‘Ngài dẫn tôi vào các lối công bình’ (Thi thiên 23:3)
Thi thiên 23 là bức tranh thi vị và đầy an ủi về mối tương giao giữa con người với Đức Chúa Trời là Đấng Chăn Chiên nhân từ. Trong bức tranh ấy, có một nét vẽ then chốt, đánh dấu bước ngoặt từ sự bổ sung thuộc thể sang sự chăm sóc thuộc linh sâu sắc: “Ngài bổ lại linh hồn tôi, Dẫn tôi vào các lối công bình, vì cớ danh Ngài.” (Thi thiên 23:3). Câu Kinh Thánh này không chỉ là lời tuyên xưng về sự phục hồi, mà còn là lời tiết lộ mục đích tối hậu của Đấng Chăn Chiên: dẫn dắt con dân Ngài vào một lối sống, một con đường đặc biệt – “các lối công bình”. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa phong phú của cụm từ then chốt này dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, nguyên ngữ, và bối cảnh thuộc linh.
I. Bối Cảnh và Nguyên Ngữ: “Lối” và “Công Bình” Trong Tiếng Hê-bơ-rơ
Để hiểu trọn vẹn ý nghĩa, chúng ta cần quay về với nguyên văn tiếng Hê-bơ-rơ của câu này:
יְשׁוֹבֵב נַפְשִׁי יַנְחֵנִי בְמַעְגְּלֵי־צֶדֶק לְמַעַן שְׁמוֹ
(yeshovev nafshi yancheni bema`aglei-tzedek lema`an shemo)
- “Dẫn tôi” (יַנְחֵנִי - yancheni): Động từ “nachah” (נָחָה) mang nghĩa dẫn dắt, hướng dẫn, chỉ đường một cách êm ái và kiên nhẫn, như người dẫn đường dắt tay kẻ mù (Ê-sai 42:16). Đây không phải là sự thúc ép, mà là sự dìu dắt tận tình.
- “Vào các lối” (בְמַעְגְּלֵי - bema`aglei): Danh từ “ma`gal” (מַעְגָּל) rất giàu hình ảnh. Nó không chỉ đơn thuần là “đường” (derekh), mà thường chỉ con đường mòn, vết lún của bánh xe, lối đi được tạo nên do sự lặp đi lặp lại, có rãnh rõ ràng. Nó gợi lên hình ảnh một con đường đã được vạch sẵn, an toàn và đáng tin cậy vì đã được nhiều người đi trước kiểm chứng. Nó cũng có thể mang nghĩa “vòng quay” hay “thói quen” của cuộc sống. Vì vậy, “các lối” (số nhiều) này nói đến những nguyên tắc, những phương cách sống, những tập quán đạo đức đã được Đức Chúa Trời thiết lập.
- “Công bình” (צֶדֶק - tzedek): Đây là một từ then chốt trong Cựu Ước. Tzedek không chỉ là “sự ngay thẳng” theo nghĩa tiêu cực (không làm sai), mà là sự ngay thẳng tích cực, sự công chính, sự hợp lẽ phải theo tiêu chuẩn của Đức Chúa Trời. Nó bao hàm cả mối quan hệ đúng đắn với Đức Chúa Trời và với người lân cận (Mi-chê 6:8). Nó là tiêu chuẩn để đo lường mọi sự.
Ghép lại, “ma`aglei-tzedek” – “các lối công bình” – là những con đường mòn của sự ngay thẳng, những thói quen và nguyên tắc sống phù hợp với tiêu chuẩn công chính của Đức Chúa Trời. Đấng Chăn Chiên không chỉ dẫn chúng ta đến đồng cỏ xanh (nhu cầu thuộc thể) hay bên suối nước yên tịnh (sự bình an tâm linh), mà mục tiêu cao hơn là dạy chúng ta bước đi trong lối sống của Ngài.
II. Ý Nghĩa Thần Học: Tại Sao Lại Là “Các Lối Công Bình”?
Việc Đức Chúa Trời dẫn dắt chúng ta vào các lối công bình xuất phát từ ba nguyên nhân căn bản:
1. Vì Bản Chất Của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời là nguồn gốc và hiện thân của sự công bình. “Vì Đức Giê-hô-va là công bình; Ngài yêu sự công bình” (Thi thiên 11:7). Ngài không thể chối bỏ chính mình Ngài (2 Ti-mô-thê 2:13). Khi Đấng Chăn Chiên dẫn dắt chiên của Ngài, tất yếu Ngài phải dẫn chúng vào những lối phản ánh bản tính thánh khiết và công bình của chính Ngài. Đây là công việc của sự thánh hóa.
2. Vì Cứu Cánh Của Sự Cứu Rỗi: Sự cứu rỗi trong Chúa Giê-xu Christ không chỉ dừng ở việc được tha tội (cứu khỏi), mà còn hướng đến mục đích được biến đổi để sống một đời sống mới (cứu vì). Sứ đồ Phao-lô viết: “Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, đã được dựng nên trong Đức Chúa Jêsus Christ để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm theo” (Ê-phê-sô 2:10). “Các lối công bình” chính là những “việc lành” đó – lối sống mới phù hợp với địa vị mới của chúng ta trong Christ.
3. “Vì Cớ Danh Ngài” (Lê-ma`an Shemo): Đây là lý do tối thượng. Danh Đức Giê-hô-va đại diện cho danh tiếng, uy quyền và bản tính của Ngài. Khi dân sự Ngài bước đi trong các lối công bình, họ làm vinh hiển danh Ngài. Họ trở nên những bức thư sống động, biểu lộ đức tính của Đấng Chăn Chiên cho thế gian thấy (2 Cô-rinh-tô 3:2-3). Ngược lại, nếu chiên đi lạc vào đường tội lỗi, danh Ngài bị phạm trong vòng các dân (Ê-xê-chi-ên 36:20-23). Vì vậy, sự dẫn dắt của Ngài vừa vì lợi ích tối cao của chúng ta, vừa vì sự vinh hiển của chính Ngài.
III. “Các Lối Công Bình” Được Biểu Hiện Như Thế Nào Trong Kinh Thánh?
Kinh Thánh mô tả cụ thể về những lối công bình này:
a) Lối của Sự Vâng Lời và Kính Sợ Chúa: “Hãy kính sợ Đức Giê-hô-va, và xây bỏ điều ác: Ấy là con đường dẫn đến sự sống” (Châm ngôn 19:23, xem thêm Thi thiên 25:12). Lối công bình đầu tiên là lối của sự đầu phục tuyệt đối vào Lời và ý muốn của Đấng Chăn Chiên.
b) Lối của Sự Khôn Ngoan và Hiểu Biết Thuộc Linh: Sách Châm ngôn thường đối chiếu “con đường người công bình” với “lối kẻ gian ác” (Châm ngôn 4:18-19; 12:28). Lối công bình là lối sáng, càng đi càng sáng hơn cho đến giữa trưa.
c) Lối của Tình Yêu Thương và Sự Công Bình Xã Hội: Tiên tri Mi-chê tóm tắt: “Hỡi người! Ngài đã tỏ cho ngươi điều gì là thiện; cái điều mà Đức Giê-hô-va đòi ngươi há chẳng phải là làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi sao?” (Mi-chê 6:8). Lối công bình bao gồm cả thái độ đối với người lân cận.
d) Lối của Đức Tin Nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu: Trong Tân Ước, “Con Đường” trở thành danh hiệu của chính Chúa Giê-xu (Giăng 14:6) và của đạo Ngài (Công vụ 9:2; 19:9, 23). Chúa Giê-xu là hiện thân của sự công bình Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 1:30). Vì vậy, được dẫn vào “các lối công bình” chính là được dẫn vào mối tương giao với Chúa Giê-xu, bước đi trong đức tin nơi Ngài và vâng theo giáo huấn của Ngài. Đây là sự ứng nghiệm trọn vẹn của Thi thiên 23:3. Đấng Chăn Chiên nhân lành Giê-xu chính là Đấng dẫn chúng ta.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn: Làm Sao Để Được Dẫn Vào Các Lối Công Bình Trong Đời Sống Hằng Ngày?
Sự dẫn dắt này không mang tính thụ động. Chiên phải biết lắng nghe và vâng theo tiếng của Người Chăn.
1. Nhận Biết và Lắng Nghe Tiếng Chúa Qua Lời Ngài: “Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi” (Thi thiên 119:105). Các lối công bình đã được mặc khải đầy đủ trong Kinh Thánh. Việc đọc, suy ngẫm, học hỏi và ghi nhớ Lời Chúa là cách chủ yếu để nhận ra những vết lún (ma`gal) mà chúng ta phải bước vào. Mỗi phân đoạn Kinh Thánh về đạo đức, mỗi gương mẫu của Chúa Giê-xu đều là một phần của con đường mòn đó.
2. Nhạy Bén Với Sự Dẫn Dắt Của Thánh Linh: Chúa Giê-xu hứa rằng Thánh Linh sẽ dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Trong những hoàn cảnh cụ thể của đời sống, chúng ta cần cầu nguyện tìm kiếm sự chỉ dẫn của Thánh Linh, Đấng sẽ làm cho Lời Chúa sống động và áp dụng vào tình huống riêng tư. Sự dẫn dắt của Ngài luôn phù hợp với Lời đã chép.
3. Vâng Lời Ngay Tức Khắc và Trọn Vẹn: Sự dẫn dắt trở nên vô ích nếu không có sự vâng lời. Khi Lời Chúa hoặc sự cảm động của Thánh Linh cho chúng ta biết một lối đi công bình (như phải tha thứ, phải xưng tội, phải giúp đỡ, phải nói lời chân thật…), thì phản ứng đúng đắn là vâng theo ngay, dù có phải trả giá. Mỗi lần vâng lời là một lần chúng ta đi sâu hơn vào “vết lún” của lối công bình đó, biến nó thành thói quen (ma`gal) của đời sống mình.
4. Gắn Bó Với Bầy Chiên – Hội Thánh Địa Phương: Đấng Chăn Chiên dẫn dắt từng con chiên, nhưng trong bối cảnh của cả bầy. “Các lối công bình” cũng là những lối chung mà cộng đồng dân Chúa cùng nhau bước đi. Sự giao thông, khích lệ, sửa dạy và nâng đỡ từ các anh chị em trong Chúa là phương tiện quan trọng để chúng ta được sửa đường và giữ mình trong lối công bình (Hê-bơ-rơ 10:24-25).
5. Luôn Hướng Về Mục Đích “Vì Cớ Danh Ngài”: Trong mọi quyết định, hãy tự hỏi: “Lựa chọn này có làm vinh hiển danh Chúa không? Có phù hợp với bản tính công bình của Ngài không?”. Đặt danh Chúa làm ưu tiên sẽ giúp chúng ta phân biệt rõ ràng giữa lối công bình và lối thuận tiện, lối thế gian.
Kết Luận: Sự Bảo Đảm Trong Sự Dẫn Dắt Của Đấng Chăn Chiên
“Ngài dẫn tôi vào các lối công bình” là lời tuyên bố đầy tin cậy và hy vọng. Nó cho chúng ta biết rằng hành trình theo Chúa không phải là cuộc phiêu lưu mù mờ vào nơi bất trắc. Đấng Chăn Chiên nhân từ, Đấng đã phó sự sống mình vì chiên (Giăng 10:11), chính là Đấng đang cầm tay dắt dìu chúng ta trên những con đường mòn an toàn và tốt lành nhất – những lối phù hợp với sự công chính hoàn hảo của Ngài.
Lời hứa này không miễn trừ cho chúng ta khỏi thung lũng tối tăm hay kẻ thù (các câu 4-5 tiếp theo), nhưng nó đảm bảo rằng ngay cả trong những nơi chốn ấy, chúng ta vẫn đang được dẫn đi trên lối của Ngài – lối dẫn đến sự sống đời đời và vinh quang. Hãy phó thác, lắng nghe và vâng lời tiếng Người Chăn nhân lành. Hãy vui mừng vì bạn không bao giờ bước đi một mình; bạn đang được Đấng yêu thương bạn nhất dẫn dắt vào những lối sống đẹp ý Ngài, cho phước hạnh của bạn và cho vinh hiển của danh Ngài.