Thời Thơ Ấu Của Chúa Giê-xu
Trong hành trình đức tin, việc tìm hiểu về cuộc đời Chúa Giê-xu Christ không chỉ dừng lại ở chức vụ công khai, sự chết và sự sống lại của Ngài. Giai đoạn thơ ấu và thiếu niên của Chúa, dù được Kinh Thánh đề cập một cách ngắn gọn, lại chứa đựng những chân lý sâu sắc và những mẫu mực quý báu cho gia đình và đời sống thuộc linh. Hai sách Phúc Âm là Ma-thi-ơ và Lu-ca đã cung cấp cho chúng ta những mảnh ghép thiêng liêng về những năm tháng đầu đời của Đấng Cứu Thế, từ sự giáng sinh kỳ diệu cho đến khi Ngài trưởng thành tại Na-xa-rét.
Sách Lu-ca chương 2 cung cấp một bức tranh chi tiết về sự giáng sinh: “Người nữ đồng trinh đó tên là Ma-ri.... Nàng sẽ sanh một trai, đặt tên là JÊSUS” (Lu-ca 1:27, 31). Sự kiện Chúa Giê-xu được sinh ra trong một hoàn cảnh khiêm nhường tại Bết-lê-hem, được đặt nằm trong máng cỏ (Lu-ca 2:7), đã bày tỏ ngay từ đầu bản chất khiêm hạ của Vua trên muôn vua. Từ ngữ Hy Lạp cho “máng cỏ” là φάτνη (phatnē), có thể chỉ nơi cho gia súc ăn, nhấn mạnh sự thiếu thốn vật chất nơi Ngài giáng thế.
Theo luật pháp Môi-se, sau khi sinh con, gia đình có những nghi thức phải tuân theo:
1. Lễ Cắt Bì: Vào ngày thứ tám, Chúa Giê-xu chịu cắt bì, và được đặt tên là Jêsus, có nghĩa là “Đức Giê-hô-va là sự cứu rỗi” (Lu-ca 2:21). Nghi lễ này khẳng định Ngài là người Y-sơ-ra-ên thật, được đưa vào giao ước của Đức Chúa Trời với Áp-ra-ham.
2. Lễ Dâng Con và Lễ Thanh Tẩy: Khi đã đủ ngày thanh tẩy theo luật pháp (Lê-vi Ký 12), Ma-ri và Giô-sép đem con trẻ lên đền thờ Giê-ru-sa-lem để dâng cho Chúa và dâng của lễ: “một cặp chim cu, hoặc hai con bò câu con” (Lu-ca 2:22-24). Của lễ này, được quy định trong Lê-vi Ký 12:8, là của lễ của người nghèo, một lần nữa xác nhận hoàn cảnh khiêm tốn của gia đình thánh.
Tại đền thờ, hai nhân chứng đầy dẫy Đức Thánh Linh là Si-mê-ôn và An-ne đã xác nhận thân vị và chức vụ của con trẻ Giê-xu. Si-mê-ôn tuyên bố Ngài là “sự cứu rỗi... ánh sáng của các dân ngoại” (Lu-ca 2:30-32). Lời tiên tri của Si-mê-ôn về một lưỡi gươm sẽ đâm thấu lòng Ma-ri (Lu-ca 2:35) ám chỉ về sự đau đớn tương lai mà bà sẽ phải chịu khi chứng kiến Con mình chịu khổ hình trên thập tự giá.
Sách Ma-thi-ơ chương 2 bổ sung một sự kiện quan trọng: các bác sĩ (nhà thông thái) từ phương Đông đến tìm kiếm và thờ phượng “Vua dân Giu-đa” (Ma-thi-ơ 2:2). Họ dâng lên những lễ vật mang tính biểu tượng: vàng, nhũ hương và mộc dược. Trong truyền thống, vàng tượng trưng cho vương quyền, nhũ hương (dùng trong thờ phượng) tượng trưng cho thần tính, và mộc dược (dùng để ướp xác) báo trước sự chết và sự chôn của Ngài.
Sự xuất hiện của các bác sĩ đã kích động vua Hê-rốt. Sau khi các bác sĩ ra đi, thiên sứ của Chúa hiện đến báo mộng cho Giô-sép: “Hãy đứng dậy, đem Con trẻ và mẹ Ngài trốn qua nước Ê-díp-tô” (Ma-thi-ơ 2:13). Gia đình đã vâng lời ngay lập tức, sống lưu vong tại Ai Cập cho đến khi Hê-rốt chết. Sự kiện này ứng nghiệm lời tiên tri trong Ô-sê 11:1: “Ta đã gọi Con ta ra khỏi Ê-díp-tô” (Ma-thi-ơ 2:15). Sự bách hại từ thế gian đã đến với Đấng Christ ngay từ khi còn thơ ấu.
Sau khi Hê-rốt chết, gia đình trở về và định cư tại thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê (Ma-thi-ơ 2:19-23; Lu-ca 2:39). Na-xa-rét là một thị trấn nhỏ, không có tiếng tăm, đến nỗi có câu nói: “ Há có vật gì tốt ra từ Na-xa-rét được sao?” (Giăng 1:46). Chúa Giê-xu lớn lên trong môi trường này, được gọi là “người Na-xa-rét”.
Lu-ca tóm tắt những năm tháng này: “Con trẻ lớn lên, và mạnh mẽ, được đầy dẫy sự khôn ngoan, và ơn Đức Chúa Trời ngự trên Ngài” (Lu-ca 2:40). Cụm từ “đầy dẫy sự khôn ngoan” trong tiếng Hy Lạp là πληρούμενον σοφίᾳ (plēroumenon sophia), diễn tả một quá trình liên tục được làm đầy. Điều này cho thấy Ngài trải qua sự tăng trưởng tự nhiên cả về thể chất, trí tuệ lẫn thuộc linh, trong sự vâng phục và tương giao với Đức Chúa Cha. Sự lớn lên trong một gia đình lao động (Giô-sép là thợ mộc – Ma-thi-ơ 13:55) đã hun đúc nơi Ngài đức tính cần cù, khiêm nhường và hiểu biết thực tế cuộc sống của người dân thường.
Đây là sự kiện duy nhất được ghi lại trong khoảng thời gian từ thơ ấu đến khi chức vụ công khai bắt đầu, được ký thuật chi tiết trong Lu-ca 2:41-52. Hàng năm, gia đình Chúa Giê-xu lên Giê-ru-sa-lem dự lễ Vượt Qua. Năm Ngài lên 12 tuổi, sau khi kỳ lễ xong, Ngài ở lại đền thờ mà cha mẹ không hay.
Khi tìm thấy Ngài sau ba ngày, Ma-ri và Giô-sép thấy con mình “đang ngồi giữa mấy thầy thông thái, vừa nghe vừa hỏi” (Lu-ca 2:46). Tất cả những người nghe đều “ngạc nhiên về trí thông minh và những lời đối đáp của Ngài” (Lu-ca 2:47). Khi Ma-ri trách, Chúa Giê-xu đáp: “Cha mẹ kiếm tôi làm chi? Há chẳng biết tôi phải lo việc Cha tôi sao?” (Lu-ca 2:49).
Câu trả lời này là then chốt. Từ “Cha” (πατήρ - patēr) ở đây Ngài chỉ về Đức Chúa Trời, thể hiện nhận thức rõ ràng và duy nhất về mối liên hệ đặc biệt của Ngài với Đức Chúa Cha. Tuy nhiên, Ngài vẫn “theo về thành Na-xa-rét và chịu lụy cha mẹ” (Lu-ca 2:51). Điều này thể hiện sự cân bằng giữa ý thức thiên chức và sự vâng phục bổn phận trần thế trong gia đình.
Lu-ca kết thúc phân đoạn bằng một câu tóm tắt đầy ý nghĩa: “Đức Chúa Jêsus khôn ngoan càng thêm, thân hình càng lớn, càng được đẹp lòng Đức Chúa Trời và người ta” (Lu-ca 2:52). Sự tăng trưởng của Ngài là toàn diện:
- Khôn ngoan (Trí tuệ/Thuộc linh): σοφίᾳ (sophia)
- Thân hình (Thể chất): ἡλικίᾳ (hēlikia - độ tuổi, tầm vóc)
- Được đẹp lòng Đức Chúa Trời (Mối quan hệ với Chúa): χάριτι παρὰ θεῷ (chariti para theō - ân điển trước mặt Đức Chúa Trời)
- Được đẹp lòng người ta (Mối quan hệ xã hội): χάριτι παρὰ ἀνθρώποις (chariti para anthrōpois)
Những ghi chép về thời thơ ấu của Chúa Giê-xu không chỉ là thông tin lịch sử, mà còn là bài học sống động cho chúng ta ngày nay:
1. Về Gia Đình Và Sự Dưỡng Dục:
Gia đình của Chúa Giê-xu là một mẫu mực về sự vâng giữ Lời Chúa (lễ nghi, lên đền thờ), sự vâng phục trong hoàn cảnh khó khăn (trốn sang Ai Cập), và sự nuôi dạy con cái trong kỷ luật và sự kính sợ Chúa. Cha mẹ Cơ đốc ngày nay được kêu gọi tạo một môi trường mà con cái có thể “lớn lên... được đầy dẫy sự khôn ngoan” thuộc linh (Lu-ca 2:40).
2. Về Sự Vâng Phục Và Khiêm Nhường:
Đấng tạo hóa vũ trụ đã trải qua mọi giai đoạn phát triển bình thường của con người. Ngài vâng phục cha mẹ phàm trần (Lu-ca 2:51) và lớn lên trong một thị trấn tầm thường. Điều này dạy chúng ta bài học về sự khiêm nhường, hạ mình và trung tín trong bổn phận hằng ngày, dù nhỏ bé. Ơn phước và chức vụ thường bắt đầu từ sự trung tín trong những việc nhỏ (Lu-ca 16:10).
3. Về Sự Tăng Trưởng Toàn Diện:
Mục tiêu của Cơ đốc nhân là tăng trưởng toàn diện như Chúa Giê-xu: khôn ngoan trong sự hiểu biết Lời Chúa, khỏe mạnh trong thân thể (là đền thờ của Đức Thánh Linh - 1 Cô-rinh-tô 6:19), được đẹp lòng Chúa qua đời sống cầu nguyện và vâng lời, và có mối quan hệ tốt với mọi người xung quanh. Sự trưởng thành thuộc linh không tách rời khỏi sự trưởng thành trong các mối quan hệ và trách nhiệm xã hội.
4. Về Ưu Tiên Tối Cao:
Câu nói “tôi phải lo việc Cha tôi” (Lu-ca 2:49) của Chúa Giê-xu nhắc nhở chúng ta về ưu tiên tối thượng trong đời sống: tìm kiếm và làm trọn ý muốn của Đức Chúa Trời. Dù chúng ta có nhiều bổn phận (gia đình, công việc), nhưng mục đích tối hậu của mọi sự phải là vì vinh quang Chúa (1 Cô-rinh-tô 10:31).
5. Về Sự Chuẩn Bị Trong Thầm Lặng:
Hơn 90% cuộc đời Chúa Giê-xu (30 năm) sống trong sự thầm lặng tại Na-xa-rét, chuẩn bị cho 3 năm rưỡi chức vụ công khai. Điều này dạy chúng ta giá trị của những mùa “ẩn dật”, khi Chúa huấn luyện, uốn nắn và chuẩn bị chúng ta trong thầm lặng cho những kế hoạch lớn lao hơn của Ngài. Đừng coi thường những ngày tháng bình thường, vì đó là lúc Ngài đang trang bị và làm lớn lên đức tin chúng ta.
Thời thơ ấu của Chúa Giê-xu là một phần không thể tách rời của lẽ thật nhập thể. Ngài thật sự trở nên người, trải qua mọi giai đoạn phát triển của con người, để có thể đồng cảm với chúng ta trong mọi sự (Hê-bơ-rơ 4:15). Những câu chuyện tưởng chừng đơn giản về máng cỏ, cuộc trốn chạy, và cuộc sống tại Na-xa-rét đều mang ý nghĩa thần học sâu sắc: chúng khẳng định nhân tính đích thực của Đấng Christ, sự ứng nghiệm của lời tiên tri, và con đường khiêm nhường mà Đức Chúa Trời đã chọn để cứu chuộc nhân loại.
Khi suy ngẫm về những năm tháng đầu đời của Chúa Cứu Thế, chúng ta được khích lệ để bước đi trong sự vâng phục, khiêm nhường và trung tín. Hãy để tâm trí chúng ta được Chúa Christ chiếm hữu, học theo gương Ngài, và lớn lên mỗi ngày trong ân điển và sự thông biết Ngài (2 Phi-e-rơ 3:18). Dù bạn đang ở trong giai đoạn “Na-xa-rét” thầm lặng nào của cuộc đời, hãy tin rằng Đức Chúa Trời đang làm việc trong bạn để chuẩn bị cho một mục đích tốt lành theo ý muốn trọn vẹn của Ngài.