Tại sao tôi phải chịu trách nhiệm cho tội lỗi của mình khi tôi không đòi được sinh ra?

Câu hỏi này chạm đến một trong những nghịch lý sâu sắc và thường gây tranh cãi nhất trong trải nghiệm của con người: sự căng thẳng giữa hoàn cảnh sinh ra của chúng ta và trách nhiệm đạo đức cá nhân. Nó chất vấn chính cốt lõi của công lý, sự công bằng và bản chất của mối quan hệ giữa Đấng Tạo Hóa và tạo vật. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không trốn tránh những câu hỏi khó khăn như vậy, nhưng tìm kiếm câu trả lời trong sự mặc khải chân thực và đầy đủ nhất – Lời của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá bản chất của tội lỗi, nguồn gốc của nó trong nhân loại, sự công chính của Đức Chúa Trời, và cuối cùng là con đường giải thoát duy nhất khỏi gánh nặng này qua Chúa Cứu Thế Giê-xu.

Để hiểu trách nhiệm cá nhân, trước hết phải hiểu nguồn gốc của vấn đề. Kinh Thánh dạy rằng Đức Chúa Trời sáng tạo mọi thứ, kể cả con người, trong sự tốt lành và hoàn hảo trọn vẹn (Sáng Thế Ký 1:31). A-đam và Ê-va được tạo dựng trong mối tương giao trọn vẹn với Đức Chúa Trời, không có tội lỗi hay sự chết. Tuy nhiên, họ được ban cho một món quà thiêng liêng: ý chí tự do. Sự tự do thực sự này được thể hiện qua một điều răn cụ thể: "Nhưng về cây biết điều thiện và điều ác thì chớ hề ăn đến; vì một mai ngươi ăn, chắc sẽ chết" (Sáng Thế Ký 2:17).

Hành vi bất tuân (Sáng Thế Ký chương 3) không chỉ là một "sai lầm" đơn thuần. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dùng cho "tội lỗi" là חַטָּאָה (chatta'ah), có nghĩa cốt lõi là "trật mục tiêu" hoặc "không đạt được tiêu chuẩn". Hành vi của A-đam là một sự phản loạn có ý thức chống lại quyền tối thượng và lời phán của Đức Chúa Trời. Hậu quả của sự sa ngã này là thảm khốc và mang tính toàn diện:

• Tội lỗi nhập vào thế gian: "Cho nên, như bởi một người mà tội lỗi vào trong thế gian, lại bởi tội lỗi mà có sự chết, thì sự chết đã lan tràn đến mọi người như vậy, vì mọi người đều đã phạm tội" (Rô-ma 5:12). Sứ đồ Phao-lô giải thích rằng tội lỗi và sự chết trở thành một thực tại cho toàn thể nhân loại thông qua A-đam.
• Bản chất tội lỗi được truyền lại: Đây là giáo lý về "tội tổ tông" (original sin). Chúng ta không bị kết tội vì tội của A-đam, nhưng chúng ta thừa hưởng một bản chất tội lỗi (sin nature) từ người ấy. Đa-vít than thở: "Kìa, tôi sinh ra trong sự gian ác, Mẹ tôi đã hoài thai tôi trong tội lỗi" (Thi Thiên 51:5). Điều này không nói về hành vi tình dục, mà về tình trạng bại hoại đã có mặt ngay từ đầu sự tồn tại của chúng ta.
• Sự chết, cả thuộc thể lẫn thuộc linh: Sự phân rẽ khỏi Đức Chúa Trời (sự chết thuộc linh) và sự hủy hoại thân thể (sự chết thuộc thể) trở thành số phận của con người.

Vậy, chúng ta "không đòi được sinh ra", nhưng chúng ta được sinh ra trong một thế giới và một dòng dõi đã bị biến chất bởi sự lựa chọn của tổ phụ đại diện cho nhân loại. A-đam không chỉ hành động cho chính mình, mà với tư cách là người đứng đầu của nhân loại, ông đại diện cho tất cả chúng ta. Điều này dẫn đến một nguyên tắc Kinh Thánh quan trọng: sự đại diện.

Có vẻ bất công nếu chúng ta phải gánh hậu quả cho hành động của người khác. Tuy nhiên, Kinh Thánh trình bày một bức tranh phức tạp hơn, cân bằng giữa hậu quả của tội tổ tông và trách nhiệm cá nhân rõ ràng.

1. Trách Nhiệm Cá Nhân Trước Mặt Đức Chúa Trời: Tiên tri Ê-xê-chi-ên tuyên bố cách mạnh mẽ: "Linh hồn nào phạm tội thì sẽ chết. Con sẽ không mang lấy sự gian ác của cha, và cha không mang lấy sự gian ác của con. Sự công bình của người công bình sẽ được kể cho mình, sự dữ của kẻ dữ sẽ chất trên mình" (Ê-xê-chi-ên 18:20). Đoạn này nhấn mạnh rằng trước mặt Đức Chúa Trời, mỗi cá nhân đều chịu trách nhiệm cho những sự lựa chọn và hành động tội lỗi của chính mình. Bản chất tội lỗi mà chúng ta thừa hưởng không miễn trừ cho chúng ta khỏi tội lỗi; trái lại, nó chính là nguồn suối phát ra những hành động tội lỗi cá nhân. Như Chúa Giê-xu dạy: "Vì từ bên trong, tự lòng người, mà ra những ác tưởng, sự dâm dục, trộm cướp, giết người, tà dâm, tham lam, hung ác, gian dối, hoang đàng, con mắt ganh ghét, lộng ngôn, kiêu ngạo, sự điên cuồng" (Mác 7:21-22).

2. Sự Phán Xét Dựa Trên Điều Đã Nhận Biết: Rô-ma 1-3 lập luận rằng mọi người đều phạm tội và không đạt đến tiêu chuẩn vinh hiển của Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:23). Ngay cả những người không có luật pháp Môi-se (tức là không có sự mặc khải đặc biệt) vẫn có luật pháp được Đức Chúa Trời ghi trong lòng (lương tâm) và có thể nhìn thấy quyền năng và bản tính đời đời của Ngài qua tạo vật (Rô-ma 1:19-20; 2:14-15). Do đó, sự phán xét của Đức Chúa Trời là công bình vì dựa trên sự phản ứng của con người đối với sự mặc khải mà họ đã nhận được, cộng với những vi phạm cụ thể của họ.

3. Vấn Đề Cốt Lõi: Bản Chất Của Chúng Ta: Câu hỏi "Tại sao tôi phải chịu trách nhiệm?" thường giả định rằng chúng ta về cơ bản là những thực thể trung lập hoặc tốt lành bị đặt vào một hoàn cảnh xấu. Tuy nhiên, Kinh Thánh mô tả một thực tại khắc nghiệt hơn: bản chất của chúng ta đã bị hư hoại. "Ấy chẳng có một người công bình nào hết, dẫu một người cũng không... Chẳng có một người nào làm điều lành, dẫu một người cũng không" (Rô-ma 3:10-12). Tội lỗi không chỉ là những hành động riêng lẻ; đó là tình trạng của tấm lòng. Chúng ta không phạm tội chỉ vì hoàn cảnh; chúng ta phạm tội vì đó là bản chất của chúng ta. Do đó, trách nhiệm của chúng ta nằm ở chỗ chúng ta là ai cũng như chúng ta làm gì.

Đây là điểm then chốt của Phúc Âm. Cùng một nguyên tắc "đại diện" dường như gây ra vấn đề (A-đam đại diện cho chúng ta trong sự sa ngã) lại chính là con đường Đức Chúa Trời dùng để giải cứu chúng ta. Sứ đồ Phao-lô đặt hai nhân vật đại diện này song song trong Rô-ma 5:12-21.

• A-đam, Người Đứng Đầu Thứ Nhất: Qua sự bất tuân của một người, tội lỗi và sự chết đã vào thế gian và truyền đến mọi người. "Vì nếu bởi tội của một người mà sự chết đã cai trị bởi một người ấy, thì huống chi những kẻ nhận ân điển dồi dào và sự ban cho của sự công bình, họ sẽ nhờ một mình Đức Chúa Jêsus Christ mà cai trị trong sự sống là dường nào!" (Rô-ma 5:17).
• Chúa Giê-xu Christ, Người Đứng Đầu Thứ Hai: Qua sự vâng phục trọn vẹn của một Người – cho đến chết trên cây thập tự – ân điển, sự xưng công bình và sự sống đời đời được ban cho mọi người tin. "Như vậy, thì như bởi sự phạm tội của một người mà mọi người bị xử đoán, thể ấy, bởi sự công bình của một người mà mọi người được xưng công bình để được sự sống" (Rô-ma 5:18).

Trong tiếng Hy Lạp, từ cho "sự xưng công bình" là δικαίωσις (dikaiōsis), có nghĩa là tuyên bố là công bình, hoặc xử như là công bình. Đây không phải là Đức Chúa Trời phớt lờ tội lỗi; Ngài giải quyết nó một cách trọn vẹn trong Christ. Chúa Giê-xu, là Đức Chúa Trời nhập thể, đã trở nên người đại diện mới cho những ai đặt đức tin nơi Ngài. Trên thập tự giá, Ngài gánh lấy tội lỗi và hình phạt của chúng ta (Ê-sai 53:6), và sự công bình trọn vẹn của Ngài được kể cho chúng ta (2 Cô-rinh-tô 5:21).

Công lý và Ân điển gặp nhau tại Thập tự giá: Sự công bằng của Đức Chúa Trời đòi hỏi rằng tội lỗi phải bị trừng phạt. Tình yêu của Ngài khao khát cứu chuộc tội nhân. Thập tự giá là nơi cả hai được thỏa mãn. Hình phạt được thi hành trên Christ, Đấng thay thế, và ân điển được mở ra cho những người tin. Vì vậy, câu hỏi không còn là "Tại sao tôi phải chịu trách nhiệm?" mà là "Tôi sẽ chạy đến với Đấng đã gánh thay trách nhiệm của tôi chưa?"

Lẽ thật thần học này không chỉ để tranh luận, mà phải biến đổi cách chúng ta sống.

1. Từ Oán Trách Sang Biết Ơn: Thay vì tập trung vào hoàn cảnh sinh ra mà chúng ta không chọn, chúng ta tập trung vào sự cứu chuộm mà chúng ta có thể nhận lãnh bởi đức tin – một món quà ân điển mà chúng ta cũng không đáng được. Thái độ chuyển từ "Thật bất công!" sang "Ôi, sâu nhiệm thay sự giàu có, khôn ngoan và thông biết của Đức Chúa Trời!" (Rô-ma 11:33).

2. Sự Xưng Nhận Và Ăn Năn Thực Tế: Hiểu rằng chúng ta có bản chất tội lỗi giúp chúng ta khiêm nhường hơn. Chúng ta ngừng đổ lỗi cho hoàn cảnh, di truyền, hay giáo dục một cách triệt để. Thay vào đó, chúng ta đến với Đức Chúa Trời trong sự xưng nhận chân thành như Đa-vít: "Xin hãy lau tôi sạch khỏi sự gian ác tôi, Và rửa tôi khỏi tội lỗi tôi. Vì tôi biết sự vi phạm tôi, Tội lỗi tôi hằng ở trước mặt tôi" (Thi Thiên 51:2-3). Trách nhiệm cá nhân dẫn đến sự ăn năn thực sự.

3. Sống Trong Ân Điển Và Tự Do: Khi tin vào Christ, chúng ta được tái sinh (Giăng 3:3). Chúng ta nhận lãnh một bản chất mới (2 Cô-rinh-tô 5:17). Trách nhiệm của chúng ta bây giờ là, nhờ quyền năng Đức Thánh Linh, "hãy làm cho mới hóa trong tâm chí mình" (Ê-phê-sô 4:23) và sống phù hợp với địa vị mới của mình trong Christ. Chúng ta không còn là nô lệ cho tội lỗi, nhưng có khả năng để nói "không" với nó (Rô-ma 6:12-14).

4. Rao Truyền Phúc Âm Với Sự Thông Cảm: Khi gặp những người vật lộn với câu hỏi này, chúng ta có thể thông cảm với sự bối rối và đau đớn của họ. Thay vì chỉ lên án, chúng ta trình bày Đấng Christ là giải pháp của Đức Chúa Trời cho nghịch lý mà chính Ngài đã cho phép xảy ra. Chúng ta chia sẻ rằng Đức Chúa Trời không đổ lỗi cho chúng ta vì việc được sinh ra trong tội lỗi, nhưng Ngài đã cung cấp một Con Đường để chúng ta được tái sinh trong sự công bình.

Câu hỏi "Tại sao tôi phải chịu trách nhiệm khi tôi không đòi được sinh ra?" là một câu hỏi đau đớn, bắt nguồn từ nhận thức về sự bất toàn của bản thân và thế giới. Kinh Thánh không coi nhẹ nỗi đau này. Thay vào đó, nó tiết lộ một bi kịch sâu sắc hơn: toàn thể nhân loại đã sa ngã trong A-đam, thừa hưởng một bản chất hư hoại và đứng dưới cơn thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời. Trách nhiệm cá nhân của chúng ta là có thật vì chúng ta xác nhận bản chất đó qua những tội lỗi cụ thể và từ chối sự mặc khải của Đức Chúa Trời.

Nhưng Phúc Âm loan báo tin vui: Đức Chúa Trời đã bước vào thế giới bất công mà chúng ta cảm nhận và đảm nhận sự bất công đó vào chính Ngài. Trong Chúa Giê-xu Christ, Đấng vô tội, Ngài chịu hình phạt bất công thay cho chúng ta, để qua đức tin nơi Ngài, chúng ta có thể nhận được sự xưng công bình mà chúng ta không bao giờ có thể tự đạt được. Vì vậy, cuối cùng, lời than vãn của chúng ta không bị bác bỏ, mà được đón nhận và giải quyết tại chân thập tự giá. Trách nhiệm cuối cùng không còn đè nặng trên vai chúng ta, mà đã được gánh lấy bởi Chiên Con của Đức Chúa Trời, Đấng cất tội lỗi thế gian đi (Giăng 1:29).

Lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta là: Hãy ngừng cố gắng biện minh cho mình trước một Đức Chúa Trời thánh khiết, và thay vào đó, hãy chạy đến với Đấng đã công bình hóa kẻ có tội trong Christ Giê-xu. Trong Ngài, câu hỏi về trách nhiệm không còn dẫn đến tuyệt vọng, mà dẫn đến sự tự do, lòng biết ơn và sự sống đời đời.