có chủ ý, liên tục và gắn kết với đời sống hàng ngày (“khi ngươi ngồi trong nhà… đi ngoài đường… nằm xuống, chỗi dậy”). Người cha là người chịu trách nhiệm chính trong việc đảm bảo Lời Chúa được truyền lại cho thế hệ tiếp theo.

2. Thầy Tế Lễ và Người Cầu Thay: Trong các gia đình Y-sơ-ra-ên trước thời kỳ có đền thờ, người cha thường đóng vai trò dâng của lễ và cầu nguyện cho gia đình mình (như Gióp, Gióp 1:5). Ông là người đại diện cho gia đình trước mặt Đức Chúa Trời và là kênh dẫn phước hạnh thuộc linh cho vợ con.

3. Người Quản Gia và Kỷ Luật (Châm-ngôn 13:24; 19:18): Sách Châm-ngôn nhấn mạnh mối liên hệ giữa kỷ luật và tình yêu. “Người nào kiêng roi vọt ghét con trai mình; Song ai thương con cái thì lo sửa trị nó nơi buổi đầu” (Châm-ngôn 13:24). Từ “sửa trị” ở đây là “yasar” (יָסַר), bao hàm ý nghĩa dạy dỗ, sửa dạy, hướng dẫn đến nơi đến chốn. Kỷ luật của người cha Cơ Đốc không xuất phát từ sự tức giận hay thất vọng, mà từ lòng yêu thương mong muốn uốn nắn tính cách và linh hồn của đứa trẻ, bảo vệ chúng khỏi con đường hư mất.

II. Sự Mặc Khải Trọn Vẹn Hơn Trong Tân Ước: Hình Mẫu Từ Chúa Cha và Chúa Christ

Tân Ước không loại bỏ mà làm sáng tỏ và nâng cao vai trò của người cha dưới ánh sáng của sự mặc khải về Chúa Cha và Chúa Giê-xu Christ.

1. Chúa Cha: Hình Mẫu Tối Thượng: Toàn bộ cách hiểu về chức làm cha được định hình lại qua sự mặc khải rằng Đức Chúa Trời là Cha (Ma-thi-ơ 6:9). Ngài là Cha đầy lòng nhân từ, thương xót, và chậm giận (Lu-ca 6:36; Thi-thiên 103:13). Trong thư Ê-phê-sô, sứ đồ Phao-lô cầu xin Chúa Cha, “là nguồn gốc của mọi gia tộc ở trên trời, dưới đất” (Ê-phê-sô 3:14-15). Điều này cho thấy mọi chức làm cha đều bắt nguồn từ Ngài. Cha Thiên Thượng là Đấng chu cấp (Ma-thi-ơ 7:11), sửa phạt (Hê-bơ-rơ 12:5-11), và luôn sẵn sàng chào đón con cái trở về (Lu-ca 15:11-32).

2. Chúa Giê-xu Christ: Hình Mẫu Của Sự Hy Sinh và Phục Vụ: Chúa Giê-xu, dù không làm cha theo nghĩa đời, đã thể hiện tấm lòng của một người cha thuộc linh và là hình mẫu tối cao cho sự lãnh đạo phục vụ. Ngài tuyên bố: “Ta là đường đi, chân lý, và sự sống” (Giăng 14:6), cung cấp sự hướng dẫn, chân lý, và sự sống – ba điều mà mọi người cha Cơ Đốc phải tìm cách trao truyền. Sự hy sinh tối thượng của Ngài trên thập tự giá là khuôn mẫu cho tình yêu của người cha: “Chẳng có sự yêu thương nào lớn hơn sự yêu thương vì bạn hữu mà phó sự sống mình” (Giăng 15:13). Tình yêu của người cha phải là thứ tình yêu hy sinh, đặt nhu cầu và lợi ích lâu dài của con cái lên trên sự thoải mái hay danh tiếng của bản thân.

III. Những Lời Dạy Cụ Thể Cho Người Cha Trong Thư Tín Các Sứ Đồ

Sứ đồ Phao-lô đưa ra những chỉ dẫn thực tiễn nhất cho các bậc làm cha trong Hội Thánh đầu tiên.

1. Ê-phê-sô 6:4 – Mệnh Lệnh Cân Bằng: “Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó.” Đây là một câu Kinh Thánh then chốt. Phao-lô cảnh báo chống lại thái độ độc đoán, không nhất quán, hoặc hà khắc (“chớ chọc… giận dữ”) có thể khiến con cái trở nên chán nản, cay đắng (Cô-lô-se 3:21). Thay vào đó, người cha phải “nuôi nấng” (tiếng Hy Lạp là “ektrephō” ἐκτρέφω), nghĩa là nuôi dưỡng, chăm sóc cho lớn lên. Công cụ để nuôi dưỡng này là “sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa.” Cụm từ “sửa phạt khuyên bảo” dịch từ “paideia” (παιδεία) trong tiếng Hy Lạp, một từ rộng nghĩa bao gồm toàn bộ quá trình giáo dục, rèn luyện, dạy dỗ và sửa trị một đứa trẻ. Nó không chỉ là hình phạt, mà là một chương trình đào tạo toàn diện hướng về Chúa.

2. Sự Quản Trị Tốt Trong Gia Đình (I Ti-mô-thê 3:4-5, 12): Khi liệt kê phẩm chất của người lãnh đạo Hội Thánh (giám mục, trưởng lão) và chấp sự, Phao-lô đặt khả năng quản trị gia đình mình lên hàng đầu. “Người phải khéo cai trị nhà riêng mình… Vì nếu có ai không biết cai trị nhà riêng mình, thì làm sao cai trị được Hội thánh của Đức Chúa Trời?” (I Ti-mô-thê 3:4-5). Gia đình là “hội thánh nhỏ” đầu tiên, và chức vụ làm cha là thước đo năng lực lãnh đạo thuộc linh. Điều này bao gồm việc dẫn dắt vợ con trong đức tin, duy trì sự tôn trọng và vâng phục có trật tự.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Người Cha Cơ Đốc Ngày Nay

Dựa trên nền tảng Kinh Thánh, đây là những phương cách ứng dụng cụ thể:

1. Trở Thành Người Hướng Dẫn Thuộc Linh Chủ Động:

• “Kinh Thánh Hóa” cuộc sống gia đình: Không chỉ đọc Kinh Thánh chung, mà còn biết áp dụng Lời Chúa vào mọi tình huống – từ xử lý tranh cãi, đối diện với thất bại, đến ăn mừng thành công.
• Cầu nguyện cho và với con cái: Người cha nên là “thầy tế lễ” cầu thay, biết rõ những cuộc chiến, ước mơ, và nhu cầu thuộc linh của từng đứa con.
• Sống đời sống nhất quán: Đức tin không chỉ là điều nhắc đến ở nhà thờ, mà phải thể hiện qua sự chính trực tại công sở, cách đối xử với vợ, và sự quản lý tài chính.

2. Thể Hiện Tình Yêu Thương và Sự Hiện Diện:

• Chất lượng thời gian: Sự hiện diện về thể chất lẫn tinh thần là vô giá. Hãy lắng nghe, chơi đùa, và đầu tư vào sở thích của con.
• Tình yêu vô điều kiện: Hãy cho con thấy tình yêu của cha không dựa trên thành tích, mà dựa trên giá trị bẩm sinh của chúng là con cái Đức Chúa Trời và con cái của bạn.
• Tình yêu bằng hành động: Phục vụ gia đình qua những việc thiết thực, từ sửa đồ chơi đến dạy con kỹ năng sống.

3. Thi Hành Kỷ Luật Trong Tình Yêu và Sự Tôn Trọng:

• Mục tiêu là huấn luyện, không phải trừng phạt: Trước khi thi hành kỷ luật, hãy giải thích rõ lý do dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh nào (ví dụ: sự trung thực, tính nhân ái).
• Công bằng và nhất quán: Các quy tắc và hậu quả phải rõ ràng, phù hợp với độ tuổi, và được áp dụng cách công bằng.
• Luôn hòa giải: Sau kỷ luật, hãy ôm con và khẳng định lại tình yêu. Điều này mô phỏng cách Đức Chúa Trời sửa phạt những kẻ Ngài yêu (Hê-bơ-rơ 12:6).

4. Chuẩn Bị và Buông Tay: Mục tiêu tối hậu của người cha Cơ Đốc không phải là tạo ra những đứa trẻ vâng lời suốt đời, mà là huấn luyện nên những môn đồ trưởng thành của Đấng Christ, có khả năng tự lập và tiếp tục truyền lại đức tin. Điều này đòi hỏi sự khôn ngoan để dần dần trao quyền, cho phép sai lầm trong môi trường an toàn, và cuối cùng là chúc phước và buông tay (như Chúa Cha đã làm với Con Ngài).

Kết Luận: Một Chức Vụ Của Ân Điển

Làm cha theo tiêu chuẩn Kinh Thánh là một nhiệm vụ cao cả và đầy thách thức, vượt quá sức lực tự nhiên của bất kỳ người đàn ông nào. Tin vui của Phúc Âm là chúng ta không phải thực hiện điều này bằng sức riêng. Chúng ta có một Người Cha trên trời luôn sẵn lòng ban sự khôn ngoan (Gia-cơ 1:5), sự kiên nhẫn, và tình yêu thương dư dật. Chúng ta có Thánh Linh Đức Chúa Trời, Đấng phán trong lòng và ban năng lực. Và chúng ta có cộng đồng Hội Thánh để nâng đỡ, khích lệ và cùng gánh vác.

Người cha Cơ Đốc được kêu gọi không phải để trở nên hoàn hảo, mà là trở nên hướng về Đấng Christ – luôn chỉ về Chúa Cha yêu thương qua Chúa Giê-xu Christ. Khi chúng ta khiêm nhường nhận lấy chức vụ này, tìm kiếm ân điển Chúa mỗi ngày, và bền đỗ trong tình yêu thương, chúng ta không chỉ xây dựng một gia đình vững mạnh, mà còn góp phần xây dựng Vương Quốc Đức Chúa Trời trên đất. “Còn tôi và nhà tôi, chúng tôi sẽ phục sự Đức Giê-hô-va” (Giô-suê 24:15). Lời hứa này bắt đầu từ người cha, người dẫn đầu bằng tấm gương, bằng lời cầu nguyện, và bằng một tình yêu phản chiếu tình yêu của Cha Thiên Thượng.