Phục Truyền Luật Lệ Ký 22:28-29 có ra lệnh cho nạn nhân bị hiếp phải kết hôn với kẻ cưỡng bức không?

Trong hành trình nghiên cứu Kinh Thánh, đặc biệt là các sách luật pháp Cựu Ước, chúng ta thường gặp những phân đoạn đòi hỏi sự cẩn trọng, tế nhị và đặt trong bối cảnh toàn bộ mặc khải của Đức Chúa Trời. Phục Truyền Luật Lệ Ký 22:28-29 là một trong những phân đoạn như vậy, thường bị hiểu lầm một cách nghiêm trọng, dẫn đến cách diễn giải gây tổn thương và trái ngược với bản tính yêu thương, công bình của Đức Chúa Trời. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích ngôn ngữ, văn mạch, văn hóa và thần học để làm sáng tỏ ý nghĩa thực sự của luật lệ này.

Trước khi giải nghĩa, chúng ta cần xem xét nguyên văn và bối cảnh trực tiếp của phân đoạn. Phục Truyền Luật Lệ Ký 22:28-29 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925) chép:

"28. Ví bằng có một người nam gặp một người nữ đồng trinh chưa hứa gả, bắt hiếp nàng, và người ta gặp hai đứa, 29. thì người nam đã nằm cùng nàng phải nạp cho cha người nữ năm mươi siếc-lơ bạc, rồi nàng sẽ làm vợ người, bởi vì người đã hạ nhục nàng; người chẳng phép để nàng mọi ngày của đời mình."

Điều quan trọng đầu tiên là phải đặt câu 28-29 trong văn mạch của cả chương 22. Chương này đề cập đến một loạt các quy định về đạo đức xã hội, gia đình và sự thuần khiết. Ngay trước đó, câu 25-27 mô tả một tình huống hoàn toàn khác: trường hợp một người nam cưỡng hiếp một người nữ đã hứa gả (tức đã đính hôn) ở ngoài đồng. Trong trường hợp đó, chỉ người nam bị xử tử (câu 25), còn người nữ được xem như nạn nhân vô tội ("chẳng có tội đáng chết").

Vậy, văn mạch cho thấy có sự phân biệt rõ ràng giữa hai tình huống: (1) Cưỡng hiếp một phụ nữ đã đính hôn (hình phạt tử hình) và (2) Tình huống được mô tả ở câu 28-29. Sự khác biệt về hình phạt cho thấy bản chất của hai sự việc là khác nhau.

Cốt lõi của sự hiểu lầm nằm ở cách dịch cụm từ "gặp" và "bắt hiếp". Trong tiếng Hê-bơ-rơ, câu 28 được viết là: "כִּי־יִמְצָא אִישׁ נַעֲרָ בְתוּלָה אֲשֶׁר לֹא־אֹרָשָׂה וּתְפָשָׂהּ וְשָׁכַב עִמָּהּ וְנִמְצָאוּ" (Ki yimtza ish na'arah betulah asher lo orasah ut'phasah v'shakav imah v'nimtza'u).

• "תָּפַשׂ" (tapas): Động từ được dịch là "bắt" hoặc "nắm lấy". Từ này không nhất thiết mang nghĩa bạo lực mãnh liệt như từ "חָזַק" (khazak - vồ lấy, dùng vũ lực) được dùng trong câu 25 để mô tả vụ cưỡng hiếp. "Tapas" có thể hàm ý sự nắm giữ, tiếp cận, thậm chí trong một số ngữ cảnh khác có nghĩa là "bắt giữ" một cách hợp pháp. Sắc thái từ này nhẹ hơn.
• "וְשָׁכַב עִמָּהּ" (v'shakav imah): Và nằm cùng với nàng. Cụm từ này chỉ chung về việc có quan hệ tình dục.
• "וְנִמְצָאוּ" (v'nimtza'u): Và họ bị bắt gặp/bị phát hiện. Điều này cho thấy sự việc được biết đến, có nhân chứng, chứ không phải là một vụ tấn công bí mật mà nạn nhân phải một mình tố cáo.

Sự kết hợp của các từ ngữ này, khi so sánh với cách dùng từ mạnh mẽ, rõ ràng cho vụ cưỡng hiếp ở các câu trước, khiến nhiều học giả Kinh Thánh tin rằng tình huống ở câu 28-29 mô tả một sự quan hệ tình dục đồng thuận giữa hai người chưa kết hôn (mà người nữ là trinh nữ chưa đính hôn), nhưng sau đó bị gia đình hoặc cộng đồng phát hiện. Trong xã hội đó, điều này vẫn bị xem là "làm nhục" (hạ nhục) cô gái và gia đình cô, vi phạm đến quyền tộc trưởng của người cha và làm giảm giá trị hôn nhân (vì thế có tiền bồi thường) và phá vỡ trật tự xã hội.

Đây là điểm then chốt. Nếu đây là một vụ cưỡng hiếp thực sự (theo nghĩa hiện đại), thì việc buộc nạn nhân kết hôn với thủ phạm là một sự tàn ác không thể chấp nhận được và hoàn toàn trái ngược với tinh thần công lý được thể hiện ngay trong chương này (câu 25-27). Vậy, mục đích của luật ở câu 28-29 là gì?

1. Bảo Vệ Người Phụ Nữ Trong Xã Hội Cổ Đại: Trong xã hội phụ hệ và nông nghiệp của Israel cổ đại, giá trị và sự an toàn kinh tế của một người phụ nữ gắn liền với địa vị của cô trong một gia đình – là con gái, vợ hoặc mẹ. Một trinh nữ đã mất trinh tiết (dù vì bất kỳ lý do gì) sẽ bị giảm nghiêm trọng cơ hội kết hôn, dẫn đến nguy cơ bị bỏ rơi về kinh tế và xã hội. Luật này NHẰM BẢO VỆ NGƯỜI PHỤ NỮ bằng cách đảm bảo rằng người đàn ông phải chịu trách nhiệm trọn đời về hành vi của mình. Anh ta không thể "dùng rồi bỏ". Anh ta phải trả một khoản tiền lớn (50 siếc-lơ bạc, tương đương tiền của của hồi môn) cho cha cô, và quan trọng nhất, phải "làm vợ người, ... chẳng phép để nàng mọi ngày của đời mình." Điều này đảm bảo cho cô quyền làm vợ, được cấp dưỡng và được bảo vệ suốt đời.
2. Bảo Vệ Trật Tự Gia Đình và Xã Hội: Hành vi này xâm phạm đến quyền của người cha (là người sắp xếp hôn nhân). Tiền phạt bồi thường cho người cha (như bù đắp thiệt hại), và hôn nhân là để khôi phục danh dự cho gia đình và ổn định xã hội.
3. Ràng Buộc Trách Nhiệm Của Người Nam: Luật buộc người nam phải gánh vác hậu quả lâu dài, ngăn chặn việc quan hệ tình dục bừa bãi và vô trách nhiệm. Việc "không được phép để nàng" (không được ly dị cô ấy) là một sự bảo vệ mạnh mẽ cho người phụ nữ, ngăn người chồng sau này vứt bỏ cô vì lý do "không còn trinh tiết".

Như vậy, luật này không phải là "phần thưởng" cho kẻ cưỡng bức, mà là một biện pháp cứng rắn nhằm buộc người đàn ông phải chịu trách nhiệm vĩnh viễn và đảm bảo tương lai cho người phụ nữ trong một xã hội mà cô ấy có ít lựa chọn độc lập.

Chúng ta phải nhớ rằng luật pháp Môi-se là "thầy giáo" đưa chúng ta đến với Đấng Christ (Ga-la-ti 3:24). Nó phơi bày tội lỗi và đặt ra các tiêu chuẩn để duy trì một xã hội thánh. Tuy nhiên, Chúa Giê-xu Christ đã kiện toàn luật pháp và đưa nguyên tắc của nó lên một tầm cao mới.

• Nguyên Tắc Cao Trọng Hơn: Chúa Giê-xu dạy về sự thuần khiết không chỉ ở hành vi mà còn ở trong tấm lòng (Ma-thi-ơ 5:27-28). Ngài bảo vệ những người bị kết tội về tội tà dâm (Giăng 8:1-11), không kết án nhưng kêu gọi ăn năn và sống mới.
• Phẩm Giá Của Người Nữ Trong Đấng Christ: Trong Chúa Giê-xu, "không còn người nam hay người nữ" về phương diện giá trị và sự cứu rỗi (Ga-la-ti 3:28). Ngài đối xử với phụ nữ với nhân phẩm và sự tôn trọng chưa từng có trong văn hóa thời đó.
• Hôn Nhân và Ân Điển: Trong khi luật Cựu Ước quy định các hậu quả xã hội, thì Tân Ước nhấn mạnh đến sự tha thứ, sự phục hồi và ân điển. Hôn nhân Cơ Đốc dựa trên tình yêu thương, sự tôn trọng và cam kết (Ê-phê-sô 5:25-33), chứ không phải là một hình phạt hay sự bắt buộc.

Do đó, chúng ta không "áp dụng" luật Phục Truyền 22:28-29 một cách máy móc vào xã hội ngày nay. Thay vào đó, chúng ta rút ra những nguyên tắc vĩnh cửu được phản ánh trong luật đó, và thấy chúng được làm trọn và nâng cao trong Đấng Christ.

Từ nghiên cứu trên, chúng ta có thể rút ra những bài học thiết thực:

1. Tôn Trọng Phẩm Giá và Sự Thuần Khiết: Cơ Đốc nhân được kêu gọi tôn trọng thân thể mình và người khác như đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:18-20). Quan hệ tình dục là món quà thánh trong phạm vi hôn nhân giữa một người nam và một người nữ. Mọi hành vi lạm dụng, cưỡng bức, hay quan hệ tình dục ngoài hôn nhân đều là tội lỗi, làm tổn thương phẩm giá con người.
2. Sống Có Trách Nhiệm: Chúng ta phải chịu trách nhiệm về mọi hành động và lời nói của mình. Tội lỗi luôn có hậu quả. Luật Phục Truyền nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm phải gánh vác hậu quả do mình gây ra, đặc biệt khi làm tổn thương người khác.
3. Bảo Vệ Người Dễ Bị Tổn Thương: Hội Thánh phải là nơi an toàn, bênh vực và nâng đỡ những nạn nhân của lạm dụng và bạo hành. Chúng ta phải đứng về phía công lý và sự chữa lành, không bao giờ đổ lỗi cho nạn nhân hoặc ép buộc họ vào những mối quan hệ gây tổn hại thêm.
4. Tìm Kiếm Sự Chữa Lành và Tha Thứ Trong Đấng Christ: Dù quá khứ của chúng ta có ra sao – dù là người phạm tội hay nạn nhân – ân điển và sự tha thứ của Chúa Giê-xu luôn sẵn có. Ngài có thể chữa lành những vết thương sâu nhất và ban cho một khởi đầu mới (2 Cô-rinh-tô 5:17).
5. Hiểu Kinh Thánh Trong Toàn Bộ Mặc Khải: Chúng ta phải luôn nghiên cứu Kinh Thánh một cách cẩn thận, xem xét văn mạch, văn hóa và đặc biệt là soi sáng dưới sự mặc khải trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ. Đừng dùng một câu Kinh Thánh đơn lẻ, tách khỏi ngữ cảnh, để biện minh cho hành vi sai trái hoặc gây thêm tổn thương.

Phục Truyền Luật Lệ Ký 22:28-29 không ra lệnh cho nạn nhân bị hiếp phải kết hôn với kẻ cưỡng bức. Thay vào đó, khi được hiểu đúng trong ngữ cảnh ngôn ngữ, văn hóa và văn mạch Kinh Thánh, nó là một đạo luật cổ đại nhằm bảo vệ phụ nữ trong một xã hội phụ hệ, buộc người đàn ông phải chịu trách nhiệm vĩnh viễn về hành vi quan hệ tình dục đồng thuận trước hôn nhân, và khôi phục trật tự xã hội. Luật này phản ánh sự quan tâm của Đức Chúa Trời đối với công lý và sự bảo vệ người yếu thế trong bối cảnh lịch sử cụ thể.

Là Cơ Đốc nhân sống dưới ân điển và chân lý của Chúa Giê-xu Christ, chúng ta được kêu gọi sống theo các nguyên tắc cao trọng hơn của tình yêu thương, sự tôn trọng, trách nhiệm và ân điển. Hãy để nghiên cứu này củng cố đức tin của chúng ta vào Lời Đức Chúa Trời, Đấng vốn hoàn hảo và khôn ngoan, đồng thời thúc đẩy chúng ta trở thành những người rao truyền sự chữa lành và công lý của Ngài trong thế giới đầy thương tích này.

"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi Thiên 119:105)